
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
1.ponownie rozpatruję sprawę Pana wniosku z 11 marca 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 5 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Wr 948/21 i wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 czerwca 2025 r., sygn. akt II FSK 1297/22;
2.stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
11 marca 2021 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 8 czerwca 2021 r. (data wpływu 17 czerwca 2021 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego
W dniu 4 sierpnia 2020 r. w Sądzie Okręgowym … odbyła się sprawa rozwodowa. Wnioskodawca wraz z byłą żoną wypracowali Rodzicielski Plan Wychowawczy, który jest stosowany. Do głównych ustaleń dotyczących dzieci zasądzono:
-wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi Sąd postanawia pozostawić obojgu rodzicom, ustalając miejsce zamieszkania małoletnich w każdorazowym miejscu zamieszkania matki,
-nie orzeka o kontaktach pozwanego z małoletnimi dziećmi stron,
-udział stron w ponoszeniu kosztów utrzymania i wychowywania małoletnich dzieci ustala w ten sposób, że zasądza od pozwanego tytułem alimentów na rzecz synów po 750 zł każdy, wraz z zobowiązaniem powódki do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania i wychowania dzieci i do osobistych o nie starań.
Wnioskodawca ma dwóch synów w wieku 5 lat i 9 lat. Od lipca 2019 r. zgodnie z porozumieniem Wnioskodawca wraz z matką dzieci wprowadzili ustalenia, które dają każdej ze stron utrzymanie poprawnych kontaktów z synami. Do dnia dzisiejszego Jego opieka nad synami ma charakter opieki naprzemiennej i jest porównywalna z czasem spędzonym z matką dzieci, Wnioskodawca spędza porównywalny czas z dziećmi (około 40-45% w miesiącu, a w miesiącach wakacyjnych 50%), uczestniczy aktywnie w ich wychowywaniu, kupuje ubrania na czas gdy przebywają z Nim, kupuje żywność, zaprowadza i odbiera ze szkoły/przedszkola, troszczy się o ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Jest osobą, która dba o to, żeby synowie rozwijali się w sposób prawidłowy, zachęca ich do rozwijania swoich pasji i uczestniczenia w dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych, które przełożą się na lepszy start w dorosłe życie, na co dzień dba, aby starszy syn był przygotowany do lekcji, nie otrzymuje jakiegokolwiek wsparcia finansowego od byłej małżonki, zamieszkują oddzielnie.
W uzupełnieniu wniosku wskazano, że:
-Wyrok rozwodowy uprawomocnił się w dniu 12 sierpnia 2020 r.
-Od momentu rozwodu w sierpniu 2020 r. Wnioskodawca pozostaje stanu wolnego jako osoba rozwiedziona. Wnioskodawca nie był ponownie w związku małżeńskim, a od orzeczenia rozwodu stan cywilny nie uległ zmianie.
-Wnioskodawca uzyskuje dochody ze stosunku pracy (art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), od których zakład pracy – płatnik odprowadza zaliczki na podatek dochodowy. W 2020 r. Wnioskodawca uzyskał dochód z kapitałów pieniężnych rozliczonych odrębnie w PIT-38.
-Dzieci Wnioskodawcy w 2020 r. i 2021 r. nie osiągnęły dochodu opodatkowanego na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
-Dzieci Wnioskodawcy w podanym okresie nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej.
-W żadnym z wymienionych lat (2020 r. i 2021 r.) ani w stosunku do Wnioskodawcy ani w stosunku do dzieci nie miały zastosowania przepisy art. 30b ustawy o zryczałtowanym podatku od przychodów ewidencjonowanych (ustawa z dnia 28 listopada 1998 r. – Dz. U. z 1998 r. Nr 144, z późn. zm.), jak również nie miały zastosowania przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
-Wnioskodawca nie prowadził w 2020 r. i nie prowadzi w 2021 r. działalności gospodarczej.
-Wnioskodawca do tej pory składał zeznania podatkowe zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako „indywidualny sposób opodatkowania”, jednak planuje złożyć korektę zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym 2020 ze zmianą sposobu opodatkowania na rozliczenie przewidziane dla osoby samotnie wychowującej dzieci.
Pytanie
Czy na podstawie opisanego stanu faktycznego Wnioskodawcy – ojcu małoletnich dzieci przysługuje prawo rozliczenia się za 2020 r. oraz za lata kolejne/przyszłe, jako rodzic samotnie wychowujący dziecko na warunkach preferencyjnych, tj. na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, jest On rodzicem samotnie wychowującym dzieci i ma możliwość złożenia rocznego rozliczenia podatkowego jako osoba samotnie wychowująca dzieci.
W podobnych sprawach (z punktu widzenia Wnioskodawcy) Sądy zajmowały stanowisko: wyrok z dnia 7 listopada 2018 r., sygn. akt I Sa/Gd 831/18, wyrok z dnia 16 lutego 2018 r., sygn. akt I SA/Wr 1234/17, wyrok z dnia 12 września 2017 r., sygn. akt III SA/Wa 2835/16, wyrok z dnia 5 kwietnia 2017 r. (II FSK 573/15), wyrok z dnia 9 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 1917/14. Jedna z kluczowych tez zawarta w tych orzeczeniach głosi, że: „Co prawda wychowywanie dzieci w rodzinach niepełnych nie jest stanem pożądanym, jednak w zmieniających się realiach społecznych, należy uwzględnić szczególną ochronę i pomoc Państwa wobec takich rodzin, np. poprzez umożliwienie rodzicom samotnie wychowującym dzieci skorzystanie z ulgi podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był w tym czasie wyeliminowany z opieki i wychowania dzieci”. Natomiast w wyroku z dnia 12 stycznia 2021 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uznał, iż brzmienie art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. nie zawiera zastrzeżenia, że chodzi wyłącznie o jednego z rodziców, stąd status osoby samotnie wychowującej dzieci może mieć każde z rodziców rozwiedzionych spełniających pozostałe wymagania określone w tym przepisie. Podobny wyrok zapadł w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Szczecinie z dnia 4 lutego 2021 r., sygn. akt I SA/Sz 869/20, w którym Sąd wskazuje, że „Ustawodawca nie uzależnił prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające, aby taki stan zaistniał w ciągu roku”. Zdaniem Sądu więc określone w przepisie kryterium samotnego wychowywania dzieci jest spełnione również wtedy, gdy dany rodzic wychowuje dzieci naprzemiennie z drugim rodzicem, to jest bez udziału drugiego rodzica, i samodzielnie wykonuje czynności stanowiące proces wychowania w innym miejscu oraz czasie niż drugi rodzic.
Interpretacja indywidualna
Rozpatrzyłem Pana wniosek – 28 czerwca 2021 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0113-KDIPT2-2.4011.346.2021.2.SR, w której uznałem Pana stanowisko za nieprawidłowe.
Interpretację doręczono Panu 12 lipca 2021 r.
Skarga na interpretację indywidualną
10 sierpnia 2021 r. (data wpływu 13 sierpnia 2021 r.) wniósł Pan skargę z 6 sierpnia 2021 r. na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu.
Wniósł Pan o uchylenie zaskarżanej interpretacji w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty od skargi w kwocie 200 zł, według norm przepisanych.
Postępowanie przed sądami administracyjnymi
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uchylił interpretację w całości – wyrokiem z 5 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Wr 948/21.
Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 24 czerwca 2025 r., sygn. akt II FSK 1297/22 oddalił skargę kasacyjną.
8 sierpnia 2025 r. do Krajowej Informacji Skarbowej wpłynął prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 5 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Wr 948/21.
Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 24 czerwca 2025 r.
Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku
Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.):
Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.
Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:
•uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oraz Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;
•ponownie rozpatruję Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym oraz w dacie wydania pierwotnej interpretacji, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego we Wrocławiu z 5 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Wr 948/21 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 czerwca 2025 r., sygn. akt II FSK 1297/22.
Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.):
Od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1) małoletnie,
2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3) do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub uzyskały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej
- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
Stosownie do treści art. 6 ust. 8 ww. ustawy:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Zgodnie z art. 6 ust. 9 ww. ustawy:
Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:
- posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
- wychowywania samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecka),
- nie uzyskiwania przez rodzica i dziecko (dzieci) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
- nie uzyskiwania przez pełnoletnie dzieci (dziecko) dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.
Należy jednak wskazać, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.
Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby) zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby. Natomiast, zaangażowanie w proces wychowawczy dziecka każdego z rodziców oznacza, że w roku podatkowym dziecko wychowywane jest wspólnie przez oboje rodziców, a nie samotnie przez któregokolwiek z nich. Przy wychowywaniu dziecka należy wziąć pod uwagę całokształt działań i czynności wykonywanych przez każdego z rodziców, w tym także tych o charakterze niewymiernym jak kształtowanie osobowości, światopoglądu, systemu wartości, postaw emocjonalnych. W sytuacji, gdy każdy z rodziców aktywnie oraz w porównywalnym stopniu uczestniczy w wychowywaniu dziecka – co przejawia się między innymi dzieleniem się wszelkimi obowiązkami związanymi z procesem wychowawczym dziecka, niezależnie od tego u kogo i pod czyją w danym momencie roku podatkowego opieką dziecko przebywa – nie można mówić o samotnym wychowywaniu dziecka przez któregokolwiek z rodziców.
Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.
Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.
Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.
Należy podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.), stanowiącego, że:
Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ww. ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wynika, że w dniu 4 sierpnia 2020 r. w Sądzie Okręgowym … odbyła się sprawa rozwodowa. Wnioskodawca wraz z byłą żoną wypracowali Rodzicielski Plan Wychowawczy, który jest stosowany. Do głównych ustaleń dotyczących dzieci zasądzono:
-wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi Sąd postanawia pozostawić obojgu rodzicom, ustalając miejsce zamieszkania małoletnich z każdorazowym miejscu zamieszkania matki,
-nie orzeka o kontaktach pozwanego z małoletnimi dziećmi stron,
-udział stron w ponoszeniu kosztów utrzymania i wychowywania małoletnich dzieci ustala w ten sposób, że zasądza od pozwanego tytułem alimentów na rzecz synów po 750 zł każdy, wraz z zobowiązaniem powódki do ponoszenia pozostałych kosztów utrzymania i wychowania dzieci i do osobistych o nie starań.
Wnioskodawca ma dwóch synów w wieku 5 lat i 9 lat. Od lipca 2019 r. zgodnie z porozumieniem Wnioskodawca wraz z matką dzieci wprowadzili ustalenia, które dają każdej ze stron utrzymanie poprawnych kontaktów z synami. Jego opieka nad synami ma charakter opieki naprzemiennej i jest porównywalna z czasem spędzonym z matką dzieci, Wnioskodawca spędza porównywalny czas z dziećmi, uczestniczy aktywnie w ich wychowywaniu, kupuje ubrania na czas gdy przebywają z Nim, kupuje żywność, zaprowadza i odbiera ze szkoły/przedszkola, troszczy się o ich zdrowie fizyczne i psychiczne. Jest osobą, która dba o to, żeby synowie rozwijali się w sposób prawidłowy, zachęca ich do rozwijania swoich pasji i uczestniczenia w dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych, które przełożą się na lepszy start w dorosłe życie, na co dzień dba, aby starszy syn był przygotowany do lekcji, nie otrzymuje jakiegokolwiek wsparcia finansowego od byłej małżonki, zamieszkują oddzielnie.
Od momentu rozwodu w sierpniu 2020 r. Wnioskodawca pozostaje stanu wolnego jako osoba rozwiedziona. Wnioskodawca nie był ponownie w związku małżeńskim, a od orzeczenia rozwodu stan cywilny nie uległ zmianie.
Wnioskodawca uzyskuje dochody ze stosunku pracy. Dzieci Wnioskodawcy w 2020 r. i 2021 r. nie osiągnęły dochodu opodatkowanego na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dzieci Wnioskodawcy w podanym okresie nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej.
W żadnym z wymienionych lat (2020 r. i 2021 r.) ani w stosunku do Wnioskodawcy, ani w stosunku do dzieci nie miały zastosowania przepisy art. 30b ustawy o zryczałtowanym podatku od przychodów ewidencjonowanych, jak również nie miały zastosowania przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Wnioskodawca nie prowadził w 2020 r. i nie prowadzi w 2021 r. działalności gospodarczej.
Nadmienić należy, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko.
Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.
W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych (por. wyrok NSA z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10). Warunek „samotnego wychowywania dzieci” wynika wprost z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca nie dookreślił jednak, jak należy definiować pojęcie „samotnego wychowywania.”
Zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN, „samotny” to: (1) „żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół”, (2) „znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam”, (3) „spędzany, odbywany w pojedynkę, bez towarzystwa”, (4) „znajdujący się na odludziu”. Z kolei, „wychować — wychowywać” to: (1) „zapewnić dziecku opiekę i doprowadzić je do samodzielności”, (2) „przygotować kogoś do pracy w jakiejś dziedzinie”.
Samotne wychowywanie oznacza wychowywanie dziecka bez faktycznego udziału drugiego rodzica.
W tym miejscu wskazać należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 5 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Wr 948/21 wskazał, że „W tak nakreślonym sporze Sąd uznał stanowisko organu podatkowego za niezgodne z prawem. W ocenie Sądu organ naruszył przepis prawa materialnego, czyli art. 6 ust. 4 u.p.d.f., poprzez jego błędną wykładnię.
(…) Sąd przechodząc do analizy prawnej na wstępie zauważa, że tożsame zagadnienia prawne w zbliżonych zasadniczo stanach faktycznych były już przedmiotem orzekania sądów administracyjnych (zob.: wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 sierpnia 2021 r. sygn. akt II FSK 3083/19, z 6 maja 2021 r. sygn. akt II FSK 412/19, z 12 lutego 2020 r. sygn. akt II FSK 383/20, z 14 lipca 2021 r. sygn. akt II FSK 3790/18; z 23 listopada 2021 r. sygn. akt II FSK 1038/21, opublikowane w CBOSA).
W sprawie będącej przedmiotem wyrokowania Sąd w składzie ją rozpoznającym podziela zawartą w wyżej powołanych wyrokach argumentację i ocenę prawną.
Organ dokonując interpretacji uznał, że w okolicznościach sprawy strona nie spełnia przesłanki samotnego wychowywania synów. DKIS przyjął, że fakt współdziałania Wnioskodawcy w wychowywaniu dziecka, poprzez naprzemienną opiekę przez oboje rodziców, nie oznacza, że proces wychowawczy dziecka prowadzony jest tylko i wyłącznie przez skarżącego. Nie sposób bowiem uznać w ocenie organu, że w przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym – w opisanym trybie naprzemiennego wykonywania władzy rodzicielskiej - zachodzą dwa odrębne procesy wychowania, tj. osobny samotny proces przeprowadza ojciec „w swoim czasie”, gdy dziecko u niego zamieszkuje, a zupełnie inny proces wychowywania zachodzi podczas, gdy dziecko przebywa ze swoją matką. W ocenie organu wychowania dziecka nie da się „podzielić”, bowiem jest to ciągły i długotrwały rozwój, na który w tym przypadku składa się wspólna praca obojga rodziców. Tym samym DKIS uznał, że skarżący nie spełnia warunków do opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.
Takiej wykładni analizowanej normy prawnej, w kontekście przyjętego stanu faktycznego Sąd nie podziela. Mając na uwadze brzmienie interpretowanego przepisu, dla potrzeb właściwego odczytania znaczenia sformułowania „osoby samotnie wychowującej dziecko”, zasadnicze znaczenie ma wyraz „samotnie”. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN „samotny” to „żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół”, „znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam” (sjp.pwn.pl). „Samotnie” z kolei jest definiowane jako „bez towarzystwa, pojedynczo” (Słownik języka polskiego pod. red. W. Doroszewskiego za sjp.pwn.pl). Leksykalne znaczenie wyrazów „samotny i samotnie” ukierunkowuje na odkodowanie sformułowania „rodzic samotnie wychowujący dzieci”, jako rodzica wychowującego dzieci (dziecko) w odosobnieniu od drugiego rodzica dzieci (dziecka) i bez jego udziału, przebywającego z dziećmi (dzieckiem) w innym miejscu niż drugi rodzic. Bezsprzecznie kryterium „samotności” wyklucza się z kryterium „wspólności”. Wyraz „wspólny” w jego zasadniczym znaczeniu oznacza m.in. „wykonywany lub przeżywany przez wiele osób, razem z innymi” (sjp.pwn.pl). Jeśli zatem rozwiedziony rodzic nie wykonuje w tym samym czasie i w tym samym miejscu czynności, przy współudziale drugiego rodzica, składających się na proces jego czynności wychowawczych, to wręcz nielogiczne jest twierdzenie, że czyni to wspólnie z drugim rodzicem (zob. wyrok NSA z 20 maja 2020 r., sygn. akt II FSK 383/20, opubl. CBOSA). W ocenie wyrokującego w tej sprawie Sądu wykładnia językowa art. 6 ust. 4 u.p.d.f. nie pozwala na ograniczenie statusu osoby samotnie wychowującej dziecko wyłącznie do rodzica, który w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowuje dziecko.
Ustawodawca nie zastrzegł tego wprost w tym przepisie, wskazując tylko, że rodzic chcący skorzystać z ulgi musi „w roku podatkowym samotnie wychowywać dzieci”.
Należy mieć przy tym na uwadze fakt, że ustawodawca nowelizując ustawę od 1 stycznia 2011 r. (Dz.U. z 2010 r., nr 226, poz. 1478) uchylił ust. 5 art. 6 u.p.d.f., który regulował definicję „osoby samotnie wychowującej dzieci”. Językowa wykładnia aktualnie obowiązującego przepisu nie pozwala na ograniczenie takiego statusu wyłącznie do rodziców wychowujących dzieci bez wsparcia drugiego z rodziców, bowiem przepis wskazuje tylko, że rodzic chcący skorzystać z ulgi musi „w roku podatkowym samotnie wychowywać dzieci”. Rezygnacja z legalnej definicji pojęcia „osoby samotnie wychowującej dzieci” w połączeniu z nowym brzemieniem art. 6 ust. 4 u.p.d.f. wskazuje na zamierzony zabieg ustawodawcy”.
Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 24 czerwca 2025 r. sygn. akt II FSK 1297/22 wskazał, że: „(…) art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. był w ostatnim okresie jednolicie wykładany przez ten Sąd, czego przykładem mogą być wyroki: z 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 573/15; z 6 maja 2021 r., sygn. akt II FSK 412/19; z 14 lipca 2021 r., sygn. akt II FSK 3083/19; z 17 sierpnia 2021 r., sygn. akt II FSK 775/19; z 3 lutego 2022 r., sygn. akt II FSK 1513/19; z 20 kwietnia 2022 r., sygn. akt II FSK 2020/19. Z kolei przywołany w skardze kasacyjnej wyrok WSA w Łodzi z 22 października 2019 r, sygn. akt I SA/Łd 475/19, został uchylony wyrokiem NSA z 20 maja 2020 r., sygn. akt II FSK 383/20 (wszystkie wyroki publ. CBOSA). Przyjąć zatem należy, że w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2021 r. ustawodawca nie zastrzegł w art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f., iż z ustanowionej tym przepisem ulgi podatkowej może korzystać tylko jeden z rozwiedzionych rodziców. Należy mieć także świadomość, że zgodnie z art. 93 § 1 oraz art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska, która obejmuje wychowanie dziecka, przysługuje obojgu rodzicom, oraz że co do zasady rozwód nie pozbawia żadnego z rodziców władzy rodzicielskiej (dziecko ma prawo do wychowywania przez oboje rodziców), lecz ustanowił jako warunek zwolnienia od podatku „samotne wychowywanie dzieci”. Nieuprawniona jest wobec tego taka wykładnia tego przepisu, która wyklucza spod jego działania jednego z rozwiedzionych rodziców wychowującego dziecko bez udziału drugiego rodzica, czyli samotnie. Inaczej mówiąc, prawidłowo dokonana wykładnia omawianego przepisu prowadzi do wniosku, że rozwiedziony rodzic samotnie wychowujący dziecko (dzieci), w znaczeniu powyżej wskazanym, jest uprawniony do ulgi ustanowionej w tym przepisie, jeśli spełnia pozostałe warunki zwolnienia, które, co istotne, nie były w sprawie kwestią sporną. Mając powyższe na uwadze, zasadnie Sąd pierwszej instancji ocenił, że wydana przez DKIS interpretacja naruszała art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. Naczelny Sąd Administracyjny jedynie podkreśla, że przedstawiona powyżej wykładnia spornego przepisu jest aktualna w zakresie ulgi dotyczącej roku 2021 r., natomiast w przypadku stosowania ulgi w odniesieniu do lat kolejnych, tj. 2022 r. i następnych interpretacja nie będzie wiążąca z uwagi na zmianę stanu prawnego”.
Wobec powyższego, mając na uwadze prawomocne orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 5 lipca 2022 r., sygn. akt I SA/Wr 948/21 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 czerwca 2025 r., sygn. akt II FSK 1297/22, a także przedstawiony we wniosku opis sprawy i powołane przepisy prawa stwierdzam, że Wnioskodawca spełnia warunki określone w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec czego, Wnioskodawcy przysługuje prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoby samotnie wychowującej dziecko za 2020 r., jak również za lata następne (jeżeli nie zmieni się stan faktyczny lub nie ulegną zmianie przepisy prawa podatkowego w tym zakresie), zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu wydania pierwotnej interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
