Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 września 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 27 sierpnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 24 września 2025 r. (data wpływu 29 września 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 2006 roku zawarła Pani umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych w (…) (Bank). Stroną umowy o kredyt hipoteczny (Umowa) był pierwotnie Pani mąż i Pani, przy czym w 2024 toku zawarli Państwo z Bankiem umowę cesji wierzytelności, na podstawie której Pani mąż przekazał Pani wszelkie przysługujące mu roszczenia i wierzytelności w stosunku do Banku, z tytułu świadczeń nienależnych wynikających z Umowy.

Kredyt był waloryzowany kursem CHF. Na podstawie umowy kredytowej, Bank wypłacił na Pani rzecz kwotę 327.000,01 zł, co stanowiło równowartość 139.332,74 CHF.

W 2024 roku, wytoczyła Pani przeciwko Bankowi pozew indywidualny dotyczący stwierdzenia nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy.

W dniu 18 czerwca 2025 roku, zawarła Pani z Bankiem Ugodę do Umowy o kredyt hipoteczny, której intencją było:

‒polubowne rozstrzygnięcie sporu między stronami w zakresie wzajemnie przysługujących roszczeń,

‒uchylenie niepewności co do roszczeń Stron, związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy przez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym dokonanie wzajemnych rozliczeń, a w konsekwencji tego zakończenie Umowy oraz sporu wskazanego wyżej, w sposób definitywny i bez żadnych dalszych roszczeń którejkolwiek Strony.

Na mocy Ugody, Strony ustaliły, że nie będą dochodzić w przyszłości od siebie wzajemnie roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy i zrzekły się wzajemnie wszelkich roszczeń z tego wynikających.

W Ugodzie potwierdzono, że przysługują Pani następujące roszczenia w stosunku do Banku, wynikające ze świadczeń spełnionych w wykonaniu Umowy.

‒391.379,70 zł tytułem rat kapitałowo-odsetkowych,

‒5.919,21 zł tytułem Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego,

‒19.622,90 zł tytułem składek na poczet ubezpieczenia,

‒654 zł tytułem opłaty i prowizji związanych z kredytem.

Łączne roszczenia o zapłatę wobec Banku wynosiły 417.575,81 zł.

Jednocześnie, zgodnie z postanowieniami Ugody, Strony potwierdziły, że w związku z wykonaniem Umowy (wypłatą kapitału kredytu), Bankowi przysługuje roszczenie o zapłatę 327.000,01 zł.

Mocą zawartej Ugody, dokonano potrącenia Pani roszczenia względem Banku (kwoty 417.575,81 zł) z roszczeniem Banku (kwotą 327.000,01 zł), wobec czego doszło do umorzenia wierzytelności do wysokości niższej, a więc do 327.000,01 zł.

Skutkiem powyższego potrącenia, Bank wypłacił na Pani rzecz kwotę 90.575,80 zł.

Dodatkowo, Bank wypłacił na Pani rzecz kwotę 10.800,00zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (100% stawki minimalnej), która to kwota nie przekracza maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2023 poz. 1935 tj. z dnia 20 września 2023 r.). Wskazana kwota stanowi górną granicę odpowiedzialności Banku i wyczerpuje w całości moje roszenia z tego tytułu.

Poniesione przez Panią wydatki na obsługę prawną procesu przekroczyły kwotę 10.800 zł.

W związku z zawarciem i wykonaniem Ugody, Strony zgodnie oświadczyły, że nie będą występować w przyszłości względem siebie z żadnymi roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień Umowy, w tym związanymi z zawarciem lub wykonaniem Umowy, a ugoda w całości wyczerpuje ich wszelkie roszczenia, w tym dochodzone przez klienta indywidualnie przeciwko Bankowi.

Uzupełnienie stanu faktycznego

Kwota 90.575,80 zł, została wypłacona na Pani rzecz przez Bank na podstawie zawartej z Bankiem Ugody i stanowi różnicę pomiędzy wartością wzajemnych roszczeń — tj. roszczeń przysługujących Pani wobec Banku oraz roszczeń Banku względem Pani.

Wartość Pani roszczeń wobec Banku, związanych ze spełnieniem przez Panią świadczeń wynikających z Umowy kredytowej wynosiła łącznie 417.575,81 zł, tytułem:

‒rat kapitałowo — odsetkowych 391.379,70 zł,

‒ubezpieczenia niskiego wkładu własnego — 5.919,21 zł,

‒składek na poczet ubezpieczenia — 19.622,90 zł,

‒opłaty i prowizje związane z kredytem — 654 zł.

Wartość roszczeń Banku wobec Pani wynosiła 327.000,01 zł — tytułem wypłaty kapitału kredytu.

W efekcie potrącenia, Bank wypłacił na Pani rzecz 90.575,80 zł, jako kwotę przysługującego Pani roszczenia, na które składały się wymienione wyżej tytuły (tj. raty kapitałowo-odsetkowe, ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, składki na poczet ubezpieczenia, opłaty i prowizje związane z kredytem).

Zawarta z Bankiem ugoda nie odnosi się do przewalutowania kredytu z waluty obcej na walutę polską.

Kwota 90 575,80 zł została wyliczona przez Bank jako różnica pomiędzy wartością przysługujących stronom roszczeń, tj. Pani oraz Banku, wynikających ze spełnienia świadczeń z Umowy kredytowej.

Wypłacona kwota stanowi zwrot środków wpłaconych wcześniej do Banku tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, składek na poczet ubezpieczenia, opłat i prowizji związanych z kredytem.

W Ugodzie wskazano, że: „Klient potwierdza, iż zdając sobie sprawę z przysługujących mu uprawnień z tytułu nieważności (trwałej bezskuteczności) Umowy, świadomie decyduje się zawrzeć Ugodę".

Pytanie

Czy wypłacone na Pani rzecz kwoty, tytułem zawartej z Bankiem Ugody tj.:

‒kwota 90.575,80 zł wynikająca z potrącenia wzajemnych wierzytelności, oraz

‒kwota 10.800 zł stanowiąca zwrot kosztów zastępstwa procesowego,

stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem PIT?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, wypłacone na Pani rzecz kwoty z tytułu zawartej Ugody, nie będą podlegały opodatkowaniu PIT, ponieważ nie stanowią przychodu podatkowego.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 dalej: „Ustawa o PIT”) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21 , 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 230, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. I pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W orzecznictwie, jak i doktrynie dominuje pogląd, że elementem istotnym dla uznania danego świadczenia za przychód podatkowy jest uzyskanie przez podatnika realnego przysporzenia majątkowego. Taka sytuacja ma miejsce, gdy podatnik uzyskuje rzeczywistą, realną korzyść majątkową — czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych zwiększających jego aktywa (środki pieniężne, świadczenia w naturze) lub innych nieodpłatnych świadczeń), czy określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów.

A zatem, nie każda otrzymana przez podatnika kwota generuje powstanie po jego stronie przychodu opodatkowanego PIT, a jedynie taka, która jest definitywna i doprowadza do zwiększenia/przyrostu majątku podatnika.

Powyższe stanowisko potwierdzają m. in. sądy administracyjne. Przykładowo, w wyroku NSA z 29 listopada 2018 r., sygn. akt II FSK 799/18, wskazano, że: „Mimo, że nie wynika to wprost z brzmienia przepisu art. 1 ust. 1 u.p.d.o.f., za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny".

A contrario, jeżeli przychód nie jest definitywny albo nie powoduje wzrostu majątku podatnika, nie stanowi on przychodu podlegającego opodatkowaniu. W ślad za tym, nie stanowi przychodu zwrot wydatków poniesionych przednio przez podatnika, ponieważ nie dochodzi wówczas do wzbogacenia. W takiej sytuacji, w pierwszej kolejności wydatki są ponoszone ze środków podatnika, a następnie są mu zwracane, w związku z czym, po stronie podatnika nie powstaje przysporzenie majątkowe, a jedynie dochodzi do wyrównania wcześniejszego uszczuplenia majątku podatnika.

Brak przysporzenia majątkowego w takich sytuacjach potwierdza m.in. NSA w wyroku z 31 sierpnia 2017 r., sygn. akt II FSK 2253/15, w którym wskazano, że: „Opodatkowaniu podlega wyłącznie definitywne przysporzenie (art. 1, art. 9 ust. 1 i 2 u.p.d.o.f), a w przypadku zwrotu już poniesionego wydatku nie dochodzi do zwiększenia aktywów (podatnik odzyskuje aktywa, które wcześniej posiadał). Nie ma więc przedmiotu opodatkowania".

Przenosząc powyższe na grunt opisanego stanu faktycznego, w Pani ocenie, uzyskana przez Panią kwota 90.575,80 zł, wypłacona na podstawie zawartej Ugody z Bankiem nie stanowi przychodu podatkowego, a jedynie zwrot poniesionych uprzednio wydatków, tj. raty kapitałowo-odsetkowych Ubezpieczenia Niskiego Wkładu Własnego, składek na poczet ubezpieczenia, opłat i prowizji związanych z kredytem. Powyższe świadczenia składały się na łączą kwotę przysługującego Pani roszczenia wobec Banku i wynikały z uprzedniego ich spełnienia w wykonaniu Umowy.

W związku z tym, wypłacona kwota 90.575,80 zł, stanowiła w istocie wyłącznie zwrot poniesionych przez Panią kosztów (świadczeń spełnionych w wyniku wykonania Umowy). W konsekwencji, otrzymany zwrot nie stanowi po Pani stronie przysporzenia majątkowego, a zatem nie może stanowić przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Takie stanowisko prezentują także organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych, przykładowo:

‒interpretacji indywidualnej z dnia 3 marca 2025 r. 0112-KDlL2-1 .4011.62.2025.1.KF, DIKS wskazał, iż „Bank dokonując wyliczenia ostatecznej kwoty do wypłaty na Pani rzecz uwzględni poniesione wcześniej przez Panią koszty w związku z zawarciem umowy kredytowej. Przy czym kwota zwrotu stanowić będzie nadwyżkę wpłaconych przez Panią środków ponad wypłacony Pani kapitał. Zatem kwota zwrotu uwzględniona w ugodzie nie spowoduje faktycznego przyrostu w Pani majątku, a jedynie "wyrównanie" wcześniejszego zmniejszenia w Pani majątku. Wobec tego zwrot ten nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów, a tym samym po Pani stronie jako kredytobiorcy nie powstanie przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu”.

‒Interpretacji indywidualnej z dnia 6 lutego 2025 r., sygn. 0113-KDlPT2-2.4011.868.2024.3.ACZ, wskazano: „Wobec powyższego, skoro jak Państwo wskazali we wniosku i jego uzupełnieniu — dodatkowa kwota, którą bank zobowiązał się Państwu wypłacić będzie stanowić zwrot uiszczonych przez Państwa kwot tytułem spłat zadłużenia na rzecz banku zawartych w ratach kredytu i będzie mieścić się w kwocie wpłacanej przez Państwa do banku tytułem spłaty zadłużenia na rzecz banku, to stwierdzam, że zwrot ten nie będzie stanowił dla Państwa przychodu. Czynność ta nie spowoduje uzyskania przez Państwa przysporzenia majątkowego, wzrostu Państwa majątku. Otrzymana przez Państwa kwota będzie stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłacili Państwo wcześniej do banku”.

Mając na uwadze powyższe, biorąc pod uwagę, że w wyniku Ugody nie doszło do umorzenia zobowiązania kredytowego a po potrąceniu wzajemnych wierzytelności, Strony zrzekły się wobec siebie wszelkich roszczeń w analizowanym przypadku po stronie podatnika nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego. W tym wypadku następuje jedynie wypłata środków pieniężnych będących ekwiwalentem wydatków poniesionych uprzednio na rzecz Banku w związku z wykonywaniem Umowy.

Powyższe przesądza to o tym, że do przychodów podlegających opodatkowaniu PIT nie powinno zaliczać się kwot uzyskanych z tego tytułu.

Odnośnie kwoty stanowiącej zwrot kosztów zastępstwa procesowego, według Pani również ta wartość wypłacona przez Bank nie będzie podlegała opodatkowaniu.

Co do zasady, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda.

Wobec powyższego, kwoty stanowiące zwrot kosztów zastępstwa procesowego, które bank zobowiązał się zwrócić nie będą stanowiły przychodu.

Zwrócone koszty procesowe (koszty zastępstwa procesowego nie będą stanowiły przysporzenia i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów procesowych nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe”.

Podobnie podatkowy charakter zwrotu kosztów procesu ocenił Dyrektor KIS w interpretacjach indywidualnych:

‒z 11 lipca 2023 r., sygn.. 0115-KDIT2.4011.255.2023.1.ŁS, stwierdzając, iż „zwrot świadczenia głównego, jak też Zwrot kosztów procesu nie prowadzi do przysporzenia majątkowego po stronie Kredytobiorcy. Nie powodują one faktycznego przyrostu majątku Kredytobiorcy, a tylko prowadzą do wyrównania" wcześniejszego zmniejszenia w tym majątku — i tym samym nie stanowią przychodu podatkowego w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. W rezultacie Zwrot świadczenia głównego oraz Zwrot kosztów procesu — nie powodując w ogóle powstania przychodu podatkowego na gruncie ustawy o PIT — nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na gruncie ustawy o PIT",

‒z dnia 24 kwietnia 2025 r. sygn. 0113-KDlPT2-2.4011.205.2025.3.KR „reasumując, wypłacona przez bank w ramach ugody kwota w wysokości (...) zł stanowiąca zwrot nadpłaconych na rzecz banku przez Panią kwot z tytułu umowy kredytu oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego i połowy opłaty sądowej, nie będzie stanowiła dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie ma Pani obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej przez bank ww. kwoty. W konsekwencji nie ma Pani obowiązku wykazania ww. kwoty w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym je Pani otrzymała".

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze lub innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Potrącenie wierzytelności i wypłata określonej kwoty

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Odnosząc się do skutków podatkowych wypłaty ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Jednakże jak wyżej wyjaśniłem definicja przychodu podatkowego zawarta w art. 11 ust. 1 wskazuje, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się – pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie – powoduje, że zobowiązanie wygasa. Zgodnie bowiem z art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

W związku z tym, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, kredytobiorca uzyskuje przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaliczany do „innych źródeł”.

Natomiast potrącenie jest jednym ze sposobów dokonywania rozliczeń, które polega na wzajemnym umorzeniu dwóch wierzytelności. W myśl art. 498 Kodeksu cywilnego:

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia, wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do potrącenia wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Zatem, uregulowanie przez Bank – w sposób wynikający z zawartej ugody, tj. częściowo w drodze potrącenia wzajemnych roszczeń a częściowo przez zapłatę na Pani rzecz określonej kwoty – zobowiązania do zwrotu świadczeń spełnionych przez Panią jako Kredytobiorcę w wykonaniu Umowy kredytu, nie spowodowało powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Otrzymana przez Panią kwota jest de facto zwrotem zapłaconych Bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwróconą przez bank kwotę uznać za przychód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo. Tym samym nie ma Pani obowiązku rozliczenia tych środków dla celów podatkowych.

W związku z tym, podpisana ugoda z bankiem nie powoduje powstania przychodu po Pani stronie. Kwota wzajemnych roszczeń Pani i banku nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dla celów podatkowych otrzymana kwota 90.575,80 zł tytułem zwrotu przez bank stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków. Zatem, nie powstał po Pani stronie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

W kwestii opodatkowania otrzymanej przez Panią kwoty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wskazuję, że zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Z opisu wniosku wynika, że kwota kosztów zastępstwa procesowego stanowi zwrot faktycznie poniesionych przez Panią wydatków ze swoich środków pieniężnych. Ponadto poniesione przez Panią wydatki na obsługę prawną procesu przekroczyły kwotę 10.800 zł, którą wypłacił Pani bank.

W takim wypadku kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków – nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego jest obojętna podatkowo.

W konsekwencji zwrot poniesionych przez Panią kwot nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem Pani stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Wydając interpretacje indywidualne nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek określenia podstawy opodatkowania, a prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.

Powołane przez Panią interpretacje zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do Pani sprawy, ani do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

W odniesieniu zaś do przywołanych przez Pana wyroków sądów administracyjnych wskazuję, że jakkolwiek wyroki sądów kształtują pewną linię wykładni obowiązującego prawa, jednak dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie faktycznym. Rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i w świetle art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.).

Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.