Czy, w przypadku bezumownego korzystania z lokali mieszkalnych i uiszczania odszkodowań przez lokatorów, powstanie u nich przychód podlegający opodatk... - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 17.02.2012, sygn. ITPB1/415-1183b/11/TK, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

Temat interpretacji

Czy, w przypadku bezumownego korzystania z lokali mieszkalnych i uiszczania odszkodowań przez lokatorów, powstanie u nich przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w związku z odpracowaniem przez te osoby zobowiązań z tytułu zaległych opłat i czy w związku z tym na Wnioskodawcy będą ciążyły obowiązki płatnika?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 24 listopada 2011 r. (data wpływu 29 listopada 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 9 lutego 2012 r. (data wpływu 14 lutego 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest zakładem budżetowym. Zgodnie ze statutem zarządza w imieniu gminy powierzonym zasobem mieszkaniowym i niemieszkaniowym, świadczy usługi na rzecz osób prawnych oraz fizycznych prowadzących jak i nieprowadzących działalność gospodarczą, w zakresie najmu (czynsz i opłaty za media) lokali mieszkalnych i użytkowych oraz dzierżawy gruntów i reklam, dysponuje majątkiem w zakresie zawierania i rozwiązywania umów najmu, dzierżawy. Prowadzi ponadto windykację należności z tytułu czynszu i opłat z tytułu mediów.

W celu zwiększenia efektywności prowadzonych działań windykacyjnych zamierza wdrożyć program oddłużeniowy i zaproponować dłużnikom odpracowywanie zaległości czynszowych.

W niektórych przypadkach, głównie z powodu zalegania i nieuiszczania ustalonego czynszu i opłat niezależnych, zostały wypowiedziane i rozwiązane przez Wnioskodawcę umowy z najemcami, wskutek czego ustał łączący strony stosunek prawny najmu.

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów (Dz. U. z 2005 r. Nr 31. poz. 266 ze zm.) osoby zajmujące lokal mieszkalny bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie odpowiadające wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Otrzymywane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie za bezumowne używanie rzeczy stanowi odszkodowanie.

W celu ułatwienia spłaty zadłużenia osobom zajmującym lokal bez tytułu prawnego zarządzający zamierza zawierać porozumienia umowne pomiędzy Wnioskodawcą a dłużnikami na regulowanie zaległości w formie świadczenia rzeczowego. Świadczenie będzie następować poprzez wykonywanie różnego rodzaju prac.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

W ocenie Wnioskodawcy, mając na uwadze art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny przez umowy najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że z pewną grupą najemców zalegających w opłatach za czynsz i opłaty niezależne rozwiązano umowy najmu. Lokatorzy zajmują lokale komunalne bez tytułu prawnego i stosownie do art. 18 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, co miesiąc zobowiązani są do płacenia odszkodowania odpowiadającego wysokości czynszu.

Wnioskodawca zamierza przystąpić do programu mającego na celu odpracowanie przez osoby zalegające w opłatach za czynsz i opłaty niezależne. W przypadku osób pozbawionych umownego prawa do korzystania z lokali mieszkalnych Wnioskodawca zamierza zawierać porozumienia umowne pomiędzy stronami na regulowanie zaległości w formie świadczenia rzeczowego, czyli wykonywania różnych czynności wskazanych w regulaminie.

W opinii Wnioskodawcy, zgodnie z brzmieniem art. 453 Kodeksu cywilnego, na mocy porozumień stron następuje wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy (obecnie np. ugody na spłatę zadłużenia).

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku rzeczywistego dokonania świadczenia pracy przez dłużnika zobowiązanie wygaśnie, a nie będzie to skutkować powstaniem u dłużników przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w związku z czym na Wnioskodawcy nie będą ciążyły obowiązki płatnika.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

W świetle powyższego wynajmujący zobowiązany jest do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t. j. Dz. U. nr 31, poz. 266 ze zm.) osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie.

Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego (art. 18 ust. 2 ww. ustawy).

Natomiast w myśl art. 18 ust. 3 ww. ustawy osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest zakładem budżetowym. Zgodnie ze statutem zarządza w imieniu gminy powierzonym zasobem mieszkaniowym i niemieszkaniowym, dysponuje majątkiem w zakresie zawierania i rozwiązywania umów najmu, dzierżawy. Prowadzi ponadto windykację należności z tytułu czynszu i opłat z tytułu mediów. W celu zwiększenia efektywności prowadzonych działań windykacyjnych zamierza wdrożyć program oddłużeniowy i zaproponować dłużnikom odpracowywanie zaległości czynszowych.

Zgodnie z ustawą o ochronie praw lokatorów osoby zajmujące lokal mieszkalny bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie odpowiadające wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Otrzymywane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie za bezumowne używanie rzeczy stanowi odszkodowanie.

Zgodnie z brzmieniem art. 453 (zdanie pierwsze) Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Jest to instytucja prawna zwana datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania). Celem niniejszego jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania (w tym przypadku kwoty odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego) poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone na podstawie łączącego strony nienazwanego stosunku prawnego wynikającego z art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę kwoty czynszu jaką były najemca winien uiszczać gdyby strony łączyła pierwotna umowa najmu), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania poza umową stron jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności, stwierdzić należy, że spłaty istniejących długów są dla dłużników obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Faktu tego nie zmienia to, że umowy najmu zostały wypowiedziane i rozwiązane przez Wnioskodawcę, wskutek czego ustał łączący strony stosunek prawny najmu, bowiem byłego lokatora wiąże z właścicielem lokalu wynikający z art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego - nienazwany stosunek prawny polegający na tym, że były lokator jest zobowiązany uiszczać na rzecz Wnioskodawcy do czasu opróżnienia lokalu odszkodowanie za jego zajmowanie bez tytułu prawnego.

Wobec powyższego, po stronie osób, które zobowiązane są do uiszczania odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego, nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez nich zobowiązań z tytułu zaległości w opłatach, a co za tym idzie na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek poboru z tego tytułu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej datowania.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie