Zwolnienie od podatku dochodowego zwrotu udziałów wniesionych do spółdzielni przez zmarłego małżonka.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 sierpnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 31 października 2022 r. (wpływ 3 listopada 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca działa w oparciu o ustawę Prawo spółdzielcze z dnia 16 września 1982 r. oraz statut Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w …. Zgodnie z nim, członkami Spółdzielni mogą zostać między innymi osoby fizyczne. Członek Spółdzielni zobowiązany jest zadeklarować i wpłacić udziały jednorazowo oraz w ratach potrąconych z należności za dostarczone produkty rolne. Ponadto, stosownie do art. 16 § 3 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2020 r., poz. 275, z późn. zm.) członek Spółdzielni może w deklaracji lub w odrębnym oświadczeniu wskazać osobę, której Spółdzielnia zobowiązana jest po jego śmierci wypłacić udziały. Prawo z tego udziału nie należy do spadku.

Członek Spółdzielni, który zmarł, zostaje wykreślony z rejestru członków Spółdzielni od dnia, w którym nastąpiła jego śmierć. Wypłata udziałów po zmarłym członku Spółdzielni, osobie wskazanej w złożonym na wypadek śmierci oświadczeniu, może nastąpić w ciągu 24 miesięcy po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za rok, w którym członek Spółdzielni zmarł.

Pan ..... został przyjęty na członka Spółdzielni w dniu 17 lipca 2008 r. Ponadto, w deklaracji członkowskiej złożył oświadczenie, w którym wskazał osobę upoważnioną do wypłaty udziału po jego śmierci. Osobą tą jest Wnioskodawczyni.

W dniu 26 grudnia 2021 r. Pan ..... zmarł, na dowód czego, Spółdzielnia posiada kserokopię aktu zgonu. W związku z tym został wykreślony z rejestru członków Spółdzielni.

Ponadto, Wnioskodawczyni oświadcza, że przez cały okres małżeństwa z Panem ..... obowiązywał ich ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. Udział w spółdzielni mąż nabył w trakcie trwania małżeństwa ze środków pochodzących z majątku wspólnego. Wspólnie z mężem Wnioskodawczyni pracowała w gospodarstwie rolnym, które produkowało produkty rolne sprzedawane do Spółdzielni.

Dnia 1 czerwca 2022 r. .... otrzymała od Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w … zwrot udziałów członkowskich w wysokości ….

W złożonym  uzupełnieniu Wnioskodawczyni wyjaśniła, że wnioskodawcą jest ....., a ...... był Jej mężem.

Pytanie

Czy w opisanym przypadku, w świetle przepisów prawa, Wnioskodawczyni powinna odprowadzić podatek dochodowy do urzędu skarbowego i złożyć deklarację podatkową? Jeżeli tak, to jaką formę deklaracji podatkowej powinna wypełnić?

Pani stanowisko w sprawie

Wnioskodawczyni uważa, że przejęcie udziałów po zmarłym mężu podlega zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ jako osoba uprawniona do wypłaty udziałów była współmałżonkiem ..... i pozostawała z nim w ustroju wspólności majątkowi, gdzie źródłem finansowania udziałów był majątek wspólny małżonków, a wypłacony udział został zwrócony do majątku, z którego wcześniej został uiszczony. W takiej sytuacji nie można uznać, że zwrot udziału stanowi dla podatnika (.....) jakiekolwiek przysporzenie.

Dodatkowo, zdaniem Wnioskodawczyni, powinna Ona złożyć deklarację podatkową PIT-37, uwzględniając kwotę zwróconego wkładu w pozycji inne źródła jako przychody oraz kwotę wypłaconego wkładu jako koszty. W przypadku, gdy powyższe kwoty będą równe, nie nastąpi zapłata podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128, ze zm.):

Natomiast z treści art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy wynika, że źródłami przychodów są:

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że:

Ponadto, stosownie do treści art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zacytowany powyżej przepis nie podaje normatywnej definicji przychodów z praw majątkowych i nie stanowi katalogu zamkniętego, na co wskazuje wyrażenie „w szczególności”. Tą kategorią został objęty każdy przychód osiągnięty przez podatnika w związku z posiadaniem przez niego praw o charakterze majątkowym.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Pani mąż został przyjęty na członka spółdzielni w dniu 17 lipca 2008 r. W deklaracji członkowskiej złożył oświadczenie, w którym wskazał, że jest Pani osobą upoważnioną do otrzymania po jego śmierci wpłaconych do spółdzielni udziałów. W Pani małżeństwie obowiązywał ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. Udziały w spółdzielni mąż nabył w trakcie trwania małżeństwa ze środków pochodzących z majątku wspólnego. W dniu 26 grudnia 2021 r. zmarł Pani mąż, natomiast, 1 czerwca 2022 r. otrzymała Pani od Spółdzielni zwrot udziałów członkowskich w wysokości ….

W związku z powyższym wyjaśnić należy, że stosownie do art. 16 § 4 ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2021 r., poz. 648, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 4 października 2021 r.:

Na podstawie przepisów Prawa spółdzielczego i statutu spółdzielni, członkowie spółdzielni są zobowiązani do dokonania wpłaty udziałów członkowskich. Warunkiem przyjęcia w poczet członków spółdzielni jest złożenie deklaracji, w której (lub w odrębnym pisemnym oświadczeniu) członkowie spółdzielni mogą wskazać osobę, której spółdzielnia obowiązana jest po śmierci członka wypłacić udziały. Przepisy określają, że prawo z tego tytułu nie należy do spadku.

Kwota wypłacona na podstawie art. 16 § 4 ustawy Prawo spółdzielcze stanowi przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe oznacza, że co do zasady, wypłaty udziałów po zmarłym członku Spółdzielni na rzecz osób, wskazanych w deklaracjach członkowskich, stanowią przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże w sytuacji, gdy osobą uprawnioną do wypłaty udziałów jest współmałżonek, który pozostawał ze zmarłym członkiem spółdzielni w ustroju wspólności majątkowej i źródłem finansowania udziałów był majątek wspólny małżonków, zastosowanie znajduje art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie bowiem do tego przepisu wolne od podatku dochodowego są:

Prawo z tytułu wypłaty udziałów po śmierci członka spółdzielni nie należy do spadku, co wynika z art. 16 § 4 ustawy Prawo spółdzielcze, a zatem nie ma w tym zakresie mowy o następstwie prawnym w rozumieniu przepisów ustawy Ordynacja podatkowa. Nie stanowi to jednak przeszkody uniemożliwiającej zastosowanie w rozpatrywanej sprawie zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wprawdzie użyte w tym przepisie sformułowanie „przychody otrzymane w związku ze zwrotem (…) udziałów w spółdzielni (…)” sugeruje tożsamość podmiotową (udział ma być zwrócony na rzecz osoby, która go wniosła), to jednak zwolnienie to nie ma charakteru podmiotowego. W takiej sytuacji zasadne jest poszukiwanie tożsamości źródła, z którego udział został uiszczony i następnie, do którego został zwrócony (wypłacony).

Oznacza to, że jeśli osobą uprawnioną do wypłaty udziałów jest małżonek, który był związany ze zmarłym członkiem spółdzielni ustrojem małżeńskiej wspólności majątkowej i źródłem finansowania wkładu do spółdzielni był majątek wspólny, utworzony na zasadach określonych w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359), to wypłata udziałów dokonana na podstawie art. 16 § 4 ustawy Prawo spółdzielcze, nie stanowi odrębnej formy od zwrotu udziałów, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz stanowi szczególną formę tego zwrotu. W wyniku wypłaty udziałów, środki finansowe służące nabyciu udziału w spółdzielni zostaną bowiem zwrócone do majątku, z którego pierwotnie pochodziły.

Zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znajdzie więc zastosowanie wówczas, gdy wpłacony udział zostanie zwrócony do majątku, z którego wcześniej został uiszczony. W takiej sytuacji nie można uznać, że zwrot udziału stanowił dla podatnika jakiekolwiek przysporzenie, co uzasadnia kierowanie się zasadą neutralności przy ocenie podatkowych skutków wniesienia i zwrotu udziału do spółdzielni.

Powyższe oznacza, że otrzymany przez Panią – jako osobę wskazaną w deklaracji członkowskiej – zwrot udziałów wniesionych do spółdzielni przez zmarłego małżonka stanowi przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże, powyższy przychód – w związku z tym, że został sfinansowany z majątku wspólnego małżonków – korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do wysokości wniesionych przez Pani męża udziałów lub wkładów do spółdzielni. W tym przypadku, środki finansowe służące nabyciu udziałów w spółdzielni zostaną bowiem zwrócone do majątku, z którego pierwotnie pochodziły.

W związku z tym, że przychód do wysokości wniesionych przez Pani męża udziałów lub wkładów do spółdzielni, korzysta ze zwolnienia od podatku, uregulowanego w art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to nie ma Pani obowiązku wykazywania go w zeznaniu rocznym, składanym za 2022 r. Zgodnie bowiem z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21.

Zatem, Pani stanowisko należało uznać za prawidłowe w części dotyczącej zastosowania zwolnienia od podatku dochodowego oraz za nieprawidłowe w części dotyczącej obowiązku złożenia deklaracji podatkowej PIT-37, uwzględniającej kwotę zwróconego wkładu w pozycji inne źródła jako przychody oraz kwotę wpłaconego wkładu jako koszty.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie się różnił od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).