Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 lipca 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 18 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismami z 10 i 23 września 2025 r. – w odpowiedzi na wezwania. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawczyni jest obywatelką Rzeczypospolitej Polskiej, posiadającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski. Nie prowadzi działalności gospodarczej, ani nie osiąga dochodów ze źródeł zagranicznych poza świadczeniem wdowim wypłacanym z USA. Wnioskodawczyni nigdy nie przebywała, ani nie pracowała na terytorium Stanów Zjednoczonych.

Z tytułu pracy zawodowej w Polsce Wnioskodawczyni otrzymuje emeryturę z ZUS, od której pobierane są zaliczki na podatek dochodowy oraz składka na ubezpieczenie zdrowotne.

Mąż Wnioskodawczyni, A.B., przebywał i pracował czasowo w USA, gdzie uzyskał prawo stałego pobytu. Od 2021 r., zgodnie z decyzją Social Security Administration (SSA) z 13 listopada 2021 r., Wnioskodawczyni otrzymywała świadczenie małżeńskie (spouse's benefit). Świadczenie to zostało przyznane na podstawie przepisów ustawy o zabezpieczeniu społecznym (Social Security Act) obowiązującej w Stanach Zjednoczonych jako świadczenie rodzinne. 85% jego wartości podlegało opodatkowaniu federalnym podatkiem dochodowym USA w stawce 30%, co skutkowało faktycznym potrąceniem 25,5% z każdej wypłaty. Potwierdza to zaświadczenie Konsulatu Generalnego USA z 24 listopada 2021 r., przekazane Wnioskodawczyni na żądanie banku (…).

W styczniu 2023 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni, co spowodowało ustanie prawa do świadczenia małżeńskiego. W jego miejsce, na podstawie decyzji SSA z 13 lutego 2023 r., Wnioskodawczyni nabyła prawo do tzw. świadczenia wdowiego (widow's benefit) przysługującego jej jako wdowie po zmarłym ubezpieczonym. Zmiana charakteru świadczenia nastąpiła automatycznie i wynikała z przepisów Social Security Act. To świadczenie również zostało przyznane w oparciu o amerykańskie przepisy o świadczeniach rodzinnych. Konsulat Generalny USA w Krakowie w zaświadczeniu z 21 lutego 2023 r. potwierdził, że świadczenie wdowie przysługuje Wnioskodawczyni na podstawie Social Security Act i również 85% jego wartości podlega opodatkowaniu federalnym podatkiem dochodowym w USA (stawka 30%, efektywnie 25,5%).

Bank, po otrzymaniu wpływów z SSA, zaczął potrącać ze świadczenia składkę zdrowotną w wysokości 9% i odprowadzać ją do ZUS. Jednocześnie wystawił za 2023 r. informację PIT-11, w której w poz. 50 i 51 wykazał całość świadczenia jako przychód z tytułu świadczeń emerytalno-rentowych, a w poz. 52 wskazał kwotę 0 zł jako pobraną zaliczkę. Identyczną informację PIT-11 bank wystawił także za 2024 r.

Wnioskodawczyni nie była świadoma konieczności zapłaty podatku dochodowego, gdyż w momencie sporządzania zeznania podatkowego za 2023 r. zapoznała się z aktualnymi interpretacjami indywidualnymi, wydanymi przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w stanie faktycznym identycznym lub niemal tożsamym ze stanem faktycznym Wnioskodawczyni, w których organy podatkowe jednoznacznie kwalifikowały świadczenie wdowie jako świadczenie rodzinne, podlegające zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na tej podstawie Wnioskodawczyni uznała, że świadczenie to korzysta ze zwolnienia i nie podlega opodatkowaniu, w związku z czym nie uwzględniła go w swoim rozliczeniu PIT.

Urząd skarbowy, po weryfikacji złożonego zeznania, wezwał Wnioskodawczynię do zapłaty podatku dochodowego od tego świadczenia, co spowodowało konieczność uzyskania jednoznacznej interpretacji indywidualnej. W związku z powyższym Wnioskodawczyni powzięła wątpliwość, czy świadczenie wdowie wypłacane przez SSA powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w Polsce.

Uzupełnienie wniosku

Przez pojęcie „świadczenia rodzinne”, w odniesieniu do świadczenia wdowiego wypłacanego przez Social Security Administration (SSA) w Stanach Zjednoczonych, Wnioskodawczyni rozumie świadczenia przewidziane dla członków rodziny osoby ubezpieczonej – w tym przypadku dla wdowy po zmarłym małżonku, który posiadał prawo do świadczeń w amerykańskim systemie zabezpieczenia społecznego. W szczególności świadczenie to zostało przyznane na podstawie art. 202 ustawy o Social Security, tj. 42 U.S. Code § 402 (ang. Old-age and survivors insurance benefit payments), który przewiduje wypłatę świadczeń dla małżonków, dzieci i rodziców osoby zmarłej.

Zgodnie z przepisem: „Widow’s insurance benefits” przysługują osobie, która była małżonkiem zmarłego ubezpieczonego i spełnia określone warunki, m.in. wiekowe i związane z okresem trwania małżeństwa.

Świadczenie wdowie (widow’s benefit) otrzymywane przez Wnioskodawczynię zostało przyznane w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych, tj. takich, które są wypłacane członkom rodziny osoby ubezpieczonej – konkretnie: wdowie po zmarłym małżonku, zgodnie z amerykańską ustawą o zabezpieczeniu społecznym, 42 U.S.C. § 402. Użycie pojęcia „świadczenie rodzinne” odnosi się zatem do jego funkcji socjalnej, charakteru pochodnego (od prawa zmarłego) oraz braku związku z pracą, działalnością czy składkami Wnioskodawczyni.

Świadczenie wdowie otrzymywane przez Wnioskodawczynię jest pośrednio związane z tym, że jej zmarły małżonek – A.B. – był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym w Stanach Zjednoczonych i w związku z tym opłacał składki do amerykańskiego systemu Social Security, zgodnie z przepisami federalnymi. Jednakże należy podkreślić, iż świadczenie wdowie (ang. widow’s benefit) zostało przyznane Wnioskodawczyni nie z tytułu jej własnej pracy, ubezpieczenia czy opłacanych przez nią składek, ale wyłącznie na podstawie więzi rodzinnej – jako wdowie po zmarłym ubezpieczonym.

Wnioskodawczyni nigdy nie pracowała, ani nie przebywała w Stanach Zjednoczonych, nie była objęta ubezpieczeniem społecznym w USA oraz nie opłacała żadnych składek do SSA. Oznacza to, że świadczenie to nie ma związku z jej sytuacją zawodową czy ubezpieczeniową. Jest to wyłącznie świadczenie pochodne, oparte na tytule ubezpieczeniowym osoby trzeciej – zmarłego męża.

Na pytanie, czy uzyskanie przez Wnioskodawczynię prawa do świadczenia wdowiego było uzależnione od spełnienia przez nią określonych warunków (jakich?), w szczególności czy prawo do świadczenia wdowiego jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego albo sprawowania opieki na dzieckiem/dziećmi wyjaśniono, że tak – uzyskanie przez Wnioskodawczynię prawa do świadczenia wdowiego wypłacanego przez Social Security Administration (SSA) było uzależnione od spełnienia pewnych formalnych warunków wynikających z amerykańskiej ustawy o zabezpieczeniu społecznym (Social Security Act). Jednakże – i to należy jednoznacznie podkreślić – żadne z tych warunków nie miało charakteru dochodowego ani nie było związane z obowiązkiem sprawowania opieki nad dziećmi.

Zgodnie z przepisami SSA, aby osoba mogła otrzymać widow’s benefit po zmarłym małżonku musi spełniać warunki wyłącznie formalne i rodzinne, takie jak bycie wdową po zmarłym małżonku, osiągnięcie odpowiedniego wieku (np. 60 lat lub 50 lat w przypadku niepełnosprawności), bycie w małżeństwie ze zmarłym przez co najmniej 9 miesięcy przed jego śmiercią (z wyjątkami, np. w przypadku wypadków), brak ponownego zawarcia małżeństwa (chyba że po ukończeniu 60 roku życia). W przypadku Wnioskodawczyni wszystkie te warunki zostały spełnione.

Wysokość świadczenia wdowiego (widow’s benefit) otrzymywanego przez Wnioskodawczynię jest pochodną praw nabytych przez jej zmarłego małżonka w amerykańskim systemie zabezpieczenia społecznego (Social Security). Wysokość świadczenia wdowiego zależy od liczby lat pracy A.B. w USA, od wysokości jego zarobków w czasie aktywności zawodowej, od wysokości składek opłacanych przez niego na ubezpieczenie społeczne oraz od wysokości świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, gdyby to on je pobierał.

Zgodnie z przepisami 42 U.S.C. § 402(e) oraz regulacjami wykonawczymi SSA, wysokość świadczenia przysługującego wdowie jest ustalana jako procent świadczenia, jakie przysługiwałoby zmarłemu małżonkowi, gdyby dożył wieku emerytalnego lub kontynuował pobieranie świadczenia. Wysokość świadczenia wdowiego otrzymywanego przez Wnioskodawczynię jest obliczana na podstawie uprawnień zmarłego małżonka do świadczenia z SSA – a więc jest związana z jego stażem pracy, wysokością zarobków i wpłat na Social Security. Jednak sama Wnioskodawczyni nie miała wpływu na te okoliczności, a świadczenie zostało jej przyznane wyłącznie z tytułu więzi rodzinnej jako wdowie.

Świadczenie wdowie (widow’s benefit), które otrzymuje Wnioskodawczyni, zostało przyznane jako świadczenie stałe, wypłacane cyklicznie przez Social Security Administration (SSA) w Stanach Zjednoczonych – bez z góry określonego terminu zakończenia jego wypłaty.

Pytania

1.Czy świadczenie wdowie otrzymywane przez Wnioskodawczynię, stanowiące świadczenie rodzinne przyznane na podstawie federalnych przepisów obowiązujących w Stanach Zjednoczonych i wypłacane przez Social Security Administration, korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w Polsce zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako świadczenie rodzinne?

2.W przypadku, gdyby organ udzielił odpowiedzi negatywnej na pytanie nr 1 i uznał, że świadczenie wdowie otrzymywane przez Wnioskodawczynię jako świadczenie rodzinne przyznane na podstawie federalnych przepisów obowiązujących w Stanach Zjednoczonych i wypłacane przez Social Security Administration nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania w Polsce na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to czy mając na uwadze, iż Wnioskodawczyni przed złożeniem zeznania podatkowego za rok 2023 szczegółowo zapoznała się z aktualnymi interpretacjami indywidualnymi dotyczącymi identycznego lub niemal tożsamego stanu faktycznego i w oparciu o nie przyjęła, że świadczenie korzysta ze zwolnienia, organ uzna za zasadne zastosowanie środków łagodzących wobec Wnioskodawczyni lub odstąpienie od wymogu korekty zeznania podatkowego za ten rok?

3.Czy w świetle przepisów Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki o unikaniu podwójnego opodatkowania (Dz.U. z 1976 r. Nr 31 poz. 178), w szczególności art. 18 tej umowy, a także w kontekście przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, świadczenie wdowie wypłacane przez Social Security Administration (opodatkowane w USA podatkiem federalnym w wysokości 25,5%) powinno być dodatkowo opodatkowane w Polsce, czy też nie podlega już opodatkowaniu w Polsce z uwagi na zasadę unikania podwójnego opodatkowania?

Pani stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawczyni, świadczenie wdowie (widow’s benefit) wypłacane jej przez Social Security Administration (SSA) w Stanach Zjednoczonych nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w Polsce, ponieważ ma ono charakter świadczenia rodzinnego, pochodnego od prawa zmarłego małżonka, i spełnia przesłanki zwolnienia wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Świadczenie to zostało przyznane wyłącznie z tytułu więzi rodzinnej ze zmarłym małżonkiem – A.B. – który był objęty systemem ubezpieczenia społecznego w USA i opłacał składki do SSA. Wnioskodawczyni nie była objęta tym systemem, nigdy nie pracowała ani nie przebywała w USA, nie opłacała składek ani nie nabyła prawa do świadczenia z tytułu własnej aktywności zawodowej. Otrzymywane przez nią świadczenie wdowie nie stanowi „zagranicznej emerytury” w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz ma charakter świadczenia rodzinnego, którego funkcją jest zabezpieczenie finansowe osoby bliskiej po śmierci ubezpieczonego.

Wypłata świadczenia następuje w trybie miesięcznym i ma charakter bezterminowy, tj. obowiązuje tak długo, jak długo spełnione są ustawowe przesłanki (m.in. status wdowy, odpowiedni wiek, brak ponownego zawarcia małżeństwa przed 60. rokiem życia). Decyzja SSA nie przewiduje żadnego terminu zakończenia wypłat.

Wysokość świadczenia jest ustalana jako pochodna prawa zmarłego małżonka i zależy m.in. od jego lat pracy, wysokości zarobków oraz wysokości składek wpłacanych do SSA. Jednak sama Wnioskodawczyni nie miała wpływu na te czynniki, a tym samym nie można uznać, że świadczenie to jest przyznane jej z tytułu jakiegokolwiek dochodu lub tytułu prawnego, który generowałby obowiązek podatkowy w Polsce.

Dodatkowo świadczenie to jest już opodatkowane w Stanach Zjednoczonych – zgodnie z decyzją SSA oraz zaświadczeniem Konsulatu Generalnego USA w Krakowie 85% jego wartości podlega federalnemu podatkowi dochodowemu według stawki 30%, co daje efektywne potrącenie w wysokości 25,5% z każdej wypłaty. Nadto bank obsługujący wypłatę świadczenia w Polsce pobiera od niego składkę zdrowotną w wysokości 9%. Opodatkowanie tego samego świadczenia dodatkowo w Polsce stawką 12% powodowałoby łączne obciążenie sięgające 46,5% wartości świadczenia, co jest rażąco sprzeczne z celem umowy międzynarodowej zawartej między Polską a USA.

W związku z tym, zdaniem Wnioskodawczyni, do świadczenia tego należy zastosować również art. 18 umowy z dnia 8 października 1974 r. między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o unikaniu podwójnego opodatkowania (Dz.U. z 1976 r. Nr 31 poz. 178), który stanowi, że świadczenia emerytalne i podobne mogą być opodatkowane tylko w państwie źródła, czyli w tym przypadku – wyłącznie w USA.

Ponadto Wnioskodawczyni składając zeznanie podatkowe za rok 2023 kierowała się aktualną i spójną linią interpretacyjną organów podatkowych, które w tożsamych stanach faktycznych uznawały świadczenie wdowie z SSA za świadczenie rodzinne podlegające zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (por. interpretacje m.in. 0112-KDIL2-1.4011.406.2024.2.KP, 0114-KDIP3-2.4011.120.2024.1.JK2, 0115- KDIT3.4011.361.2023.3.AWO). W związku z tym należy uznać, że Wnioskodawczyni działała w dobrej wierze i z zachowaniem należytej staranności, kierując się literalną treścią przepisów oraz oficjalnie publikowanymi interpretacjami KIS.

W ocenie Wnioskodawczyni, w takiej sytuacji nie może być mowy o obowiązku korekty zeznania ani o odpowiedzialności podatkowej za zastosowanie wykładni, która została potwierdzona w oficjalnych interpretacjach. Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 13 czerwca 2024 r. (sygn. I FSK 497/24), zmiana praktyki interpretacyjnej bez stworzenia podatnikowi możliwości dostosowania się do niej narusza zasadę zaufania do organów podatkowych, wyrażoną w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej.

W świetle powyższego Wnioskodawczyni podtrzymuje stanowisko, że:

1)otrzymywane przez nią świadczenie wdowie z SSA korzysta ze zwolnienia z opodatkowania w Polsce na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako świadczenie rodzinne wypłacane na podstawie przepisów o zabezpieczeniu społecznym;

2)działając w oparciu o obowiązujące w dacie składania zeznania interpretacje indywidualne, składając deklarację PIT Wnioskodawczyni działała zgodnie z obowiązującym prawem i w zaufaniu do stanowiska organów skarbowych – a tym samym nie powinna być zobowiązana do korekty zeznania ani obciążona żadnymi dodatkowymi obowiązkami podatkowymi;

3)niezależnie od kwalifikacji świadczenia wdowiego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy wskazać, że jego podwójne opodatkowanie – najpierw w USA, a następnie w Polsce – byłoby sprzeczne z celem i treścią umowy między Polską a Stanami Zjednoczonymi o unikaniu podwójnego opodatkowania, podpisanej 8 października 1974 r. (Dz.U. z 1976 r. Nr 31 poz. 178).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

W myśl art. 3 ust. 1a ww. ustawy, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1)posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2)przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a cytowanej ustawy).

Z opisu sprawy wynika, że:

•jest Pani polskim rezydentem podatkowym (posiada Pani na terytorium Polski miejsce zamieszkania);

•od 2021 r. do 2023 r. otrzymywała Pani świadczenie małżeńskie;

•po śmierci męża od 2023 r. otrzymuje Pani – zamiast świadczenia małżeńskiego – świadczenie wdowie na podstawie przepisów obowiązujących w Stanach Zjednoczonych.

Zgodnie z zasadą nieograniczonego obowiązku podatkowego osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Stąd też do tej kategorii osób mają zastosowanie ogólne reguły podatkowe korygowane wyłącznie treścią umów międzynarodowych w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu.

Ponieważ otrzymuje Pani świadczenie ze Stanów Zjednoczonych Ameryki, w sprawie znajdą zastosowanie postanowienia Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o uniknięciu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Waszyngtonie dnia 8 października 1974 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 31 poz. 178).

Powyższa Umowa nie zawiera odrębnego artykułu dotyczącego opodatkowania świadczenia wdowiego wypłacanego z USA. Oznacza to, że dochód ten podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z postanowieniami art. 5 ww. Umowy („Ogólne zasady opodatkowania”).

W myśl art. 5 ust. 1 ww. Umowy:

Osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie może być opodatkowana przez drugie Umawiające się Państwo z tytułu dochodu pochodzącego ze źródeł z tego drugiego Umawiającego się Państwa i tylko z tytułu takiego dochodu, zgodnie ze wszystkimi ograniczeniami zawartymi w niniejszej Umowie.

Przepis art. 5 ust. 2 cyt. Umowy stanowi, że:

Postanowienia niniejszej Umowy nie będą w żaden sposób stwarzały ograniczenia wobec wyłączeń, zwolnień, zmniejszeń, zaliczeń lub innych przywilejów, przyznanych obecnie lub w przyszłości przez:

a)prawo jednego z Umawiających się Państw przy określeniu podatków pobieranych przez to Umawiające się Państwo lub

b)przez każdą inną umowę zawartą pomiędzy Umawiającymi się Państwami.

Stosownie do art. 5 ust. 3 Umowy:

Bez względu na postanowienia niniejszej Umowy, z wyłączeniem ustępu 4, Umawiające się Państwo może opodatkować obywatela tego Umawiającego się Państwa lub osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w tym Umawiającym się Państwie (zgodnie z zasadami artykułu 4), tak jakby niniejsza Umowa nie weszła w życie.

Z przywołanych przepisów wynika więc, że Polska ma prawo opodatkować dochód uzyskany z tytułu renty wdowiej wypłacanej ze Stanów Zjednoczonych osobie mającej miejsce zamieszkania na terytorium Polski.

Natomiast błędnie Pani uważa, że w Pani sprawie znajdzie zastosowanie art. 18 analizowanej polsko-amerykańskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przepis ten bowiem dotyczy kwestii opodatkowania dochodów/przychodów uzyskiwanych przez studentów i praktykantów, a także z osobiście świadczonych usług.

Tym samym świadczenie wdowie, które otrzymuje Pani od 2023 r. ze Stanów Zjednoczonych, podlega opodatkowaniu w Polsce na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego brzmieniem:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy, bądź od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy źródłami przychodów są:

stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

W myśl natomiast art. 12 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przez emeryturę lub rentę rozumie się łączną kwotę świadczeń emerytalnych i rentowych, w tym kwoty emerytur kapitałowych wypłacanych na podstawie ustawy o emeryturach kapitałowych, wraz ze wzrostami i dodatkami, z wyłączeniem dodatków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz dodatków dla sierot zupełnych do rent rodzinnych; rentą lub rentą rodzinną jest również świadczenie pieniężne, o którym mowa w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia (Dz.U. poz. 658).

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Wolne od podatku dochodowego są świadczenia rodzinne otrzymane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i pielęgnacyjne, zasiłki dla opiekunów otrzymane na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, świadczenia pieniężne otrzymane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, zasiłki porodowe otrzymane na podstawie odrębnych przepisów oraz świadczenie wychowawcze otrzymane na podstawie przepisów o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci.

Na gruncie ustawodawstwa krajowego świadczenia rodzinne wypłacane są na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1208 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 ww. ustawy świadczeniami rodzinnymi są:

1)zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego;

2)świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny oraz świadczenie pielęgnacyjne;

3)zapomoga wypłacana przez gminy na podstawie art. 22a;

3a) świadczenia wypłacane przez gminy na podstawie art. 22b;

4)jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka;

5)świadczenie rodzicielskie.

Natomiast instytucja renty rodzinnej przysługującej po śmierci członka rodziny została uregulowana w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1631 ze zm.). Świadczenie to może otrzymać uprawniony członek rodziny po śmierci bliskiej osoby, np. zmarłego małżonka, który w chwili śmierci miał ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniał warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń bądź też pobierał zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Również Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L Nr 166/1 z dnia 30 kwietnia 2004 r.) rozróżnia emerytury i renty oraz świadczenia rodzinne jako odrębne świadczenia.

W świetle powyższego, skoro świadczenie wdowie – jak Pani wskazała:

•pobiera po zmarłym mężu – wypłata Pani tego świadczenia wynikała z więzi rodzinnej ze zmarłym mężem (ubezpieczonym),

•wysokość świadczenia jest obliczana na podstawie uprawnień zmarłego małżonka do świadczenia z SSA – a więc jest związana z jego stażem pracy, wysokością zarobków i wpłat na Social Security;

•świadczenie to nie było uzależnione od Pani dochodów w Polsce – nie było związane z Pani sytuacją zawodową, ubezpieczeniową, dochodową czy obowiązkiem sprawowania opieki nad dzieckiem;

•świadczenie wdowie wypłacane jest Pani przez Social Security Administration, przyznane na podstawie federalnych amerykańskich przepisów o zabezpieczeniu społecznym,

•jest to świadczenie stałe, cykliczne, bez z góry określonego terminu zakończenia jego wypłaty,

to stanowi ono świadczenie emerytalno-rentowe zbliżone na gruncie krajowego ustawodawstwa do renty rodzinnej, a nie do świadczenia rodzinnego.

Wobec powyższego otrzymane przez Panią świadczenie wdowie, o którym mowa we wniosku, nie korzysta w Polsce ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie jest świadczeniem otrzymywanym na podstawie obowiązujących w USA przepisów o świadczeniach rodzinnych. Otrzymywane przez Panią świadczenie wdowie uznać należy za rentę wypłacaną na podstawie przepisów o ubezpieczeniach społecznych obowiązujących w USA i jako takie mieści się ono w dyspozycji art. 12 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z czym w Polsce podlega opodatkowaniu zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy. Oznacza to, że opisane we wniosku świadczenie wdowie podlega wykazaniu w zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy, w którym je Pani otrzymała i będzie otrzymywała.

Polsko-amerykańska umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje zatem możliwość jednoczesnego opodatkowania wypłacanych świadczeń w ramach reżimów prawnych umawiających się państw. Jednocześnie umowa ta przewiduje mechanizm unikania podwójnego opodatkowania, który opisany został w art. 20 ust. 1 polsko-amerykańskiej umowy. Z zapisów powyższej umowy międzynarodowej wynika zatem, że rozliczenie w Polsce dochodów uzyskanych ze Stanów Zjednoczonych Ameryki następuje za pomocą metody odliczenia proporcjonalnego. Powyższa metoda została odzwierciedlona w art. 27 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 27 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Jeżeli podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1, osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody określonej w ust. 8, lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.