
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
2 października 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 1 października 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 13 października 2025 r. (wpływ 13 października 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawczyni w dniu (…) 2008 roku zawarła z Bankiem (…) umowę kredytu hipotecznego nr (…) (kredyt frankowy). W 2024 roku Wnioskodawczyni wniosła pozew przeciwko bankowi tytułem nienależnego świadczenia związanego z nieważnością umowy kredytu (…). Sąd Okręgowy w (…) wydał wyrok w dniu (…) 2025 r., w którym orzekł:
I.nieistnienie stosunku prawnego wynikającego z Umowy Kredytu,
II.zasądzenie od Banku na rzecz Wnioskodawczyni kwoty (…) PLN oraz (…) CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia (…) 2024 r. do dnia zapłaty;
III.oddalenie dalej idące powództwo;
IV.zasądzenie od Banku na rzecz Kredytobiorcy kwotę (…) zł tytułem zwrotu kosztów wraz z odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
Przed uprawomocnieniem się wyroku Wnioskodawczyni podpisała z Bankiem Porozumienie w dniu (…) 2025 r., przy zastosowaniu, zgodnie z uchwałami Sądu Najwyższego (...), tzw. teorii dwóch kondykcji.
Zgodnie z tym Porozumieniem Bank zobowiązał się do zwrotu:
-kapitału w wysokości (…) PLN;
-odsetek ustawowych w wysokości (…) PLN;
-kosztów sądowych w wysokości (…) PLN;
-składek ubezpieczenia pomostowego w wysokości (…) PLN;
-składek ubezpieczenia niskiego wkładu w wysokości (…) PLN;
-prowizji przygotowawczej w wysokości (…) PLN.
W piśmie, stanowiącym uzupełnienie wniosku doprecyzowała Pani opis sprawy o niżej wskazane informacje.
Prawidłowa data zawarcia kredytu hipotecznego, o którym mowa we wniosku to (…) 2008 r.
Roszczenia wobec Banku zawarte w pozwie:
·Stwierdzenie nieważności umowy kredytowej - Kwota zgłoszona (…) zł, Kwota uzyskana (…) zł.
·Stwierdzenie nieważności umowy kredytowej w walucie obcej - Kwota zgłoszona (…), Kwota uzyskana 0,00.
·Roszczenie o zwrot prowizji/ubezpieczenia/opłaty - Kwota zgłoszona (…) zł, Kwota uzyskana (…) zł.
·Roszczenie o zwrot UNWW - Kwota zgłoszona (…) zł, Kwota uzyskana (…) zł.
·Roszczenie o zwrot ubezpieczenia pomostowego - Kwota zgłoszona (…) zł, Kwota uzyskana (…) zł.
·Odsetki - Kwota zgłoszona 0,00 zł, Kwota uzyskana (…) zł.
·Zwrot opłaty sądowej - Kwota zgłoszona 0,00 zł, Kwota uzyskana (…) zł.
·Zwrot opłaty skarbowej - Kwota zgłoszona 0,00 zł, Kwota uzyskana (…) zł.
·KZP dla Kancelarii - Kwota zgłoszona 0,00 zł, Kwota uzyskana (…) zł.
Wyrok o unieważnieniu umowy kredytu frankowego zawiera następujące postanowienia. Wyrokiem Sąd orzekł:
I. ustala, że nie istnieje stosunek prawny kredytu wynikający z umowy o kredyt numer (…) zawartej w dniu (…) 2008 roku pomiędzy powódką X, Bankiem (…) z siedzibą w (…), którego następcą prawnym jest (…) Bank (…) z siedzibą w (…);
II. zasądza od strony pozwanej (…) Bank (…) z siedzibą w (…) na rzecz powódki X kwotę (…) złotych (…) i (…) franków szwajcarskich (…) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia (…) 2024 roku do dnia zapłaty;
III. dalej idące powództwo oddala;
IV. zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę (…) zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia prawomocności wyroku do dnia zapłaty.
Odnośnie uprawomocnienia wyroku w Porozumieniu z Bankiem (…) z dnia (…) 2025 r.: „Strony oświadczają, że nie będą kwestionować Wyroku, tj. każda ze Stron rezygnuje z prawa do wniesienia apelacji i postanawiają rozliczyć wszystkie wzajemne roszczenia Stron wynikające z Umowy Kredytu jak i Wyroku. Strony przyjmują do wiadomości i akceptują, że Wyrok stanie się prawomocny, zaś jego treść będzie obowiązująca w relacjach między Klientem a Bankiem i/lub innymi podmiotami. Prawomocny Wyrok będzie stanowił podstawę do zwolnienia wszystkich ustanowionych zabezpieczeń."
Zawarcie przez Panią Porozumienia z bankiem wykonywało postanowienia wyroku sądu o unieważnieniu umowy kredytu w całości.
Porozumienie opierało się na mechanizmie kompensaty/rozliczenia wzajemnych roszczeń:
5.Strony potwierdzają, że żadna z nich nie dokonała cesji wierzytelności, których dotyczy Porozumienie, w jakimkolwiek zakresie.
6.Do dnia zawarcia Porozumienia Klient na podstawie Umowy Kredytu wpłacił na rzecz Banku (…) CHF oraz (…) zł.
7.Na podstawie Umowy Kredytu Bank wypłacił Klientowi kapitał w kwocie (…) zł.
8.Strony uznają, że na dzień poprzedzający zawarcie niniejszego Porozumienia Klientowi przysługuje od Banku również kwota (…) zł, (…) CHF tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie, (…) zł tytułem składki ubezpieczenia pomostowego, (…) zł tytułem składki ubezpieczenia niskiego wkładu, (…) zł tytułem prowizji przygotowawczej oraz (…) zł tytułem kosztów procesu.
9.Mając na uwadze powyższe, w celu kompleksowego uregulowania rozliczeń stron wynikających z Umowy Kredytu uznanej za nieważną i Wyroku Strony zgodnie oświadczają, że:
1) uznają wzajemnie swoje wierzytelności, o których mowa w pkt 6-8 powyżej;
2) dokonują zgodnego rozliczenia wzajemnych wierzytelności określonych odpowiednio w pkt 6-7 oraz pkt 8 w zakresie kwot (…) zł, (…) CHF tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie, (…) zł tytułem składki ubezpieczenia pomostowego, (…) zł tytułem składki ubezpieczenia niskiego wkładu, (…) zł tytułem prowizji przygotowawczej poprzez ich umowne potrącenie,
3) wszelkie wierzytelności Klienta w walucie CHF zostały przeliczone na walutę PLN przy zastosowaniu kursu średniego NBP z dnia (…) 2025 r. w wysokości 1 CHF/(…) PLN;
4) na skutek dokonanego potrącenia Bank jest zobowiązany do zapłaty na rzecz Klienta kwoty (…) zł oraz kwoty (…) zł, którą zobowiązuje się zapłacić w terminie 30 dni od dnia zawarcia Porozumienia, na rachunek bankowy nr.: (…) należący do (…) (Kancelaria, która prowadziła Pani sprawę).
Podpisanie Porozumienia dotyczyło zrzeczenia się wszystkich roszczeń wynikających z umowy kredytowej.
Bank zwrócił środki, które zostały wpłacone przez Panią do banku tytułem spłaty kapitału, odsetek (rat kapitałowo-odsetkowych) i innych opłat związanych z kredytem i które w wyniku Porozumienia stały się nienależne bankowi.
Odsetki w kwocie (…) PLN wynikają z zawarcia Porozumienia: „Strony uznają, że na dzień poprzedzający zawarcie niniejszego Porozumienia Klientowi przysługuje od Banku również kwota (…) zł, (…) CHF tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie".
Kwota zwrotu kosztów sądowych w wysokości (…) zł, które Bank zwróci Pani, jest równa kwocie poniesionych opłat i nie przewyższa faktycznie poniesionych przez Panią wydatków z tego tytułu. W skład kosztów sądowych wchodzą:
·zwrot opłaty sądowej - Kwota zgłoszona 0,00 zł, Kwota uzyskana (…) zł;
·zwrot opłaty skarbowej - Kwota zgłoszona 0,00 zł, Kwota uzyskana (…) zł;
·KZP dla Kancelarii - Kwota zgłoszona 0,00 zł, Kwota uzyskana (…) zł.
Pytanie
Czy przedmiotowy zwrot odsetek ustawowych za opóźnienie w kwocie (…) PLN stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym otrzymanie ich podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym?
Pani stanowisko w sprawie
W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych źródła przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1. Jednym z nich są „inne źródła”, czyli źródła inne niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b przedmiotowej ustawy.
Przy czym, zgodnie z art. 20 ust. 1 tejże ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.
Z kolei zgodnie z interpretacją art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Zgodnie z wyrokiem Sądu (…) stosunek prawny kredytu wynikający z umowy o kredyt numer (…) zawartej w dniu (…) 2008 r. pomiędzy X a Bankiem (…) z siedzibą w (…), którego następcą prawnym jest (…) Bank (…) z siedzibą w (…) - nie istnieje, a więc zasądzona kwota (…) zł i (…) franków szwajcarskich ma charakter zwrotny.
Na mocy porozumienia zawartego pomiędzy Wnioskodawczynią a Bankiem, wzajemne wierzytelności zostały skompensowane a Bank zwrócił Wnioskodawczyni następujące kwoty:
-zwrot kosztów procesu w wysokości (…) zł;
-zwrot kapitału (stwierdzenie nieważności umowy kredytowej) w wysokości (…) zł;
-zwrot składki na ubezpieczenie pomostowe w wysokości (…) zł;
-zwrot składki na ubezpieczenie niskiego wkładu w wysokości (…) zł;
-zwrot prowizji przygotowawczej w wysokości (…) zł;
-zwrot odsetek ustawowych za opóźnienie w wysokości (…) zł.
Na podstawie § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe - zwrot kapitału w wysokości (…) zł oraz zwrot prowizji przygotowawczej w wysokości (…) zł nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zadane pytanie dotyczyło kwestii otrzymanych odsetek ustawowych za opóźnienie w wysokości (…) zł. Wnioskodawczyni uważa, że kwota ta jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ podlega przepisowi zawartemu w art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są „odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku”.
Jeżeli od kwoty zwrotu kapitału w wysokości (…) zł oraz zwrotu prowizji przygotowawczej w wysokości (…) zł zaniechano poboru podatku zgodnie z § 1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, to kwota odsetek ustawowych za opóźnienie w ich wypłacie przez Bank, jest wolna od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.
Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Przystępując do oceny skutków podatkowych dokonanych przez Panią z bankiem potrąceń wierzytelności na podstawie zawartego porozumienia opierającego się na mechanizmie kompensaty/rozliczenia wzajemnych roszczeń, w pierwszej kolejności wskazać należy na art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.), z którego wynika, że:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Z kolei na podstawie art. 58 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):
Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
Natomiast stosownie do treści art. 58 § 2 tej ustawy:
Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Z powodu abuzywności klauzul walutowych znajdujących się w umowach o kredyt hipoteczny, sądy orzekają o nieważności jednostkowych umów o kredyt hipoteczny zawartych przez banki. Stwierdzenie nieważności powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy kredytu hipotecznego. Nieważność umowy kredytu oznacza, że zobowiązania stron umów, banku i klienta, nigdy nie powstały, a strony zobowiązane są zwrócić to, co świadczyły w związku z nieważną umową jako świadczenia nienależne. Kredytodawca winien zatem zwrócić wszystkie świadczenia pobrane od kredytobiorcy, a kredytobiorca winien zwrócić kwotę faktycznie otrzymanego kredytu. W przypadku stwierdzenia nieważności umowy przez sąd skutki prawne na gruncie cywilnym występują ex tunc (wstecz), a więc od momentu zawarcia umowy dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności), co oznacza, że umowa kredytu jako nieważna już od chwili jej zawarcia nie wywołuje skutków prawnych. Mamy do czynienia z sytuacją jakby w ogóle nie doszło do jej zawarcia.
Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy Kodeks cywilny:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje natomiast art. 498 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem:
§ 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
§ 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony.
Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.
Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).
W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.
W Pani przypadku – jak sama Pani wskazała w uzupełnieniu podania – bank zwrócił środki, które zostały wpłacone przez Panią do banku tytułem spłaty kapitału, odsetek (rat kapitałowo-odsetkowych) i innych opłat związanych z kredytem i które w wyniku porozumienia stały się nienależne bankowi. Wobec powyższego, zwrot przez bank ww. kwot w wyniku rozliczenia wzajemnych wierzytelności będzie neutralny podatkowo. W wyniku tego zwrotu nie osiągnie Pani bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowoduje powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przechodząc do kwestii zwrotu na Pani rzecz kosztów postępowania sądowego, wskazuję, że stosownie do art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie.
Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę.
Zatem – skoro jak wskazała Pani we wniosku: Kwota zwrotu kosztów sądowych w wysokości (…) zł, które Bank zwróci Pani, jest równa kwocie poniesionych opłat i nie przewyższa poniesionych przez Panią wydatków z tego tytułu – to zwrócone Pani koszty sądowe, o których mowa we wniosku nie powodują powstania po Pani stronie przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Mając na uwadze powyższe, odnosząc się zatem do zadanego przez Panią pytania, dotyczącego skutków podatkowych wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie wskazuję, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zgodnie z którym:
Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Jednocześnie stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Wprowadzając ww. przepis ustawodawca uregulował jednoznacznie m.in. kwestię opodatkowania odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia zatem z opodatkowania wszelkie odsetki za opóźnienie wypłacone w związku ze świadczeniami, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (co ma miejsce w niniejszej sprawie) lub od których zaniechano poboru podatku.
Skoro – jak już wyżej wspomniano – zwrócone Pani przez bank kwoty nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone z tego tytułu odsetki ustawowe za opóźnienie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na mocy przepisu art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
