
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych w części dotyczącej opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wypłaty środków stanowiących faktyczną różnicę pomiędzy kwotą dokonanych spłat w związku z wykonywaniem umowy kredytu a kwotą kapitału wypłaconą przez Bank – jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
21 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem z 23 sierpnia 2025 r. (wpływ 26 sierpnia 2025 r.) oraz pismem z 17 września 2025 r. (wpływ 18 września 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwania. Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:
A.A.
ul. ….
…..
Zainteresowany niebędący stroną postępowania:
B.B.
ul. …
…
Opis zdarzenia przyszłego
W dniu 6 czerwca 2006 r. małżonkowie A.A. i B.B. zawarli umowę o kredyt hipoteczny w wysokości 112 498 CHF z przeznaczeniem na zakup domu jednorodzinnego w trakcie budowy położonego w miejscowości X, ul. …. (jedna inwestycja mieszkaniowa).
Na drodze darowizny części należącej do B.B. w 2009 r. jedynym właścicielem nieruchomości staje się A.A., przy czym obydwoje A.A. i B.B. pozostają stronami umowy kredytu, pozostają małżeństwem i wspólnie zamieszkują we wskazanej nieruchomości (do nadal).
W 2016 r. rozpoczęcie działalności gospodarczej przez A.A., adres nieruchomości służy jedynie do korespondencji i rejestracji w CEIDG (działalność fizjoterapeutyczna).
Złożenie pozwu o unieważnienie umowy. Propozycja Banku zakończenia sporu na drodze ugody z dnia 14 lipca 2025 r. ze wskazaniem tzw. kwoty zwrotu w PLN.
W Państwa rozumieniu kapitał nie będzie Im zwracany, a jedynie tzw. kwota zwrotu (będąca różnicą pomiędzy łączną kwotą wpłat w PLN, a kwotą transz w PLN (kwotą zaciągniętego kredytu).
W przesłanych uzupełnieniach wniosku wyjaśnili Państwo:
W dniu 6 czerwca 2006 r. małżonkowie: A.A. i B.B. zawarli umowę na kredyt hipoteczny z bankiem … (wtedy …) w wysokości 112 498 CHF z przeznaczeniem na zakup domu jednorodzinnego w trakcie budowy położonego w miejscowości X, ul. …. Dla małżonków była to jedna inwestycja mieszkaniowa z przeznaczeniem na własne potrzeby mieszkaniowe.
Kredyt był denominowany do waluty obcej CHF, wypłacony w złotówkach, którego saldo wyrażone było we franku szwajcarskim. Kredyt wykorzystany został w sposób:
I transza w dniu 14 czerwca 2006 r. w wysokości 99 236,66 (z czego 562,48CHF – prowizja z tytułu udzielonego kredytu, pobrana z kwoty kredytu) oraz 98 674,18 CHF, co stanowiło 249 566,74 PLN wg kursu 2,5292 zł – przelew na rachunek osobisty,
następnie, II transza w dniu 06 lipca 2006 r. w wysokości 13 258,34 CHF, co stanowiło 33 498,52 zł wg kursu 2,5266 zł – przelew na rachunek osobisty kredytobiorcy. Wypłata środków nastąpiła w walucie złoty polski (PLN), spłacanie rat w CHF po kursie ustalonym przez Bank następowało do 5 marca 2015 r., następnie założyli Państwo konto walutowe i kupowali CHF po kursie rynkowym. Aneksem nr 3 z dnia 5 marca 2018 r. dokonali Państwo jednorazowej spłaty w wysokości 25 000 CHF i skrócili okres kredytowania do 2026 r. (wcześniej ustalony był do roku 2031).
Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej i zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości (oraz hipoteki kaucyjnej na kwotę 60 700 CHF, hipoteki celem zabezpieczenia wierzytelności z tytułu udzielonego kredytu w kwocie 20 000 PLN, oraz hipoteki kaucyjnej celem zabezpieczenia odsetek do kwoty 10 800 PLN).
W Dziale Drugim Księgi wieczystej (nr …) byli: B.B. (Zainteresowany niebędący stroną postępowania) oraz A.A. (Zainteresowana będąca stroną postępowania). Na drodze darowizny części należącej do B.B. w 2009 r. jedynym właścicielem nieruchomości staje się A.A., przy czym obydwoje Zainteresowani pozostają stronami umowy kredytu, pozostają małżeństwem i wspólnie zamieszkują we wskazanej nieruchomości (do nadal).
W 2016 r. Zainteresowana będąca stroną postępowania rozpoczęła działalność gospodarczą, a adres nieruchomości służy jedynie do korespondencji i rejestracji w CEIDG (działalność fizjoterapeutyczna).
W dniu 23 lutego 2018 r. dokonali Państwo częściowej spłaty kapitału w wysokości 25 000 CHF. Kredyt spłacany jest regularnie. Zakończenie spłaty kredytu nastąpi w dniu 5 maja 2026 r.
W dniu 14 marca 2022 r. powierzyli Państwo kancelarii prawnej … prowadzenie sprawy przeciwko Bankowi … w celu ustalenia nie istnienia umowy kredytu i dochodzenia roszczeń związanych z unieważnieniem umowy. Roszczenie główne opiera się na założeniu nieważności umowy kredytu i jest to roszczenie w wysokości 158 895,16 zł i 59 427,12 CHF (obie kwoty dotyczą nieważności umowy, ze względu na fakt spłacania rat w CHF do 5 marca 2015 r., wskazane jest roszczenie za ten okres również w CHF). Roszczenie ewentualne z tytułu nadpłaconych rat (tzw. odfrankowanie) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 9 czerwca 2022 r. do dnia zapłaty w kwocie 25 219,84 zł i 59 427,12 CHF (dwie kwoty w dwóch walutach z uwagi na to, że te kwoty nadpłacone w CHF zgłoszone są w CHF). Postępowanie oczekuje rozpatrzenia w drugiej instancji.
W związku z rozpoczęciem dochodzenia roszczeń przez Zainteresowanych reprezentowanych przez Kancelarię …, Bank … wystąpił z pierwszą propozycją zakończenia sporu na drodze ugody. Według Banku …: „założeniem ugody pierwszej był zwrot różnicy pomiędzy kwotą kapitału wypłaconą przez Bank, a kwotą dokonanych spłat w związku z wykonaniem umowy”. W wyliczeniach przedstawionych przez Bank znajduje się propozycja umorzenia salda kredytu pozostałego do spłaty kredytu (zgodnie ze stanem na dzień zawarcia ugody).
Propozycja ugody została renegocjowana i w dniu 14 lipca 2025 r. otrzymali Państwo drugą propozycję ugody. Według Banku …: „założeniem ugody jest zwrot różnicy pomiędzy kwotą kapitału wypłaconą przez Bank, a kwotą dokonanych spłat w związku z wykonaniem umowy. Dodatkowo Bank proponuje zwrot połowy odsetek ustawowych za opóźnienie obliczonych od spłat dokonanych przez kredytobiorcę, za okres od daty wpływu pozwu do Banku do dnia wykonania kalkulacji oraz zwrot połowy szacowanych kosztów zastępstwa procesowego, obliczonych od kwoty spłat dokonanych przez kredytobiorcę/pożyczkobiorcę, zgodnie ze stawkami ustalonymi w odpowiednim rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych albo adwokatów”. Z propozycji ugody z bankiem wynika, że proponowana Państwu kwota do wypłaty stanowi różnicę pomiędzy łączną kwotą spłat w PLN oszacowaną na 526 352,81 zł, a kwotą wypłat transz w PLN w wysokości 284 487,88 zł, co daje kwotę 233 734,20 zł i stanowi zwrot środków pieniężnych, które przekazali Państwo na mocy umowy finansowania kredytu hipotecznego na rzecz banku w ramach spłat w związku z wykonaniem umowy. Wypłata ma być powiększona o dodatkową kwotę pieniężną związaną z postępowaniem sądowym w kwocie 89 522,33 PLN. Łącznie kwota zwrotu dla klienta w PLN wynosi 331 387,26 zł. Dalej z Załącznika 1 do propozycji ugody wynika (a nie jest przedstawione w piśmie przewodnim do Ugody), że Bank uwzględnia w swoich wyliczeniach propozycję umorzenia salda kredytu pozostałego do spłaty kredytu (zgodnie ze stanem na dzień zawarcia ugody), co na dzień propozycji ugody, tj. 5 maja 2025 r. stanowiło 5 449,01 CHF (wg kursu 4,5718 PLN – 24 870,64 PLN). (Załącznik 1 do Ugody). Aktualnie na dzień 23 sierpnia 2025 r. saldo kapitału do spłaty w CHF wynosi 4 095,14 CHF. Finalnie, na dzień 14 lipca 2025 r., Bank nazywa „korzyściami” kwoty wynikające z ugody w wysokości 356 257,90 zł, z proponowanym przez Bank umorzeniem salda kredytu pozostałego do spłaty kredytu, zgodnie ze stanem na dzień zawarcia ugody, co na dzień propozycji ugody, tj. 05 maja 2025r.
W brzmieniu propozycji Ugody Bank nie używa terminu nadpłata.
Ugoda z Bankiem nie została jeszcze zawarta.
Zawarcie ugody ma na celu definitywne zakończenie sporu pomiędzy stronami (również w zakresie ewentualnego powództwa Banku).
Kredytobiorcy: A.A. i B.B. są solidarnie zobowiązani do spłaty kredytu (Aneks nr. 3 do Umowy).
W związku z tym, że są Państwo zainteresowani ugodą z Bankiem, zostaliście przez reprezentującą Was Kancelarię poproszeni o zapytanie do Urzędu Skarbowego w miejscu zamieszkania, o obowiązku podatkowym związanym z planowaną ugodą z Bankiem. Udała się Pani do Urzędu Skarbowego w X celem uzyskania informacji, tam otrzymała Pani kontakt telefoniczny do Krajowej Informacji Skarbowej. W drodze rozmowy telefonicznej wskazano, że jeżeli swoją sytuację odnajduje Pani w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. (i późniejszego obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 23 stycznia 2024 r.) w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, to nie będzie płacić podatku. Jednakże, gdy przedstawiła Pani fakt zmiany właściciela nieruchomości z A.A. i B.B. na A.A., z pozostawieniem obojga małżonków jako kredytobiorców w umowie kredytowej z Bankiem, zalecono Pani wystąpienie o indywidualną interpretację podatku dochodowego do Krajowej Informacji Skarbowej.
W drugim uzupełnieniu wniosku, przedstawili Państwo chronologiczny opis sytuacji, który stanowi uzupełnienie do powyższych punktów nr 8 i nr 9.
13 czerwca 2025 r w odpowiedzi na pierwszą propozycję ugody Kancelaria Prawnicza reprezentująca Państwa zawnioskowała, aby w ugodzie uwzględniono warunki obejmujące zapłatę na Waszą rzecz kwoty nadpłaty kredytu, odsetek zgodnie z wyrokiem, połowy opłaty od pozwu oraz kosztów zastępstwa procesowego (KZP).
25 czerwca 2025 r. – odpowiedź przedstawiciela Banku, w której zwraca się o rezygnację z części roszczeń i do przedstawienia kontrpropozycji.
30 czerwca 2025 r. – Kancelaria … reprezentująca Państwa wnioskuje o ugodę zakładającą zapłatę nadpłaty, połowy odsetek, KZP oraz połowy opłaty od pozwu.
14 lipca 2025 r. – przedstawiciel Banku przesyła propozycje ugody (mail), która ma objąć:
zwrot różnicy pomiędzy kwotą kapitału wypłaconą przez Bank, a kwotą dokonanych spłat w związku z wykonywaniem umowy;
dodatkowo, Bank proponuje zwrot połowy odsetek ustawowych za opóźnienie, obliczonych od spłat dokonanych przez kredytobiorcę/pożyczkobiorcę, za okres od daty wpływu pozwu do Banku do dnia wykonania kalkulacji oraz
zwrot połowy szacowanych kosztów zastępstwa procesowego, obliczonych od kwoty spłat dokonanych przez kredytobiorcę/pożyczkobiorcę, zgodnie ze stawkami ustalonymi w odpowiednim rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych albo adwokatów.
Do maila dołączony jest załącznik 1, w którym kwota 89 522,33 zł wymieniona jest jako pozycja: „Dodatkowa kwota dla klienta związana z postępowaniem sądowym w PLN”.
Nie jest jasno wykazane co składa się na ww. kwotę, tym samym, jakie składowe wchodzą do kwoty 89 522,33 zł.
W odpowiedzi na pytanie:
Czy kwota 89 522,33 zł, którą bank Państwu wypłaci w wyniku zawartej ugody, jest zwrotem na Państwa rzecz środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy urnowy kredytowej przekazali Państwo na rzecz banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, czy jest to inna kwota – jaka (czego dotyczy)?
Państwa odpowiedź:
Kwota 89 522,33 zł jest inną kwotą, w nomenklaturze Banku nazwana jest: Dodatkową kwotą dla klienta związaną z postępowaniem sądowym w PLN.
W rozumieniu własnym kwota ta może odpowiadać połowie odsetek ustawowych za opóźnienie obliczonych od spłat dokonanych przez kredytobiorcę/pożyczkobiorcę, za okres od daty wpływu pozwu do Banku do dnia wykonania kalkulacji oraz połowy szacowanych kosztów zastępstwa procesowego.
W odpowiedzi na pytanie:
Dlaczego bank wypłaci Państwu kwotę 89 522,33 zł – jakim tytułem ją wypłaci, z czego wynika ta wypłata, jaki ma charakter? W szczególności, czy jest to (proszę o jednoznaczne wskazanie): zwrot środków, które zostały wpłacone do banku tytułem spłaty kapitału, odsetek (rat kredytowo-odsetkowych) i innych opłat związanych z kredytem, a które w wyniku ponownego przeliczenia zobowiązań kredytowych według kursów waluty przyjętych w ugodzie, zostały uznane za nadpłatę kredytu nienależną bankowi albo zwrot środków wpłaconych wcześniej do banku, które zostały w ugodzie uznane za nienależne bankowi?
Państwa odpowiedź:
Nie mogę odpowiadać na pytanie, dlaczego Bank podejmuje takie rozwiązania. Wydaje się to wynikać z pobudek ekonomicznych po uwzględnieniu ryzyka uznania roszczeń wynikających z unieważnienia umowy.
Kwota ta raczej nie stanowi: zwrotu środków, które zostały wpłacone do banku tytułem spłaty kapitału, odsetek (rat kredytowo-odsetkowych) i innych opłat związanych z kredytem, a które w wyniku ponownego przeliczenia zobowiązań kredytowych według kursów waluty przyjętych w ugodzie, zostały uznane za nadpłatę kredytu nienależną bankowi albo zwrot środków wpłaconych wcześniej do banku, które zostały w ugodzie uznane za nienależne bankowi.
W odpowiedzi na pytanie:
Ponadto, w uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, cyt.: Dodatkowo Bank proponuje zwrot połowy odsetek ustawowych za opóźnienie obliczonych od spłat dokonanych przez kredytobiorcę, za okres od daty wpływ u pozwu do Banku do dnia wykonania kalkulacji oraz zwrot połowy szacowanych kosztów zastępstwa procesowego (...). Proszę zatem wyjaśnić: czy wypłacone odsetki są odsetkami za opóźnienie w zapłacie (zwrotu) wpłaconych niesłusznie do banku rat kapitałowo-odsetkowych wyliczonych za okres od dnia złożenia pozwu do dnia wypłaty tych odsetek?
Państwa odpowiedź:
Przypuszczalnie tak. Wypłacone odsetki są odsetkami za opóźnienie w zapłacie wpłaconych do banku rat kapitałowo-odsetkowych wyliczonych za okres od dnia złożenia pozwu do dnia wypłaty tych odsetek.
W odpowiedzi na pytanie:
Czy koszty postępowania sądowego zostały poniesione przez Państwa z własnych środków, w całości/w części? Czy zwrócona przez bank kwota przewyższa faktycznie poniesione przez Państwa ww. wydatki?
Państwa odpowiedź:
Koszty zastępstwa procesowego. Będziemy musieli zwrócić Kancelarii ... W propozycji ugody: Bank wskazuje zwrot połowy szacowanych kosztów zastępstwa procesowego, obliczonych od kwoty spłat dokonanych przez kredytobiorcę/pożyczkobiorcę, zgodnie ze stawkami ustalonymi w odpowiednim rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych albo adwokatów.
W naszej opinii zwrócona przez bank kwota nie przewyższa faktycznie poniesionych przez Nas wydatków.
Odpowiedzi na wskazane we wniosku braki/pytania stawiane przez Państwa są przedstawieniem Naszej własnej interpretacji propozycji ugody. Nie wynikają z rzetelnej informacji i wyliczeń z Banku …., lecz oparte są o załącznik 1 do propozycji ugody.
Rozumiem, że przedstawiony opis sytuacji może być niewystarczającym do udzielenia odpowiedzi przez Państwa na pytania zawarte w Naszym wniosku.
Pytania (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Czy kwota zwrotu (331 387,26 zł) wynikająca z tytułu proponowanej umowy ugody dotyczącej kredytu hipotecznego udzielonego na potrzeby mieszkaniowe rodziny, będzie dla Państwa neutralna podatkowo, gdyż nie będzie stanowić przychodu podlegającego opodatkowaniu, ewentualnie czy będzie podlegać zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?
Czy neutralność podatkowa, ewentualnie zaniechanie poboru podatku dochodowego od ww. kwoty obejmować będzie obydwie strony umowy kredytowej, niezależnie od tego, że właścicielem nieruchomości jest jedno (żona) z dwojga kredytobiorców?
Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 2 oraz odpowiedź na pytanie nr 1, w części dotyczącej wypłaty środków stanowiących faktyczną różnicę pomiędzy kwotą kapitału wypłaconą przez Bank, a kwotą dokonanych spłat w związku z wykonywaniem umowy kredytu. Natomiast na pytanie nr 1, w części dotyczącej zwrotu dodatkowych środków związanych z postępowaniem sądowym w ramach ugody z Bankiem, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.
Państwa stanowisko w sprawie
W Państwa ocenie, kwota zwrotu różnicy pomiędzy kwotą kapitału wypłaconą przez Bank, a kwotą dokonanych spłat w związku z wykonaniem umowy, oraz kwota dodatkowa wynikająca z tytułu proponowanej umowy ugody dotyczącej kredytu hipotecznego udzielonego na potrzeby mieszkaniowe rodziny (jedyny kredyt mieszkaniowy) nie będzie stanowić faktycznego przyrostu w Państwa majątku, a zatem wypłata będzie neutralna podatkowo.
Otrzymana kwota zwrotu nie przysporzy Wam korzyści, gdyż, jako kredytobiorcy wpłacili Państwo do Banku ww. kwoty, wpłacając regularnie raty kredytu wraz z odsetkami. Stąd kwoty te są ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione przez 19 lat z opodatkowanych dochodów, wynikających z pracy zawodowej. Łączna suma kwot wpłaconych przez Państwa na rzecz banku do 9 maja 2025 r. to 526 352,811 zł. Kwota wypłaconego Wam kredytu to 284 487,88 zł. W przypadku unieważnienia umowy kredytu, Bank byłby zobowiązany do zwrotu kwoty roszczenia głównego w wysokości 158 895,16 zł i 59 427,12 CHF oraz roszczenia alternatywnego z tytułu nadpłaconych rat (tzw. odfrankowienie), w kwocie 25 219,84 zł i 59 427,12 CHF. Z uwagi na to, kwota (331 387,26 zł) nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu po Waszej stronie.
Wnioskodawcy widzą zastosowanie Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. (i późniejszego obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 23 stycznia 2024 r.) w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. W punkcie 2 ww. rozporządzenia, gdzie czytamy, że „zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego w walucie obcej lub złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania”.
§1.1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
- kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
- osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.
Spełnione są także wszystkie kryteria kredytu mieszkaniowego.
Zaniechanie poboru podatku dochodowego powinno obejmować obydwie strony umowy kredytowej (mąż i żona), pomimo, iż tylko zona jest właścicielem nieruchomości, gdyż Rozporządzenie Ministra finansów z dnia 11 marca 2022 r. (i późniejszego obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 23 stycznia 2024 r.) nie definiuje osoby fizycznej względem której zaniecha się poboru podatku dochodowego przez fakt własności nieruchomości. Wnioskodawcy wspólnie zaciągnęli kredyt i wspólnie go spłacają do nadal.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Skutki podatkowe zwrotu przez bank należności stanowiącej zwrot zapłaconych kwot tytułem spłaty zadłużenia na rzecz banku
Jak stanowi art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.
Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.
Z kolei instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, bank w przedstawionej Państwu propozycji ugody zaproponował wypłatę kwoty pieniędzy stanowiącej różnicę pomiędzy łączną kwotą spłat kredytu hipotecznego a kwotą wypłat transz. Kwota ta stanowi zwrot środków pieniężnych, które przekazali Państwo na mocy umowy finansowania kredytu hipotecznego na rzecz banku w ramach spłat w związku z wykonaniem umowy.
Wobec powyższego, skoro powyższa kwota będzie zwrotem wpłaconych uprzednio do banku kwot w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych i ww. kwota nie będzie stanowiła przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu hipotecznego, to stwierdzam, że zwrot ten nie będzie stanowił dla Państwa przychodu.
Czynność ta nie spowoduje uzyskania przez Państwa przysporzenia majątkowego, wzrostu Ich majątku. Otrzymana kwota będzie stanowiła zwrot własnych pieniędzy, które wpłacili Państwo wcześniej do banku.
Pieniądze te nie będą Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy i nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, nie będą mieli Państwo obowiązku rozliczenia tych środków pieniężnych dla celów podatkowych.
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że zadane przez Państwa pytanie nr 1 dotyczy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wypłaty dla Państwa środków pieniężnych w związku z planowaną ugodą z bankiem. Przedmiotem wniosku nie jest zatem kwestia umorzenia kredytu hipotecznego – nie wynika to zarówno z pytania, jak i Państwa własnego stanowiska.
W takiej sytuacji, stwierdzić należy, że w Państwa przypadku, w stosunku do wypłaconej kwoty, o której mowa w pytaniu nr 1, nie znajdzie zastosowania zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Powyższe rozporządzenie ma zastosowanie wyłącznie do kwestii związanych z umorzeniem kredytu hipotecznego, a to zagadnienie nie było przedmiotem Państwa zapytania.
Odnosząc się natomiast do Państwa wątpliwości związanych z faktem, iż obecnie właścicielem nieruchomości jest jedno z dwojga kredytobiorców (Zainteresowana będąca stroną postępowania) wyjaśniam, że sytuacja ta nie spowoduje, iż wobec drugiego kredytobiorcy (Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania) nie będzie miało zastosowania powyższe rozstrzygnięcie. Fakt, że właścicielem budynku mieszkalnego, na budowę którego zaciągnięty został kredyt jest wyłącznie Zainteresowana będąca stroną postępowania nie ma wpływu na to, że oboje Zainteresowani w dalszym ciągu są stronami umowy kredytu (kredytobiorcami) i spłacają wspólnie zaciągnięte zobowiązanie wobec banku. Zatem, jak wskazałem wcześniej, skoro kwota, która zostanie Państwu wypłacona, będzie zwrotem wpłaconych uprzednio do banku kwot w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych i ww. kwota nie będzie stanowiła przysporzenia ponad kwoty uiszczane tytułem spłaty kredytu hipotecznego, to zwrot ten nie będzie stanowił dla Państwa przychodu podlegającego opodatkowaniu, niezależnie od tego, że właścicielem nieruchomości jest jedno z dwojga kredytobiorców (Zainteresowana będąca stroną postępowania).
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Należy zastrzec, że interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku w kontekście przedstawionych pytań i własnego stanowiska, natomiast nie rozstrzyga innych kwestii wynikających z opisu sprawy, które nie były przedmiotem pytań i własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Państwa chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
W odniesieniu do wskazanych przez Państwa kwot wyjaśniam, że wydając interpretacje w trybie art. 14b ustawy podatkowa nie odnoszę się do kwot i nie dokonuję wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pani A.A. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.
