Skutki podatkowe otrzymanego odszkodowania w związku z pożarem warsztatu samochodowego oraz zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związa... - Interpretacja - 0112-KDIL2-2.4011.667.2022.2.AG

Shutterstock

Interpretacja indywidualna z dnia 29 listopada 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-2.4011.667.2022.2.AG

Temat interpretacji

Skutki podatkowe otrzymanego odszkodowania w związku z pożarem warsztatu samochodowego oraz zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z jego odbudową.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

-nieprawidłowe – w części dotyczącej pytania oznaczonego we wniosku nr 2,

-prawidłowe – w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Dnia 17 sierpnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 12 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 17 listopada 2022 r. (wpływ 17 listopada 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanów faktycznych

Wnioskodawca jest właścicielem firmy (…) mieszczącej się w miejscowości (…). Firma Wnioskodawcy zajmuje się głównie elektroniką samochodową oraz mechaniką samochodową. Swoją działalność Wnioskodawca rozpoczął w (...) r. Do aktualnej siedziby firmy Wnioskodawca przeniósł się (...). Forma opodatkowania to zasady ogólne, księga przychodów i rozchodów.

W dniu (…)2022 r. w firmie Wnioskodawcy wybuchł pożar. Była to niedziela i nikogo nie było na terenie firmy. Siła ognia była tak duża, że spłonęło 80% budynku. Pozostała część wymagała gruntownego remontu oraz wymiany mnóstwa elementów tam dostępnych, m.in. alarmy, oświetlenie, wyposażenie, armatura, drzwi itd.

Prokuratura, która prowadziła postępowanie, w lipcu 2022 r. umorzyła go, ponieważ nie jest znana konkretna przyczyna wybuchu pożaru, a udział osób trzecich, tzn. podpalenie zostało wykluczone (na podstawie m.in. zapisów z monitoringu oraz badań biegłych sądowych oraz biegłych powołanych przez ubezpieczyciela).

Pożar zniszczył całkowicie (...) auta, które stały wewnątrz budynku oraz całkowicie (...) na zewnątrz, a kilka znajdujących się również na zewnątrz uległo częściowemu zniszczeniu.

W gaszeniu pożaru brało udział (...) zastępów straży pożarnej, pogotowie kilkukrotnie było wzywane prze policję znajdującą się na miejscu. Kwota strat jest ogromna zarówno dotycząca szkody Wnioskodawcy, jak i szkody wyrządzonej na mieniu osób trzecich. Łączna szacowana kwota strat na chwilę obecną wynosi (…) złotych. Kwota, która na chwilę obecną została wypłacona przez ubezpieczyciela, jest kwotą nie pokrywającą tych strat. Prawdopodobnie Wnioskodawca wystąpi na drogę sądową z ubezpieczycielem, aby móc ponownie odbudować w pełni budynek, kupić zniszczone pozostałe środki trwałe i spłacić zobowiązania wobec osób trzecich.

Zgodnie z decyzją Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (…) stalowa konstrukcja części budynku musi zostać całkowicie rozebrana i zutylizowana, Wnioskodawca musiał starać się o ponowne pozwolenie na budowę, murowana ściana łącząca część warsztatową z częścią biurową musiała, zgodnie z ww. decyzją, być rozebrana do posadzki i wybudowana od nowa. Pozostała część budynku biurowego, zgodnie z tą decyzją, została wyłączona z użytkowania. Wszystkie dotychczasowe środki, które zostały wypłacone przez ubezpieczyciela, Wnioskodawca przeznacza na odbudowę i zakup innych zniszczonych środków trwałych.

W uzupełnieniu wniosku udzielił Pan odpowiedzi na następujące pytania:

Na co wydatkował Pan otrzymane odszkodowanie, tj. na remont budynku stanowiącego środek trwały czy na ulepszenie środka trwałego (rekonstrukcję), czy też na wybudowanie go od nowa?

Otrzymane odszkodowanie zostanie wydane na wybudowanie budynku od nowa.

Czy nastąpiła likwidacja środka trwałego (wykreślenie warsztatu z ewidencji środków trwałych) i w tym miejscu buduje Pan nowy budynek?

Nastąpiła likwidacja środka trwałego i w tym miejscu jest budowany nowy budynek.

Czy wyposażenie warsztatu, o którym mowa we wniosku, stanowiło w Pana firmie środki trwałe?

Wyposażenie warsztatu, o którym mowa we wniosku, stanowiło środki trwałe.

Czy otrzymane odszkodowanie zostało/zostanie wydatkowane przez Pana w roku podatkowym, w którym otrzymał Pan odszkodowanie albo w roku bezpośrednio po nim następującym?

Otrzymane odszkodowanie zostanie wydatkowane w tym roku podatkowym lub w roku bezpośrednio po nim następującym.

Czy zakupione środki trwałe sfinansowane z otrzymanego odszkodowania będą środkami trwałymi tego samego rodzaju, zgodnie z KŚT, co środki trwałe, które spłonęły w pożarze?

Zakupione środki sfinansowane z otrzymanego odszkodowania będą środkami trwałymi tego samego rodzaju, co środki, które spłonęły w warsztacie.

Jeżeli nastąpi likwidacja środka trwałego (warsztatu) i wybuduje Pan nowy środek trwały (warsztat) z otrzymanego odszkodowania, to czy ten środek trwały będzie zaliczony do tego samego rodzaju, zgodnie z KŚT, co środek trwały, który spłonął w pożarze?

Po wybudowaniu nowego warsztatu będzie to taki sam środek trwały, co ten, który uległ zniszczeniu w trakcie pożaru.

Czy posiadane przez Pana dokumenty potwierdzają/będą potwierdzać, że zdarzenie to, tj. pożar miało charakter losowy (niezawiniony), a Pan dołożył należytej staranności, podejmując działania mające na celu ograniczenie ryzyka zaistnienia tego rodzaju zdarzenia w firmie (proszę wyjaśnić)?

Posiadane dokumenty (...) potwierdzają, że pożar miał charakter losowy, a Pan podjął staranność, aby ograniczyć ryzyko. Zdarzenie miało miejsce w niedzielę, nikogo nie było w pracy.

Czy ubezpieczenie, które zawarł Pan z firmą ubezpieczeniową, obejmowało tylko ubezpieczenie Pana majątku, czy też posiadał Pan ubezpieczenie OC na wypadek szkody w majątku obcym, np. klienta; jeżeli nie – dlaczego?

Posiadał Pan również ubezpieczenie OC na wypadek szkody w majątku obcym.

Czy samochody, które spłonęły, były przez Pana naprawiane?

Samochody, które spłonęły, były przez Pana naprawiane.

Czy posiadał Pan jakieś zabezpieczenie przed pożarem, jeżeli tak, prosimy wskazać jakie?

Posiadał Pan zabezpieczenie przed pożarem w postaci czujek dymu.

Czy w sytuacji opisanej we wniosku nastąpiło naruszenie przepisów przeciwpożarowych?

W sytuacji opisanej we wniosku nie nastąpiło naruszenie przepisów przeciwpożarowych.

Pytania

1.Czy otrzymane odszkodowanie za zniszczony w pożarze warsztat stanowi przychód z działalności, a wydatki na odbudowę stanowią koszt uzyskania przychodu?

2.Czy otrzymane odszkodowanie za zakup wyposażenia warsztatu jest przychodem firmy, a wydatki na zakup nowego wyposażenia są kosztem uzyskania przychodu?

3.Czy wypłaty środków klientom ze środków własnych firmy za zniszczone samochody, które znajdowały się w warsztacie, są kosztem uzyskania przychodu?

4.Czy wartość niezamortyzowaną środka trwałego spalonego warsztatu stanowi koszt uzyskania przychodu?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy – w odniesieniu do pytania nr 1 – otrzymane odszkodowanie za zniszczony w pożarze warsztat nie stanowi przychodu z działalności, a wydatki na odbudowę nie stanowią kosztów uzyskania przychodu.

Zdaniem Wnioskodawcy – w odniesieniu do pytania nr 2 – otrzymane odszkodowanie na zakup wyposażenia warsztatu jest przychodem firmy, a wydatki na zakup nowego wyposażenia są kosztem uzyskania przychodu.

Zdaniem Wnioskodawcy – w odniesieniu do pytania nr 3 – wypłaty klientom ze środków własnych firmy za zniszczone samochody, które znajdowały się w warsztacie, są kosztem uzyskania przychodu.

Zdaniem Wnioskodawcy – w odniesieniu do pytania nr 4 – wartość niezamortyzowana środka trwałego spalonego warsztatu stanowi koszt uzyskania przychodu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest:

-nieprawidłowe – w części dotyczącej pytania oznaczonego we wniosku nr 2,

-prawidłowe – w pozostałej części.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Co do zasady, do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej należą wszystkie przychody osiągane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, określone w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyjątkiem przychodów wymienionych w art. 14 ust. 3 tej ustawy.

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Odszkodowanie stanowi zatem, co do zasady, przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie zaliczenie tego odszkodowania do danego źródła przychodów zależy od tego, czy odszkodowanie dotyczy składników majątku związanego z działalnością gospodarczą, czy też prywatnego (tj. niezwiązanego z taką działalnością). W sytuacji, gdy zostało ono przyznane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą winno stanowić przychód ze źródła określonego w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednak, jak stanowi art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są odszkodowania za szkody w środku trwałym, z wyłączeniem samochodu osobowego, w części wydatkowanej w roku podatkowym lub w roku bezpośrednio po nim następującym na remont tego środka trwałego albo na zakup lub na wytworzenie we własnym zakresie środka trwałego zaliczonego zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych (KŚT) wydaną na podstawie odrębnych przepisów, zwaną dalej „Klasyfikacją”, do tego samego rodzaju co środek trwały, z którym związana była ta szkoda, przy czym przepis art. 23 ust. 1 pkt 45 stosuje się odpowiednio.

W art. 21 ust. 35a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych doprecyzowano, że:

Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 29b, stosuje się także do otrzymanego odszkodowania w części odpowiadającej wartości wydatków poniesionych przez podatnika na cele określone w tym przepisie od dnia powstania szkody do dnia otrzymania odszkodowania, w części niezaliczonej do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.

Literalne brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie pozostawia wątpliwości, że odszkodowanie za szkody w środku trwałym jest wolne od podatku, jeżeli zaistnieją warunki określone wprost w tym przepisie, tj. ma miejsce rzeczywiste wydatkowanie uzyskanego odszkodowania na wskazane cele: remont, zakup bądź wytworzenie środka trwałego oraz określony przedział czasu na to wydatkowanie: w roku podatkowym lub w roku bezpośrednio po nim następującym. Z takiej konstrukcji przepisu wynika, że tylko niespełnienie jednego z tych warunków oznacza obowiązek opodatkowania uzyskanego odszkodowania z tytułu szkody w środkach trwałych.

Odszkodowanie otrzymane w wyniku zniszczenia środka trwałego powstałego na skutek zdarzeń losowych będzie przychodem zwolnionym od podatku dochodowego od osób fizycznych, jeśli zostaną spełnione łącznie wszystkie warunki określone w art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast niespełnienie jednego z tych warunków skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego z tytułu uzyskanego odszkodowania.

Z opisu sprawy wynika, że zajmuje się Pan głównie elektroniką samochodową oraz mechaniką samochodową. W (…) 2022 r. w Pana firmie wybuchł pożar, w wyniku którego spłonęło 80% warsztatu. Otrzymane odszkodowanie zostanie wydane m.in. na wybudowanie budynku od nowa. Nastąpiła likwidacja środka trwałego i w tym miejscu jest budowany nowy budynek. Wyposażenie warsztatu, które również spłonęło w pożarze, też stanowiło środki trwałe. Otrzymane odszkodowanie zostanie wydatkowane w 2022 r. lub w roku następnym. Wytworzone i zakupione środki trwałe sfinansowane z otrzymanego odszkodowania będą środkami trwałymi tego samego rodzaju, co środki, które spłonęły w warsztacie. Kwota, która na chwilę obecną została wypłacona przez ubezpieczyciela, jest kwotą niepokrywającą tych strat. Prawdopodobnie wystąpi Pan na drogę sądową z ubezpieczycielem aby móc ponownie odbudować w pełni budynek, kupić zniszczone pozostałe środki trwałe i spłacić zobowiązania wobec osób trzecich. Posiadane dokumenty potwierdzają, że pożar miał charakter losowy, a Pan podjął staranność, aby ograniczyć ryzyko. Posiadał Pan zabezpieczenie przed pożarem w postaci czujek dymu. Zdarzenie miało miejsce w niedzielę, nikogo nie było w pracy. Nie nastąpiło naruszenie przepisów przeciwpożarowych. Prokuratura umorzyła postępowanie, ponieważ nie jest znana konkretna przyczyna wybuchu pożaru.

Odnosząc powyższy opis sprawy do przedstawionych przepisów, stwierdzam, że wszystkie przesłanki z art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały spełnione, ponieważ otrzymał Pan odszkodowanie za szkody w środkach trwałych (budynek warsztatu wraz z wyposażeniem będące składnikami majątku w działalności gospodarczej spłonęły w pożarze), środki trwałe wytworzone i zakupione w miejscu tych zniszczonych będą tymi samymi środkami trwałymi (będą to środki trwałe tego samego rodzaju), a środki z tego odszkodowania wydatkuje Pan w bieżącym roku podatkowym i następnym. To oznacza, że odszkodowanie otrzymane przez Pana wolne jest od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Reasumując – otrzymane przez Pana odszkodowanie wydatkowane na wybudowanie nowego warsztatu i zakup wyposażenia będącego w Pana firmie środkami trwałymi stanowi dla Pana przychód zwolniony na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu natomiast do kwestii kosztów uzyskania przychodów z tytułu poniesienia wydatków na wybudowanie od nowa warsztatu oraz zakup wyposażenia warsztatu, sfinansowanych z odszkodowania stwierdzam, że stosownie do treści art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Kosztami uzyskania przychodów są tylko racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Z oceny związku z prowadzoną działalnością winno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła.

Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów, winien, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:

·pozostawać w związku przyczynowym z przychodami lub źródłem przychodów i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,

·być właściwie udokumentowany,

·nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych, według zasad określonych w art. 22a-22o, od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Natomiast jak stanowi art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29b, 46, 47a, 47d, 116, 122, 129, 136 i 137.

Użyty w tym przepisie zwrot „bezpośrednio” należy rozumieć wprost „bez jakiegokolwiek pośrednictwa”, a nie chronologicznie, jako czasowa konwencja zdarzeń. Pojęcie „bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów)”zawarte w tej regulacji dotyczy również wydatków i kosztów, które zostały poniesione, a następnie zwrócone, zrefundowane podatnikowi w formie dotacji (dofinansowania).

Z art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych bezsprzecznie wynika, że koszty, które zostały sfinansowane („pokryte”) z dochodów (przychodów), o których mowa m.in. w art. 21 ust. 1 pkt 29b tej ustawy, nie mogą być kosztem podatkowym. O tym, że wydatki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, decyduje fakt, że zostały one pokryte otrzymanymi środkami finansowymi zwolnionymi od opodatkowania.

Zatem, jak wynika z powyższego, do wydatków pokrytych otrzymanym przez Pana odszkodowaniem, zwolnionym z opodatkowania na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym, zastosowanie znajdzie powołany wyżej przepis art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując – skoro wydatki poniesione na wybudowanie od nowa warsztatu i zakup wyposażenia będącego środkami trwałymi zostały sfinansowane z odszkodowania zwolnionego z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wydatki te nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Kolejna Pana wątpliwość dotyczy kwestii, czy wypłata środków klientom ze środków własnych Pana firmy za zniszczone samochody, które znajdowały się w warsztacie w chwili pożaru, są kosztem uzyskania przychodów.

Z opisu sprawy wynika, że pożar zniszczył całkowicie (...) auta, które stały wewnątrz budynku, oraz całkowicie (...) na zewnątrz, a kilka znajdujących się również na zewnątrz uległo częściowemu zniszczeniu. Samochody, które spłonęły, były przez Pana naprawiane. Posiadał Pan również ubezpieczenie OC na wypadek szkody w majątku obcym.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlegają wyłączeniu z tych kosztów. Przy czym, związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodów bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem ich źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodów bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zwracam przy tym uwagę, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań, braku nadzoru lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Z powołanego wyżej przepisu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika zatem, że aby wydatki poczynione przez podatnika można uznać za koszt uzyskania przychodów, muszą być poniesione w sposób celowy. Podatnik, podejmując decyzję o dokonaniu wydatku, musi być przeświadczony o racjonalności, z punktu widzenia prowadzonej przez niego działalności, wydatkowania środków finansowych.

Jednocześnie zauważam, że obowiązkiem podatników, jako odnoszących ewentualną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów jest wykazanie, na podstawie zgromadzonych dowodów, związku między poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodów (w tym zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów), zgodnie z dyspozycją powołanego art. 22 ust. 1 ustawy podatkowej.

W większości przypadków związek z przychodem nie nasuwa żadnych wątpliwości. Są jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest tak jednoznaczny. Wszystkie te sytuacje należy zatem rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku. W tym miejscu podkreślam, że koszt uzyskania przychodów jest kosztem działalności gospodarczej, która ze swej istoty zmierza do osiągnięcia przychodów.

Podatnik, oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą, powinien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodów. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik – uznając wydatek za koszt uzyskania przychodów – odnosi ewidentne korzyści, ponieważ o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodów.

Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem, to podatnik jest zobowiązany wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.

Zaznaczam też, że działalność gospodarcza podlega określonym regułom ekonomicznym i musi opierać się o zasadę racjonalności działań w dążeniu do realizacji postawionego celu. Zauważam również, że podatnik nie może kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, mimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia ich powstaniu.

Oprócz powyższego należy mieć na uwadze, że dokonując rozpoznania kosztowego charakteru określonego wydatku, podatnik musi badać nie tylko to, czy wydatek ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), ale i to, czy nie jest on objęty wyłączeniem z art. 23 ust. 1 tej ustawy, co definitywnie pozbawia go charakteru kosztu podatkowego, choćby nawet spełniał wprowadzone przez ustawodawcę w art. 22 ust. 1 cyt. ustawy kryteria normatywne.

Zwracam przy tym uwagę, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonywanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonywanych robót i usług.

Z informacji przestawionych we wniosku wynika, że w wyniku pożaru zostały zniszczone samochody Pana klientów, które znajdowały się w budynku warsztatu oraz przed budynkiem. Posiadał Pan ubezpieczenie OC na wypadek szkody w majątku obcym. Kwota wypłacona przez ubezpieczyciela nie pokrywa wszystkich strat spowodowanych przez pożar.

W Pana sprawie przepis art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania, ponieważ kwoty zapłacone na rzecz klientów za zniszczone samochody w wyniku pożaru nie stanowią kar umownych ani odszkodowań, o których mowa w tym przepisie.

Oceniając sytuację opisaną we wniosku pod kątem zaliczenia wskazanego wydatku do katalogu wyłączeń zawartych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stwierdzam, że poniesiony przez Pana wydatek z własnych środków na rzecz klientów z tytułu zniszczenia (uszkodzenia) ich samochodów nie podlegają ograniczeniom wymienionym w tym katalogu.

Niemniej wskazuję, że samo negatywne wyliczenie kosztów, które zostało uregulowane w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie przesądza jeszcze o tym, że wydatek niewskazany w tym przepisie staje się automatycznie kosztem uzyskania przychodów. Zatem do uznania opisanego przez Pana wydatku za koszt uzyskania przychodów niezbędne jest wykazanie, że został on poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a więc winien być spełniony ogólny warunek określony w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 835 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

W myśl tego przepisu – przechowawca (właściciel warsztatu) jest zobligowany do zachowania w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą (samochód) oddaną mu na przechowanie. Powyższe prowadzi do wniosku, że od przedsiębiorcy prowadzącego warsztat samochodowy, a więc zajmującego się stale i profesjonalnie usługami naprawy pojazdów samochodowych, należy wymagać staranności zarówno w zakresie świadczenia usługi naprawy, jak i przechowania samochodu do czasu jego odbioru.

Biorąc pod uwagę, że z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, że zniszczenie samochodów klienta było następstwem zdarzenia losowego niezależnego od Pana woli, kwoty wypłacone klientom z własnych środków może Pan zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej.

Reasumując – wypłaty środków klientom ze środków własnych Pana firmy za zniszczone samochody, które znajdowały się w warsztacie, są kosztem uzyskania przychodów.

Kwestią wymagającą rozstrzygnięcia jest również to, czy nieumorzona część wartości początkowej spalonego warsztatu stanowi koszt uzyskania przychodów.

Stosownie do art. 22 ust. 8 zdanie pierwsze ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Kosztem uzyskania przychodów są odpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art. 23.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1.

W myśl art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 22k, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu), z zastrzeżeniem art. 22e, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór; suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których, zgodnie z art. 23 ust. 1, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności.

Z cyt. przepisów wynika, że kosztem uzyskania przychodów prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej mogą być straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych w części, w jakiej nie zostały one zamortyzowane, o ile środki te nie utraciły przydatności w wyniku zmiany rodzaju prowadzonej działalności.

Podstawowym warunkiem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów niezamortyzowanej wartości środka trwałego jest, co do zasady, jego faktyczna likwidacja. Pojęcie likwidacji nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dokonując językowej wykładni tego pojęcia, stwierdzam, że w języku polskim „likwidować” oznacza dokonywać likwidacji, usuwać coś, pozbywać się czegoś, uwalniać się od czegoś (Słownik języka polskiego pod red. M. Szymczaka, wyd. PWN, Warszawa 1979, tom II, s. 35). Zatem „likwidacja środka trwałego” oznacza nie tylko fizyczne unicestwienie tego środka, lecz także jego usunięcie z ewidencji środków trwałych w związku z definitywną utratą jego przydatności gospodarczej, ocenioną przez pryzmat obiektywnych kryteriów ekonomicznych (np. na skutek wyeksploatowania, zużycia technologicznego). W związku z takim rozumieniem tego pojęcia likwidacją będzie definitywne pozbycie się środka trwałego (wykreślenie z ewidencji) w wyniku jego zniszczenia, usunięcia, czy pozbycia się.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzam, że likwidacją środka trwałego, uprawniającą do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej straty z tego tytułu będzie tylko takie wyzbycie się środka trwałego, które jest racjonalnie i ekonomicznie uzasadnione z punktu widzenia prowadzonej działalności gospodarczej i będzie miało wpływ na uzyskiwane przez podatnika przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej bądź też na zachowanie lub zabezpieczenie tego źródła przychodu.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że w wyniku pożaru zniszczeniu uległ warsztat, w którym prowadził Pan działalność gospodarczą. Nastąpiła likwidacja środka trwałego, tj. warsztatu, i w tym miejscu jest budowany nowy budynek.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt Pana sprawy stwierdzam, że wyłączenie wynikające z art. 23 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajdzie zastosowania. Skoro art. 23 ust. 1 tej ustawy zawiera zamknięty katalog wydatków, które nie podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, a wśród tych wydatków ustawodawca nie wymienia strat powstałych w związku z likwidacją nie w pełni zamortyzowanych środków trwałych, jeżeli środki te zostały zlikwidowane z przyczyn innych aniżeli wskazane w tym przepisie – oznacza to, że straty te podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, z uwzględnieniem przesłanek wskazanych w art. 22 ust. 8 tej ustawy.

Zatem w świetle przytoczonych przepisów może Pan zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów stratę w środku trwałym (budynku warsztatu) w części, w jakiej budynek ten nie został zamortyzowany. Dlatego też nieumorzona wartość początkowa spalonego warsztatu stanowi koszt uzyskania przychodów.

Reasumując – wartość niezamortyzowana spalonego środka trwałego (warsztatu) stanowi koszt uzyskania przychodów.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanów faktycznych, które Pan przedstawił, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanów faktycznych i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).