Interpretacja indywidualna - Interpretacja

Interpretacja indywidualna - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

-nieprawidłowe – w zakresie prawa do zastosowania zaniechania poboru podatku dochodowego w odniesieniu do umorzonej kwoty wierzytelności z tytułu kredytu udzielonego przez Bank X., która odpowiada części dotyczącej spłaty linii debetowej oraz zaspokojenia innych potrzeb konsumpcyjnych,

-prawidłowe – w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

4 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 29 lipca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, w związku z planowanym zawarciem ugody z bankiem. Uzupełnili go Państwo w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 10 września 2025 r. (data wpływu 16 września 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowany będący stroną postępowania:

A.A

ul. (...)

2.Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

B.A

ul. (...)

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawcy, Pan A.A oraz Pani B.A, w dniu (...) 2008 r. zawarli z Bankiem X. z siedzibą w (...) (dalej: „Bank”) Umowę o kredyt hipoteczny Nr (...) (dalej: „Umowa”). Przedmiotowy kredyt był indeksowany do waluty obcej – CHF.

Zgodnie z § 2 pkt 3 Umowy, kredyt został zaciągnięty w celu:

·refinansowania wcześniejszego kredytu mieszkaniowego w wysokości 146.267,88 PLN,

·spłaty linii debetowej w wysokości 40.000,00 PLN,

·zaspokojenia innych potrzeb konsumpcyjnych w wysokości 10.000,00 PLN.

Wnioskodawcy wskazują, że chociaż w § 2 pkt 3 Umowy nie został wprost wskazany cel remontowy, to faktycznie całość środków z kredytu została przeznaczona na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. na remont własnego budynku mieszkalnego. Wydatki te obejmowały między innymi remont łazienek, zakup ceramiki i armatury, a także prace stolarskie.

Refinansowany kredyt mieszkaniowy został pierwotnie udzielony przez Y z przeznaczeniem na remont domu jednorodzinnego położonego w Z przy ul. A1. Z uwagi na fakt, że koszt remontu przekroczył kapitał wypłacony przez Y., Wnioskodawcy zdecydowali się na refinansowanie zadłużenia w Banku X. Nowa umowa kredytowa pozwoliła im uzyskać wyższą zdolność kredytową oraz dodatkowe środki, które również zostały przeznaczone na realizację tej samej inwestycji mieszkaniowej – remont wspomnianego domu jednorodzinnego.

Nieruchomość była wykorzystywana przez Wnioskodawców w celu zaspokojenia ich własnych potrzeb mieszkaniowych, co więcej, Wnioskodawcy dalej mieszkają w kredytowanej nieruchomości. Cel ten nie miał żadnego związku z działalnością gospodarczą, czy zawodową Wnioskodawców.

Kredyt został wypłacony w dwóch transzach: pierwsza została uruchomiona w dniu (...) 2008 r., a druga w dniu (...) 2008 r. Łączna kwota wypłaconego kapitału wyniosła 196.267,88 PLN. Wierzytelność została ustalona przez Bank w momencie wypłaty każdej z transz i łącznie wyniosła 88.657,05 CHF.

Kredyt udzielony na podstawie przedmiotowej Umowy nie był przeznaczony na finansowanie żadnej innej nieruchomości poza domem jednorodzinnym w Z.

W związku z zakwestionowaniem ważności Umowy, Wnioskodawcy wnieśli pozew do Sądu Okręgowego w (...), który został zarejestrowany pod sygnaturą (...). W toku postępowania w dniu (...) 2024 r. zapadł wyrok, od którego Wnioskodawcy złożyli apelację w dniu (...) 2025 r.

Do dnia (...) 2025 r. Wnioskodawcy dokonali łącznej spłaty w wysokości 232.642,51 PLN z tytułu wykonywania umowy kredytowej, co oznacza, że zapłacili o 36.374,63 PLN więcej niż wynosiła kwota udostępnionego kapitału.

W związku z negocjacjami dotyczącymi wzajemnych rozliczeń Wnioskodawcy planują zawrzeć z Bankiem ugodę (dalej „ugoda”), która ureguluje kwestię wzajemnych wierzytelności wynikających z Umowy. Porozumienie to przewiduje, że:

·Wnioskodawca zobowiązuje się do wycofania powództwa w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w (...), sygn. akt (...).

·Zgodnym zamiarem Stron jest również zaniechanie dochodzenia w przyszłości roszczeń w zakresie związanym z postanowieniami dotyczącymi zawarcia i wykonywania Umowy w walucie obcej w brzmieniu sprzed zawarcia ugody.

·Zamiarem Banku i Kredytobiorców jest polubowne rozstrzygnięcie sporu dotyczącego ważności Umowy lub niedozwolonego charakteru jej postanowień, a tym samym uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy poprzez przyjęte w ugodzie rozwiązania, jak również zakończenie sporu sądowego, o którym mowa wyżej.

·Kredytobiorcy i Bank oświadczają, że kwota kredytu pozostała do spłaty wynosi 41.232,07 CHF, z czego kwota kapitału kredytu wynosi 41.212,02 CHF a kwota odsetek naliczonych do dnia 02.07.2025 wynosi 20,05, co oznacza, że po przeliczeniu na walutę polską po kursie 4,5495, zadłużenie Kredytobiorców na dzień 02.07.2025 wynosi 187.585,30 PLN.

Celem dokonania wzajemnych rozliczeń Stron:

·Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w zakresie kwoty 41.232,07 CHF, tj. w całości, a Kredytobiorca to zwolnienie z długu przyjmuje.

·Bank zobowiązuje się zapłacić na rzecz Kredytobiorcy kwotę:

a.20 000,00 PLN tytułem dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot spłaconych przez Kredytobiorcę rat kredytowych, oraz

b.10 800,00 PLN tytułem zwrotu całości kosztów postępowania sądowego.

W ugodzie nie zostało wskazane, aby zawarta Umowa była nieważna.

Ugoda zawarta między Wnioskodawcami a Bankiem przewiduje, że Bank umorzy zadłużenie Wnioskodawców wynikające z kredytu w kwocie 41.232,07 CHF (tj. 187.585,30 PLN po przeliczeniu go według średniego kursu CHF Narodowego Banku Polskiego opublikowanego w dniu 2 lipca 2025 r.) oraz dodatkowo wypłaci kwotę 30.800,00 PLN.

Uzupełnienie

Wnioskodawcy potwierdzili, że zgodnie z umową kredytu Wnioskodawcy: Pan A.A wraz z Panią B.A ponoszą solidarną odpowiedzialność za spłatę kredytu.

Wnioskodawcy są współwłaścicielami kredytowanej nieruchomości.

Wnioskodawcy potwierdzili, że obydwa kredyty, kredyt mieszkaniowy oraz kredyt refinansowy (nr (...)), zostały zabezpieczone hipoteką ustanowioną na nieruchomości położonej w Z przy ul. A1. Jest to nieruchomość stanowiąca przedmiot kredytowania i miejsce zamieszkania Wnioskodawców.

Wyjaśniając, co składało się na kwotę, którą wypłacił Panu i Pani B.A bank, tzn. na jaki cel został udzielony kredyt mieszkaniowy — w szczególności, czy celem określonym w umowie był remont domu jednorodzinnego położonego w Z przy ul. A1, czy może również np. pokrycie kosztów ubezpieczenia, prowizji lub innych opłat, Wnioskodawcy wskazali, że cel udzielenia kredytów i składniki kwot wypłaconych przez bank przedstawiają się następująco:

Umowa z Y.

Zgodnie z § 2 ust. 1 Umowy cel został określony następująco:

„Na warunkach określonych w umowie Y zobowiązuje się postawić do dyspozycji Kredytobiorcy kredyt w kwocie 150.000,00 zł (słownie: sto pięćdziesiąt tysięcy złotych 00/100) na remont domu jednorodzinnego położonego w Z, ul. A1, z przeznaczeniem na potrzeby własne."

Koszty towarzyszące (m.in. ubezpieczenie domu od ognia i innych zdarzeń losowych) były wymagane do zawarcia i uruchomienia kredytu, jednak zostały pokryte z własnych środków wnioskodawców i nie były finansowane kredytem.

Umowa z Bankiem X

Cele kredytu określono we wniosku oraz w § 2 pkt 3 Umowy. Kredyt został przeznaczony na:

• refinansowanie wcześniejszego kredytu mieszkaniowego – 146.267,88 PLN,

• spłatę linii debetowej – 40.000,00 PLN,

• zaspokojenie innych potrzeb konsumpcyjnych – 10.000,00 PLN.

Bank X nie pobrał prowizji (0 zł). Wnioskodawcy ponieśli natomiast koszty wyceny nieruchomości w wysokości 300 zł oraz koszty ubezpieczenia pomostowego do czasu uzyskania przez bank odpisu z księgi wieczystej potwierdzającego wpis hipoteki; wydatki te były pokryte z ich własnych środków i nie były kredytowane.

Wnioskodawcy wskazali, że na kwotę zadłużenia, którą bank umorzy z tytułu kredytu hipotecznego, składają się wyłącznie kapitał oraz odsetki naliczone do dnia 2 lipca 2025 r. zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego:

„Kredytobiorcy i Bank oświadczają, że kwota kredytu pozostała do spłaty wynosi 41.232,07 CHF, z czego kwota kapitału kredytu wynosi 41.212,02 CHF a kwota odsetek naliczonych do dnia 02.07.2025 wynosi 20,05 CHF, co oznacza, że po przeliczeniu na walutę polską po kursie 4,5495, zadłużenie Kredytobiorców na dzień 02.07.2025 wynosi 187.585,30 PLN. Celem dokonania wzajemnych rozliczeń Stron:

Bank zwalnia Kredytobiorcę z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy) w zakresie kwoty 41.232,07 CHF, tj. w całości, a Kredytobiorca to zwolnienie z długu przyjmuje”

W konsekwencji Wnioskodawcy doprecyzowali, że:

a)umorzeniem objęta jest kwota kapitału: 41 212,02 CHF,

b)umorzeniem objęta jest kwota odsetek naliczonych do 2 lipca 2025 r.: 20,05 CHF,

c)prowizje i inne opłaty niezbędne do zawarcia umowy kredytu nie wchodzą w skład umarzanej wierzytelności,

d)koszty usług dodatkowych (w tym ubezpieczenia) nie wchodzą w skład umarzanej wierzytelności.

Łączna kwota umorzenia wynosi zatem 41 232,07 CHF i zgodnie z cytowanym brzmieniem podlega przeliczeniu na PLN według kursu NBP 4,5495 (187 585,30 PLN).

Wnioskodawcy potwierdzili, że umorzenie będzie dotyczyło Pana A.A oraz Pani B.A i spowoduje wygaśnięcie zobowiązania wobec banku po stronie każdego ze współkredytobiorców odpowiadających solidarnie za dług. W treści ugody wskazano: „Strony oświadczają, że uznają Umowę za wykonaną w całości i żadna ze stron nie będzie dochodziła od drugiej w przyszłości jakichkolwiek roszczeń związanych z wykonaniem Umowy.”

Wyjaśniając, jak została skalkulowana zwracana kwota, która zostanie wypłacona przez bank na Państwa rzecz; czy zwracana przez bank kwota stanowi przysporzenie ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu, czy też mieści się w kwocie wpłacanej przez Państwa podczas spłaty kredytu, Wnioskodawcy wskazali, że zwracana kwota wyniesie 30 800,00 PLN i zgodnie z § 6 ust. 1 ugody obejmuje:

·10 800,00 PLN tytułem zwrotu całości kosztów postępowania sądowego (w tym opłaty od pozwu i kosztów zastępstwa procesowego według właściwych rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości); płatne w terminie 14 dni od zawarcia ugody na wskazany rachunek wnioskodawców,

·20 000,00 PLN tytułem dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot uiszczonych rat kredytowych; płatne na wskazany rachunek wnioskodawców.

W konsekwencji:

•część 20 000,00 PLN mieści się w kwotach już wpłaconych podczas spłaty kredytu (jest zwrotem części rat),

•część 10 800,00 PLN stanowi refundację poniesionych kosztów sądowych, a więc nie jest przysporzeniem ponad poniesione wydatki ani elementem spłaty kredytu.

Wnioskodawcy planują zawrzeć ugodę jak najszybciej, po uzyskaniu interpretacji indywidualnej będącej przedmiotem niniejszego wniosku, najpóźniej do 31 grudnia 2025 r.

Wnioskodawcom nie umarzano dotychczas żadnych wierzytelności z tytułu kredytów zabezpieczonych hipotecznie udzielonych na własne cele mieszkaniowe; w konsekwencji nie korzystali z zaniechania poboru podatku przewidzianego w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Pytanie

Czy w związku z zawarciem ugody pomiędzy Wnioskodawcą a Bankiem V z siedzibą w (...), na mocy której Bank umorzy Wnioskodawcy część zadłużenia z tytułu kredytu hipotecznego w kwocie 41.232,07 CHF po przeliczeniu na PLN według średniego kursu NBP, oraz wypłacił Wnioskodawcy kwotę 30.800,00 PLN, po stronie Wnioskodawcy powstaje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota umorzonego długu w wysokości kwocie 41.232,07 CHF po przeliczeniu na PLN według średniego kursu NBP, wynikająca z zawartej z Bankiem ugody, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wynika to z zastosowania § 1 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. z dnia 23 stycznia 2024 r., Dz.U. z 2024 r., poz. 102).

Natomiast środki pieniężne wypłacone Wnioskodawcy na mocy ugody nie stanowią przychodu podatkowego w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym pozostają neutralne podatkowo.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawców:

Skutki podatkowe w zakresie kwot umorzonych:

Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 102 ze zm. dalej również „rozporządzenie”).

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do kwot wierzytelności, które zostały umorzone osobom fizycznym z tytułu kredytów hipotecznych zaciągniętych na cele mieszkaniowe, określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Warunkiem skorzystania z tego zaniechania jest, aby kredyt został udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz był zabezpieczony hipoteką. Ponadto, zaniechanie to może mieć zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy osoba fizyczna, będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego, nie skorzystała wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności wynikających z kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej niż wskazana powyżej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia).

Wydatkami, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt. 1 ustawy o PIT są:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

f)położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Ponadto, zgodnie z § 1 ust. 4 rozporządzenia, w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym, zaniechanie, o którym mowa powyżej obejmuje także kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Wnioskodawcy uważają, że spełniają wszystkie warunki określone w § 1 ust. 1 i ust. 4 rozporządzenia Ministra Finansów, umożliwiające skorzystanie z zaniechania poboru podatku dochodowego.

Przedmiotem ugody jest umowa kredytu hipotecznego zawarta dnia (...) 2008 r. pomiędzy Wnioskodawcami a Bankiem X. z siedzibą w (...). Hipoteka została ustanowiona na nieruchomości będącej przedmiotem remontu.

Jedynym celem zaciągnięcia kredytu przez Wnioskodawców był remont domu jednorodzinnego położonego przy ul. A w Z, w którym Wnioskodawcy nieprzerwanie zamieszkują. Przeprowadzony remont nieruchomości nie miał związku z prowadzoną przez Wnioskodawców działalnością gospodarczą czy zawodową – jego celem było wyłącznie zaspokojenie osobistych potrzeb mieszkaniowych Wnioskodawców oraz ich rodziny.

Należy dodatkowo wskazać, że refinansowaniu podlegał wcześniejszy kredyt mieszkaniowy, który został zaciągnięty wyłącznie na potrzeby remontu wspomnianego domu jednorodzinnego, będącego własnością Wnioskodawców i służącego ich osobistym potrzebom mieszkaniowym.

Pozostałe kwoty kredytu wypłacone na podstawie Umowy, tj. 40.000,00 PLN wskazane w Umowie jako spłata linii debetowej oraz 10.000,00 PLN wskazane jako środki na inne potrzeby konsumpcyjne, zostały w całości wykorzystane na remont domu jednorodzinnego przy ul. A1 w Z. Wnioskodawcy posiadają stosowne dokumenty potwierdzające te wydatki, w tym faktury i rozliczenia.

Chociaż cel remontu nie został bezpośrednio wskazany w § 2 pkt 3 Umowy, to faktycznie środki te przeznaczone zostały na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli remont własnego budynku mieszkalnego.

Należy wskazać, że rozporządzenie przewiduje zaniechanie poboru podatku od umorzonych kwot wierzytelności związanych z kredytem mieszkaniowym. Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia, jednym z warunków uznania kredytu za mieszkaniowy jest przeznaczenie środków kredytu na cele wskazane w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto, zgodnie z § 1 ust. 3 rozporządzenia, w sytuacji gdy kredyt mieszkaniowy został częściowo wykorzystany na inne cele niż wymienione w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie poboru podatku obejmuje tę część wierzytelności kredytu, która proporcjonalnie odpowiada kwocie przeznaczonej na cele mieszkaniowe.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że przepisy dotyczące ulg podatkowych muszą być interpretowane ściśle, bez zawężania lub rozszerzania ich znaczenia. Potwierdził to m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 6 grudnia 2024 r. (II FSK 913/24), wskazując, następująco:

„Powszechnie przyjmuje się, że wykładnia językowa jest nie tylko punktem wyjścia wykładni prawa podatkowego, ale także zakreśla jej granice (zob. R. Mastalski, Interpretacja prawa podatkowego. Źródła prawa podatkowego i jego wykładnia, Wrocław 1989, s. 79). Racjonalny prawodawca, którego celem byłoby wprowadzenie ograniczeń w stosowaniu określonych przepisów dałby temu wyraz w ich treści. W piśmiennictwie przyjmuje się założenie o racjonalnym prawodawcy, który tworzy przepisy w sposób sensowny, racjonalny, a także celowy (zob. Z. Ziembiński, Teoria prawa, Warszawa 1978, s. 106 i nast.).

Należy wskazać, że stosując wszelkiego rodzaju ulgi podatkowe, trzeba uwzględnić art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania, a każdy wyjątek od tej zasady nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera. Zwolnienia jako wyjątek od zasady powszechności opodatkowania muszą być interpretowane zarówno bez dokonywania wykładni rozszerzającej, jak i zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Z jednej strony przepisy tego rodzaju stanowią wyjątki od zasady powszechności opodatkowania, z drugiej zaś przyznają uprawnienia, a w analizowanym przypadku są to normy celu społecznego – i w związku z tym, nie powinny być interpretowane zawężająca (por. wyroki NSA z 24 września 2003 r., sygn. akt III SA 2667/01 oraz z 23 kwietnia 2010 r., sygn. akt II FSK2147/08).”

W ocenie Wnioskodawców, szczególnie istotne jest brzmienie sformułowania „zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych", które ustawodawca sformułował jednoznacznie, bez odniesienia się do literalnych zapisów umowy kredytowej. Ustawodawca nie wskazał, że istotne są jedynie zapisy umowy określające cel kredytu. W związku z tym interpretacja tego przepisu, zgodnie z jego wykładnią językową, powinna uwzględniać rzeczywiste przeznaczenie środków, czyli na jakie cele faktycznie kredyt został spożytkowany. Gdyby decydujące miały być wyłącznie zapisy umowy kredytowej, mogłoby to prowadzić do sytuacji sprzecznych z celem rozporządzenia, takich jak przypadki, gdy kredyt formalnie przeznaczony na cele mieszkaniowe zostałby faktycznie wykorzystany na cele nieobjęte katalogiem wydatków wskazanych w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowo należy podkreślić, że brak możliwości negocjowania warunków umownych oraz występujące w nich nieprawidłowości stanowią jedne z głównych przesłanek wnoszenia pozwów i unieważniania umów w ramach tzw. postępowań frankowych. W świetle tego, tym bardziej niezasadne byłoby opieranie interpretacji przepisów wyłącznie na treści umowy kredytowej, która może zostać w każdym momencie uznana za nieważną przez sąd. Szczególnie, jeśli okoliczności faktyczne i gospodarcze jednoznacznie potwierdzają cel, na jaki kredyt został rzeczywiście przeznaczony.

Zgodnie z art. 22 § 1 Ordynacji podatkowej, stanowiącym podstawę do wydania rozporządzenia, zaniechanie poboru podatku może zostać wprowadzone w sytuacjach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników. Przy dokonywaniu wykładni celu społecznego tej regulacji nie można pominąć intencji ustawodawcy, który zdecydował się na zastosowanie takiego instrumentu jak zaniechanie poboru podatku.

Jak podkreślił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 października 2024 r., sygn. akt III SA/Wa 1813/24:

„W ocenie Sądu punktem wyjścia przy analizie rozporządzenia winno być rozważenie celu jego wprowadzenia (ażeby uwzględnić taką wykładnię przepisów, która zapewni, że zaniechanie poboru podatku będzie uzasadnione interesem publicznym i/lub ważnym interesem podatników - jak stanowi o tym art. 22 § 1 pkt 1 O.p.). Otóż uzasadnieniem dla wprowadzania przedmiotowej regulacji stanowiła szczególna sytuacja na rynku kredytów frankowych i związana z tym potrzeba stworzenia zachęt do zawierania przez obie strony (banki i kredytobiorców) ugód w celu restrukturyzacji tzw. kredytów frankowych. W tym kontekście za przeszkodę uznano konieczność uwzględnienia przez podatników-kredytobiorców jako przychodu umorzonych kwot wierzytelności z tytułu kredytu. Skoro bowiem kredytobiorcy napotykali trudności w regulowaniu zobowiązań wobec podmiotu udzielającego kredytu, tym bardziej mogli mieć trudności w zapłaceniu podatku dochodowego od osób fizycznych należnego z tytułu otrzymania przysporzenia majątkowego w postaci umorzenia tych zobowiązań. W tym zakresie projektodawca uznał argument ZBP wskazujący na to, że racjonalność ekonomiczną dla kredytobiorców, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej, może nieść jedynie synergia działań ze strony kredytodawców oraz państwa (por. uzasadnienie projektu na stronie https://legislacja.rcl.gov.pI/docs//502/12355552/12848098/dokument547189.pdf).

Uwzględnienie celu przedmiotowego rozporządzenia (realizującego interes publiczny i ważny interes podatników) w związku z trudną sytuacją na rynku kredytów frankowych polegającego na zachęceniu do zawierania przez banki i kredytobiorców ugód o częściowym umorzeniu spłaty, które miałyby być realizowane poprzez zaniechanie poboru podatku z tytułu takiego umorzenia, prima facie nie wskazuje na konieczność wąskiego/zawężającego interpretowania regulacji tego rozporządzenia. Zawężające interpretowanie przepisów przedmiotowego rozporządzenia skutkowałoby (w odpowiednim zakresie) brakiem zaniechania poboru podatku, a co za tym idzie stanowiłoby dodatkową przeszkodę (zniechęcało) do zawierania przez banki i kredytobiorców ugód o częściowym umorzeniu spłaty. Działaniom ze strony kredytodawców umarzających częściowo spłaty miało bowiem towarzyszyć działanie państwa (tworzące efekt synergii) polegające na zaniechaniu poboru podatku od umorzonych spłat w odniesienie do kredytobiorców, którzy i tak napotkali trudności w regulowaniu zobowiązań wobec kredytobiorców (więc również napotkaliby z pewności trudności w regulowaniu zobowiązań wobec fiskusa).”

Uwzględniając powyższą argumentację zaprezentowaną przez WSA w (...), Wnioskodawcy podnoszą, że odmowa zastosowania zaniechania poboru podatku byłaby nie tylko sprzeczna z celem omawianego rozporządzenia i mogłaby zniechęcać do zawierania ugód, a tym samym prowadzić do dalszego obciążenia sądów powszechnych postępowaniami sądowymi – lecz także byłaby rażąco niesprawiedliwa. Taka odmowa wynikałaby bowiem wyłącznie z zapisów umowy kredytowej, której treść Wnioskodawcy mieli bardzo ograniczoną możliwość negocjowania. Okoliczność ta stanowi zresztą jeden z głównych przedmiotów postępowania toczącego się z ich powództwa przed Sądem Okręgowym w (...).

Powszechnie znanym i udokumentowanym faktem jest istnienie nierówności w relacjach konsument-przedsiębiorca, a także masowość występowania nieprawidłowości w tzw. umowach frankowych, które są systematycznie unieważniane przez sądy powszechne z uwagi na ich sprzeczność z przepisami prawa i zasadami współżycia społecznego.

W świetle powyższych okoliczności należy przyjąć, że cały kredyt został przeznaczony na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. Wnioskodawcy nie korzystali dotychczas z mechanizmu zaniechania poboru podatku dochodowego w odniesieniu do żadnej innej umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, gdyż nie posiadali innych kredytów hipotecznych.

W związku z powyższym Wnioskodawcy stoją na stanowisku, że nie istnieją żadne przeszkody do zastosowania zaniechania poboru podatku dochodowego, o którym mowa w § 1 ust. 1 i ust. 4 cytowanego rozporządzenia.

Jednocześnie Wnioskodawcy zaznaczają, że kwota umorzenia może w przyszłości ulec zmianie, ponieważ prawdopodobnie zostanie ponownie przeliczona według kursu NBP obowiązującego w dniu zawarcia ugody. W ocenie Wnioskodawców, ewentualna zmiana tej kwoty nie powinna jednak wpływać na ważność ani skuteczność wydanej interpretacji indywidualnej.

Skutki podatkowe w zakresie kwot wypłaconych:

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podlega jedynie taki przychód, który prowadzi do realnego przysporzenia majątkowego podatnika. W przypadku zwrotu kapitału, który uprzednio został wpłacony przez Wnioskodawcę na mocy umowy kredytowej, nie możemy mówić o uzyskaniu nowego dochodu. Środki te mają charakter zwrotu wpłat dokonanych wcześniej, co wyklucza je z kategorii przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 163): Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.

Natomiast instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Mając na względzie powyższe, należy wskazać, że kwoty wypłacone Wnioskodawcy przez Bank na podstawie zawartej ugody stanowią wyłącznie zwrot środków pieniężnych uprzednio wpłaconych przez Wnioskodawcę w wykonaniu zawartej umowy kredytu hipotecznego, oraz kosztów postępowania sądowego. Nie są to środki uzyskane od Banku tytułem nowego świadczenia, lecz zwrot nadpłat, które powstały w wyniku niekorzystnych dla Wnioskodawcy warunków wykonania umowy kredytowej w jej pierwotnym brzmieniu (w szczególności związanych z indeksacją świadczeń do waluty obcej).

Kwoty te nie powodują zwiększenia majątku Wnioskodawcy – nie dochodzi bowiem do definitywnego, bezzwrotnego przysporzenia, które mogłoby być uznane za przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Brakuje bowiem istotnej cechy przychodu, jaką jest realny przyrost majątkowy po stronie podatnika.

Wypłata ta stanowi ekwiwalent poniesionych wcześniej kosztów własnych Wnioskodawcy – środków, które zostały przez niego wpłacone do Banku w związku ze spłatą rat kredytowych. Skoro zatem wypłacona przez Bank kwota mieści się w łącznej sumie uprzednich świadczeń spełnionych przez Wnioskodawcę (a więc również nie przewyższa otrzymanego od Banku kapitału kredytu), jej otrzymanie nie skutkuje uzyskaniem jakiejkolwiek dodatkowej korzyści ekonomicznej.

W konsekwencji należy uznać, że otrzymana przez Wnioskodawcę kwota nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, nie podlega klasyfikacji do źródła przychodów wskazanego w art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy („inne źródła”), a tym samym – nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wypłata ta jest neutralna podatkowo.

Interpretacja organów podatkowych i orzecznictwo

W interpretacji indywidualnej z dnia 6 marca 2024 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.37.2024.2.MKA), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że zwrot środków pieniężnych wynikający z zawartej ugody, które wcześniej zostały przekazane na spłatę części rat kredytu hipotecznego, nie stanowi przyrostu majątku. Wynika to z faktu, że zwrot jest ekwiwalentem poniesionych wcześniej wydatków. W związku z tym wypłata tego zwrotu jest neutralna podatkowo na gruncie PIT. Tożsame stanowisko organ zajął przykładowo również w piśmie z dnia 18 kwietnia 2025 r. (sygn. 0115-KDlT1.4011.104.2025.2.DB).

Ponadto w interpretacji indywidualnej z dnia 8 sierpnia 2024 r. (sygn. 0112-KDIL2- 1.4011.570.2024.3.DJ), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, kwota wypłacana w związku z ugodą zawieraną z bankiem jest neutralna podatkowo, ponieważ stanowi zwrot środków pieniężnych wpłaconych na rzecz banku na poczet kapitału oraz odsetek, spłacając raty kapitału. Organ podkreśla, że otrzymanie środków będących ekwiwalentem wydatków wcześniej poniesionych z własnych środków nie powoduje przyrostu w majątku i tym samym nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniem PIT.

Podobnie, w interpretacji indywidualnej z dnia 26 lutego 2025 r. (sygn. 0112-KDIL2- 1.4011.64.2025.1.MKA), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że wypłata tzw. „kwoty dodatkowej” przez bank w ramach zawartej ugody, bez względu na podstawę jej otrzymania, która nie przekracza łącznej kwoty uprzednio wpłaconej przez kredytobiorcę na poczet spłaty kredytu mieszkaniowego, nie stanowi przysporzenia majątkowego. Organ wskazał, że skoro wypłacona kwota mieści się w nadpłaconych przez podatnika środkach ponad kwotę uzyskanego kapitału, jej otrzymanie nie prowadzi do powstania dochodu w rozumieniu ustawy o PIT. W konsekwencji, wypłata ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i jest neutralna podatkowo.

Mając na względzie powyższe, należy uznać stanowisko Wnioskodawców za prawidłowe.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są:

-inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności – które to umorzenie ma miejsce od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2026 r. – została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ust. 1 tego rozporządzenia:

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Na gruncie § 1 ust. 2 rozporządzenia:

Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Zgodnie z § 1 ust. 3 rozporządzenia:

W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Stosownie do § 1 ust. 4 rozporządzenia:

W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Według § 1 ust. 5 rozporządzenia:

Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

Z § 3 ust. 1 rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl § 4 ww. rozporządzenia:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2 ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.

Art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Z powołanych przepisów wynika, że zaniechanie poboru podatku znajduje zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe (wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

Ponadto w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że w dniu (...) 2008 r. zawarli z Bankiem X. z siedzibą w (...) (dalej: „Bank”) Umowę o kredyt hipoteczny Nr (...) (dalej: „Umowa”). Przedmiotowy kredyt był indeksowany do waluty obcej – CHF.

Zgodnie z § 2 pkt 3 Umowy, kredyt został zaciągnięty w celu:

·refinansowania wcześniejszego kredytu mieszkaniowego w wysokości 146.267,88 PLN,

·spłaty linii debetowej w wysokości 40.000,00 PLN,

·zaspokojenia innych potrzeb konsumpcyjnych w wysokości 10.000,00 PLN.

Wskazali Państwo, że chociaż w § 2 pkt 3 Umowy nie został wprost wskazany cel remontowy, to faktycznie całość środków z kredytu została przeznaczona na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. na remont własnego budynku mieszkalnego. Wydatki te obejmowały między innymi remont łazienek, zakup ceramiki i armatury, a także prace stolarskie.

Refinansowany kredyt mieszkaniowy został pierwotnie udzielony przez Y. z przeznaczeniem na remont domu jednorodzinnego położonego w Z przy ul. A1. Z uwagi na fakt, że koszt remontu przekroczył kapitał wypłacony przez Y., zdecydowali się Państwo na refinansowanie zadłużenia w Banku X. Nowa umowa kredytowa pozwoliła Państwu uzyskać wyższą zdolność kredytową oraz dodatkowe środki, które również zostały przeznaczone na realizację tej samej inwestycji mieszkaniowej – remont wspomnianego domu jednorodzinnego.

Potwierdzili Państwo, że obydwa kredyty, kredyt mieszkaniowy oraz kredyt refinansowy (nr (...)), zostały zabezpieczone hipoteką ustanowioną na nieruchomości położonej w Z przy ul. A1. Jest to nieruchomość stanowiąca przedmiot kredytowania i Państwa miejsce zamieszkania. Nieruchomość była wykorzystywana przez Państwa w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

Wskazali Państwo, że nie umarzano Państwu dotychczas żadnych wierzytelności z tytułu kredytów zabezpieczonych hipotecznie udzielonych na własne cele mieszkaniowe; w konsekwencji nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku przewidzianego w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 102 ze zm.).

W związku z negocjacjami dotyczącymi wzajemnych rozliczeń planują Państwo zawrzeć z Bankiem ugodę, która ureguluje kwestię wzajemnych wierzytelności wynikających z Umowy. Zawarta ugoda przewiduje, że Bank umorzy Państwa zadłużenie wynikające z kredytu w kwocie 41.232,07 CHF (tj. 187.585,30 PLN po przeliczeniu go według średniego kursu CHF Narodowego Banku Polskiego opublikowanego w dniu 2 lipca 2025 r.) oraz dodatkowo wypłaci kwotę 30.800,00 PLN. Wskazali Państwo, że zwracana kwota zgodnie z § 6 ust. 1 ugody obejmuje:

·20 000,00 PLN tytułem dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot uiszczonych rat kredytowych; płatne na wskazany przez Państwa rachunek,

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzona przez Bank wierzytelność z tytułu kredytu zaciągniętego (...) 2008 r. będzie stanowić dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Odnosząc się natomiast do kwestii zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. wskazać należy co następuje.

Analizując przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego stwierdzić trzeba, że udzielony w dniu (...) 2008 r. przez Bank X. kredyt stanowi kredyt konsolidacyjny, gdyż został on udzielony na spłatę kredytu udzielonego przez Y., spłatę linii debetowej oraz zaspokojenie Państwa innych potrzeb konsumpcyjnych. Powszechnie bowiem wiadomym jest, że kredyt konsolidacyjny to kredyt przeznaczony na spłatę zadłużeń z różnych tytułów.

Jak już wcześniej wskazano, aby umorzone kwoty wierzytelności z tytułu kredytu mogły korzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., umorzenie musi dotyczyć takiego kredytu refinansowego lub takiego kredytu konsolidacyjnego, który został zaciągnięty na spłatę kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w § 3 ust. 1 ww. rozporządzenia.

Z § 1 ust. 4 ww. rozporządzenia jednoznacznie wynika bowiem, że w przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego. Zatem, zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie powyższego rozporządzenia może mieć zastosowanie w sytuacji, gdyby umorzenie kwot wierzytelności z tytułu kredytu dotyczyło takiego kredytu refinansowego bądź takiego kredytu konsolidacyjnego, który w przypadku kredytu refinansowego – zastąpiłby bezpośrednio kredyt mieszkaniowy, bądź w przypadku kredytu konsolidacyjnego zostałby bezpośrednio zaciągnięty na spłatę m.in. kredytu mieszkaniowego – w odpowiedniej części.

Przechodząc do Państwa sytuacji, wyjaśnić więc należy, że do umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu konsolidacyjnego, zaciągniętego w X., w części odpowiadającej spłacie kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w Y znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. Spełniają Państwo bowiem przesłanki umożliwiające skorzystanie z tego zaniechania do tej części umorzonej wierzytelności.

W tym zakresie Państwo stanowisko jest prawidłowe.

Natomiast ww. zaniechanie nie będzie miało zastosowania, stosownie do dyspozycji § 1 ust. 4 w związku z ust. 3 ww. rozporządzenia, do tej części umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu konsolidacyjnego, zaciągniętego w X., która odpowiada kwotom przeznaczonym na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc na spłatę linii debetowej oraz zaspokojenie Państwa innych potrzeb konsumpcyjnych.

Podkreślić bowiem należy, że zaciągnięty przez Państwa kredyt konsolidacyjny, w części przeznaczonej na spłatę linii debetowej oraz zaspokojenie Państwa innych potrzeb konsumpcyjnych nie jest kredytem mieszkaniowym w rozumieniu § 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia, ponieważ – wbrew Państwa twierdzeniu – nie został zaciągnięty na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W § 2 pkt 3 umowy kredytowej wyraźnie bowiem został określony cel kredytu, stąd bez znaczenia w tym przypadku pozostaje wskazana przez Państwa okoliczność, że uzyskane środki zostały faktycznie przeznaczone (wydatkowane) na remont własnego budynku mieszkalnego.

W konsekwencji, umorzenie przez bank wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego w X. w części odnoszącej się do wydatków innych niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc spłaty linii debetowej oraz zaspokojenia Państwa innych potrzeb konsumpcyjnych stanowić będzie dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 tej ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem w tej części Państwa stanowisko uznano za nieprawidłowe.

Przechodząc do skutków podatkowych otrzymania od banku kwoty zwrotu tytułem dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot uiszczonych rat kredytowych, należy ponownie wskazać, że – co do zasady – za przychody podatkowe uznaje się takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, które nie mają charakteru zwrotnego. Jak Państwo wskazali w okolicznościach sprawy, kwota 20.000 zł, która zostanie wypłacona przez bank mieści się w kwotach już wpłaconych na poczet rat, czyli jest zwrotem już wpłaconych przez Państwa jako kredytobiorców środków, a nie dodatkowym przysporzeniem finansowym.

Wobec tego, ww. otrzymane świadczenie pieniężne nie spowoduje uzyskania przysporzenia majątkowego, tj. faktycznego przyrostu majątku. Otrzymana kwota stanowi zwrot własnych pieniędzy, które wpłacili Państwo wcześniej do banku w ramach spłaty kredytu (z uwzględnieniem wartości udostępnionego kredytu). Tym samym, z tego tytułu nie powstanie przychód w rozumieniu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłata ta jest neutralna podatkowo, zatem nie powstanie obowiązek jej rozliczenia dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.

Natomiast, w kwestii opodatkowania kwoty tytułem kosztów postępowania sądowego (zwrotu opłaty od pozwu oraz kosztów zastępstwa procesowego), należy wskazać, że zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie.

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty postępowania sądowego (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.

Z wniosku wynika, że otrzymają Państwo zwrot kosztów postępowania sądowego (kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty od pozwu), które wcześniej zostały poniesione przez Państwa w wysokości 10.800 zł. W takim wypadku kwoty te stanowią jedynie zwrot poniesionych wcześniej wydatków – nie stanowią więc dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dla celów podatkowych kwoty te, otrzymane tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego są obojętne podatkowo. W konsekwencji zwrot poniesionych przez Państwa kosztów nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, Państwa stanowisko, odnoszące się do wypłaty przez bank na Państwa rzecz dodatkowej kwoty pieniężnej stanowiącej częściowy zwrot uiszczonych rat kredytowych oraz zwrotu kosztów postępowania sądowego uznano za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zastrzec, że interpretacja indywidualna dotyczy wyłącznie sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście sformułowanego pytania interpretacyjnego, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii opisanych we wniosku.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli w toku ewentualnego postępowania organ uzna, że zdarzenie opisane we wniosku różni się od zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie pełniła funkcji ochronnej.

W odniesieniu do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych oraz wyroków sądów administracyjnych należy stwierdzić, że zapadły one w indywidualnych sprawach i nie są wiążąca dla organu wydającego niniejszą interpretację.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan A.A (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie