Interpretacja indywidualna z dnia 13 czerwca 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-2.4011.301.2022.2.KW
Temat interpretacji
Dotyczy skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
31 marca 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 31 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania
Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 6 czerwca 2022 r. (data wpływu 6 czerwca 2022 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 14 maja 2008 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę o pożyczkę gotówkową z Bankiem A., Bank udzielił pożyczki gotówkowej w kwocie 15.981,00 zł na okres od dnia zawarcia umowy pożyczki do dnia 26 maja 2013 r. łącznie na warunkach określonych w umowie. Pożyczkobiorcy została przekazana do dyspozycji kwota 15.981,00 zł. Wnioskodawczyni została zobowiązana do spłaty udzielonej pożyczki wraz z odsetkami w 60 miesięcznych ratach, płatnych do 26 dnia każdego kolejnego miesiąca począwszy od 26 czerwca 2008. r. - zgodnie z regulaminem do umowy pożyczki. W 2008 roku dokonano połączenia Banku A. grupa Bankiem B., w związku z powyższym moje zobowiązanie kredytowe wobec Banku A. stało się zobowiązaniem na rzecz Banku B.
Z przyczyn niezależnych od Wnioskodawczyni (problemy zdrowotne jej i małżonka) nie mogła wywiązać się z zobowiązań umownych i zaprzestała regulowania spłat pożyczki. Z uwagi na powyższe, sprawa trafiła do sądu a następnie w dniu 10 kwietnia 2012 została przekazana do komornika sądowego. W piśmie otrzymanym od Kancelarii Komorniczej stan zadłużenia na dzień 10 kwietnia 2012 r. wynosił 11.943,39 zł powiększony o koszty komornicze, odsetki i koszty sądowe, łączna należność do spłaty 16.926,31 zł. W dniu 17 kwietnia 2018 r. Prokura NS FIZ zakupiła wierzytelność od Banku B. Według firmy windykacyjnej stan nieuregulowanych zobowiązań wraz z odsetkami na dzień 13 grudnia 2021 r. wynosił 7.034,00 zł. Został w związku z tym wysłany PIT-11 za rok 2021 wykazujący wymienioną „wartość w części F zeznania podatkowego pkt 82- informacja o wysokości przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy wiersz przedawnienie”.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego
Wnioskodawczyni podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce w myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128 ze zm.).
Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej a otrzymane środki w ramach umowy kredytowej nie zostały przeznaczone na działalność gospodarczą.
Wnioskodawczyni nie składała wierzycielowi informacji o braku woli spłaty długu ze względu na jego przedawnienie.
Wnioskodawczyni wskazała, że wierzyciel poza wysłaniem informacji o przejęciu długu w dniu 17 kwietnia 2018 r. (dokument przekazany w załączeniu) o zakupie wierzytelności przez Prokura NS FIZ od Banku B., nie wysłał żadnej dodatkowej informacji o rezygnacji z dochodzenia swojej należności. Według firmy windykacyjnej stan nieuregulowanych zobowiązań wraz z odsetkami na dzień 13 grudnia 2021 r. wynosił 7.034,00 zł.
Według Wnioskodawczyni przedawnienie zobowiązania upłynęło z ostatnim dniem roku kalendarzowego 2018, czyli okres 6 lat od momentu kiedy sprawa trafiła do sądu a następnie w dniu 10 kwietnia 2012 r. została przekazana do komornika sądowego. W załączeniu do uzupełnienia Wnioskodawczyni przesłała skan pisma komorniczego. Informacja PIT-11 została sporządzona przez Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty.
Podmiot, który wystawił PIT-11 zgodnie z otrzymanym pismem z dnia 13 grudnia 2021 r. był wierzycielem na podstawie zakupu wierzytelności przez Prokura NS FIZ od Banku B.
Pytanie
Czy w związku z przedstawionymi faktami podlegam obowiązkowi opodatkowania przychodu od przedawnionej wierzytelności?
Pani stanowisko w sprawie
Moim zdaniem, nie ma podstaw do wystawienia informacji PIT-11 przez płatnika, ponieważ nie uzyskałam przychodu podlegającego opodatkowaniu. Instytucja przedawnienia nie jest równoznaczna z umorzeniem, na podstawie którego powstaje przychód powodujący obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Przedawnienie na gruncie cywilnoprawnym nie oznacza zniknięcia lub precyzyjniej ujmując umorzenia długu, oznacza, że należności nie można dochodzić ale samo zobowiązanie nie wygasa. Dłużnik ma nadal obowiązek jego wykonania. Sama należność jak i obowiązek spłaty wciąż istnieje, zatem nie można mówić o trwałym przysporzeniu majątkowym. Tym samym podatek od dochodu wg. mnie się nie należy. Przykładowe interpretacje indywidualne w podobnym temacie: 0112-KDIL 2-1.4011.394.2020.1.JK.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.
Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Należy zauważyć, że stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł mówi się w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Korzyści takie pojawiają się nie tylko wówczas, gdy podatnikowi zostają przekazane środki pieniężne, ale również wtedy, kiedy zmniejszone zostaną jego zobowiązania, których nie musi już realizować z własnego majątku.
Z zaprezentowanego w treści wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że otrzymała Pani informację PIT-11 wystawioną przez wierzyciela, w związku z przedawnieniem zobowiązania z tytułu umowy pożyczki gotówkowej. Zobowiązanie to, jak Pani wskazała, przedawniło się końcem roku kalendarzowego 2018 r.
W związku z powyższym wskazać należy, że instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).
Zgodnie z art. 117 § 1 ww. Kodeksu:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.
Przy czym, w myśl art. 117 § 2 ww. Kodeksu:
Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.
Przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań. Istota przedawnienia polega zatem na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie (dłużnik) może uchylić się od jego zaspokojenia. Skutkiem tego - roszczenie przedawnione nie gaśnie, a jedynie nie będzie mogło być przymusowo zrealizowane; sąd bowiem oddali powództwo uprawnionego w razie upływu terminu przedawnienia i gdy dłużnik podniesie zarzut przedawnienia. Jednakże roszczenie takie nadal uznawane jest za prawnie istniejące. Znajduje to przede wszystkim wyraz w tym, że dłużnik, który po upływie terminu przedawnienia spełnił świadczenie, nie może następnie żądać jego zwrotu, chociażby nie był świadomy upływu terminu przedawnienia i związanych z tym skutków prawnych. Spełnił on bowiem należne w świetle prawa zobowiązanie.
Nie ulega wątpliwości, że gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania, pomimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Dłużnik osiąga zatem realne przysporzenie majątkowe.
Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia.
Stosownie do treści art. 118 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.
Jeżeli zatem w Pani przypadku doszło do przedawnienia wierzytelności, a wierzyciel – z uwagi na przedawnienie roszczenia – nie ma możliwości skutecznego wyegzekwowania tej wierzytelności, wówczas osiąga Pani realne przysporzenie majątkowe, które – jako przychód z innych źródeł – podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W konsekwencji powyższego przychód wykazany w PIT-11 wystawionym przez wierzyciela podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i należy go uwzględnić w zeznaniu rocznym.
Wobec powyższego, Pani stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).