Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

1 września 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, w związku z zawarciem ugody z bankiem i wypłatą kwoty z tego tytułu. Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:

A.C.

(...)

2.Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

B.C.

(...)

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni (Zainteresowana będący stroną postępowania) i Zainteresowany (Zainteresowany niebędący stroną postępowania), dalej zwani również Kredytobiorcami, 3 lutego 2006 r. zawarli z Bankiem Umowę Kredytu mieszkaniowego, w walucie wymienialnej CHF.

Kredyt mieszkaniowy rozumiany był jako kredyt udzielony na sfinansowanie celu mieszkaniowego – dokończenie budowy domu mieszkalnego położonego we Władysławowie na działce nr 682. Kredyt był zabezpieczony hipoteką umowną i kaucyjną wpisaną do księgi wieczystej na nieruchomości, której dotyczyła inwestycja. Nieruchomość, na której była prowadzona budowa domu mieszkalnego należała i należy do majątku odrębnego Pani A.C. Oboje Kredytobiorcy byli inwestorami i prowadzili budowę domu mieszkalnego. Zgodnie z umową kredytową, wszyscy kredytobiorcy odpowiadają solidarnie za spłatę kredytu, w pełnej wysokości. Pan B.C. nie jest właścicielem ani współwłaścicielem nieruchomości (domu mieszkalnego), na wybudowanie którego został zaciągnięty kredyt. Przysługuje mu prawo do rozliczenia nakładów z majątku wspólnego na majątek odrębny. W stosunku do tej inwestycji i rozliczenia nakładów nie została zawarta umowa między małżonkami.

Do czasu podpisania ugody (24 września 2024 r.) Zainteresowani nie korzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Zainteresowani wytoczyli powództwo przeciwko Bankowi o ustalenie i zapłatę, gdyż pomiędzy stronami Umowy powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej umowy (oraz jej ważności). W trakcie postępowania, które toczyło się przed Sądem Okręgowym w A. pod sygn. akt (...) strony Umowy doszły do porozumienia i zawarły Ugodę sądową, w wyniku której Bank dokonał przeliczenia zobowiązania kredytowego Zainteresowanych, tak jakby umowa była od początku zawarta w walucie polskiej. Strony dokonały zmiany waluty zadłużenia na walutę polską i przyjęły, że kredyt udzielony na podstawie Umowy zostanie rozliczony tak, jakby od daty zawarcia Umowy, tj. od 3 lutego 2006 r. stanowił kredyt złotowy udzielony na warunkach zmienionych Ugodą, z zachowaniem okresu kredytowania formy spłaty kredytu w ratach annuitetowych, poniesionych opłat prowizji i składek ubezpieczeniowych.

Strony ustaliły, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie rat kapitałowych kredytu w złotych. W wyniku przeprowadzonych negocjacji Strony ustaliły, że na dzień zawarcia Ugody, po zmianie waluty, zadłużenie wynosi 0,00 zł, a Bank zwolnił Zainteresowanych – Kredytobiorców z długu (umorzył zadłużenie) w łącznej kwocie 91 228,59 PLN. Bank nie będzie zgłaszał roszczeń w stosunku do Zainteresowanych w związku z Umową. Jednocześnie Bank odstępuje od naliczania odsetek bieżących należnych z tytułu spłaty ostatniej raty. Tym samym Strony uznały, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony w całości.

Bank zwolnił Zainteresowanych z długu (umorzył zadłużenie Kredytobiorców) w kwocie 91 228,59 zł, stanowiącej różnicę między kwota zadłużenia wskazaną w § 1 ust. 3 Ugody a kwotą zadłużenia wskazana w § 1 ust. 8 Ugody, a Zainteresowani dokonane zwolnienie z długu przyjęli.

Kwota umorzenia obejmuje:

‒kapitał 20 129,43 CHF –> 87 810,34 PLN;

‒odsetki zapadłe niespłacone: 717,31 CHF –> 3 250,92 PLN;

‒odsetki bieżące: 36,92 CHF –> 167,33 PLN.

Jednocześnie Bank zobowiązał się do zapłaty (zwrotu na rzecz Kredytobiorców) z tytułu rozliczenia poniesionych przez Kredytobiorców kosztów postępowania sądowego w tym kosztów zastępstwa procesowego, kwoty 11 300,00 PLN oraz wypłacić Zainteresowanym dodatkową kwotę w wysokości 14 000,00 PLN. Kwota otrzymana od banku (14 000 zł) jest zwrotem środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy kredytowej Wnioskodawcy przekazali na rzecz Banku w ramach spłat rat kapitałowo-odsetkowych. Umorzenie kwoty kredytu hipotecznego przez Bank dotyczyło wszystkich współkredytobiorców i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku w całości po stronie każdego z współkredytobiorców odpowiadających solidarnie za dług. W ramach ugody Bank zgodził się zwrócić część wpłaconych środków z tytułu spłaty odsetek, jednakże nie chciał tego świadczenia nazwać w treści ugody zwrotem. Wypłata dodatkowa najbardziej przypomina przyznanie upustu przez Bank do ostatecznego rozliczenia kapitałowo-odsetkowego umowy kredytu. Wartość tego „upustu” jest prawie równa wartości wpłaconych odsetek z tytułu spłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Strony ustaliły, że Bank w ramach Ugody odzyska cały wypłacony kapitał, a zwróci kwoty wpłacone przez Kredytobiorców ponad wartość wypłaconego kapitału. Zwrócona przez Bank kwota dodatkowa mieści się w kwocie wpłaconej przez Kredytobiorców podczas spłaty kredytu.

Bank udzielający kredytu był i jest bankiem działającym zgodnie z prawem polskim, jego działalność podlegała i podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym zgodnie z obowiązującymi przepisami i podmiot ten był uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Według systemu Banku, na dzień 31 lipca 2024 r. Kredytobiorcy zapłacili na rzecz Banku kwotę 109 604,68 zł tytułem spłaty kapitału, odsetek i prowizji od kredytu. Kapitał wypłacony przez Bank wyniósł 95 249,87 zł, z czego Bank potrącił prowizję i ostatecznie wypłacił kwotę 93 308,46 zł. Łączna nadpłata ponad kapitał wyniosła 14 354,81 PLN. Bank wydał zaświadczenie o wartości spłaty kapitału i odsetek oraz prowizji na dzień 1 lutego 2023 r. Na dzień wydania zaświadczenia Kredytobiorcy nadpłacili Bankowi kwotę 12 008,65 zł ponad kwotę wypłaconego kapitału.

W ramach ugody Kredytobiorcy negocjowali z Bankiem kwotę zwrotu z tytułu dokonanych wpłat. Ostatecznie strony ustaliły, że Bank zwróci Kredytobiorcom kwotę 14 000,00 zł. Jednakże w treści ugody Bank nie chciał nazwać wypłaty 14 000,00 zł zwrotem z tytułu nadpłaconych kwot, a nazwał swoje zobowiązanie „kwotą dodatkową”. W związku z faktem, że ta „kwota dodatkowa” jest częścią kwoty nadpłaty, której Zainteresowani dochodzili pozwem w sprawie przeciwko Bankowi, Zainteresowani nie otrzymali żadnego dodatkowego przysporzenia, a jedynie zwrot uprzednio wpłaconych kwot do Banku.

Zainteresowani cały czas zamieszkują w wybudowanym domu, na dokończenie budowy którego został zaciągnięty kredyt objęty Ugodą. Sezonowo część domu była i jest wykorzystywana do prowadzenia działalność gospodarczej – wynajmu dla letników, w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania. Uzyskiwane dochody pomagały zrównoważyć budżet domowy i pomagały Zainteresowanym w spłacie kredytu.

Pytania

1.Czy wartość przyjętego przez Zainteresowanych umorzenia długu w kwocie przypadającej na każdego z Kredytobiorców po 45 614,29 PLN (łącznie: 91 228,59 PLN) z tytułu kredytu mieszkaniowego będzie objęta zaniechaniem poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

2.Czy wypłacona Zainteresowanym przez Bank „kwota dodatkowa” stanowiąca de facto zwrot części wpłaconych kwot na rzecz Banku tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1.

Podpisanie ugody powoduje, że wartość umorzonego zobowiązania stanowi przychód podatkowy z tzw. innych źródeł, na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej u.p.d.o.f.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym niemające charakteru zwrotnego.

Zdaniem Wnioskodawczyni – A.C. wartość przyjętego umorzenia długu w kwocie 45 614,29 PLN z tytułu kredytu mieszkaniowego będzie objęta zaniechaniem poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Zgodne z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. (Dz. U. 2024. poz. 102) w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz gdy

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Zaniechanie poboru podatku dotyczy kwoty wierzytelności obejmującej:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Zaniechane poboru podatku, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostałe do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Dodatkowo w rozporządzeniu sprecyzowano, że zaniechane poboru podatku dotyczy kredytu mieszkaniowego rozumianego jako kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawe lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z zaniechania poboru podatku można zaś skorzystać w stosunku do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Zważywszy, że Wnioskodawczyni (A.C.): zaciągnęła kredyt hipoteczny (mieszkaniowy) w celu sfinansowania części kosztów budowy domu mieszkalnego w 2006 roku, kredyt został zabezpieczony hipoteką, sfinansowana kredytem została budowa domu mieszkalnego, w którym Wnioskodawczyni zamieszkuje wraz z rodziną, do dnia dzisiejszego dom jest przeznaczony na zabezpieczenie jej potrzeb mieszkaniowych i nie korzystała wcześniej z ulgi w postaci zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia innego kredytu, Wnioskodawczyni uważa, że spełnia warunki wymagane prawem do skorzystania z ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych w postaci zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe – umorzonego długu przez Bank w wysokości 45 614,29 PLN.

Jednocześnie pomimo faktu, że Zainteresowany (B.C.) nie jest właścicielem nieruchomości, spełnia warunki rozporządzenia o wydatkowaniu środków na własne cele mieszkaniowe i może skorzystać ze wskazanej ulgi w podatku. Omawiane rozporządzenie odwołuje się w swej treści do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazując – że główną przesłanką do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w tym artykule.

Zgodnie z tym artykułem, wydatkiem uznawanym za cel mieszkaniowy jest m.in. nabycie lokalu mieszkalnego, budowa, rozbudowa, nadbudowa lub remont budynku mieszkalnego.

Rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. przewiduje zaniechanie poboru podatku dla wszystkich współkredytobiorców, niezależnie od tego czy realizują własne cele mieszkaniowe, czy nie. Nie ma przy tym także znaczenia czy kredytobiorca jest właścicielem lub współwłaścicielem mieszkania, czy też nie. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy, którego są współkredytobiorcami został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kredytobiorcy zaciągnęli kredyt na dokończenie budowy domu mieszkalnego. Zatem główna przesłanka do skorzystania z zaniechania poboru podatku została spełniona. Zainteresowany (B.C.) spełnia również pozostałe przesłanki. Podobne stanowisko wyraził już „Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej” w Interpretacji indywidualnej z 16 stycznia 2025 r. 0114-KDIP3-2.4011.881.2024.2.MN.

Ad 2.

Zainteresowani stoją na stanowisku, że zwrot ustalonej w Ugodzie kwoty jest neutralny podatkowo i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest pojęcie przychodu. Przychód został zdefiniowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Bank zaproponował Zainteresowanym w ramach ugody umorzenie pozostałej części kredytu oraz zwrot określonej kwoty pieniędzy jako zwrot już wpłaconych kwot z tytułu kredytu, którą nazwał „kwotą dodatkową”. Jednocześnie kwota, na którą składa się łączną suma wpłat dokonanych na rzecz Banku z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego pomniejszona o łączny zwrot na podstawę ugody jest wyższa niż kwota kapitału pozyskanego z umowy kredytu mieszkaniowego. Wnioskodawcy uważają, że nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego.

W związku z zawarciem Ugody Zainteresowani otrzymali zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazali na rzecz Banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu mieszkaniowego. Wnioskodawcy zatem otrzymali środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z Bankiem nie spowodowała więc faktycznego przyrostu w majątku Zainteresowanych, dlatego wypłata ta winna być uznana za neutralną podatkowo. Zainteresowani uważają, że dokonany zwrot przez Bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego nie będzie stanowił przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a zatem nie będą mieli obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez Bank kwoty, ani obowiązku składania jakichkolwiek informacji do urzędu skarbowego o otrzymanej od Banku kwocie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są:

–inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W tym miejscu wskazać należy na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2024 r.

Zgodnie z § 1 ust. 1 tego rozporządzenia:

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Na gruncie § 1 ust. 2 rozporządzenia:

Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Zgodnie z § 1 ust. 3 rozporządzenia:

W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Stosownie do § 1 ust. 4 rozporządzenia:

W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Według § 1 ust. 5 rozporządzenia:

Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Zgodnie § 1 ust. 6 przywołanego rozporządzenia:

Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

W myśl § 1 ust. 7 ww. rozporządzenia:

W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl § 4 ww. rozporządzenia:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Artykuł 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

–położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

·kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

·kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

·kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

·kredytobiorca nie korzystał wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego z tytułu innego kredytu na cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że 3 lutego 2006 r. zawarli z Bankiem Umowę Kredytu mieszkaniowego w walucie wymienialnej CHF udzielonego na sfinansowanie celu mieszkaniowego – dokończenie budowy domu mieszkalnego. Kredyt był zabezpieczony hipoteką umowną i kaucyjną wpisaną do księgi wieczystej na nieruchomości, której dotyczyła inwestycja. Nieruchomość, na której była prowadzona budowa domu mieszkalnego należała i należy do majątku odrębnego Pani A.C. Oboje Kredytobiorcy byli inwestorami i prowadzili budowę domu mieszkalnego. Zgodnie z umową kredytową odpowiadają Państwo solidarnie za spłatę kredytu w pełnej wysokości.

Do czasu podpisania ugody (24 września 2024 r.) nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Wytoczyli Państwo powództwo przeciwko Bankowi o ustalenie i zapłatę, gdyż pomiędzy stronami Umowy powstał spór dotyczący skuteczności poszczególnych postanowień umownych i całej umowy (oraz jej ważności). W trakcie postępowania doszło do zawarcia Ugody sądowej, w wyniku której Bank dokonał przeliczenia zobowiązania kredytowego Zainteresowanych, tak jakby umowa była od początku zawarta w walucie polskiej.

Strony ustaliły, że wartość spłat dokonanych na podstawie Umowy zostanie zaliczona w pierwszej kolejności na poczet rat odsetkowych, a następnie rat kapitałowych kredytu w złotych. W wyniku przeprowadzonych negocjacji Strony ustaliły, że na dzień zawarcia Ugody, po zmianie waluty, zadłużenie wynosi 0,00 zł, a Bank zwolnił Państwa z długu (umorzył zadłużenie) w łącznej kwocie 91 228,59 PLN. Bank nie będzie zgłaszał w stosunku do Państwa roszczeń w związku z Umową. Jednocześnie Bank odstępuje od naliczania odsetek bieżących należnych z tytułu spłaty ostatniej raty. Tym samym Strony uznały, że kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony w całości.

Kwota umorzenia obejmuje:

‒kapitał 20 129,43 CHF –> 87 810,34 PLN;

‒odsetki zapadłe niespłacone: 717,31 CHF –> 3250,92 PLN;

‒odsetki bieżące: 36,92 CHF –> 167,33 PLN.

Umorzenie kwoty kredytu hipotecznego przez Bank dotyczyło Państwa oraz skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku w całości po stronie każdego z Państwa odpowiadających solidarnie za dług.

Bank w ramach Ugody odzyska cały wypłacony kapitał, a zwróci kwoty wpłacone przez kredytobiorców ponad wartość wypłaconego kapitału. Zwrócona przez Bank kwota dodatkowa mieści się w kwocie wpłaconej przez kredytobiorców podczas spłaty kredytu. Według systemu Banku, na dzień 31 lipca 2024 r. zapłacili Państwo na rzecz Banku kwotę 109 604,68 zł tytułem spłaty kapitału, odsetek i prowizji od kredytu. Kapitał wypłacony przez Bank wyniósł 95 249,87 zł, z czego Bank potrącił prowizję i ostatecznie wypłacił kwotę 93 308,46 zł. Łączna nadpłata ponad kapitał wyniosła 14 354,81 PLN.

W ramach ugody Kredytobiorcy negocjowali z Bankiem kwotę zwrotu z tytułu dokonanych wpłat. Ostatecznie strony ustaliły, że Bank zwróci Kredytobiorcom kwotę 14 000,00 zł. W związku z faktem, że ta „kwota dodatkowa” jest częścią kwoty nadpłaty, której dochodzili Państwo pozwem w sprawie przeciwko Bankowi, nie otrzymali Państwo żadnego dodatkowego przysporzenia, a jedynie zwrot uprzednio wpłaconych kwot do Banku.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa stwierdzić należy, że wartość umorzonej części kredytu na podstawie zawartej 24 września 2024 r. ugody z bankiem stanowi dla Państwa przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kwalifikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w odniesieniu do którego zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie cytowanego rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. Tym samym nie są Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.

Przechodząc do skutków podatkowych otrzymania od banku kwoty zwrotu, należy ponownie wskazać, że – co do zasady – za przychody podatkowe uznaje się takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, które nie mają charakteru zwrotnego. Jak wskazali Państwo w okolicznościach sprawy „kwota dodatkowa” jest częścią kwoty nadpłaty, której dochodzili Państwo pozwem w sprawie przeciwko Bankowi, nie otrzymali Państwo żadnego dodatkowego przysporzenia, a jedynie zwrot uprzednio wpłaconych kwot do Banku.

Wobec tego, ww. otrzymane świadczenie pieniężne nie powoduje uzyskania przysporzenia majątkowego, tj. faktycznego przyrostu majątku. Otrzymana kwota stanowi zwrot własnych pieniędzy, które wpłacili Państwo wcześniej do banku w ramach spłaty kredytu (z uwzględnieniem wartości udostępnionego kredytu). Tym samym, z tego tytułu nie powstał przychód w rozumieniu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłata ta jest neutralna podatkowo, zatem nie ma obowiązku jej rozliczenia dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zastrzec, że interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu sprawy, które nie były przedmiotem pytań oraz własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania organ uzna, że zdarzenie opisane we wniosku różni się od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie pełniła funkcji ochronnej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowaną, która jest stroną postępowania

Pani A.C. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.