W związku z treścią zawartej i wykonywanej ugody, w której strony określiły wysokość kary umownej w wysokości niższej od wartości pierwotnie zgłaszanych przez Zamawiającego żądań, nie powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód podatkowy.

 Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 lutego 2023 roku wpłynął Państwa wniosek z 22 lutego 2023 roku o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia czy w związku z treścią zawartej i wykonywanej ugody, w której strony określiły wysokość kary umownej w wysokości niższej od wartości pierwotnie zgłaszanych przez Zamawiającego żądań powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód podatkowy. 

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 kwietnia 2023 r. (wpływ 17 kwietnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej m.in. świadczy usługi, polegające na (…), w tym polegające na (…). Działalność ta wykonywana jest w oparciu o umowy zawierane w ramach zamówień publicznych, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy jest obarczone zastrzeżonymi karami umownymi.

W ramach realizacji trzech umów Zamawiający nałożył na Wnioskodawcę 19 not obciążeniowych, z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, na łączną kwotę 457.850,88 zł. Po otrzymaniu każdej z tych not Wnioskodawca nie zgadzał się z ich zasadnością, składał do nich zastrzeżenia i zwracał noty księgowe Zamawiającemu.

W związku z brakiem zapłaty, Zamawiający skierował do sądu powszechnego powództwo o zapłatę kwoty 18.600 zł z tytułu kary umownej. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, od którego sprzeciw złożył Wnioskodawca. Następnie zamawiający złożył do sądu powszechnego dwa kolejne pozwy o zapłaty kwoty 27.800 zł oraz kwoty 18.000 zł. Sąd wydał nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym, od których sprzeciw złożył Wnioskodawca. Na skutek powyższego, strony podjęły rozmowy ugodowe, aby polubownie zakończyć spór.

Mając na uwadze:

a) wieloletnią i owocną współpracę stron i wolę jej kontynuowania w dalszych latach,  

b) wolę uniknięcia wielu skomplikowanych i kosztownych postępowań sądowych,

c) wyjątkowe warunki (…),

d) deficyt (…) na rynku ogólnokrajowym,

e) trudy związane z realizacją umów, związane z pandemią wirusa COVID-19,

 f) niesprzyjającą sytuację ekonomiczną Wnioskodawcy,

w celu polubownego zakończenia sporu strony zawarły ugodę sądową.

W myśl tej ugody Wnioskodawca zobowiązał się do zapłaty na rzecz Zamawiającego połowę żądanej kwoty, tj. 228.925,44 zł, która została rozłożona na raty określone w umowie. Strony ustaliły, że kwota określona w ugodzie wyczerpuje wszystkie roszczenia Zamawiającego w stosunku do Wnioskodawcy z tytułu realizacji umów określonych w ugodzie. Powyższa ugoda została zatwierdzona przez Sąd i jest wykonana przez strony.

Zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm., dalej: „k.c.”) ugoda może być zawarta w trzech różnych celach:

a) uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z stosunku prawnego;

b) zapewnienie wykonania roszczenia;

c) uchylenie sporu istniejącego lub mogącego powstać.

W okolicznościach faktycznych ugoda nie została zawarta w celu zapewnienia wykonania roszczenia, ale wyłącznie w celu uchylenia niepewności co do roszczeń, jak i równolegle w celu uchylenia sporu. Zamawiający twierdził, że kary umowy były zasadne, natomiast Wnioskodawca obstawał, że kary umowne były nieuzasadnione co do samej zasady, jak i co do wysokości. W sprzeciwach od nakazów zapłaty Wnioskodawca złożył obszerne zarzuty i wnioski dowodowe próbując wykazać, że Zamawiający nie doznał żadnej szkody, umowa nie była możliwa do wykonania z uwagi na warunki atmosferyczne, umowa powinna być inaczej interpretowana, niż czyni to Zamawiający, w związku z czym Wykonawca wykonał umowę prawidłowo, Wykonawca wykonując umowę poniósł stratę podczas jej wykonywania. Wykonawca złożył wnioski dowodowe o powołanie biegłych sądowych, dowody z przesłuchania świadków i wiele dokumentów.

Po otrzymaniu sprzeciwu od nakazu zapłaty Zamawiający chciał rozpocząć pertraktacje ugodowe. Obie strony chciały uniknąć dziewiętnastu postępowań sądowych, związanych z tym kosztami, poświęconym czasem własnym oraz swoich pracowników i związaną z tym nieobecnością w pracy. Jednocześnie Zamawiający przyznał częściowo rację Wnioskodawcy wskazując, że szereg okoliczności uniemożliwiło pozwanemu wykonanie umów, a przyczyny były niezależne od stron. Ponadto, strony chciały dalej wykonywać usługi na podstawie podobnych umów, które mogły zostać zawarte w przyszłości. Tym samym nie powstała żadna szkoda w realnym majątku Zamawiającego, którą można było wycenić w pieniądzu, a treść umowy przewidywała wysokie kary umowne oraz ich kumulację za jedno zdarzenie.

Pytanie

Czy w związku z treścią zawartej i wykonywanej ugody, w której strony określiły wysokość kary umownej w wysokości niższej od wartości pierwotnie zgłaszanych przez Zamawiającego żądań powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód podatkowy?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z opisanym wyżej stanem faktycznym, w szczególności zawarciem i wykonywaniem ugody sądowej, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód podatkowy.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2587 ze zm., dalej: „CIT”), przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b CIT przedmiotem opodatkowania jest przychód. Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f ustawy o CIT, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym.

Z kolei, stosownie do art. 12 ust. 3. ustawy o CIT za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Podstawą konstrukcji podatku dochodowego jest opodatkowanie przyrostu czystego majątku podatnika ze źródeł przychodu. Chodzi zatem o opodatkowanie rzeczywistych zjawisk majątkowych. To odniesienie do rzeczywistego istnienia przyrostu majątku odzwierciedla jasno przytoczony wyżej art. 12 ust. 3 CIT mówiący o „należnych” przychodach. Przydawka „należne” określająca przychód odwołuje się do kryterium zobiektywizowanego i mierzalnego, w przeciwieństwie do takich pojęć jak np. „oczekiwany”, czy „żądany”, które to odwołują się do subiektywnych ocen. W tym znaczeniu należny przychód to przychód ustalony i określony z uwzględnieniem zobiektywizowanych kryteriów, będących przeciwieństwem subiektywnych oczekiwań i ocen.

Należy zauważyć, że przepisy CIT nie definiują pojęcia przychodu, określają natomiast, co w szczególności stanowi przychód w rozumieniu tych przepisów. Wymienione w art. 12 ust. 1 CIT kategorie uznane za przychód nie wyczerpują wszystkich kategorii, jakie mogą stanowić przychód na potrzeby podatku dochodowego od osób prawnych i tworzą tym samym katalog otwarty, co nie zmienia faktu, że przychód musi być rzeczywistym zjawiskiem dotyczącym majątku. Zawarcie ugody określającej wysokość kary umownej nie stanowi źródła przychodu.

Zgodnie z art. 917 k.c. ugoda stanowi umowę, przez którą strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego, w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

W okolicznościach faktycznych zawarta ugoda nie zawiera postanowień będących umorzeniem zobowiązań Wnioskodawcy. Strony określiły w ugodzie rozmiar odpowiedzialności Wnioskodawcy z tytułu kary umownej. W treści ugody strony wskazały, czego spór dotyczył i właśnie w celu uchylenia sporu dotyczącego całokształtu odpowiedzialności dokonały wiążącego określenia należnego zobowiązania na kwotę 228.925,44 zł.

Wolą i celem stron nie było zatem ograniczenie rozmiaru zobowiązań Wnioskodawcy lub ustalenie sposobu ich spłaty, ale określenie rozmiaru odpowiedzialności w zakresie kary umownej w świetle rzeczywistego stanu faktycznego i celu umowy o świadczenie usług. Należy podkreślić, że w zakresie pierwotnie zgłaszanych żądań co do wysokości kary umownej ugoda nie przewiduje w żaden sposób uznania jej zasadności lub wysokości przez Wnioskodawcę. Wyłącznie subiektywny status tego żądania nie zmienił się wskutek zawarcia ugody. Zawarta ugoda nie przewiduje w szczególności zwolnienia z tego zobowiązania za zgodą Wnioskodawcy.

W tej sytuacji uzgodnienie zapłaty kary umownej w wysokości 228.925,44 zł, nie stanowi przysporzenia po stronie Wnioskodawcy w zakresie odpowiadającym różnicy pomiędzy pierwotnymi żądaniami Zamawiającego a ustaloną karą umowną. Nie ma tutaj zmian majątkowych w realnej sferze Wnioskodawcy, które można określić jako przysporzenie lub przyrost. Wartość przysporzenia nie może bowiem zależeć od czynników zależnych wyłącznie od drugiej strony stosunku prawnego, który występuje z żądaniami opartymi na swoich subiektywnych ocenach w zakresie stanu faktycznego i prawnego. Wypracowana przez strony ugoda w żaden sposób nie przeniosła subiektywnych jednostronnych żądań jednej ze stron w rzeczywistą sferę majątkową Wnioskodawcy. Zakończenie sporu opartego na sprzecznych zarzutach i żądaniach nie stanowi o przychodzie podatkowym Wnioskodawcy nawet jeżeli dotyczy żądań o charakterze majątkowym.

W tym stanie rzeczy zawarcie i wykonanie ugody nie powodowało po stronie Wnioskodawcy powstanie przychodu podatkowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

    Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.