Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

• prawidłowe - w zakresie pytania nr 1 i 2;
• nieprawidłowe - w zakresie pytania nr 3.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

26 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 11 lipca 2025 r. (wpływ 11 lipca 2025 r.) - w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

13 lutego 2025 r. pomiędzy kredytobiorcami A.A., B.B. a bankiem (…) z siedzibą w (…) została zawarta ugoda pozasądowa dotycząca kredytu konsolidacyjnego walutowego, denominowanego do CHF, udzielonego 5 lutego 2008 r. w wysokości 143.674,03 PLN.

Na podstawie zapisów ww. umowy kredytu bank udzielił kredytu mieszkaniowego z przeznaczeniem na potrzeby własne, tj.:

1) na spłatę kredytu mieszkaniowego (…) udzielonego 20 marca 2003 r. przez (…) SA w kwocie 26.713,73 zł, która stanowiła 18,81% udziału w otrzymanym kredycie konsolidacyjnym;

2) spłatę pożyczki hipotecznej udzielonej przez (…) SA - zakup gruntów rolnych;

3) spłatę kredytu odnawialnego w (…) udzielonego przez (…) SA;

4) dowolny cel, a także finansowanie prowizji bankowej.

Kredyt konsolidacyjny z 5 lutego 2008 r., jak i kredyt mieszkaniowy (…) z 20 marca 2003 r. został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na jednej inwestycji mieszkaniowej - dom mieszkalny, znajdujący się przy ul. (…) w (…).

Nie korzystano z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego na realizację innej niż ww. inwestycji mieszkaniowej.

Wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie, do pełnej wysokości.

Wszystkie ww. umowy o kredyt i umowa o pożyczkę zostały zawarte przez A.A. i B.B. jako współkredytobiorcy/współpożyczkobiorcy.

Kredyt mieszkaniowy (…) udzielony 20 marca 2003 r. przez bank (…) SA i pożyczka hipoteczna nr (…) udzielona była przez bank (…) SA podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionego do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Kredyt mieszkaniowy (…) i pożyczka hipoteczna nr (…) zabezpieczone w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości domu jednorodzinnego przy ul, (…) w (…), do dnia 23 lutego 2011 r. stanowiła współwłasność małżeńską A.A. i B.B., a od dnia 24 lutego 2011r. stanowi własność tylko A.A.

Kredyt mieszkaniowy (…) udzielony został na zakup domu mieszkalnego przy ul. (…) w (…) i na jego remont.

Tylko Kredyt mieszkaniowy (…) został zaciągnięty na wydatki o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego położonej w Polsce.

Pożyczka hipoteczna udzielona przez (…) SA, kredyt odnawialny w (…) udzielony przez (…) SA i kredyt na dowolny cel - zostały zaciągnięte na inne cele nie związane z celami mieszkaniowymi.

27 listopada 2024 r. A.A., reprezentowana przez Kancelarię Prawniczą, złożyła pozew w Sądzie Okręgowym w (…) Sygn. akt (…) dotyczący ważności umowy kredytu lub stwierdzenia niedozwolonego charakteru jej postanowień.

Sąd Okręgowy uwzględnił wniosek o zabezpieczenie dochodzonego roszczenia i w dniu 6 grudnia 2024 r. wydał postanowienie o wstrzymaniu obowiązku dokonywania spłaty rat kredytu.

W celu polubownego zakończenia sporu strony zawarły Ugodę pozasądową z 13 lutego 2025 r.

Zgodnie z podpisana Ugodą:

1) § 1 ust. 3 i 4 - Przedmiotem Ugody jest zakończenie Sporu oraz uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających z Umowy, między innymi poprzez zmianę Umowy w zakresie waluty, wysokości i zasad spłaty wierzytelności kredytowej wynikającej z Umowy.

Strony dokonują zmiany waluty zadłużenia, określonej w Umowie, na walutę polską w taki sposób, że zadłużenie Kredytobiorcy na dzień zawarcia Ugody wynosiło 127.282,75 zł: w tym:

a) kapitał (pozostała do spłaty kwota kredytu): 125.969,91 zł,

b) odsetki skapitalizowane: 0,00 zł,

c) odsetki zapadłe niespłacone: 878,82 zł,

d) odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 59,40 zł,

e) odsetki zawieszone: 0,00 zł,

f) odsetki bieżące: 374,62 zł;

2) § 1 ust .8 - Po zmianie waluty zadłużenia na walutę polską, Strony uzgodniły, iż kredyt udzielony na podstawie Umowy został spłacony i powstała nadpłata należna Kredytobiorcy, która na dzień zawarcia Ugody wynosi wraz z odsetkami 15.768,15 zł, w tym:

- kapitał 15 284,24 zł,

- odsetki 483,91 zł;

3) § 1 ust. 9 - Bank zobowiązał się do zapłaty na rzecz Kredytobiorcy w/w kwoty nadpłaty wraz z odsetkami w terminie 21 dni od dnia zawarcia Ugody,

4) § 1 ust. 10 - Bank zwolnił Kredytobiorcę z długu (umorzył zadłużenie Kredytobiorcy) w kwocie 126.908,13 zł stanowiącej kwotę zadłużenia wskazaną w ust. 3, a Kredytobiorca dokonane zwolnienie z długu przyjął.

Na kwotę zwolnienia z długu składa się zadłużenie z tytułu:

- kapitału: 125.969,91 zł

- oraz odsetki zapadłe niespłacone: 878,82 zł

- i odsetki od zadłużenia przeterminowanego: 59,40 zł;

5) Ponadto Bank zobowiązał się do:

a) zwrotu kosztów procesu poniesionych przez Kredytobiorcę w związku ze Sporem w wysokości 10.800 zł oraz połowy opłaty od pozwu w wysokości 500 zł (§ 5 ust. 4);

b) zapłaty kwoty dodatkowej w wysokości 60.731,85 zł;

6) Jednocześnie w § 4 Bank zawarł pouczenie, że Kredytobiorca przyjmuje do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia) zgodnie z § 1 ust. 10 (czyli w kwocie 126.908,13 zł) oraz wypłaty odsetek od nadpłaty zgodnie z § 1 ust. 9, powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (tj. sporządzenie informacji PIT - 11).

Umorzenie przez bank zadłużenia z tytułu kredytu konsolidacyjnego dotyczyło wszystkich kredytobiorców i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec Banku po stronie każdego z kredytobiorców.

Kwotę dodatkową wynikającą z zawartej Ugody, przekazano na rachunek bankowy w dniu 25 lutego 2025 r. poprzez Kancelarię Prawniczą reprezentującą Stronę w sporze z Bankiem.

Kwota dodatkowa stanowi zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy finansowania kredytu hipotecznego, przekazane zostały na rzecz Banku w ramach spłat rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania.

W okresie trwania umowy kredytowej, wpłaty do Banku z tytułu rat kapitałowo-odsetkowych wyniosły 223.296,23 zł, a zatem więcej niż kapitał udzielonego kredytu.

W trakcie negocjacji Ugody, Bank zgodził się umorzyć pozostałą do spłaty kwotę kredytu oraz zwrócić nadpłatę ponad kapitał kredytu rat kredytu, którą Bank w Ugodzie określił jako „kwota dodatkowa”.

Nadmienia Pani, że zawarta została Umowa z Kancelarią Prawną na kompleksową obsługę spraw bankowych, która zobowiązała się do powzięcia przez Kancelarię czynności polegających na oszacowaniu i dochodzenia roszczeń przysługujących od Banku.

Zgodnie z ww. Umową Kancelarii przysługiwało od Klienta wynagrodzenie:

1) za czynności polegające na analizie dokumentacji i oszacowaniu roszczeń przysługujących od Banku w wysokości 4.150,00 zł,

2) dodatkowe za wygranie sprawy w kwocie 14.198.91 zł tytułem 10% liczone od łącznej kwoty oddanej do dyspozycji w PLN na podstawie umowy kredytu.

Na powyższe należności Kancelaria wystawiła faktury VAT, które zostały opłacone z własnych środków finansowych i nie stanowiły zwrotu przez bank.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Koszty procesu w kwocie 10.800 zł stanowiły koszty zastępstwa procesowego, które wg zawartej umowy z kancelarią, przypadają pełnomocnikowi procesowemu i w związku z czym zostały przekazane przez stronę przeciwną (Bank) bezpośrednio na rachunek kancelarii.

Następstwem tej czynności było wystawienie przez kancelarię faktury VAT ww. kwocie na Pani rzecz.

Poniosła Pani koszty związane z opłatą za wniesienie pozwu do Sądu Okręgowego w wysokości 1.000 zł, bank zwrócił Pani połowę tej kwoty, tj. 500 zł.

W umowie z kancelarią nie ma jednoznacznego wskazania, że koszty związane są wyłącznie z roszczeniem dotyczącym umorzenia długu.

Umowa kompleksowej obsługi sprawy bankowej zawarta z (…) we (…) obejmowała dochodzenie roszczeń względem Banku, które miały doprowadzić na drodze przedsądowej lub sądowej do unieważnienia umowy kredytu/pożyczki.

Zapis umowy:

„(…) gwarantuje, że:

a. na podstawie dokumentacji kredytowej/pożyczkowej przekazanej przez Klienta [...] dokona jej oceny w zakresie możliwości sprecyzowania na jej podstawie wszelkich roszczeń przysługujących Klientowi, […]

f. w oparciu o oszacowane roszczenia przeprowadzi postępowanie przedsądowe, poprzez wystąpienie w imieniu Klienta z reklamacją do Banku, [...].

Pytania

1)Czy przyznana przez Bank kwota dodatkowa wynikająca z zawartej Ugody powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2)Czy kwota wynikająca z umorzonego zadłużenia w części dotycząca kredytu mieszkaniowego (…) będzie podlegać zaniechaniu poboru podatku, czy pozostała część umorzonego zadłużenia składającego się na tj. pożyczkę hipoteczną, kredyt odnawialny (…), kredyt na dowolny cel stanowi podstawę opodatkowania?

3)Czy od podstawy do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, można odliczyć poniesione wydatki finansowane z własnych środków na obsługę prawną związaną z dochodzeniem roszczeń przed Sądem Okręgowym przeciwko Bankowi?

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 1.

Nie powinna podlegać opodatkowaniu, ponieważ nie stanowi dodatkowego przysporzenia majątkowego, a jedynie jest zwrotem uprzednio dokonanych wpłat na poczet rat kapitałowo-odsetkowych z tytułu zaciągniętego kredytu.

Ad. 2.

Umorzona kwota zadłużenia tylko w części będzie podlegać zaniechaniu poboru podatku dochodowego, odpowiadającej do wysokości udzielonego kredytu (…), ponieważ stanowił kredyt na cele mieszkaniowe spełniający przepisy zawarte w Rozporządzeniu MF o zaniechaniu poboru podatku.

Pozostała część umorzonego zadłużenia podlegać będzie podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.

Ad. 3.

Poniesione wydatki związane z obsługa prawną, czyli koszty uzyskania przychodu związane są nierozerwalnie z umorzeniem długu, a tym samym z uzyskaniem przychodu do opodatkowania. Wobec powyższego, opłaty na obsługę prawną należy odliczyć od kwoty umorzonego zadłużenia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

• dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
• dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
• pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazała Pani, że na podstawie ugody bank umorzył Pani zadłużenie i wypłacił kwotę dodatkową. Należy zatem przeanalizować skutki podatkowe tych czynności.

Wypłata kwoty dodatkowej

Ugoda - jako jeden z typów umów - regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Pani skutki podatkowe z tytułu wypłaty kwoty określonej przez bank

Jak wynika z opisu sprawy, na podstawie zawartej ugody bank wypłacił Pani kwotę dodatkową, która stanowi nadpłatę ponad kapitał rat kredytu, bowiem w okresie trwania umowy kredytowej, wpłaty do Banku z tytułu rat kapitałowo-odsetkowych wyniosły więcej niż kapitał udzielonego kredytu.

W przypadku zwrotu nadpłaconych środków pieniężnych - taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot nadpłaconych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo - po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Skoro więc otrzyma Pani od banku zwrot nadpłaty, to otrzymana przez Panią kwota nie będzie stanowiła przychodu. Tym samym - nie będzie na Pani ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Pani stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest więc prawidłowe.

Umorzenie wierzytelności

Odrębną kwestią jest umorzenie wierzytelności, które następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Podkreślenia wymaga, że prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów.

Odnosząc się do Pani wątpliwości należy wskazać, że sama nazwa kredytu - w Pani przypadku kredyt konsolidacyjny - nie stanowi przeszkody w skorzystaniu z zaniechania, jednakże analizowane zaniechanie mogłoby mieć zastosowanie w przypadku umorzenia kredytu konsolidacyjnego wyłącznie w sytuacji, gdyby został on zaciągnięty np. na spłatę kredytu mieszkaniowego lub na refinansowanie (zastąpienie) kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z cytowanym powyżej rozporządzeniem jedną z przesłanek warunkujących możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytu jest zaciągnięcie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Istotnym warunkiem zaniechania poboru podatku jest zatem to, aby kredyt był udzielony na określony w umowie cel mieszkaniowy. Zresztą taki sam warunek zawierają m.in. przepisy ustawy o kredycie hipotecznym czy ustawa o wsparciu kredytobiorców (art. 2 ust. 2 tej ustawy), rozszerzające pojęcie kredytu hipotecznego i mieszkaniowego.

Przepis ten nie odnosi się natomiast do kredytów hipotecznych zaciągniętych na dowolny cel. Tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionych przez Panią informacji wynika, że kredyt konsolidacyjny został zaciągnięty na:

1) na spłatę kredytu mieszkaniowego (…) udzielonego 20 marca 2003 r. na zakup domu i na jego remont;

2) spłatę pożyczki hipotecznej udzielonej na zakup gruntów rolnych;

3) spłatę kredytu odnawialnego w (…);

4) dowolny cel, a także finansowanie prowizji bankowej.

Mając na uwadze zapisy wynikające z Rozporządzenia dot. zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe - tylko w tej części - w jakiej kredyt konsolidacyjny został zaciągnięty na spłatę kredytu na zakup i remont domu - może korzystać z zaniechania poboru podatku.

Od tej części umorzenia nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Natomiast umorzenie pozostałej części kredytu konsolidacyjnego nie będzie korzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego - od tej części będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku.

Zatem w zakresie pytania nr 1 Pani stanowisko jest prawidłowe.

Koszty uzyskania przychodu

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z uzyskanymi przychodami. Z oceny związku z uzyskanym przychodem powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie mógł się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła. Przy czym związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu, powinien, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:

• pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• być właściwie udokumentowany.

Koszty poniesione w celu uzyskania przychodów to te, które zostały poniesione z zamiarem uzyskania przychodu. Ten zamiar (cel) musi być, po pierwsze - obiektywnie realny, po drugie - istniejące okoliczności faktyczne muszą wskazywać na to, że dany wydatek w istocie mógł podatnikowi pozwolić na przewidywanie osiągnięcia przychodu. Natomiast koszty ponoszone w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu, to wydatki mające na celu ochronę źródła przychodu tak, by źródło to istniało w stanie niepogorszonym.

Koszty uzyskania przychodów nie są kosztami uzyskania jakichkolwiek przychodów, lecz zawsze związane są z uzyskaniem przychodu z konkretnego źródła. Koszty uzyskania przychodu z danego źródła pomniejszają przychody z tego właśnie źródła, a nie jakiekolwiek przychody. Koszty uzyskania przychodu są zatem ściśle i funkcjonalnie przyporządkowane do danego źródła przychodów. Aby bowiem w ogóle mogło dojść do powstania kosztu uzyskania przychodu, podatnik musi ponieść faktyczny wydatek (ekonomiczny ciężar) związany ze zdarzeniem prawnym mającym wpływ na uzyskanie przychodu lub zachowanie bądź zabezpieczenie źródła przychodu.

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 31 tej ustawy:

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że koszty wynagrodzenia kancelarii prawnej obejmowały dochodzenie roszczeń względem banku, zaś z ugody zawartej z bankiem wynika, że doszło do:

• wypłaty kwoty dodatkowej - która jak wcześniej wskazano - nie stanowi przychodu;
• umorzenia kredytu - które w części będzie objęte, a w części nie będzie objęte zaniechaniem poboru podatku.

Zauważyć należy, że koszty wynagrodzenia kancelarii prawnej zostały poniesione przez Panią nie tylko w celu uzyskania umorzenia wierzytelności kredytowej, które to umorzenie stanowi przychód podlegający opodatkowaniu, ale również związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego (…), w stosunku do którego znajduje zastosowanie zaniechanie poboru podatku.

Mając na uwadze brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - kosztem mógłby być tylko przychód podlegający opodatkowaniu.

Oznacza to, że do kosztów uzyskania przychodów nie może zostać zaliczona cała kwota wynagrodzenia na rzecz kancelarii prawnej, ponieważ wydatek ten był poniesiony nie tylko w celu uzyskania świadczenia podlegającego opodatkowaniu (umorzenie kredytu konsolidacyjnego w części zaciągniętego na spłatę pożyczki hipotecznej, spłatę kredytu odnawialnego, dowolny cel, a także finansowanie prowizji bankowej) ale również świadczenia, wobec którego znajduje zastosowanie zaniechanie poboru podatku (umorzenie kredytu konsolidacyjnego w części zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego (…), jak również świadczenia, które w ogóle nie stanowi Pani przychodu (wypłata kwoty dodatkowej).

Mając na uwadze powyższe - do kosztów uzyskania przychodu może Pani zaliczyć tylko wydatki poniesione tytułem wynagrodzenia na rzecz kancelarii prawnej, w części, w jakiej uzyskała Pani przychód z tytułu umorzenia wierzytelności kredytowych, wobec których nie znajduje zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Natomiast, nie może Pani zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych tytułem wynagrodzenia na rzecz kancelarii prawnej, w części, w jakiej wydatki te dotyczą uzyskania przychodu z tytułu umorzenia wierzytelności kredytowej, wobec której znajduje zastosowanie Rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Ponadto, jak wcześniej wskazano - „kwota dodatkowa” w ogóle nie stanowi dla Pani przychodu, wobec czego wydatki poniesione na wynagrodzenie na rzecz kancelarii prawnej w części dotyczącej uzyskania wypłaty tego roszczenia również nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu, ponieważ takiego przychodu Pani nie osiągnęła.

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.