W zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 sierpnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 3 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami, które wpłynęły 10 października 2022 r. oraz 14 października 2022 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego (wynikający z wniosku, jak i jego uzupełnień)

Pana rodzice kupili gospodarstwo rolne wielkości 5,20 ha wraz z zabudową, tj. domem i budynkami gospodarczymi w 1970 r.

Po śmierci ojca w 1986 r. gospodarstwo funkcjonowało już tylko w małym zakresie. W 2015 r. Pana matka ze względu na podeszły wiek postanowiła dokonać podziału swojej części gospodarstwa na zasadzie zgodności i również części należącej się współwłaścicielom (pięcioro rodzeństwa/dzieci).

Po wykonaniu pomiarów i map geodezyjnych i innych czynności prawnych i sądowych doszło do ostatecznego zgodnego podziału spadku (gruntów i budynków). Dwa postanowienia sądowe z 18 lipca 2017 r. oraz z 20 listopada 2018 r. zakończyły podział spadkowy. Cały podział dokonał się za zgodą i aprobatą wszystkich zainteresowanych.

28 grudnia 2021 r. sprzedał Pan swoją część spadku, tj. działkę rolną o pow. 0,7596 ha za kwotę 152 000 zł, gdyż Pana sytuacja rodzinna i materialna (bardzo zły stan zdrowia) wymagała tej sprzedaży. Nadmienił Pan, że ten grunt rolny posiada VI kl., nie jest więc atrakcyjną ofertą  (jest to bardzo pochyły teren górski i częściowo osuwiskowy stok).

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Rodzice byli właścicielami gospodarstwa rolnego na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej, ojciec zmarł w 1986 r. Spadek po ojcu dziedziczyła matka i pięcioro dzieci. W 2015 r. nie były dokonywane żadne czynności. Postępowanie spadkowe po ojcu było przeprowadzone w 2017 r. Sprzedaż dotyczyła działki nabytej w drodze spadku po ojcu i zniesienia współwłasności. Postanowienie sądu z 18 lipca 2017 r. dotyczyło zgodnego działu spadku i zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat. Z uwagi na konieczność zmiany granic jedna z działek nie była przedmiotem podziału - została we współwłasności, natomiast została przyznana do użytkowania według wstępnego planu podziału Panu i bratu. Następnie, po ustaleniu granic, działka ta została podzielona na dwie części i postanowieniem sądu z 20 listopada 2018 r. została zniesiona współwłasność (w drodze zgodnego zniesienia współwłasności) w ten sposób, że działka będąca przedmiotem wniosku została przyznana Panu, a druga z działek bratu, zgodnie z tym co było wstępnie w postanowieniu z 2017 r.

Oprócz działu spadku miało miejsce zniesienie współwłasności, które obejmowało udział matki w całym majątku wspólnym. Zniesienie współwłasności odbyło się bez spłat i dopłat. Nie były sporządzane żadne wyceny. W związku z tym – jak Pan wskazał w uzupełnieniu wniosku, które wpłynęło 10 października 2022 r. – w Pana ocenie wartość majątku otrzymanego w wyniku działu spadku nie przewyższała wartości majątku nabytego w drodze spadku. Natomiast w piśmie doprecyzowującym ww. kwestię, które wpłynęło 14 października 2022 roku wskazał Pan jednoznacznie, że wartość majątku otrzymanego w wyniku działu spadku mieściła się w wartości majątku, jaki Panu przysługiwał.

Przy zniesieniu współwłasności brali udział sami spadkobiercy. Przedmiotem zniesienia współwłasności był zarówno majątek spadkowy jak majątek matki. Przy zniesieniu nie było spłat ani dopłat. W postanowieniu sądu nie było określone jaka jest wartość poszczególnych działek przyznanych poszczególnym osobom, nie była też sporządzana wycena, więc na podstawie dokumentów nie można stwierdzić czy wartość majątku otrzymanego w wyniku zniesienia była różna od wartości udziału spadkowego. Jednakże w nadesłanej korespondencji, która wpłynęła 14 października 2022 roku w odniesieniu do przedmiotowej kwestii poinformował Pan, że wartość majątku otrzymanego w wyniku zniesienia współwłasności mieściła się w wartości majątku, jaki przysługiwał Panu przed zniesieniem współwłasności.

W momencie sprzedaży działki był Pan właścicielem użytków rolnych o powierzchni około 0,7596 ha, które nie były zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. W momencie sprzedaży działka nie wchodziła w skład gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 333). Działka rolna, przeznaczona do sprzedaży – jak wynika z przesłanych przez Pana uzupełnień podania - była sklasyfikowana w ewidencji gruntów i budynków jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych. W związku ze sprzedażą działka nie utraciła charakteru rolnego - jest używana do dnia dzisiejszego w taki sam sposób jak przed sprzedażą, a nabywcy posiadają gospodarstwo rolne (około 100 ha).

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy z tytułu sprzedaży działki był Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego?

Pana stanowisko w sprawie (wynikające z wniosku, jak i jego uzupełnień)

Cały ten okres od śmierci w 1986 r. do czasu ostatecznego podziału majątku na wszystkich spadkobierców czyli do 2018 roku wszyscy byli współwłaścicielami gospodarstwa, na którym wspólnie pracowali.

W Pana ocenie, sprzedaż odbyła się za stosunkowo niewielką kwotę ze względu na klasę gruntu (VI kl.) i nie odpowiada ona cenom faktycznym gruntów rolnych. Również w Pana ocenie wysokość kwoty za sprzedany grunt odpowiada wartości udziału spadkowego. Pozostałe rodzeństwo nabyło również grunty, budynki mieszkalne i gospodarcze o porównywalnej wartości.

W Pana ocenie, nie był Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego, ponieważ przedmiot sprzedaży został nabyty w drodze działu spadku nabytego w latach 80-tych. Nawet gdyby przyjąć, że nabycie nastąpiło częściowo w 2017 roku lub 2018 roku, to spełnione zostały warunki zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 28, ponieważ działka nie utraciła po zbyciu charakteru rolnego – jest używana w taki sam sposób jak przed zbyciem do dnia dzisiejszego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości miało miejsce po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 tej ustawy, a kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższego, w przypadku sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nabycia”; należy zatem odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), a w szczególności do art. 155 § 1, który stanowi, że:

Z opisu sprawy wynika, że Pana rodzice kupili gospodarstwo rolne wielkości 5,20 ha wraz z zabudową, tj. domem i budynkami gospodarczymi w 1970 r. Rodzice byli właścicielami gospodarstwa rolnego na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej. Ojciec Pana zmarł w 1986 r. Spadek po ojcu dziedziczyła mama i pięcioro dzieci. Postępowanie spadkowe po tacie było przeprowadzone w 2017 r. Sprzedaż dotyczyła działki nabytej w drodze spadku po ojcu i zniesienia współwłasności. Postanowienie sądu z 18 lipca 2017 r. dotyczyło zgodnego działu spadku i zniesienia współwłasności bez spłat i dopłat. Z uwagi na konieczność zmiany granic jedna z działek nie była przedmiotem podziału - została we współwłasności, natomiast została przyznana do użytkowania według wstępnego planu podziału Panu i bratu. Następnie, po ustaleniu granic, działka ta została podzielona na dwie części i postanowieniem sądu z 20 listopada 2018 r. została zniesiona współwłasność (w drodze zgodnego zniesienia współwłasności) w ten sposób, że działka będąca przedmiotem wniosku została przyznana Panu, a druga z działek bratu, zgodnie z tym co było wstępnie w postanowieniu z 2017 r. Wartość majątku otrzymanego w wyniku działu spadku mieściła się w wartości majątku, jaki Panu przysługiwał w spadku. Również wartość majątku otrzymanego w wyniku zniesienia współwłasności mieściła się w wartości majątku, jaki przysługiwał Panu przed zniesieniem współwłasności. 28 grudnia 2021 r. sprzedał Pan swoją część spadku, tj. działkę rolną, o której mowa we wniosku.

Wątpliwość Pana budzi kwestia, czy w związku ze sprzedażą 28 grudnia 2021 roku ww. działki, ciąży na Panu obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pana zdaniem, nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tytułu ww. sprzedaży.

W tym miejscu należy wskazać, że przejście majątku, a więc praw i obowiązków majątkowych zmarłego, na inne osoby fizyczne i prawne reguluje Księga IV Kodeksu Cywilnego.

Zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego:

Natomiast art. 925 Kodeksu cywilnego stanowi:

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Podkreślić również należy, że ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018  r., poz. 2159) dodano art. 10 ust. 5 i ust. 7, które stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r.

Zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Od dnia 1 stycznia 2019 r. pięcioletni okres, po upływie którego nie powstanie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytych w drodze spadku liczony jest więc od końca roku, w którym spadkodawca ją nabył lub wybudował, a nie tak jak w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2018 r. – od końca roku, w którym został otwarty spadek (w którym zmarł spadkodawca). Zmiana obejmuje zatem wszystkich, którzy dokonali lub dokonają zbycia nieruchomości po dniu 31 grudnia 2018 r., bez względu na datę odziedziczenia nieruchomości.

W myśl natomiast art. 10 ust. 7 cyt. ustawy:

Art. 1035 ustawy Kodeks cywilny stanowi:

Zgodnie z art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 195 Kodeksu cywilnego:

Współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, nigdy o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy.

W świetle art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 196 § 2 powyższej ustawy:

Art. 210 ww. Kodeksu stanowi, że:

Stosownie zaś do art. 211 ww. Kodeksu:

Co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia tylko wówczas, gdy – w wyniku tego zniesienia – podatnik otrzymuje nieruchomość, której wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału, jaki pierwotnie mu przysługiwał.

Podobne wnioski wynikają z ukształtowanej już linii orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego, który twierdzi, że nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności, jeśli:

a)podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty, lub 

b)wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki przysługiwał tej osobie we współwłasności.

Analogicznie sytuacja kształtuje się przy dziale spadku, bowiem za datę nabycia nieruchomości lub prawa – w przypadku ich sprzedaży, które przypadły danej osobie w wyniku działu spadku, należy przyjąć datę ich pierwotnego nabycia, jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości lub prawa w wyniku działu mieści się w udziale, jaki przysługuje tej osobie w majątku objętym współwłasnością oraz dział spadku został dokonany bez spłat i dopłat. Natomiast, gdy w wyniku działu spadku udział danej osoby ulega powiększeniu, mamy do czynienia z nabyciem, gdyż zwiększa się stan jej majątku osobistego.

Z instytucją działu spadku mamy więc do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom stosownie do wielkości ich udziałów, przechodzą na nich. Ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Tak więc na skutek działu spadku następuje „konkretyzacja” składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Jeżeli zatem wartość nieruchomości lub prawa (udziałów w nieruchomości lub prawie) nabytych w wyniku działu jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku – nie następuje nabycie, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem jak i stan jej majątku osobistego. Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości lub prawie nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jednakże nabycie nieruchomości lub prawa w drodze działu spadku (nawet jeżeli działu spadku dokonano bez spłat lub dopłat) w części przekraczającej udział spadkowy stanowi w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabycie nieruchomości lub prawa w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku. Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowany być musi w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem. Bezsprzeczne jest, że udziały, jakie otrzymuje spadkobierca powyżej swojego udziału (jeżeli nabywa majątek w dziale spadku o wartości większej od swojego udziału w spadku) były własnością pozostałych spadkobierców. Spadkobierca nie miał do nich żadnych praw aż do momentu działu spadku.

Powyższe znajduje potwierdzenie w cytowanym wcześniej art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W niniejszej sprawie w wyniku działu spadku po stronie Pana nie wystąpiło przysporzenie majątku ponad udział w spadku, posiadany przed dokonaniem tej czynności. W wyniku działu spadku – jak można wywieść z uzupełnień wniosku – wartość Pana majątku otrzymanego w wyniku działu spadku mieściła się w wartości majątku, jaki Panu przysługiwał w spadku. Również, wartość Pana majątku otrzymanego w wyniku zniesienia współwłasności mieściła się w wartości majątku, jaki przysługiwał Panu przed zniesieniem współwłasności.

Oznacza to, że w przypadku Pana działki, będącej przedmiotem sprzedaży 28 grudnia 2021 roku – zgodnie z art. 10 ust. 5 oraz art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych okres, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, należy liczyć się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości (udziału w nieruchomości) lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę (tj. Pana ojca).

Zatem, uznać należy, że 5-letni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c w związku z art. 10 ust. 5 oraz art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w Pana przypadku w odniesieniu do ww. działki niewątpliwie minął. Jak wskazał Pan bowiem w podaniu i jego uzupełnieniu: Pana rodzice kupili gospodarstwo rolne wielkości 5,20 ha wraz z zabudową, tj. domem i budynkami gospodarczymi w 1970 r. (…) Rodzice byli właścicielami gospodarstwa rolnego na zasadzie wspólności majątkowej małżeńskiej.

W konsekwencji, za datę nabycia przez Pana jako spadkobiercę ww. działki, będącej przedmiotem zbycia 28 grudnia 2021 roku należy przyjąć datę jej nabycia przez spadkodawcę (tj. Pana ojca), a więc od końca roku kalendarzowego, w którym spadkodawca (Pana ojciec) nabył działkę, do sprzedaży w 2021 roku przez Pana (spadkobiercę) tej działki upłynęło ponad 5 lat.

Reasumując, dokonana przez Pana 28 grudnia 2021 r. sprzedaż działki nie stanowi dla Pana źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z uwagi na upływ pięcioletniego terminu, o którym mowa w ww. przepisie, ustalonego zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 5 oraz art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego, ani do złożenia zeznania podatkowego PIT-39  do urzędu skarbowego z tytułu rzeczonej sprzedaży.

Konsekwencją powyższego jest brak możliwości zastosowania w odniesieniu do uzyskanego przysporzenia któregokolwiek ze zwolnień przedmiotowych wymienionych w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie można bowiem zwolnić z opodatkowania czegoś co nie stanowi przedmiotu opodatkowania. W tej sytuacji rozpatrywanie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 28 ww. ustawy jest niezasadne.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•  Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pana sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pan zastosować do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).