Interpretacja indywidualna z dnia 2 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDSB2-2.4011.140.2023.2.AD
Temat interpretacji
Ulga dla osoby samotnie wychowującej dzieci.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
10 kwietnia 2023 r. złożyła Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 maja 2023 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Jest Pani rozwódką z orzeczeniem rozwodowym jasno opisującym sytuacje związaną z wychowaniem dziecka. Na co dzień opiekuje się Pani samotnie synem, dba o jego wszystkie potrzeby, zawozi do szkoły i na zajęcia dodatkowe, pomaga w zadaniach domowych i uczestniczy w życiu szkoły. Ojciec dziecka ma już swoją drugą rodzinę i inne dzieci, a jego kontakty z synem są uregulowane orzeczeniem rozwodowym. Jest Pani samotną osobą. Zgodnie z orzeczeniem rozwodowym:
-powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom;
-ustalono miejsce pobytu małoletniego syna przy matce;
-zasądzono na rzecz małoletniego syna alimenty;
-uregulowano kontakty z małoletnim synem następująco: ojciec będzie spędzać z dzieckiem co drugi weekend od piątku od godz. 18.00 do niedzieli do godz. 18.00, łącznie z noclegami, a także będzie odbierać dziecko z przedszkola, a następnie ze szkoły, w każdy wtorek i czwartek, odwożąc go wieczorem do miejsca zamieszkania matki lub zawożąc dziecko do przedszkola, a następnie do szkoły, dnia następnego. Ojciec spędzi z synem połowę okresów świątecznych oraz pozostałych dni wolnych od zajęć w przedszkolu i w szkole, wakacji letnich oraz ferii zimowych, które to terminy będą wspólnie przez Strony ustalane.
Uzupełnienie wniosku
Jest Pani samotnie mieszkającą rozwódką z orzeczeniem rozwodowym jasno opisującym sytuacje związaną z wychowaniem dziecka. Orzeczenie sądu o rozwodzie uprawomocniło się w 2016 r. Ojciec dziecka ma już swoją drugą rodzinę i inne własne dzieci, a jego kontakty z państwa synem są uregulowane orzeczeniem rozwodowym. Syn urodził się 4 września 2013 r.
Zgodnie z orzeczeniem sądu, po rozwodzie ustalano miejsce pobytu małoletniego syna przy matce. Adres zamieszkania matki i dziecka: (…). Oczekuje Pani wydania interpretacji indywidualnej za rok podatkowy 2022.
Ojciec dziecka ma uregulowane kontakty zgodnie z orzeczeniem sądu o rozwodzie oraz zasądzone alimenty. Ojciec spędza z dzieckiem co drugi weekend od piątku od godz. 18.00 do niedzieli do godz. 18.00, łącznie z noclegami, a także odbiera dziecko z przedszkola, a następnie ze szkoły, w każdy wtorek i czwartek, odwożąc go wieczorem do miejsca zamieszkania matki lub zawożąc dziecko do szkoły dnia następnego. Ojciec spędza z synem połowę okresów świątecznych oraz wakacji letnich. Zgodnie z ustaleniami ojciec dziecka zapewnia podstawową opiekę nad dzieckiem.
Po Pani stronie są następujące czynności składające się na faktyczne wykonywanie władzy rodzicielskiej:
-codzienne zawożenie dziecka do szkoły (w innym mieście) oraz przywożenie dziecka ze szkoły;
-przygotowywanie śniadaniówek i obiadów w termosie do szkoły lub opłacanie cateringu do szkoły;
-opłacanie czesnego za szkołę podstawową;
-opłacanie wydatków szkolnych za dodatkowe aktywności (wyjścia do teatru, zielona szkoła, pieniądze na sklepik szkolny itp.);
-opłacanie zajęć dodatkowych pozaszkolnych i zawożenie dziecka na zajęcia dodatkowe;
-regularne kupowanie ubrań, butów, książek, wyprawki do szkoły;
-regularne wizyty u ortodonty, stomatologa i w razie choroby u pediatry;
-realizacja na rzecz dziecka szczepień (obowiązkowe i dodatkowe);
-codzienne wsparcie i pomoc w nauce, zadaniach domowych, przygotowania do konkursów matematycznych i recytatorskich;
-w czasie wakacji letnich opłacanie półkolonii i zawożenie dziecka na półkolonie;
-zawożenie dziecka i spędzanie z dzieckiem czasu podczas urodzin kolegów i koleżanek ze szkoły;
-zaspokajanie dodatkowych potrzeb kulturalnych i sportowych – wyjścia z synem do kina, teatru, wystawy, centrum nauki, uczestnictwo w zawodach sportowych.
Dziecko uczy się w szkole podstawowej. Nigdy nie została ustalona opieka naprzemienna. Świadczenie wychowawcze 500+ zostało przyznane Pani. Ojciec dziecka nie korzysta z żadnych ulg na dziecko ani ulg podatkowych. W okresie, którego dotyczy wniosek nie prowadziła, nie prowadzi oraz nie zamierza Pani prowadzić działalności gospodarczej. W okresie, którego dotyczy wniosek uzyskiwała/uzyskuje/będzie uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej. Dziecko nie uzyskało żadnych dochodów/przychodów.
Na pytanie, czy w roku podatkowym, którego dotyczy wniosek, w stosunku do Pani bądź Pani dziecka miały/mają/będą miały zastosowanie przepisy:
a) art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (19% podatek liniowy) lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego, w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń, lub
c) ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym, lub
d) ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych? – odpowiedziała Pani, że nie.
Prawo do skorzystania z ulgi na dziecko w roku podatkowym, którego dotyczy wniosek nie było/nie jest przedmiotem postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej oraz w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta w decyzji organu podatkowego.
Pytanie (doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku z 5 maja 2023 r.)
Czy Pani sytuacja pozwala na rozliczenie podatkowe w statusie osoby samotnie wychowującej dziecko za rok 2022?
Pani stanowisko w sprawie (doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku z 5 maja 2023 r.)
W Pani ocenie zgodnie ze stanem faktycznym istnieje możliwość rozliczenia podatkowego w statusie samotnej matki.
W Pani ocenie, biorąc pod uwagę stan faktyczny i wykonywanie wszystkich czynności związanych z wychowywaniem dziecka, troszczenie się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, zapewnianie i zabezpieczania wszystkich potrzeb życiowych, tj. ubioru, wyżywienia, po edukacyjne, rozwojowe i zdrowotne - przysługuje Pani możliwość rozliczenia podatkowego w statusie samotnej matki. Ojciec dziecka nigdy nie korzystał z żadnych ulg.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Stosownie do art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1)małoletnie,
2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie
- podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.
Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:
W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.
Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140)
W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
- w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, (o których mowa w tym przepisie), a wyłącznie jednemu z rodziców/opiekunów prawnych, tj. temu, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.
Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.
Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.
Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.
Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.
Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem oraz świadczeń alimentacyjnych.
Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.
W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. zgodnie z orzeczeniem sądu), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.
Jednocześnie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.
Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i powołane przepisy prawa wskazać należy, że skoro w 2022 r. Pani jako osoba rozwiedziona, samotnie wychowywała oraz sprawowała opiekę nad swoim małoletnim dzieckiem (Pani opiekuje się synem na co dzień, przygotowuje do szkoły, przygotowuje codziennie posiłki, pomaga rozwijać zainteresowania, dba o wypoczynek, nadzoruje odrabianie lekcji – czyli dziecko zamieszkuje z Panią i pozostaje pod Pani codzienną opieką), a jego ojciec miał jedynie zasądzone alimenty oraz zajmował się nim w dni uregulowane zgodnie z orzeczeniem sądu, to ma Pani prawo do skorzystania za 2022 r. z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).