Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 sierpnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 1 sierpnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 7 września 2025 r. (data wpływu 7 września 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W 2006 r. Wnioskodawca wspólnie z byłą żoną podpisali umowę … na kredyt hipoteczny w kwocie 270 000 zł denominowany we frankach szwajcarskich (CHF) na zakup ich domu mieszkalnego (z okresem spłaty na 30 lat, do 2036 r.).

W czerwcu 2023 r. złożyli do Sądu wniosek o unieważnienie tej umowy w związku z zapisami abuzywnymi i Sąd Okręgowy w … w dniu 5 czerwca 2025 r. przychylił się do ich argumentacji, unieważniając umowę i zasądzając zwrot spłaconych rat kapitałowo-odsetkowych (62 783,13 zł + 18 607,49 CHF, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od powyższych kwot od dnia 17 października 2023 r. do dnia zapłaty), zwrot odsetek ustawowych od kwoty prowizji za udzielenie kredytu (2 817,81 zł), oraz zasądził zwrot od Banku na rzecz kredytobiorców kwoty kosztów procesu (11 834 zł).

Postanowienie sądu się nie uprawomocniło, ponieważ w dniu 24 lipca 2025 r. Bank złożył apelację od wyroku. Bank następnego dnia (25 lipca 2025 r.) wysłał do nich propozycję porozumienia kompensacyjnego, którego celem jest określenie sposobu rozliczenia między stronami wszelkich wzajemnie im przysługujących bezspornych wierzytelności wywodzących się z nieważności umowy, tj. treść porozumienia w pełni wypełnia wyrok Sądu I instancji, oraz w myśl decyzji o nieważności umowy precyzuje zwrot dla nich wpłaconych po złożeniu pozwu kolejnych kwot rat kapitałowo-odsetkowych (w wysokości 9984,96 CHF) zapłaconych przez Niego już po złożeniu pozwu, kwoty prowizji za udzielenie kredytu (2 817,81 zł), oraz dodatkowo precyzuje wzajemne potrącenie wierzytelności stron w zakresie należności przysługującej dla Banku odnośnie wypłaconego kapitału kredytu (270 000 zł).

Umowę kredytową, wyrok Sądu i propozycję porozumienia kompensacyjnego Wnioskodawca przesyła w załącznikach.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że kredyt, o którym mowa we wniosku został zawarty 18 grudnia 2006 r. między kredytobiorcami: … (Wnioskodawca) i …, a …, reprezentowanym przez … i …. Z dniem 10 maja 2019 r. kredyt został przejęty przez …, w związku z tym, że stał się on następcą prawnym … .

Kredytobiorcy ponoszą odpowiedzialność solidarną za spłatę kredytu. Kredyt został zaciągnięty w państwie członkowskim Unii Europejskiej, dokładnie w oddziale … Banku … z ówczesną siedzibą w … przy ul. … .

Kredyt został zaciągnięty na realizację własnych celów mieszkaniowych.

Przeznaczenie kredytu: finansowanie części kosztów inwestycji polegającej na zakupie działki z rozpoczętą budową domu jednorodzinnego w zabudowie szeregowej na nieruchomości zlokalizowanej w … przy ul. …, działka nr …, stanowiącej własność … i …, dla której prowadzona jest przez Sąd Rejonowy w … księga wieczysta KW nr … 

Pozew złożony przez Kancelarię …, która reprezentuje Wnioskodawcę w postępowaniu sądowym zawierał:

• żądanie zwrotu środków pobranych na podstawie umowy łączącej z bankiem (tzn. uiszczonych rat, odsetek, innych opłat), oraz ustalenie przez sąd w sentencji wyroku, że zawarta umowa jest nieważna w całości,
• żądanie zwrotu nadpłaconych rat, z uwagi na zastosowanie w umowie łączącej niedozwolonych klauzul waloryzacyjnych,
• żądanie zwrotu opłat powiązanych z kredytem (np. składki z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu czy opłaty manipulacyjne).

Dodatkowo Sąd I instancji wznowił zamknięte postępowanie i na dodatkowej rozprawie w dniu 1 września 2025 r. zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwoty po 1 408,90 zł (tj. nieuwzględnioną w wyroku z 6 czerwca 2025 r. kwotę prowizji za udzielenie kredytu).

Odsetki ustawowe za opóźnienie, o których mowa we wniosku dotyczą nieterminowej wypłaty należności (odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie należności).

Sąd orzekł, że zawarta umowa na kredyt denominowany we franku szwajcarskim zawiera liczne odstępstwa definicji legalnej zawartej w prawie bankowym - i tak skonstruowany rodzaj kredytu denominowanego nie stanowi umowy kredytu. Jest to umowa nieważna w całości na podstawie art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego.

Celem porozumienia jest rozliczenie wzajemnych roszczeń, dla których podstawą jest nieprawomocny wyrok Sądu I instancji z dnia 5 czerwca 2025 r., jak poniżej następujące kwoty:

• 125 566,26 zł (słownie: sto dwadzieścia pięć tysięcy pięćset sześćdziesiąt sześć 26/100 złotych) tytułem zwrotu świadczenia nienależnego,
• 37 214,98 CHF (słownie: trzydzieści siedem tysięcy dwieście czternaście 98/100 franków szwajcarskich) tytułem zwrotu świadczenia nienależnego,
• 25 252,23 zł (słownie: dwadzieścia pięć tysięcy dwieście pięćdziesiąt dwa 23/100 zł) tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych na dzień 21 lipca 2025 r.,
• 7 343,84 CHF (słownie: siedem tysięcy trzysta czterdzieści trzy 84/100 franków szwajcarskich) tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych na dzień 21 lipca 2025 r.,
• 11 834 zł (słownie: jedenaście tysięcy osiemset trzydzieści cztery 00/100 złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Bank zaznacza dodatkowo, że przy przyjęciu nieważności umowy, Stronom przysługują nieobjęte wyrokiem należności:

Bankowi - wierzytelność o zwrot wypłaconego na podstawie Umowy kapitału w kwocie wskazanej w postanowieniu § 1 ust. 3,

Klientowi - wierzytelność o zwrot pozostałych należności uiszczonych w wykonaniu Umowy, nieobjętych Wyrokiem, łącznie w wysokości 2 817,81 PLN (słownie: dwa tysiące osiemset siedemnaście 81/100 zł) oraz 9 984,96 CHF (słownie: dziewięć tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt cztery 96/100 franków szwajcarskich).

Kapitał wskazany w § 1 ust. 3 jest w wysokości 270 000 zł.

W związku z tym, celem kompensacji wzajemnych roszczeń, przy uwzględnieniu kwot zasądzonych wyrokiem, przysługują Powodom łączne kwoty:

• 128 384,07 zł (słownie: sto dwadzieścia osiem tysięcy trzysta osiemdziesiąt cztery 07/100 złotych) tytułem zwrotu świadczenia nienależnego,
• 47 199,94 CHF (słownie: czterdzieści siedem tysięcy sto dziewięćdziesiąt dziewięć 94/100 franków szwajcarskich) tytułem zwrotu świadczenia nienależnego,
• 25 252,23 zł (słownie: dwadzieścia pięć tysięcy dwieście pięćdziesiąt dwa 23/100 złotych) tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych na dzień 21 lipca 2025 r.,
• 7 343,84 CHF (słownie: siedem tysięcy trzysta czterdzieści trzy 84/100 franków szwajcarskich) tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie wyliczonych na dzień 21 lipca 2025 r.,
• 11 834 zł (słownie: jedenaście tysięcy osiemset trzydzieści cztery 00/100 złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,
• co po zsumowaniu i przeliczeniu kwot wyrażonych w CHF na PLN (w propozycji porozumienia bank zaznacza, że wszystkie roszczenia we frankach szwajcarskich zostały przez niego przeliczone na PLN, po kursie z dnia przygotowania propozycji porozumienia, tj. z 18 lipca 2025 r.) daje łączną kwotę 413 846,31 zł.

Tym samym Klientowi przysługują w stosunku do Banku wierzytelności o zapłatę w łącznej wysokości 165 470,30 zł (słownie: sto sześćdziesiąt pięć tysięcy czterysta siedemdziesiąt 30/100 złotych) i 54 543,78 CHF (słownie: pięćdziesiąt cztery tysiące pięćset czterdzieści trzy 78/100 franków szwajcarskich) obejmujące zarówno należności zasądzone wyrokiem, jak i w zakresie nim nie objętym, a więc łączna wierzytelność o zapłatę w wysokości 413 846,31 zł (słownie: czterysta trzynaście tysięcy osiemset czterdzieści sześć 31/100 zł) - (przy czym kwoty zasądzone wyrokiem w CHF oraz spłaty dokonane w CHF, zostały przeliczone na PLN po średnim kursie CHF ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski w dniu 18 lipca 2025 r., stanowiącym ostatni dzień roboczy sprzed dnia zawarcia niniejszego porozumienia; dalej jako „…”), co do których klient nie złożył wobec Banku oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności.

Po uwzględnieniu roszczeń Banku w kwocie wartości udzielonego kredytu 270 000 zł, Bank zobowiązuje się do wypłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty 143 846,31 zł.

Na skutek dokonanego potrącenia, Bank zobowiązany jest do zapłaty na rzecz klienta pozostałej kwoty przysługującej mu wierzytelności, tj. łącznie 143 846,31 zł (słownie: sto czterdzieści trzy tysiące osiemset czterdzieści sześć zł 31/100 zł).

W ramach ugody z Bankiem, Wnioskodawca chce zawrzeć zaproponowane przez Bank porozumienie kompensacyjne, którego sposób rozliczenia opiera się na nieprawomocnym wyroku Sądu I instancji, który to wskazuje na nieważność umowy kredytowej z 2006 r. W porozumieniu kompensacyjnym Bank wszystkie kwoty wyrażone we frankach szwajcarskich (CHF) przelicza na PLN, po kursie z dnia przygotowania porozumienia.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy z zawartej ugody z bankiem będzie wynikać, że bank po wzajemnym potrąceniu roszczeń zwróci Panu określoną kwotę (kwoty) pieniężną?”, Wnioskodawca odpowiedział: tak, Bank zobowiązuje się do zwrotu kwoty 143 846,31 zł, wynikającej z potrącenia wzajemnych roszczeń wyrażonych w PLN i CHF, gdzie kwoty wyrażone w CHF zostały przeliczone na złote po kursie z dnia przygotowania propozycji porozumienia kompensacyjnego. Kwota ta nie stanowi nadwyżki powstałej w wyniku zmiany waluty.

Zgodnie z wyrokiem Sądu I instancji - kwota ta stanowi zwrot nadwyżki rat kapitałowo-odsetkowych ponad wartość udzielonego Wnioskodawcy kapitału kredytu i powiększoną o odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie należności oraz poniesione przez Niego koszty procesowe.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Czy w przeszłości korzystał już Pan z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego? Jeśli tak, kiedy i w związku z jakim kredytem, na jakie cele zaciągniętym?”, Wnioskodawca odpowiedział: „nie korzystałem.”

Zwrócona przez bank kwota zwrotu kosztów procesu nie będzie przewyższała faktycznie poniesionych przez Wnioskodawcę wydatków.

Pytanie

Czy zawarcie proponowanego porozumienia kompensacyjnego z Bankiem, które wyraźnie odwołuje się do nieważności umowy (tj. „strony uznają umowę za nieważną od początku” i wzajemne rozliczenia są czysto kompensacyjne - bank zwraca to, co dostał, kredytobiorca zwraca kapitał) nie powoduje konieczności odprowadzenia podatku dochodowego, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe? W treści porozumienia Bank informuje, że zawarcie porozumienia będzie skutkowało nie wnoszeniem apelacji, co będzie docelowo skutkowało uprawomocnieniem się wyroku Sądu I instancji.

Pana stanowisko w sprawie

Wnioskodawca wskazuje na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, oraz rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Zdaniem Wnioskodawcy, proponowane przez Bank porozumienie kompensacyjne, które odwołuje się do nieważności umowy kredytowej odzwierciedla wzajemne rozliczenie stron w związku z nieważnością umowy (kredytobiorcy zwracają kapitał, a bank zwraca wszystkie spłacone raty, odsetki i inne koszty), to nie powstaje przychód (jest to czysta kompensata roszczeń, a nie dodatkowe świadczenie). W związku z tym wypełnione są przesłanki rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl pkt 9 tego artykułu, do źródeł przychodów zalicza się inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na mocy art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W złożonym wniosku, Pana wątpliwości dotyczą kwestii opodatkowania wypłaty przez bank w związku z nieważnością umowy kredytu hipotecznego, kwoty odpowiadającej zwrotowi nadwyżki rat kapitałowo-odsetkowych ponad wartość udzielonego Panu kapitału kredytu i powiększoną o odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie należności oraz poniesione przez Pana koszty procesowe.

Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień, czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy Kodeks cywilny.

Zgodnie z tym przepisem:

Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

Z kolei instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 69 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy Prawo bankowe:

Z kolei na podstawie art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego:

Natomiast stosownie do treści art. 58 § 2 tej ustawy:

W myśl art. 385¹ Kodeksu cywilnego:

Z powodu abuzywności klauzul walutowych znajdujących się w umowach o kredyt hipoteczny, sądy orzekają o nieważności jednostkowych umów o kredyt hipoteczny zawartych przez banki. Stwierdzenie nieważności powoduje usunięcie z obrotu prawnego wadliwej czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy kredytu hipotecznego. Nieważność umowy kredytu oznacza, że zobowiązania stron umów, banku i klienta, nigdy nie powstały, a strony zobowiązane są zwrócić to, co świadczyły w związku z nieważną umową jako świadczenia nienależne. Kredytodawca winien zatem zwrócić wszystkie świadczenia pobrane od kredytobiorcy, a kredytobiorca winien zwrócić kwotę faktycznie otrzymanego kredytu. W przypadku stwierdzenia nieważności umowy przez sąd skutki prawne na gruncie cywilnym występują ex tunc (wstecz), a więc od momentu zawarcia umowy dotkniętej wadliwością (przesłanką nieważności), co oznacza, że umowa kredytu jako nieważna już od chwili jej zawarcia nie wywołuje skutków prawnych. Mamy do czynienia z sytuacją jakby w ogóle nie doszło do jej zawarcia.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Z kolei instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Na podstawie art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego:

Jednocześnie stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wprowadzając ww. przepis ustawodawca uregulował jednoznacznie m.in. kwestię opodatkowania odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Przechodząc do zwrotu kosztów procesu wskazać należy, że zgodnie z art. 98 § 1, § 2, § 3, § 4 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie będzie przewyższać faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Jak wskazał Pan we wniosku, zwrócona przez bank kwota zwrotu kosztów procesu nie będzie przewyższała faktycznie poniesionych przez Pana wydatków.

Podsumowując, skoro jak Pan wskazał we wniosku i jego uzupełnieniu – otrzymanie kwoty, którą bank zamierza Panu wypłacić w związku z nieważnością umowy kredytu hipotecznego, stanowiącej zwrot nadwyżki rat kapitałowo-odsetkowych ponad wartość udzielonego Panu kapitału kredytu i powiększonej o odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie należności oraz poniesione przez Pana koszty procesowe, nie spowoduje uzyskania przez Pana przysporzenia majątkowego, wzrostu Pana majątku. Otrzymana przez Pana kwota będzie stanowić zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacił Pan wcześniej do banku. Pieniądze te nie będą Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, nie będzie miał Pan obowiązku rozliczenia tych środków pieniężnych dla celów podatkowych.

Skoro otrzymana od banku kwota, stanowiąca zwrot nadwyżki rat kapitałowo-odsetkowych ponad wartość udzielonego Panu kapitału kredytu, powiększona o odsetki ustawowe za opóźnienie w wypłacie należności oraz poniesione przez Pana koszty procesowe, nie będzie przychodem podatkowym, to nie znajdzie do niej zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe - z uwagi na brak wystąpienia przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby być objęty tym rozporządzeniem. Ponadto, ww. rozporządzenia nie stosuje się do zwracanych kwot.

Zatem w kwestii wskazania, że do otrzymanej kwoty tytułem rozliczenia kompensacyjnego kredytu będzie miało zastosowanie rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Podkreślić należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając interpretacje Organ opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Wyjaśnić również należy, że organ wydając interpretacje w trybie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa nie odnosi się do kwot i nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Należy dodatkowo wskazać, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. W związku z tym, interpretacje te wywierają skutki prawne jedynie w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Zatem, niniejsza interpretacja indywidualna jest wiążąca dla Pana jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie wywołuje skutków prawnych dla innych osób.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.