W zakresie ustalenia podstawy obliczenia daniny solidarnościowej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych przedstawionego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 kwietnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości uwzględnienia straty przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan osobą fizyczną, prowadzącą działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach podatku liniowego (art. 30c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz. U. z 2021 r., poz. 1128 ze zm., dalej: ustawa o PIT).

Ponadto osiąga Pan przychód również z innych źródeł, podlegających opodatkowaniu na zasadach art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b oraz art. 30f ustawy o PIT.

Poniósł Pan z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w 2020 r., rozliczanej na zasadach podatku liniowego, stratę w wysokości ponad 150.000,00 zł. Łącznie suma Pana dochodów za 2020 r., podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b oraz art. 30f ustawy o PIT przekroczyła 1.000.000,00 zł (milion złotych), wobec czego konieczne stało się ustalenie wysokości daniny solidarnościowej z art. 30h ustawy o PIT.

Pytanie

Czy przy określaniu w 2021 r. podstawy obliczania daniny solidarnościowej należy uwzględnić stratę z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej osiągniętą w roku 2020 r.?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, przy określaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej w 2021 r. należy uwzględnić stratę z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej osiągniętą w roku 2020. Zgodnie z art. 30h ust. 1 ustawy o PIT osoby fizyczne są obowiązane do zapłaty daniny solidarnościowej w wysokości 4% podstawy obliczenia tej daniny. Natomiast jak stanowi ust. 2 tego artykułu, podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1.000.000,00 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30c oraz art. 30f po ich pomniejszeniu o: 1. kwoty składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a (składki na ubezpieczenie społeczne); 2. kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5 - odliczone od tych dochodów.

Ponadto, zgodnie z art. 30h ust. 3 ustawy o PIT, przy ustalaniu wysokości podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, uwzględnia się dochody i kwoty pomniejszające te dochody zgodnie z ust. 2 wykazywane w zeznaniach podatkowych za poprzedni rok (od dnia następującego po dniu upływu terminu na złożenie deklaracji o wysokości solidarnościowej w roku poprzedzającym ten rok kalendarzowy do dnia upływu terminu na złożenie deklaracji w roku bieżącym).

Z powyższego wynika, że ustalenie podstawy obliczenia daniny polega na zsumowaniu dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1,9 i 9a, art. 30b, art. 30c oraz art. 30f ustawy o PIT.

Jak stanowi art. 9 ust. 2 ustawy o PIT, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Na potrzeby daniny dochód nie powinien być utożsamiany jedynie z sytuacją, w której przychody przeważają nad kosztami, ale określenie to powinno odnosić się do jakiegokolwiek wyniku podatkowego, który następnie zostanie przedstawiony do zsumowania. Słownik języka polskiego PWN podaje, że czasownik „zsumować” oznacza „dodać do siebie liczby”. Tym samym, nic nie stoi na przeszkodzie, aby w przypadku zaistnienia straty z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uwzględnić ją razem z innymi dochodami, mimo że te wykazują już wartości dodatnie.

Taki sposób obliczania podstawy obliczenia daniny przekazuje również ustawodawca w uzasadnieniu ustawy wprowadzającej przepisy o daninie do ustawy o PIT (druk nr 2848, 21 września 2018 r.): Przy ustalaniu ww. sumy uwzględniane będą dochody (przychód minus koszty minus ww. pomniejszenia) podlegające wykazaniu w rocznym obliczeniu podatku PIT-40A (o ile podatek wynikający z tego rozliczenia jest podatkiem należnym) oraz w zeznaniach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38 oraz PIT-CFC, dla których termin złożenia upływa w okresie od 1 maja roku poprzedzającego rok kalendarzowy do 30 kwietnia roku kalendarzowego. Zatem przy ustalaniu wysokości podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, której termin zapłaty upływał będzie np. 30 kwietnia 2021 r., uwzględniane będą dochody oraz przysługujące pomniejszenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne oraz kwot wymienionych w art. 30f ust. 5 ustawy PIT, wykazywane w PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-40A oraz PIT-CFC, których termin złożenia upływa w okresie od 1 maja 2020 r. do 30 kwietnia 2021 r. Ustawodawca nie różnicuje w żaden sposób dochodów będących podstawą obliczenia daniny, a więc zakładać należy, że miał na myśli również osiągniętą stratę.

Za przedstawionym przez Pana sposobem obliczenia podstawy daniny solidarnościowej przemawia także wykładnia celowościowa i funkcjonalna przepisów o daninie. Założeniem ustawodawcy było zwiększenie obciążenia podatkowego najzamożniejszych obywateli, aby uzyskane w ten sposób środki przeznaczyć na pomoc osobom niepełnosprawnym (z uzasadnienia ustawy: "Wpływ na obywateli najzamożniejszych grup oszacowano na podstawie analizy danych jednostkowych zawartych w zeznaniach podatkowych za 2016 r."). Jeżeli opodatkowanie ma dotyczyć najbogatszych, a to pojęcie odnoszone jest do uzyskiwanych przez te osoby dochodów z poszczególnych, sumujących się źródeł, to należy brać pod uwagę efekt finalny dla takiego podatnika, a zatem uwzględniający wypadkową wszystkich przychodów i kosztów ich uzyskania z tychże źródeł, a zatem również stratę. W przeciwnym wypadku może dojść to takiej sytuacji, w której podatnik osiągający w danym roku dochody z tylko jednego źródła np. działalności opodatkowanej na zasadach art. 30c w kwocie 999.000 zł nie będzie płacił daniny solidarnościowej, zaś inny podatnik, który osiągnie 1.500.000 zł dochodu z innych źródeł i 600.000 zł straty z działalności opodatkowanej na zasadach art. 30c, a zatem realnie jego majątek zwiększy się o 900.000 zł, będzie zobowiązany zapłacić daninę od kwoty 500.000 zł. Idąc jeszcze dalej, wykładnia nieuwzględniająca w sumowaniu dochodów straty podatkowej powoduje możliwość opodatkowania daniną podatnika, który w danym roku podatkowym istotnie zubożał i np. uzyskał 1.500.000 zł z innych źródeł objętych daniną oraz poniósł 2.000.000 zł straty z działalności opodatkowanej na zasadach art. 30c ustawy o PIT.

Stanowisko, według którego nie mógłby Pan uwzględnić straty z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej przy obliczaniu podstawy daniny solidarnościowej byłoby również zaprzeczeniem zasady sprawiedliwości opodatkowania. Zasada ta wyraża się w powszechności i w równomierności opodatkowania. Aspekt poziomy sprawiedliwości podatkowej oznacza natomiast, że wszystkie podmioty, będące w takich samych warunkach ekonomicznych, muszą być traktowane w taki sam sposób (T Wołowiec, Zasada sprawiedliwości w opodatkowaniu [w:] Organizacje komercyjne i niekomercyjne wobec wzmożonej konkurencji oraz wzrastających wymagań konsumentów, s. 312, Nowy Sącz 2010).

Warto zwrócić uwagę na to, że równość sytuacji ekonomicznej ma skutkować równością w opodatkowaniu. Zaprzeczeniem tej zasady taki stan rzeczy, w którym Pan, pomimo poniesienia straty z działalności gospodarczej, a więc de facto w sytuacji, w której dochodzi do uszczuplenia Pana majątku, nie może uwzględnić tej straty przy obliczaniu daniny solidarnościowej. Jak już wskazano powyżej, może nawet dojść do absurdalnej sytuacji, w której strata z działalności gospodarczej przewyższać będzie pozostałe Pana dochody, a mimo wszystko będzie on zobowiązany do zapłaty daniny solidarnościowej. Równocześnie, inni podatnicy w tym samym czasie mogą w sensie ekonomicznym odnotować znaczny dochód, przewyższający Pana dochód, ale według przepisów o daninie solidarnościowej nie będą zobowiązani do uiszczenia daniny.

Taki stan rzeczy, oprócz tego, że jest niesprawiedliwy i krzywdzący dla Pana, demotywuje również uczestników obrotu gospodarczego, którzy pozostawać będą w świadomości, że nawet jeśli poniosą oni stratę z prowadzonej przez siebie działalności, to i tak zostanie na nich nałożony obowiązek związany z daniną. Należy również wspomnieć o art. 2a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.), zgodnie z którym niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika. W realiach sprawy niniejszej bez wątpienia istnieje poważna wątpliwość co do sposobu obliczenia podstawy obliczenia daniny solidarnościowej. Zasady określenia wysokości daniny solidarnościowej nie są jasne i można interpretować je w dwojaki sposób - korzystny dla podatnika (stanowisko przedstawione przez Pana) albo niekorzystny dla podatnika (stanowisko przeciwne). Tym samym, zasada in dubio pro tributario powinna w niniejszej sprawie skutkować uznaniem Pana stanowiska i tego, że przy określaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej w 2021 r. należy uwzględnić stratę z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej osiągniętą w roku 2020. Tym samym, Pana zdaniem, poniesiona w danym roku strata z jednego ze źródeł dochodów wymienionych w art. 30h ustawy o PIT w takim samym stopniu kształtuje podstawę obliczenia daniny solidarnościowej jak inne rodzaje dochodów. Strata osiągnięta z jednego ze źródeł pomniejszy podstawę obliczenia daniny solidarnościowej z innego ze źródeł. Odmienna interpretacja art. 30h ustawy o PIT przeciwstawia się zasadzie sprawiedliwości opodatkowania, ponieważ różnicuje sytuacje podatników, z których jeden pomimo zanotowania straty w sensie ekonomicznym będzie zobowiązany do zapłaty daniny, natomiast inny, który w sensie ekonomicznym zanotował znaczny dochód, nie będzie zobowiązany do zapłaty daniny, ponieważ nie wypełnił interpretowanej ściśle przesłanki z art. 30h ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

Na podstawie art. 33 ust. 3 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym (Dz.U. z 2020 r. poz.1787 ze zm.):

W myśl art. 30h ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Według art. 30h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do treści art. 30h ust. 3 ww. ustawy:

Na podstawie art. 30h ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 30h ust. 5 ww. ustawy:

Stosownie do treści art. 30h ust. 6 cytowanej ustawy:

W myśl art. 30i ust. 1 powołanej ustawy:

Zgodnie zaś z art. 30i ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Do zapłaty daniny solidarnościowej obowiązane są osoby fizyczne, których dochód przekroczył 1 000 000 zł. Osoby te, oprócz podatku dochodowego są obowiązane zapłacić dodatkowo daninę solidarnościową w wysokości 4% podstawy obliczenia oraz złożyć we właściwym urzędzie skarbowym deklarację o wysokości tej daniny solidarnościowej w terminie do 30 kwietnia roku kalendarzowego. W tym samym terminie upływa termin zapłaty daniny.

Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1 000 000 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych:

1.w art. 27 ust. 1, 9, 9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dochody opodatkowane według skali podatkowej, m.in. ze stosunku pracy, działalności gospodarczej, rent i emerytur, umów o dzieło i umów zlecenia, itd.),

2.art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zyski kapitałowe opodatkowane według stałej stawki 19%),

3.art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowane podatkiem liniowym według stawki 19%) oraz

4.art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dochody zagranicznej spółki kontrolowanej opodatkowane według stałej stawki 19%)

- pomniejszonych o możliwe do odliczenia od tych dochodów składki na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o kwoty wymienione w art. 30f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. z tytułu uwzględnionej w podstawie opodatkowania podatnika dywidendy otrzymanej od zagranicznej spółki kontrolowanej, w części uwzględnionej w jego podstawie opodatkowania).

Z powołanych regulacji jednoznacznie wynika, że podstawę obliczenia daniny solidarnościowej stanowi nadwyżka ponad 1 000 000 zł sumy dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b, art. 30c oraz art. 30f po ich pomniejszeniu wyłącznie o kwoty odliczone od tych dochodów, wymienione w art. 30h ust. 2.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że jest Pan osobą fizyczną, prowadzącą działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach podatku liniowego. Ponadto osiąga Pan przychód również z innych źródeł, podlegających opodatkowaniu na zasadach art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b oraz art. 30f ustawy o PIT. Poniósł Pan z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w 2020 r., rozliczanej na zasadach podatku liniowego, stratę w wysokości ponad 150.000,00 zł. Łącznie suma Pana dochodów za 2020 r., podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1,9 i 9a, art. 30b oraz art. 30f ustawy o PIT przekroczyła 1.000.000,00 zł (milion złotych), wobec czego konieczne stało się ustalenie wysokości daniny solidarnościowej z art. 30h ustawy o PIT.

Przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej od sumy dochodów podlegających opodatkowaniu daniną solidarnościową podlegają odliczeniu wyłącznie składki na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz kwoty wymienione w art. 30f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynika to wprost z brzmienia art. 30h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, przy obliczaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej nie uwzględnia się straty z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, gdyż nie została ona wymieniona w art. 30h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec tego, nie może Pan uwzględnić straty z tytułu działalności gospodarczej poniesionej w 2020 roku na potrzeby ustalenia podstawy obliczenia daniny solidarnościowej.

Przepisy regulujące zasady ustalania podstawy obliczenia daniny solidarnościowej, stanowią przepisy szczególne, określające możliwe do zastosowania przy tej daninie odliczenia i stanowią autonomiczne regulacje odrębne od przepisów regulujących zasady ustalania podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Istotne jest przy tym, że art. 30c ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji dochodu, tylko wskazuje podstawę obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1. Jednym z elementów tej podstawy jest dochód wyliczony w sposób określony w tym przepisie – dla potrzeb określenia podstawy obliczenia podatku. Natomiast definicję dochodu ustawodawca zawarł w art. 9 ust. 2 ustawy omawianej ustawy podatkowej:

W przepisie tym nie ma wyłączenia art. 30h ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego dochodem wskazanym w tym przepisie jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. I tak wyliczony dochód podatnik pomniejsza jedynie o kwoty wprost wskazane w dalszej części art. 30h ust. 2, tj.: kwoty składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a i kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5 – odliczone od tych dochodów.

Takie rozumienie art. 30h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych potwierdza również sposób wykazywania informacji w deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej (DSF-1). Poz. 18 (wer. 1) tej deklaracji została opisana jako: Łączne dochody. Należy wpisać sumę dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ust. 1, 9 i 9a, art. 30b, art. 30c i art. 30f ustawy. Co oznacza (zgodnie z art. 30h ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), że należy zsumować dochody wykazane w formularzach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-40A, PIT-CFC. Każdy z tych formularzy zawiera odrębne pole dochody. Niniejsze można pomniejszyć wyłącznie o elementy, które przewiduje ta deklaracja. Takie wypełnienie deklaracji DSF-1 jest spójne z brzmieniem art. 30h ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w prawidłowym jego rozumieniu.

Pana stanowisko w zakresie możliwości pomniejszenia podstawy obliczenia daniny solidarnościowej o podatkową stratę z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej osiągniętą w 2020 roku należy uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pana sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pan zastosować do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).