Obowiązki płatnika związane z wypłatą odszkodowania na podstawie zawartej ugody sądowej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 października 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowania na podstawie zawartej ugody sądowej. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Zatrudniali Państwo Pracownika w oparciu o umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony. Wypowiedzieli Państwo Pracownikowi umowę o pracę 31 marca 2022 r. z zachowaniem ustawowego, tj. 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Umowa uległa rozwiązaniu 30 czerwca 2022 r.

Umowa o pracę została wypowiedziana bez podania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. W związku z powyższym Pracownik 20 kwietnia 2022 r. złożył pozew do Sądu Rejonowego o zasądzenie od Państwa (pracodawcy) kwoty (...) zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony. Na uzasadnienie swych roszczeń Pracownik wskazał, że w treści dokumentu rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem nie wskazali Państwo żadnej informacji w przedmiocie przyczyny wypowiedzenia. Wysokość odszkodowania ustalona została na podstawie art. 47(1) Kodeksu pracy w zw. z art. 45 §1 Kodeksu pracy, odpowiadająca wymiarowi 3-miesięcznego wynagrodzenia.

Złożyli Państwo odpowiedź na pozew, w którym wnieśli Państwo o:

1)sprawdzenie wartości przedmiotu sporu na kwotę (...) zł wskazując, że zgodnie z zasadami wyliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy Pracownik może dochodzić odszkodowania w kwocie (...) zł;

2)oddalenie powództwa w całości.

8 września 2022 r. odbyła się rozprawa, na której strony zgodnie oświadczyły, iż wypracowały przed rozprawą porozumienie, a następnie zawarły przed Sądem ugodę. Z treści zawartej ugody wynika, iż:

1)Pozwany (Pracodawca) zobowiązuje się zapłacić na rzecz powoda (byłego Pracownika) tytułem odszkodowania w związku z wypowiedzeniem przez Pracodawcę powodowi stosunku pracy kwotę (...) zł płatną w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania w związku z zawarciem ugody.

2)Niniejsza ugoda stanowi ostateczne rozliczenie się stron z tytułu przedmiotu sporu objętego pozwem z 20 kwietnia 2022 r.

3)Strony oświadczają, iż nie mają do siebie dalszych roszczeń z powyższego tytułu.

4)Koszty postępowania strony wzajemnie znoszą.

5)Powód wyraża zgodę na powyższe warunki.

Postępowanie w sprawie zostało umorzone na podstawie Postanowienia Sądu Rejonowego z 8 września 2022 r.

W zawartej ugodzie nie wskazano, że wypowiedzenie zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy, a wysokość wskazanego odszkodowania wynikała wyłącznie z zawartej ugody sądowej. Ponadto treść ugody nie zawiera informacji dotyczących wyrządzenia szkody Pracownikowi przez Pracodawcę.

20 września 2022 r. przekazali Państwo na konto bankowe byłego Pracownika, kwotę wynikającą z zawartej ugody sądowej pomniejszoną o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych tytułem „odszkodowania w związku z wypowiedzeniem przez pracodawcę powodowi stosunku pracy”.

Pytanie

Czy w oparciu o przedstawiony stan faktyczny wypłacając byłemu Pracownikowi uzgodnioną kwotę w związku z wypowiedzeniem stosunku pracy na podstawie zawartej przed sądem ugody zasadnie obliczono i pobrano zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, od wpłaconego na podstawie ugody sądowej „odszkodowania w związku z wypowiedzeniem przez pracodawcę powodowi stosunku pracy”, jako płatnik, byli Państwo zobowiązani do obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, gdyż określone w ugodzie świadczenie nie podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21,52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Natomiast w świetle art. 12 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Ponadto, stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W Państwa opinii, w zaistniałym przypadku nieuzasadnione jest zastosowanie zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Państwa zdaniem, jedyną podstawą wypłaconego świadczenia jest zawarta ugoda sądowa, na mocy której umorzono toczące się przeciw Państwu postępowanie i nie stanowi ono odszkodowania ani zadośćuczynienia wynikającego z przepisów prawa, o którym mowa w art. 21 ust.1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W treści ugody brak jest sformułowań, że kwota odszkodowania przysługuje za niezgodne z prawem bądź nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę, a wysokość wypłaconego świadczenia nie wynika wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, a wyłącznie z zawartej ugody sądowej.

Kwestię wysokości odszkodowania regulują przepisy art. 47(1) Kodeksu pracy, zgodnie z którym odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 Kodeksu pracy przysługuje pracownikowi w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Ugoda wskazuje kwotę odszkodowania w wysokości (...) zł bez określenia czy jest to kwota wynagrodzenia za miesiąc czy też za inny okres. Wynagrodzenie Pracownika wynosiło (...) zł brutto. Kwota ugody nie odpowiada wysokości wynagrodzenia byłego Pracownika za jeden miesiąc ani jego wielokrotności.

Uwzględniając powyższe stwierdzają Państwo, że kwota wypłacona w wyniku ugody ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody. Wysokość świadczenia, która wynika z zawartej ugody, została ustalona w sposób dowolny, w granicach żądania pozwu. Ponadto w zawartej ugodzie nie stwierdzono naruszenia przez Państwa przepisów prawa pracy. Doszło natomiast do zawarcia ugody, na mocy której zobowiązali się Państwo do zapłaty stosownej kwoty tytułem odszkodowania za wypowiedzenie powodowi stosunku pracy.

Państwa zdaniem, nieuzasadnione jest również zastosowanie zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawowym warunkiem zwolnienia na podstawie tego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody. Wypłacone świadczenie, w Państwa opinii, nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, bowiem w zawartej ugodzie nie wskazano, że wypowiedzenie umowy zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązywania umów o pracę. Wypłacone przez Państwo świadczenie nie stanowi odszkodowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b, ponieważ nie dotyczy ono szkody rzeczywistej.

Wskazują Państwo, że powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w:

1)Interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0114-KDIP3-2.4011.119.2022.2.MN z 1 kwietnia 2022 r.

2)Interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0114-KDIP3-2.4011.697.2022.2.MN z 14 września 2022 r.

Reasumując, Państwa zdaniem, wypłacone świadczenie stanowiło dla byłego Pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegającym opodatkowaniu tym podatkiem.

Ponadto określone w zawartej ugodzie sądowej odszkodowanie nie może podlegać zwolnieniu z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b, zatem byli Państwo zobowiązani, jako płatnik, do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

Powyższy przepis ustanawia generalną zasadę opodatkowania podatkiem dochodowym, zgodnie z którą opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkie uzyskane przez podatnika w danym roku korzyści majątkowe, z wyjątkiem tych, które na mocy ustawy wyłączone zostały z tego opodatkowania (np. poprzez wprowadzenie ustawowego zwolnienia z opodatkowania, czy też zaniechanie poboru podatku).

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy stanowi, że:

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy:

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Tak szerokie zdefiniowanie pojęcia przychodu pracownika wskazuje, że w każdym przypadku, w którym uzyska on od pracodawcy realną korzyść mającą wymiar finansowy, będzie to rodzić obowiązek zwiększenia jego przychodu, z wyjątkiem świadczeń określonych w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie natomiast do treści art. 31 ww. ustawy:

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że wypowiedzieli Państwo Pracownikowi umowę o pracę z zachowaniem ustawowego, tj. 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia. Umowa o pracę została wypowiedziana bez podania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie. W związku z powyższym Pracownik złożył pozew do Sądu Rejonowego o zasądzenie od Państwa (pracodawcy) kwoty (...) zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony. Na uzasadnienie swych roszczeń Pracownik wskazał, że w treści dokumentu rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem nie wskazali Państwo żadnej informacji w przedmiocie przyczyny wypowiedzenia. Wysokość odszkodowania ustalona została na podstawie art. 47¹ Kodeksu pracy w zw. z art. 45 §1 Kodeksu pracy, odpowiadająca wymiarowi 3-miesięcznego wynagrodzenia. 8 września 2022 r. odbyła się rozprawa, na której strony zgodnie oświadczyły, iż wypracowały przed rozprawą porozumienie, a następnie zawarły przed Sądem ugodę. Z treści zawartej ugody wynika, że zobowiązali się Państwo zapłacić na rzecz powoda (byłego Pracownika) tytułem odszkodowania w związku z wypowiedzeniem powodowi stosunku pracy kwotę (...) zł płatną w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania w związku z zawarciem ugody. W zawartej ugodzie nie wskazano, że wypowiedzenie zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy, a wysokość wskazanego odszkodowania wynikała wyłącznie z zawartej ugody sądowej. Ponadto treść ugody nie zawiera informacji dotyczących wyrządzenia szkody Pracownikowi przez Pracodawcę.

Przystępując do określenia obowiązków płatnika związanych z wypłatą odszkodowania na podstawie zawartej ugody sądowej w pierwszej kolejności należy zauważyć, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca, a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Zatem każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają m.in. z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Natomiast w świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

Natomiast zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i świadczenia z tytułu utraconych korzyści. Świadczenia z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Odwołując się do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

Na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.), świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania, bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie.

Jak stanowi bowiem art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.):

Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 1, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.

Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

Z informacji przedstawionych przez Państwa wynika, że w zawartej ugodzie nie wskazano, że wypowiedzenie zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy, a wysokość wskazanego odszkodowania wynikała wyłącznie z zawartej ugody sądowej.

W myśl art. 917 ustawy Kodeks cywilny:

Wobec tego, zawarta między Państwem a byłym Pracownikiem ugoda sądowa, stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego.

Zatem, kwota wypłacona przez Państwo na rzecz byłego Pracownika ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Wysokość odszkodowania nie wynika z przepisów ustaw, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumieniach zbiorowych regulujących wysokość lub zasady ustalania odszkodowania. Doszło natomiast do zawarcia ugody, na mocy której zobowiązali się Państwo do zapłaty stosownej kwoty tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę. W przedmiotowej sprawie nie można więc mówić o bezprawności działania Państwa jako pracodawcy, bez względu na to, czy Pracownik poniósł jakąkolwiek szkodę.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis oraz powołane przepisy, stwierdzić zatem należy, że do wypłaconego przez Państwa odszkodowania za rozwiązanie stosunku pracy nie ma zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Do wypłaconego przez Państwa odszkodowania nie ma również zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Świadczenie to co prawda zostało wypłacone na podstawie ugody sądowej, jednak nie stanowi odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w tym przepisie, nie dotyczy ono bowiem szkody rzeczywistej.

W kontekście powyższego zauważyć należy, że zgodnie z art. 32 Kodeksu pracy, stosunek pracy może zostać rozwiązany za wypowiedzeniem przez każdą ze stron. Co do zasady, nie istnieje zatem prawnie sankcjonowany obowiązek zatrudnienia pracownika, jak też nie istnieje przepis prawa, który przewidywałby odszkodowanie za sam fakt rozwiązania stosunku pracy.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że w ugodzie nie wskazano, że wypowiedzenie umowy o pracę zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązywania umów o pracę. Ponadto wskazano, że treść ugody nie zawiera informacji dotyczących wyrządzenia szkody Pracownikowi.

Wobec powyższego uznać należy, że wypłacone świadczenie, pomimo nazwania go odszkodowaniem, nie miało w istocie charakteru odszkodowawczego, jak również nie miało charakteru zadośćuczynienia za zawinione/niezgodne z prawem działanie pracodawcy.

Należy również podkreślić, że nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania/zadośćuczynienia, czy też nie. W konsekwencji, w przypadku, w którym wypłata świadczenia następuje na podstawie zawartego przez strony porozumienia (ugody), a więc wyrażonej w ten sposób woli takiego ułożenia wzajemnych relacji prawnych, nie może być mowy o bezprawności działania i naprawieniu wyrządzonej szkody lub krzywdy.

W związku z powyższym, należy uznać, że określone w ugodzie świadczenie przyznane przez Państwa na rzecz byłego Pracownika nie może podlegać również zwolnieniu wynikającemu z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem – jak wskazali Państwo we wniosku – w ugodzie nie stwierdzono naruszenia przez Państwa jako pracodawcę prawa pracy, a zasądzone odszkodowanie zostało wypłacone w umówionej przez strony ugody kwocie.

Reasumując, świadczenie określone w ugodzie sądowej, która została zawarta pomiędzy Państwem a byłym Pracownikiem, stanowi dla tego Pracownika przychód ze stosunku pracy, który nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji byli Państwo – jako płatnik – zobowiązani do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconej kwoty na podstawie art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do powołanych w treści wniosku interpretacji indywidualnych wyjaśniamy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).