Skutki podatkowe zawarcia umowy powiernictwa. - Interpretacja - 0113-KDIPT2-3.4011.372.2022.1.IR

Shutterstock

Interpretacja indywidualna z dnia 2 sierpnia 2022 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.372.2022.1.IR

Temat interpretacji

Skutki podatkowe zawarcia umowy powiernictwa.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego – jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

2 maja 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 27 kwietnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy powiernictwa.

Uzupełnili go Państwo pismem z 28 kwietnia 2022 r. (data wpływu 2 maja 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

Pan A.B.,

2)Zainteresowani niebędących stronami postępowania:

Pan C.D.,

Pan E.F.,

Pan G.H.

Opis zdarzenia przyszłego

Zdarzenie przyszłe nr 1

Wnioskodawca A.B. (dalej: Wnioskodawca, Powiernik) zamierza w przyszłości zawrzeć umowę powierniczą z Zainteresowanymi (dalej: Powierzającymi). Na podstawie umowy powierniczej Wnioskodawca zobowiąże się do nabycia udziałów w jednej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Udziały będą nabywane albo od Wnioskodawcy albo od osób trzecich. Udziały będą nabywane przez Wnioskodawcę w imieniu własnym, lecz na rzecz Zainteresowanych – Powierzających. Wnioskodawca będzie także zobowiązany do wykonywania wszelkich praw wynikających z udziałów w tej spółce zgodnie z instrukcjami i poleceniami Powierzających. Powierzający przekażą Powiernikowi środki pieniężne na ww. transakcję nabycia. Powiernik natomiast będzie wykonywał prawa względem osób trzecich w wyznaczonym umową powiernictwa zakresie.

Wnioskodawca oraz Zainteresowani zakładają, że Wnioskodawca będzie właścicielem części udziałów osobiście w spółce oraz częściowo będzie posiadał udziały w imieniu każdego z Zainteresowanych na podstawie umowy Powierniczej. Oprócz Wnioskodawcy i Zainteresowanych Wspólnikami w spółkach mogą być również inne osoby fizyczne. Na wezwanie Powierzających Wnioskodawca będzie zobowiązany do wydania im lub wskazanym przez nich osobom trzecim wszystkiego, co uzyskał dla Powierzających w toku wykonywania umowy powierniczej, w tym przede wszystkim zgodnie z umową Powierniczą udziałów w spółce czy dywidendy lub innych pożytków itp. Powiernik zatem zobowiązany będzie wobec Powierzających, że będzie przestrzegał wyznaczonego zakresu korzystania z uzyskanego prawa (w szczególności do zwrotu udziałów, zgodnie z umową Powiernictwa). Ponadto Powiernik zobowiązany będzie do niezwłocznego przekazywania Powierzającym wszelkich pożytków związanych z tym prawem. Na podstawie uchwały o podziale zysku podjętej przez Wnioskodawcę jako Powiernika i Udziałowca Spółki, dywidenda zostanie wypłacona w części należnej Wnioskodawcy – jako Udziałowcowi Spółki, oraz w części Wnioskodawcy jako Powiernikowi. Przy czym w części należnej Wnioskodawcy jako Powiernikowi będzie ona niezwłocznie przekazana Powierzającym lub wypłacona bezpośrednio przez Spółkę Powierzającym. Powołana umowa powiernicza zostanie zawarta na czas nieokreślony i wygaśnie z chwilą wydania na wezwanie Powierzających własności ostatniego udziału w spółce, zgodnie z umową powierniczą. Umowa powyższa będzie przewidywać, także możliwość rozwiązania za wypowiedzeniem, które skutkować będzie analogicznym wydaniem udziałów w spółce. Powiernik z tytułu zawartej umowy powierniczej nie będzie otrzymywał wynagrodzenia.

Wspólnicy Spółki rozważają rozliczenie Spółki ryczałtem od dochodów spółek (CIT estoński).

Zdarzenie przyszłe nr 2

Wnioskodawca A.B. (dalej: Wnioskodawca, Powiernik) zamierza w przyszłości zawrzeć umowę powierniczą z Zainteresowanymi (dalej: Powierzającymi). Na podstawie umowy powierniczej Wnioskodawca zobowiąże się do nabycia udziałów w kilku spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Udziały będą nabywane albo od Wnioskodawcy albo od osób trzecich. Udziały będą nabywane przez Wnioskodawcę w imieniu własnym, lecz na rzecz Zainteresowanych – Powierzających. Wnioskodawca będzie także zobowiązany do wykonywania wszelkich praw wynikających z udziałów w tychże spółkach zgodnie z instrukcjami i poleceniami Powierzających. Powierzający przekażą Powiernikowi środki pieniężne na ww. transakcję nabycia. Powiernik natomiast będzie wykonywał prawa względem osób trzecich w wyznaczonym umową powiernictwa zakresie.

Wnioskodawca oraz Zainteresowani zakładają, że Wnioskodawca będzie właścicielem części udziałów w spółkach osobiście oraz częściowo będzie posiadał udziały w imieniu każdego z Zainteresowanych na podstawie umowy Powierniczej. Oprócz Wnioskodawcy i Zainteresowanych Wspólnikami w spółkach mogą być również inne osoby fizyczne. Na wezwanie Powierzających Wnioskodawca będzie zobowiązany do wydania im lub wskazanym przez nich osobom trzecim wszystkiego, co uzyskał dla Powierzających w toku wykonywania umowy powierniczej, w tym przede wszystkim zgodnie z umową Powierniczą udziałów w spółkach czy dywidendy lub innych pożytków itp. Powiernik zatem zobowiązany będzie wobec Powierzających, że będzie przestrzegał wyznaczonego zakresu korzystania z uzyskanego prawa (w szczególności do zwrotu udziałów, zgodnie z umową Powiernictwa). Ponadto Powiernik zobowiązany będzie do niezwłocznego przekazywania Powierzającym wszelkich pożytków związanych z tym prawem. Na podstawie uchwały o podziale zysku podjętej przez Wnioskodawcę jako Powiernika i Udziałowca Spółek, dywidenda zostanie wypłacona w części należnej Wnioskodawcy – jako Udziałowcowi Spółek oraz w części Wnioskodawcy jako Powiernikowi. Przy czym w części należnej Wnioskodawcy jako Powiernikowi będzie ona niezwłocznie przekazana Powierzającym lub wypłacona bezpośrednio przez Spółki Powierzającym. Powołana umowa powiernicza zostanie zawarta na czas nieokreślony i wygaśnie z chwilą wydania na wezwanie Powierzających własności ostatniego udziału w spółkach, zgodnie z umową powierniczą Umowa powyższa będzie przewidywać także możliwość rozwiązana za wypowiedzeniem, które skutkować będzie analogicznym wydaniem w spółkach. Powiernik z tytułu zawartej umowy powierniczej, nie będzie otrzymywał wynagrodzenia.

Wspólnicy Spółki rozważają rozliczenie Spółek ryczałtem od dochodów spółek (CIT estoński).

Pytania

1.Czy przekazanie Powiernikowi przez Powierzających środków pieniężnych w związku z zawartą umową powiernictwa (zdarzenie przyszłe nr 1) w celu nabycia udziałów w spółce lub spółkach oraz zwrotne przekazanie udziałów Powierzającym, jest z uwagi na jedynie pośrednie nabycie przez nich udziałów w spółce lub spółkach czynnością, która powinna być neutralna z punktu widzenia podatku dochodowego dla Wnioskodawcy, jako dla Powiernika?

2.Czy przekazanie Powiernikowi przez Powierzających środków pieniężnych w związku z zawartą umową powiernictwa (zdarzenie przyszłe nr 2) w celu nabycia udziałów w spółce lub spółkach oraz zwrotne przekazanie udziałów Powierzającym, jest z uwagi na jedynie pośrednie nabycie przez nich udziałów w spółce lub spółkach czynnością, która powinna być neutralna z punktu widzenia podatku dochodowego dla Wnioskodawcy, jako dla Powiernika?

3.Czy w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę lub Spółki (zdarzenie przyszłe nr 1) na podstawie uchwały o podziale zysku podjętej przez Wnioskodawcę jako Powiernika i udziałowca Spółki, dywidenda wypłacona na rzecz Wnioskodawcy – Powiernika, po czym niezwłocznie przekazana Powierzającym lub wypłacona bezpośrednio przez Spółkę lub Spółki Powierzającym, będzie neutralna podatkowo dla Wnioskodawcy – Powiernika i nie będzie stanowić dla Niego dochodu z udziału w zyskach osób prawnych opodatkowanego zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT?

4.Czy w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę lub Spółki (zdarzenie przyszłe nr 2) na podstawie uchwały o podziale zysku podjętej przez Wnioskodawcę jako Powiernika i udziałowca Spółki, dywidenda wypłacona na rzecz Wnioskodawcy – Powiernika, po czym niezwłocznie przekazana Powierzającym lub wypłacona bezpośrednio przez Spółkę lub Spółki Powierzającym, będzie neutralna podatkowo dla Wnioskodawcy – Powiernika i nie będzie stanowić dla Niego dochodu z udziału w zyskach osób prawnych opodatkowanego zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT?

5.Czy w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę lub Spółki (zdarzenie przyszłe nr 1) na podstawie uchwały o podziale zysku podjętej przez Wnioskodawcę jako Powiernika i udziałowca Spółek, dywidenda wypłacona na rzecz Wnioskodawcy – Powiernika, po czym niezwłocznie przekazana Powierzającym lub wypłacona bezpośrednio przez Spółkę lub Spółki Powierzającym, będzie dochodem Powierzających z udziału w zyskach osób prawnych opodatkowanego zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT?

6.Czy w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę lub Spółki (zdarzenie przyszłe nr 2) na podstawie uchwały o podziale zysku podjętej przez Wnioskodawcę jako Powiernika i udziałowca Spółek, dywidenda wypłacona na rzecz Wnioskodawcy – Powiernika, po czym niezwłocznie przekazana Powierzającym lub wypłacona bezpośrednio przez Spółkę lub Spółki Powierzającym, będzie dochodem Powierzających z udziału w zyskach osób prawnych opodatkowanego zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT?

7.Czy w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę (zdarzenie przyszłe nr 1) będzie ona mogła zostać rozliczona przez Wnioskodawcę jako Wspólnika oraz Zainteresowanych jako Powierzających zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 oraz ust. 19 ustawy o PIT w związku z art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o podatków dochodowym od osób prawnych, tj. przychodów uzyskiwanych przez wspólnika z wypłat podzielonych zysków spółki osiągniętych przez tę spółkę w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek?

8.Czy w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółki (zdarzenie przyszłe nr 2) będą one mogły zostać rozliczone przez Wnioskodawcę jako Wspólnika oraz Zainteresowanych jako Powierzających zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 oraz ust. 19 ustawy o PIT w związku z art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o podatków dochodowym od osób prawnych, tj. przychodów uzyskiwanych przez wspólnika z wypłat podzielonych zysków spółki osiągniętych przez te spółki w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy i Zainteresowanych w świetle przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego, stanowisko, że przekazanie Powiernikowi przez Powierzających środków pieniężnych w związku z zawartą umową powiernictwa (zdarzenie przyszłe nr 1) w celu nabycia udziałów w spółce lub spółkach oraz zwrotne przekazanie udziałów Powierzającym, jest z uwagi na jedynie pośrednie nabycie przez nich udziałów w spółce lub spółkach czynnością, która powinna być neutralna z punktu widzenia podatku dochodowego dla Wnioskodawcy, jako dla Powiernika – jest prawidłowe.

Zdaniem Wnioskodawcy i Zainteresowanych w świetle przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego, stanowisko, że przekazanie Powiernikowi przez Powierzających środków pieniężnych w związku z zawartą umową powiernictwa (zdarzenie przyszłe nr 2) w celu nabycia udziałów w spółce lub spółkach oraz zwrotne przekazanie udziałów Powierzającym, jest z uwagi na jedynie pośrednie nabycie przez nich udziałów w spółce lub spółkach czynnością, która powinna być neutralna z punktu widzenia podatku dochodowego dla Wnioskodawcy, jako dla Powiernika – jest prawidłowe.

Ponadto, w świetle przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego stanowisko, że w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę lub Spółki (zdarzenie przyszłe nr 1) na podstawie uchwały o podziale zysku podjętej przez Wnioskodawcę jako Powiernika i udziałowca Spółki, dywidenda wypłacona na rzecz Wnioskodawcy – Powiernika, po czym niezwłocznie przekazana Powierzającym lub wypłacona bezpośrednio przez Spółkę lub Spółki Powierzającym, będzie neutralna podatkowo dla Wnioskodawcy – Powiernika i nie będzie stanowić dla Niego dochodu z udziału w zyskach osób prawnych opodatkowanego zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U z 2012 r. poz. 361 ze zm.; dalej: ustawa o PIT) – jest prawidłowe.

W świetle przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego stanowisko, że w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę lub Spółki (zdarzenie przyszłe nr 2) na podstawie uchwały o podziale zysku podjętej przez Wnioskodawcę jako Powiernika i udziałowca Spółki, dywidenda wypłacona na rzecz Wnioskodawcy – Powiernika, po czym niezwłocznie przekazana Powierzającym lub wypłacona bezpośrednio przez Spółkę lub Spółki Powierzającym, będzie neutralna podatkowo dla Wnioskodawcy – Powiernika i nie będzie stanowić dla Niego dochodu z udziału w zyskach osób prawnych opodatkowanego zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT – jest prawidłowe.

Również zdaniem Wnioskodawcy i Zainteresowanych, w świetle przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego, stanowisko, w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę lub Spółki (zdarzenie przyszłe nr 1) na podstawie uchwały o podziale zysku podjętej przez Wnioskodawcę jako Powiernika i udziałowca Spółek, dywidenda wypłacona na rzecz Wnioskodawcy – Powiernika, po czym niezwłocznie przekazana Powierzającym lub wypłacona bezpośrednio przez Spółkę lub Spółki Powierzającym, będzie dochodem Powierzających z udziału w zyskach osób prawnych opodatkowanego zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT –jest prawidłowe.

Zdaniem Wnioskodawcy i Zainteresowanych, w świetle przedstawionego powyżej zdarzenia przyszłego, stanowisko, w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę lub Spółki (zdarzenie przyszłe nr 2) na podstawie uchwały o podziale zysku podjętej przez Wnioskodawcę jako Powiernika i udziałowca Spółek, dywidenda wypłacona na rzecz Wnioskodawcy – Powiernika, po czym niezwłocznie przekazana Powierzającym lub wypłacona bezpośrednio przez Spółkę lub Spółki Powierzającym, będzie dochodem Powierzających z udziału w zyskach osób prawnych opodatkowanego zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT – jest prawidłowe.

Według Wnioskodawcy i Zainteresowanych w świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stanowisko, że w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę (zdarzenie przyszłe nr 1) będzie ona mogła zostać rozliczona przez Wnioskodawcę jako Wspólnika oraz Zainteresowanych jako Powierzających zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4, oraz ust. 19 ustawy o PIT w związku z art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych; dalej: ustawa o CIT), tj. przychodów uzyskiwanych przez wspólnika z wypłat podzielonych zysków spółki osiągniętych przez tę spółkę w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek– jest prawidłowe.

Również zdaniem Wnioskodawcy i Zainteresowanych stanowisko, że w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółki (zdarzenie przyszłe nr 2) będą one mogły zostać rozliczone przez Wnioskodawcę jako Wspólnika oraz Zainteresowanych jako Powierzających zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4, oraz ust. 19 ustawy o PIT w związku z art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, tj. przychodów uzyskiwanych przez wspólnika z wypłat podzielonych zysków spółki osiągniętych przez te spółki w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek – jest prawidłowe.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego nr 1 i 2 umowa wiążąca Wnioskodawcę i Powierzających będzie miała charakter umowy powiernictwa. Jako czynność powiernicza, będzie składać się z poniższych elementów:

1.Przekazania Powiernikowi przez Powierzających środków pieniężnych na nabycie udziałów w kilku Spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.

2.Przeniesienia przez Powierzających (Zainteresowanych) na Powiernika (Wnioskodawcę) praw, albo zobowiązanie Powiernika do nabycia tych praw na podstawie przekazanych Mu przez Powierzających środków na ten cel, w następstwie czego Powiernik będzie wykonywał te prawa względem osób trzecich w wyznaczonym umową powiernictwa zakresie.

3.Zobowiązania Powiernika wobec Powierzających, że będzie przestrzegał wyznaczonego zakresu korzystania z uzyskanego prawa (w szczególności, że powierzone prawa do nich powrócą).

4.Zobowiązanie Powiernika do przekazywania Powierzającym wszelkich pożytków związanych z tym prawem.

Zatem, umowa powiernicza dotycząca nabycia udziałów w Spółkach musi mieć charakter fiducjarny (tzn. prawa udziałowe muszą być nabyte na powiernika), aby mogła spełniać swoją rolę.

W związku z takim ukształtowaniem umowy powierniczej w odniesieniu do praw udziałowych okolicznościami związanymi z nią, które mogłyby ewentualnie wywołać skutki podatkowe są, co do zasady:

a)przekazanie przez Powierzających Wnioskodawcy, jako Powiernikowi środków pieniężnych na nabycie udziałów w kilku Spółkach w ramach wykonania umowy;

b)przekazanie przez Wnioskodawcę jako Powiernika lub bezpośrednio przez spółkę na rzecz Powierzających środków z tytułu dywidendy w ramach wykonania umowy powiernictwa;

c)przekazanie udziałów w Spółce przez Wnioskodawcę, jako Powiernika, na rzecz Powierzających po zakończeniu umowy powiernictwa.

Czynność przekazania Powiernikowi środków pieniężnych na nabycie udziałów przez Powierzających nie ma charakteru definitywnego, a jest jedynie formą pośredniego nabycia udziałów w Spółkach przez Powierzających. Czynność ta powinna być, zatem neutralna z punktu widzenia podatku dochodowego dla Wnioskodawcy, jako dla Powiernika.

Również przeniesienie własności udziałów w Spółkach przez Powiernika Powierzającym w wykonaniu zobowiązania Powiernika wynikającego z umowy powierniczej należy uznać za neutralne podatkowo dla Wnioskodawcy – Powiernika z punktu widzenia podatku dochodowego, ponieważ w ramach tego przeniesienia własności następuje de facto otrzymanie przez Wnioskodawcę swoich własnych aktywów.

Stanowisko to potwierdza doktryna (M. Chudzik, opodatkowanie czynności powierniczych, Monitor Podatkowy 2/2006). Zgodnie z tym stanowiskiem rozpoznawanie skutków podatkowych sprzedaży powierniczej (tzn. sprzedaży przez powiernika rzeczy lub prawa należących do powierzającego i wydanie powierzającemu korzyści w postaci uiszczonej ceny) leży po stronie powierzającego, nie zaś powiernika. Innymi słowy, w takiej sytuacji powiernik traktowany jest, jako podmiot transparentny podatkowo – na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych istnieje możliwość traktowania powierzającego, jako właściciela udziałów w spółce, mimo że w okresie trwania umowy powiernictwa ich formalnym właścicielem, w rozumieniu prawa cywilnego, jest powiernik.

Powyższe stanowisko potwierdza także orzecznictwo sądowe w wyroku z dnia 9 listopada 2004 r. (sygn. akt III SA 3031/03) WSA w Warszawie wskazał w tezie do tego wyroku, co następuje: nie można przychodu ze sprzedaży powierniczej traktować, jako przysporzenia zleceniobiorcy powiernika (...) natomiast kosztów powierniczego nabycia udziału oraz kosztów i przychodu z powierniczego zbycia udziału nie rozpoznaje się w rozliczeniu podatkowym u zleceniobiorcy, ale u zleceniodawcy.

Taki punkt widzenia, w stosunku do relacji wynikających z umowy powiernictwa, podzielają także organy podatkowe, m.in. w interpretacji indywidualnej Ministra Finansów wydanej 19 sierpnia 2008 r. (nr IPPB2/415-375/08-2/JK) oraz w interpretacji indywidualnej Ministra Finansów wydanej 21 stycznia 2010 r. (nr IPPB4/415-729/09-2/JS).

Podsumowując, czynność przekazania Powiernikowi środków pieniężnych na nabycie udziałów przez Powierzających nie ma charakteru definitywnego, a jest jedynie formą pośredniego nabycia udziałów w Spółkach przez Powierzających. Czynność ta powinna być, zatem neutralna z punktu widzenia podatku dochodowego dla Wnioskodawcy, jako dla Powiernika. Taką czynnością neutralną podatkowo dla Powiernika będzie również zwrotne przekazanie udziałów przez Powiernika Powierzającym.

Z kolei, w przypadku wypłaty dywidendy przez Spółkę i przekazania jej Powierzającym przez Powiernika lub wypłaty dywidendy Powierzającym wprost ze Spółek, będzie ona dochodem Powierzających z udziału w zyskach osób prawnych opodatkowanego zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c ww. ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, ustawy o PIT są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychód należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Pod pojęciem przychodu należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Katalog źródeł przychodów został określony w art. 10 ustawy o PIT. Zgodnie z nim źródłami przychodów są:

1)stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2)działalność wykonywana osobiście;

3)pozarolnicza działalność gospodarcza;

4)działy specjalne produkcji rolnej;

5)(uchylony);

6)najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

7)kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c;

8)odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy– przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a) działalność prowadzona przez zagraniczną spółkę kontrolowaną,

9)inne źródła.

Zauważyć należy, że do przychodów podatkowych zalicza się tylko takie przychody, które w  – danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, które stanowić będą trwałe przysporzenie majątkowe. Co do zasady więc, o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów podlegających opodatkowaniu decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono majątek podatnika (takie którymi może rozporządzać jak właściciel).

W obrocie gospodarczym zarówno osoby fizyczne jak i prawne, a także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (spółki osobowe) nie muszą działać osobiście, dopuszczalne jest działanie przez przedstawiciela. Istota przedstawicielstwa w prawie cywilnym polega na tym, że pewna osoba dokonuje w imieniu i na rzecz innego podmiotu czynności prawnych. Osoba, która dokonuje czynności, określana jest mianem przedstawiciela, natomiast osoba, w imieniu której czynność jest dokonywana – mianem reprezentowanego.

Jeżeli czynność dokonana przez przedstawiciela mieści się w granicach umocowania udzielonego przez reprezentowanego, wywołuje ona bezpośredni skutek dla podmiotu, który udzielił pełnomocnictwa. Powszechnie wskazuje się, że prawu cywilnemu znane są także inne podobne instytucje, które pełnią funkcje zbliżone do przedstawicielstwa, przy czym nie należy ich utożsamiać z przedstawicielstwem.

Od tej instytucji należy odróżnić np. Powiernika, który na zewnątrz działa jako samodzielny podmiot prawa, jednak z mocy wewnętrznego porozumienia z inną osobą, na rzecz której działa, nie występuje we własnym interesie.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem – strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia.

Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu. Istota zlecenia powierniczego polega na tym, że na zewnątrz występuje powiernik, który dokonuje nabycia pewnej rzeczy lub prawa we własnym imieniu, ale na rzecz zleceniodawcy. Jak wynika z art. 734 i 735 Kodeksu cywilnego (dalej: K.c.) – istotą umowy zlecenia jest odpłatne (prowizja) lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub jeżeli tak stanowi umowa w imieniu własnym, lecz na rachunek zlecającego.

W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiducjarny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zd. 2 K.c.).

Władztwo nad nabytymi prawami, jakie można przypisać zleceniobiorcy wykonującemu zlecenie powiernicze jest ograniczone, a to poprzez:

a)ograniczenie czasowe – zleceniobiorca obowiązany jest przekazać nabyte prawa na pierwsze żądanie zleceniobiorcy;

b)ustawowo wyłączoną możliwość rozporządzania tymi prawami na rzecz kogo innego aniżeli zleceniodawca lub wskazany przezeń podmiot, co powoduje wyłączenie możliwości efektywnego zwiększenia masy majątkowej zleceniobiorcy o prawa nabyte w wykonaniu powiernictwa;

c)nieekwiwalentność dla zleceniobiorcy zbycia nabytych we własnym imieniu, lecz na rachunek zlecającego praw; prawa te przenoszone są na zlecającego nieodpłatnie– zgodnie z art. 742 K.c dający zlecenie zwraca przyjmującemu zlecenie jedynie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, oraz zwalnia go od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym, natomiast w przypadku przenoszenia powierniczo nabytych praw na wskazaną przez zlecającego osobę trzecią cena zbycia stanowi należność zleceniodawcy (art. 740 K.c.);

d)przyjmującemu zlecenie nie wolno używać we własnym interesie rzeczy i pieniędzy dającego zlecenie. Od sum pieniężnych zatrzymanych ponad potrzebę wynikającą z wykonywania zlecenia powinien płacić dającemu zlecenie odsetki ustawowe (art. 741 K.c.).

Jak wskazano na wstępie przychodem będzie każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne lub częściowo odpłatne. Tak więc w celu określenia, co stanowi przychód podatnika, należy zidentyfikować stosunek prawny leżący u podstaw otrzymania przez podatnika kwoty należnej. Jest to tym bardziej istotne, jeśli zważyć, że w niektórych przypadkach kwoty otrzymane nie są kwotami należnymi. Dotyczyć to może w szczególności tych umów, w których podatnik występuje jako szeroko rozumiany pośrednik (przedstawiciel, pełnomocnik, zastępca pośredni itp.). W tych przypadkach, gdy podatnik działa na rzecz kogoś innego, kwotami należnymi nie są kwoty otrzymane od osoby, która jest drugą stroną umowy zawieranej i wykonywanej przez pośrednika, lecz wynagrodzenie wypłacane podatnikowi przez osobę, na rzecz której działa. Przychodem nie są kwoty otrzymywane z tytułu czynności dokonywanej przez podatnika (działającego na rzecz innej osoby).

W odniesieniu do wypłaty dywidendy przez Spółki, których udziały posiada w danym momencie Powiernik należy wyjaśnić, że wprawdzie podmiotem, który uzyskuje formalnie dywidendę od Spółek będzie Powiernik, ale zgodnie z umową powiernictwa dywidendy te zostaną przekazane Powierzającym lub też zostaną one wypłacone bezpośrednio Powierzającym. Przysporzenie majątkowe z tytułu dywidendy nastąpi więc po stronie Powierzających, a nie Powiernika (Wnioskodawcy).

W konsekwencji, skutki podatkowe wypłaty dywidendy należy rozpoznawać po stronie Powierzających, a nie po stronie Powiernika (Wnioskodawcy).

Ponadto, skoro wypłata dywidendy Powiernikowi (Wnioskodawcy) i przekazanie jej Powierzającym lub wypłacenie Powierzającym bezpośrednio przez Spółki nastąpi w wykonaniu zobowiązania wynikającego z wcześniej zawartej umowy powierniczej, u Wnioskodawcy nie powstanie z tego tytułu przychód. Będzie to dla Niego jako Powiernika czynność neutralna podatkowo. W tej sytuacji przychód powstanie po stronie Powierzających, zgodnie z umową powiernictwa.

Zgodnie z art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, opodatkowaniu ryczałtem może podlegać podatnik, który prowadzi działalność w formie spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki komandytowo-akcyjnej, oraz spółki komandytowej. Ponadto w myśl art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, wspólnikami spółki muszą być wyłącznie osoby fizyczne.

Spółka, która chce skorzystać z ryczałtu nie może posiadać udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym (art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT).

Natomiast wspólnik takiej spółki (osoba fizyczna) nie może posiadać praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym (art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT). Nie ma natomiast przeszkód, aby wspólnik takiej spółki posiadał udziały lub akcje w innych spółkach kapitałowych czy ogół praw i obowiązków w innej spółce niebędącej osobą prawną.

Z kolei, powołując się na art. 30a pkt 4 oraz ust. 19 ustawy o PIT „od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a, z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych”.

„Zryczałtowany podatek, obliczony zgodnie z ust. 1 pkt 4, od przychodów uzyskiwanych przez wspólnika z wypłat podzielonych zysków spółki osiągniętych przez tę spółkę w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, zgodnie z przepisami rozdziału 6b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jeżeli pochodzą z podziału zysków z tego okresu wyodrębnionych w kapitale własnym spółki...”.

W przedmiotowym zdarzeniu przyszłym nr 1 i nr 2 z uwagi na fakt, że jedyny wspólnik spółek, tj. Powiernik, nie posiada praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym, gdyż posiadają je Powierzający, wskazać należy, że zarówno spółki, jak i Zainteresowani będą mogli skorzystać z rozliczenia zgodnie z art. 30a ust. 1 pkt 4, oraz ust. 19 ustawy o PIT w związku z art. 28j ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, tj. przychodów uzyskiwanych przez wspólnika z wypłat podzielonych zysków spółki osiągniętych przez tę spółkę w okresie opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek. Zatem, jedynym faktycznym wspólnikiem zarówno w spółce, jak i w spółkach ma być Wnioskodawca. Nawet gdyby uznać, że wspólnikami są również Zainteresowani, wskazać należy, że Wnioskodawca, jak i Zainteresowani są jedynie osobami fizycznymi.

Wnioskodawca podaje, że przed zmianą ww. przepisów, uzyskał On od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej korzystną interpretację podatkową nr 0113-KDIPT2-3.4011.870.2021.1.KS.

Powyższe stanowisko potwierdza również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacjach: IBPB-2-2/4511-673/16-1/HS, nr IPPBI/415-58/13-2/AM, nr 0115-KDIT2-1.4011.46.2018.2.MT,  Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji nr IPPB1/415-58/13-2/AM, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 12 kwietnia 2013 r.

Mając na względzie powyższe, stanowiska Wnioskodawcy i Zainteresowanych jawią się jako uzasadnione i zasługują na uwzględnienie, o co raz jeszcze wnoszą.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Nadmienia się przy tym, że na dzień wydania niniejszej interpretacji obowiązuje tekst jednolity ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.).

W tym miejscu wyjaśnić należy, że przedstawiając własne stanowisko Zainteresowani przywołali nieaktualne brzmienie przepisów art. 10 oraz art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powyższe nie ma jednak wpływu na treść tego rozstrzygnięcia.

Nadmienić należy, że przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej nie jest ocena tej części stanowiska Zainteresowanych, która dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan A.B. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi:

Interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.