Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
- nieprawidłowe – w zakresie zastosowania Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,
- prawidłowe – w pozostałym zakresie.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
8 sierpnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił go Pan pismem z 24 września 2025 r. i 25 września 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
W dniu 7 lutego 2008 r. zawarł Pan z bankiem umowę kredytu hipotecznego indeksowanego do franka szwajcarskiego (CHF). Zgodnie z umową bank zobowiązał się oddać do Pana dyspozycji kwotę 275.000,00 zł. Kredyt został przeznaczony wyłącznie na zakup lokalu mieszkalnego na rynku pierwotnym, położonego w (…), przy ul. (…), działka nr (…). Kredyt został zabezpieczony pierwszą hipoteką kaucyjną do kwoty 550.000,00 zł na rzecz banku, ustanowioną na kredytowanej nieruchomości. W momencie zaciągnięcia kredytu lokal był przeznaczony wyłącznie na Pana własne cele mieszkaniowe i był wykorzystywany w tym celu przez okres około 10 lat. Dopiero po tym czasie został przeznaczony na wynajem, co nastąpiło już po wieloletnim korzystaniu z nieruchomości na własne potrzeby. Zmiana ta nie była związana z prowadzoną działalnością gospodarczą ani innymi celami zarobkowymi w momencie zaciągania kredytu. Kredyt miał charakter konsumencki, nie jest Pan pracownikiem banku ani nie łączą Pana z nim inne relacje gospodarcze poza umową kredytową. W związku z zawartą umową kredytową został złożony pozew do sądu o unieważnienie umowy. Aktualnie rozważa Pan podpisanie ugody z bankiem. Zgodnie z propozycją banku, ugoda miałaby obejmować: zapłatę przez Pana kwoty 42.000 zł tytułem całkowitej spłaty kredytu, umorzenie przez bank pozostałej części zobowiązania, zwrot przez bank kosztów postępowania sądowego w wysokości 10.800 zł. Na dzień 8 sierpnia 2025 r. saldo Pana zadłużenia wynosi 77.758,17 CHF, co stanowi około 360.000 zł według aktualnego kursu walutowego. Nie otrzymał Pan jeszcze z banku żadnego dokumentu potwierdzającego wartość umorzonego zobowiązania ani informacji o ewentualnym przekazaniu danych do urzędu skarbowego (np. PIT-11). Nie korzystał Pan dotychczas z tego samego zwolnienia podatkowego ani z żadnego innego zaniechania poboru podatku w związku z kredytami hipotecznymi walutowymi. Kredyt ten jest jedynym kredytem hipotecznym indeksowanym do CHF, jaki kiedykolwiek Pan zaciągnął, i dotyczy wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej. Przewiduje Pan podpisanie ugody w 2025 r., czyli w okresie obowiązywania rozporządzeń przewidujących zaniechanie poboru podatku do 31 grudnia 2026 r. Przed podjęciem decyzji o zawarciu ugody skontaktował się Pan telefonicznie z Krajową Informacją Skarbową (KIS), gdzie uzyskał Pan ustne potwierdzenie, że opisana sytuacja mieści się w zakresie zaniechania poboru podatku na podstawie powołanych rozporządzeń. Poinformowano Pana jednak, że może Pan wystąpić z wnioskiem o indywidualną interpretację podatkową w celu uzyskania formalnego potwierdzenia.
Uzupełnienie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
Kredyt hipoteczny, którego dotyczy wniosek, został udzielony w dniu 7 lutego 2008 r. przez (…) (obecnie (…)), działający na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. Działalność banku podlegała i podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.
Na obecnym etapie bank nie przedstawił mi jeszcze pisemnej propozycji ugody. Z ustnych informacji uzyskanych od banku wynika, że umorzenie będzie dotyczyć części kapitału kredytu oraz odsetek umownych, umorzenie nie obejmie innych opłat, takich jak prowizje, składki ubezpieczeniowe czy dodatkowe koszty, umorzenie nie obejmuje odsetek karnych (od zadłużenia przeterminowanego).
W przypadku gdyby treść finalnej ugody różniła się od powyższego opisu, niezwłocznie poinformuje Pan organ podatkowy, składając stosowne uzupełnienie.
Kwota 10.800,00 zł dotyczy kosztów zastępstwa procesowego. Koszty te nie zostały jeszcze przez Pana poniesione. Zgodnie z ustaleniami ugody, zobowiązanie do ich uiszczenia na rzecz kancelarii zostanie pokryte przez bank.
W efekcie zostanie Pan zwolniony z obowiązku poniesienia tego wydatku, co nie powoduje powstania trwałego przysporzenia majątkowego po mojej stronie, a tym samym nie generuje przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pytanie
Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, w przypadku podpisania ugody z bankiem skutkującej umorzeniem części kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF, zaciągniętego w 2008 r. na wyłącznie mieszkaniowe cele własne, oraz zwrotem przez bank kosztów postępowania sądowego, powstanie po Pana stronie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych, czy też – na podstawie rozporządzeń Ministra Finansów – zastosowanie będzie miało zaniechanie poboru tego podatku?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie zawarcie opisanej ugody nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Po pierwsze, zgodnie z art. 22 § 1 Ordynacji podatkowej, Minister Finansów może w drodze rozporządzenia zaniechać poboru podatku w całości lub w części. Na tej podstawie wydano: Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) podatników PIT (Dz.U. 2022 poz. 592), oraz rozporządzenie zmieniające z dnia 20 grudnia 2024 r. (Dz.U. 2024 poz. 1912), które przewidują zaniechanie poboru podatku od przychodów osób fizycznych powstałych w związku z zawarciem ugody z bankiem dotyczącej kredytu hipotecznego denominowanego lub indeksowanego do waluty obcej. Na mocy rozporządzenia zmieniającego, zaniechanie to obowiązuje do 31 grudnia 2026 r.
Po drugie, kredyt został zaciągnięty wyłącznie na cele mieszkaniowe, na własne potrzeby. Zmiana przeznaczenia lokalu na wynajem nastąpiła dopiero po 10 latach użytkowania, co nie pozbawia mnie prawa do zastosowania ww. rozporządzenia. Nie korzystał Pan dotychczas z tego zwolnienia z tytułu ugody dotyczącej kredytów walutowych – w szczególności nie zawierałem wcześniej żadnej innej ugody z bankiem w ramach kredytów frankowych. Niniejsza ugoda dotyczy jedynego kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF, jaki kiedykolwiek zaciągnął Pan, i który dotyczy tylko jednej inwestycji mieszkaniowej.
Po trzecie, kwota 10.800 zł zwrócona przez bank tytułem kosztów postępowania sądowego nie stanowi przychodu w rozumieniu ustawy o PIT, gdyż ma charakter restytucyjny – jest jedynie zwrotem wcześniej poniesionych wydatków i nie powoduje trwałego przysporzenia majątkowego.
Podsumowując, w Pana ocenie w przedstawionym zdarzeniu przyszłym należy zastosować zaniechanie poboru podatku dochodowego, zgodnie z powołanymi rozporządzeniami.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Źródła przychodów
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Powziął Pan wątpliwość, do skutków podatkowych umorzenia przez bank części kredytu hipotecznego oraz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
Umorzenie wierzytelności
Umorzenie wierzytelności, które następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zaniechanie poboru podatku
Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
1.Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2.Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;
2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.
Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Główną przesłaną do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie tego kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Katalog wydatków stanowiących „własne cele mieszkaniowe” podatnika wymieniony w art. 21 ust. 25 ustawy ma charakter zamknięty - jest to wyliczenie enumeratywne.
Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.
Z opisu sprawy wynika, że zaciągnięty kredyt został przeznaczony na zakup nieruchomości na własne cele mieszkaniowe.
Zatem główna przesłanka do skorzystania z zaniechania poboru podatku - cel mieszkaniowy - została spełniona.
Ponadto, z przedstawionych przez Pana informacji wynika, że kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, kredyt był zabezpieczony hipotecznie i nie korzystał Pan wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie.
Wobec spełnienia przesłanek wynikających z omawianego Rozporządzenia – będzie Pan mógł skorzystać z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego mieszkaniowego. Co za tym idzie - nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
W tej kwestii Pana stanowisko jest prawidłowe.
Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu – jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.
Z wniosku wynika, że kwota 10.800,00 zł dotyczy kosztów zastępstwa procesowego. Koszty te nie zostały jeszcze przez Pana poniesione. Zgodnie z ustaleniami ugody, zobowiązanie do ich uiszczenia na rzecz kancelarii zostanie pokryte przez bank.
W tym miejscu wyjaśniam, że zgodnie z przepisem art. 95 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
Na podstawie art. 96 ww. ustawy:
Umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo).
Mając na względzie cytowane wyżej przepisy stwierdzam, że skutki podatkowe związane ze zwrotem kosztów zastępstwa procesowego należy odnosić bezpośrednio do Kredytobiorcy niezależnie od dalszych rozliczeń pomiędzy Kredytobiorcą – Panem, a Kancelarią.
Nie ma zatem znaczenia, czy „technicznie” zwrot kosztów zostanie przelany na Pana konto, czy od razu na konto Kancelarii prowadzącej Pana sprawę. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego jest obojętna podatkowo.
W przypadku zwrotu kosztów zastępstwa procesowego - taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił. Taka wypłata będzie więc dla kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Skoro więc w istocie otrzyma Pan od banku zwrot kosztów zastępstwa procesowego, to otrzymana przez Pana kwota w ogóle nie będzie stanowiła przychodu.
Mając na uwadze powyższe, zwrot kosztów zastępstwa procesowego – do wysokości poniesionych przez Pana wydatków - nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym - nie będzie na Panu ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Pana stanowisko w tym zakresie jest więc prawidłowe.
Natomiast - skoro otrzymana kwota zwrotu nie jest przychodem podatkowym, to nie znajdzie do niej zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe - z uwagi na brak wystąpienia przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby być objęty tym rozporządzeniem. Ponadto, ww. rozporządzenia nie stosuje się do zwracanych kwot.
Zatem w kwestii wskazania, że do otrzymanej kwoty zwrotu kosztów zastępstwa procesowego będzie miało zastosowanie rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
- stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz
- zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.