
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
- prawidłowe – w zakresie braku powstania przysporzenia z tytułu wypłaty kwoty dodatkowej i braku obowiązku opodatkowania tej kwoty;
- nieprawidłowe – w zakresie zastosowania Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania do kwoty dodatkowej;
- nieprawidłowe – w zakresie braku powstania przychodu z tytułu umorzenia;
- prawidłowe – w zakresie możliwości zastosowania zaniechania poboru podatku dochodowego do kwoty umorzenia.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
4 czerwca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 26 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem z 2 lipca 2025 r. (wpływ 8 lipca 2025 r.), z 28 lipca 2025 r. (wpływ 5 sierpnia 2025 r.) oraz z 27 sierpnia 2025 r. (wpływ 4 września 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1) Zainteresowana będąca stroną postępowania:
A.A.
2) Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:
B.B.
3) Zainteresowany niebędący stroną postępowania
C.C.
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawczyni jest obywatelką Polski, polskim rezydentem podatkowym podlegającym w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów. To samo dotyczy męża Wnioskodawczyni oraz jego matki (teściowej Wnioskodawczyni).
25 listopada 2008 roku wraz ze swoim mężem oraz jego matką, Wnioskodawczyni (w dalszej części wniosku Wnioskodawczyni wraz z mężem oraz jego matką będą zwani „Kredytobiorcami”) zawarła z A. Bank S.A. z siedzibą w (…) (obecnie B. Bank S.A. z siedzibą w (…)) umowę kredytu hipotecznego przeznaczonego na zakup na rynku wtórnym lokalu mieszkalnego, na kwotę 299.000,00 zł waloryzowanej do dolara amerykańskiego.
Kwota kredytu wyrażona w walucie waloryzacji na koniec dnia 24 listopada 2008 roku według kursu kupna waluty z tabeli kursowej A. Banku S.A. wynosiła 102.044,29 USD.
Kredyt ten został udzielony na 23 lata i w całości został wydatkowany na cel zakupu mieszkania.
25 listopada 2008 roku Wnioskodawczyni wraz mężem oraz jego matką zawarli aneks do umowy kredytu hipotecznego, w którym strony postanowiły, iż okres kredytowania wynosi 276 miesięcy, tj. od 25 listopada 2008 roku do 10 grudnia 2031 roku.
Ponadto w tym samym dniu został również zawarty kolejny aneks do umowy kredytu, na podstawie którego Kredytobiorcy otrzymali możliwość dokonywania zmiany waluty spłaty rat kapitałowo - odsetkowych kredytu ze złotych na walutę waloryzacji oraz waluty waloryzacji na złote przez cały okres obowiązywania umowy kredytu, Każdorazowa zmiana waluty spłaty dokonywana miała być na podstawie dyspozycji złożonej przez Kredytobiorców.
W związku z tym, że umowa kredytu z 25 listopada 2008 roku zawierała w swojej treści klauzule abuzywne skutkujące nieważnością całej umowy, Kredytobiorcy wytoczyli przeciwko bankowi pozew o stwierdzenie nieważności umowy wraz z żądaniem zwrot nadpłaconego kapitału.
Sprawa zawisła przed Sądem Okręgowym w (…) Wydział, pod sygn. akt (…).
B. Bank S.A. z siedzibą w (…) kalkulując ryzyko oraz mając na uwadze dotychczasową i korzystną dla kredytobiorców linię orzeczniczą oraz wyroki TUSE, zaproponował Wnioskodawcom zawarcie ugody pozasądowej, która miałaby zakończyć spór.
Istota sporu pomiędzy Kredytobiorcami a bankiem sprowadza się do tego, że w wyniku zastosowania w umowie kredytu klauzul niedozwolonych przez prawo Kredytobiorcy, na dzień podpisania ugody, zwrócili już do banku tytułem zwrotu kapitału kredytu więcej niż faktycznie z tego banku pożyczyli, a dodatkowo uiścili na rzecz banku więcej odsetek niż powinni byli opłacić. Odsetki te bowiem liczone były od zawyżonej kwoty kapitału, tj. nie od kwoty, którą faktycznie kredytobiorcy pożyczyli. W związku z tym na dzień sporządzenia przez bank projektu ugody Kredytobiorcy wpłacili do banku tytułem zwrotu kapitału kwotę większą niż kwota faktycznie udostępnionego im kredytu.
Biorąc pod uwagę saldo jakie pozostało do spłaty kredytu oraz kwoty kapitału i odsetek, jakie Kredytobiorcy już spłacili do banku, w projekcie ugody uzgodniono, że:
1) kwota zadłużenia z tytułu umowy kredytu hipotecznego, która w dniu sporządzenia projektu ugody wynosiła 42.228,34 USD po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 22 kwietnia 2025 roku publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl wynosi 157.173,88 zł. Odsetki naliczone za okres od ostatniej spłaty rat do daty sporządzenia projektu ugody wynoszą 3.250,44 USD, po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 22 kwietnia 2025 roku publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl wynoszą 12.098,14 zł;
2) strony miałyby się umówić, iż zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień 22 kwietnia 2025 roku wynosi łącznie 169.272,02 zł;
3) bank zwolni Kredytobiorców w kwocie 169.272,02 zł i w związku z tym zwolnieniem, zadłużenie Kredytobiorców uzna się za spłacone;
4) bank dodatkowo zwróci na rzecz Kredytobiorców ustalaną przez strony ugody kwotę 35.000,00 zł.
Nie ulega przy tym wątpliwości, iż podstawą tej zapłaty, która ma być poczyniona przez bank na rzecz Kredytobiorców jest zwrot nienależnie pobranych kwot tytułem nadpłaconej kwoty głównej kredytu hipotecznego i odsetek. Gdyby Kredytobiorcy nie zdecydowali się na zawarcie ugody, lecz na oczekiwanie na wyrok sądu powszechnego, to dokładnie taki byłby tytuł do dokonania na ich rzecz wypłaty. Proponowana przez bank treść zapisu w ugodzie podyktowana jest wyłącznie aspektami wizerunkowymi, bowiem w takim przypadku bank przyznałby się, że umowa kredytu hipotecznego była zawarta niezgodnie z prawem, co doprowadziło do nadpłacenia kwoty głównej, a tym samym do zawyżenia należnej bankowi kwoty odsetek.
Literalna treść projektu ugody brzmi następująco:
4. Bank zwalnia Kredytobiorcę/ów z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu kredytu) w kwocie 169.272,02 PLN ustalonej przez Strony i wskazanej w ust. 3 powyżej, a Kredytobiorca/y dokonane zwolnienie z długu przyjmuje/ją.
5. W związku ze zwolnieniem z długu (wskazanym w ust. 4) zadłużenie Kredytobiorcy/ów wobec Banku z tytułu Kredytu uznaje się za spłacone w całości.
6. Bank dodatkowo zwróci na rzecz Kredytobiorcy/ów ustalaną przez Strony kwotę 35.000,00 PLN.
Podkreślenia wymaga, iż strony prowadziły proces negocjacji, a pierwszą propozycją banku był zwrot w drodze polubownego zakończenia sporu na rzecz Kredytobiorców kwoty 40.000,00 zł. Jednakże kwota ta została w treści projektu ugody zmiarkowana do 35.000,00 zł.
Bank w treści ugody poinformował Kredytobiorców, że w stosunku do umorzonej kwoty w wysokości 169.272,02 zł, wystawi na rzecz Kredytobiorców deklarację PIT-11, bowiem kwota ta stanowi ich przychód.
Jednocześnie zgodnie z treścią ugody Kredytobiorcy przyjmują do wiadomości, że aby do osiągniętego przychodu zastosowanie miało rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe niezbędne jest spełnienie przez Kredytobiorcę/ów warunków określonych w tym Rozporządzeniu.
W tym celu Kredytobiorcy w szczególności mają potwierdzić oświadczeniem, że kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku kilku kredytów, że zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego lub więcej niż jednego gospodarstwa domowego (o których mowa w Rozporządzeniu) oraz że nie skorzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu żadnego innego kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Oświadczenie może dotyczyć również kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego. Wzór oświadczenia ma być załącznikiem do ugody.
Wszystkie warunki wynikające z Rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe zostały przez Kredytobiorców spełnione, tj.:
- kredyt zaciągnięty 25 listopada 2008 roku został przeznaczony na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej;
- Kredytobiorcy nie skorzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu żadnego innego kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie;
- Wnioskodawczyni oraz jej mąż prowadzą jedno i wspólne gospodarstwo domowe. Trzeci kredytobiorca - teściowa Wnioskodawczyni, prowadzi odrębne i samodzielne gospodarstwo domowe.
Konieczność współudziału teściowej Wnioskodawczyni w umowie kredytu jako kredytobiorcy, wynikała tylko i wyłącznie z potrzeby zwiększenia zdolności kredytowej strony biorącej kredyt, poprzez zobowiązanie się trzeciej osoby fizycznej osiągającej stałe i pewne dochody, co było gwarantem dla B. Bank S A. z siedzibą w (…) prawidłowego wykonania umowy kredytu.
Wszyscy Kredytobiorcy są bowiem solidarnie zobowiązani na rzecz banku z tytułu umowy kredytu.
Co wymaga jednak podkreślenia to fakt, iż wszystkie opłaty związane z obsługą kredytu oraz wszelkie raty wynikające z umowy kredytu były płacone przez Wnioskodawczynię oraz jej męża w ramach jednego gospodarstwa domowego i z majątku wspólnego - objętego ustawową wspólnością małżeńską, a teściowa Wnioskodawczyni nigdy nie wydatkowała na ten cel ze swojego majątku.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
Kredyt, o którym mowa we wniosku został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowej organu nadzoru nad rynkiem finansowym uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.
Kredyt został zabezpieczony hipotecznie na nabytym z kredytu lokalu mieszkalnym.
W skład umorzenia nie będą (zgodnie z treścią ugody) wchodziły również inne opłaty, w tym kwoty odsetek karnych.
Jak wynika z literalnego projektu ugody: „Bank dodatkowo zwróci na rzecz Kredytobiorcy/ów ustalaną przez Strony kwotę (…)”. Co istotne, kredytobiorcy dokonali na dzień sporządzenia niniejszego pisma nadpłaty kredytu, a zatem kwota „dodatkowa” jest w istocie zwrotem należności wpłaconych przez kredytobiorców w ramach umowy kredytu.
Strona interpretacji podatkowej stoi na stanowisku, iż „kwota dodatkowa” wypłacona na podstawie ugody zawartej z bankiem nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Z kolei za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego. Wobec powyższego, w momencie zwrotu przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego nie stanowiłaby przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Tożsame stanowisko zostało wyrażone w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 lipca 2024 r. 0112-KDIL2-1.4011.514.2024.2.DJ oraz z 1 sierpnia 2024 r. 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ, a także z 20 stycznia 2025 r., 0112-KDIL2-1.4011.890.2024.1.KP oraz z 4 kwietnia 2025 r. 0115-KDIT1.4011.98.2025.2.ASZ.
Pytania
1. Czy otrzymana przez Kredytobiorców od banku 35.000,00 zł kwota tytułem rozliczenia kredytu hipotecznego, która w istocie będzie zwrotem nadpłaconej kwoty kredytu hipotecznego i odsetek, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy w związku z zwolnieniem Kredytobiorców przez bank z zobowiązania w kwocie 169.272,02 zł, po stronie Kredytobiorców powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
3. Czy mając na uwadze fakt, iż trzeci kredytobiorca - teściowa Wnioskodawczyni, prowadzi odrębne i samodzielne gospodarstwo domowe, to czy otrzymana od banku kwota 35.000,00 zł tytułem rozliczenia kredytu hipotecznego oraz zwolnienie Kredytobiorców w kwocie 169.272,02 zł, będzie przychodem Kredytobiorców, do którego zastosowanie będzie miało rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?
Państwa stanowisko w sprawie
Ad. 1.
Strona oraz zainteresowani stoją na stanowisku, że otrzymana przez Kredytobiorców od banku kwota 35.000,00 zł tytułem rozliczenia kredytu hipotecznego, która w istocie będzie zwrotem nadpłaconej kwoty kredytu hipotecznego i odsetek, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm. dalej jako „Ustawa o PIT”):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Przychodami są natomiast otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 Ustawy o PIT, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu Ustawy można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik - czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów - uzyskuje określone przysporzenie majątkowe. W przypadku świadczeń o charakterze nieodpłatnym takie przysporzenie po stronie podatnika musi się wiązać z tym, że nastąpi jakiegoś rodzaju uszczuplenie po stronie innego podmiotu.
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 Ustawy o PIT, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12- 14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 Ustawy o PIT. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 z późn. zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.) zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie). Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu Ustawy o PIT).
W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 102) (dalej: Rozporządzenie).
Zgodnie z § 1 ww. Rozporządzenia:
1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku, gdy:
a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje;
3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4. W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku, gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7. W przypadku, gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:
1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego,
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku, nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Wyżej opisane zaniechanie poboru podatku PIT znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego korzysta z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej.
Zdaniem Strony, wskazane powyżej przepisy, a w szczególności odwołanie się do tego, co należy rozumieć pod pojęciem inwestycji mieszkaniowej, wskazują, że z perspektywy możliwości korzystania z instytucji zaniechania z opodatkowania umorzonego kredytu hipotecznego istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub na refinansowanie kredytu zaciągniętego na takie cele (zgodnie z § 1 pkt 5 cytowanego powyżej rozporządzenia).
Przenosząc powyższe na grunt pytania nr 1 sformułowanego we wniosku Strona oraz zainteresowani wskazują, że zaciągnięty przez nią wspólnie z mężem oraz matką w 2008 r. kredyt hipoteczny został zaciągnięty na nabycie lokalu mieszkalnego. Nabycie lokalu mieszkalnego zostało natomiast wymienione w literze a) art. 21 ust. 25 pkt 1 Ustawy o PIT.
Strona oraz zainteresowani stoją na stanowisku, że kwota w wysokości 35.000,00 zł będzie zwrotem nienależnie od niej pobranych środków na spłatę kwoty głównej kredytu i odsetek. Nie ma innej podstawy czy przyczyny, dla której bank zgodziłby się wypłacić Stronie oraz zainteresowanym środki finansowe niż to, że zdawał sobie sprawę, iż w przypadku sprawy sądowej kwoty, które miałyby zostać wypłacone Stronie oraz zainteresowanym tytułem nadpłaconego kredytu i odsetek, byłyby jeszcze wyższe.
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Przyczyna pierwotna zawarcia ugody jest jednak zawsze taka sama jak przyczyna sporu, tj. w analizowanym przypadku zawarta umowa mieszkaniowego kredytu hipotecznego, która jest niezgodna z prawem, w konsekwencji czego doszło do nadpłaty kredytu i odsetek przez Kredytobiorców.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Odnosząc się zatem do skutków podatkowych otrzymania przez Kredytobiorców dodatkowej kwoty tytułem rozliczenia kredytu hipotecznego w pierwszej kolejności należy zauważyć, że zgodnie z definicją dochodu przedmiotem opodatkowania podatkiem PIT jest nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 Ustawy o PIT, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Zatem w analizowanej sprawie w związku z otrzymaniem przez Stronę oraz zainteresowanych od banku ww. kwoty dodatkowej tytułem rozliczenia kredytu hipotecznego nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego.
Kredytobiorcy musieli bowiem najpierw wpłacić pieniądze do banku po to, by w wyniku zawartej ugody mocje z powrotem uzyskać. Co więcej, fakt braku przysporzenia po stronie Kredytobiorców wynika również z tego, że brak jest świadczenia kosztem majątku banku. Pobrane przez bank kwoty w ramach kwoty głównej kredytu i odsetek nie były bowiem mu nigdy należne. Bank wyliczał je na podstawie niezgodnej z przepisami prawa umowy kredytowej.
Biorąc więc pod uwagę, że na mocy zawartej ugody Strona oraz zainteresowani otrzymają zwrot środków pieniężnych, które wcześniej przekazali na rzecz banku w ramach spłaty udzielonego kredytu hipotecznego, otrzymane tytułem rozliczenia kwoty są ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione przez Stronę oraz jej męża z ich środków własnych.
Kwota dodatkowa otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie spowoduje więc faktycznego przyrostu w majątku Strony oraz jej męża. Zdaniem Strony oraz jej męża, wypłata ta będzie dla nich neutralna podatkowo.
Podobne stanowisko w sprawie zajął Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej w interpretacji z 1 sierpnia 2024 r. (sygn. 0112-KDIL2-1.4011.535.2024.3.DJ), w której stwierdzono:
Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (tj. będącej przedmiotem Pani zapytania kwoty dodatkowej) nie będzie stanowił dla Pani przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie będzie Pani miała obowiązku zapłaty podatku od wypłaconej Pani przez bank ww. kwoty dodatkowej
oraz Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej w interpretacji z 6 lutego 2025 roku 0115- KDIT1.4011.727.2024.2. JG.
Ad. 2.
Biorąc powyższe pod uwagę Strona oraz zainteresowani stoją na stanowisku, że przewidziane w Rozporządzeniu zaniechanie dotyczące kwoty umorzonego kredytu hipotecznego należy zastosować także do kwoty umorzonej wierzytelności w wysokości 169.272,02 zł.
Zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie w przedmiotowej sprawie, bowiem zostały spełnione łącznie następujące przesłanki:
a) kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;
b) kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
d) kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
c) Kredytobiorcy nie korzystali wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.
Główną przesłanką do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie tego kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem zakup lokalu mieszkalnego z kredytu hipotecznego daje prawo do zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem wierzytelności.
Ad. 3.
Strona oraz zainteresowani stoją na stanowisku, iż pomimo, że trzeci kredytobiorca - teściowa Strony, prowadzi odrębne i samodzielne gospodarstwo domowe, to otrzymana od banku kwota 35.000,00 zł tytułem rozliczenia kredytu hipotecznego oraz zwolnienie Kredytobiorców w kwocie 169.272,02 zł, nie będzie przychodem Kredytobiorców. Zastosowanie zatem będzie miało rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Z § 1 ww. Rozporządzenia wynika, że kredyt mieszkaniowy winien zostać zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego kredyty mieszkaniowe powinny zostać zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej. Przy czym, przez jedną inwestycję mieszkaniową, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.
Natomiast, przez jedno gospodarstwo domowe, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
Zatem, z Rozporządzenia wynika wprost, że aby umorzona osobom fizycznym kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na cele mieszkaniowe mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie tego rozporządzenia, kredyt hipoteczny powinien zostać zaciągnięty na jedną inwestycję mieszkaniową - tj. w przedmiotowej sprawie powinien dotyczyć jednej nieruchomości.
Pomimo, iż teściowa Strony ma miejsce zamieszkania w innym miejscu i nie prowadzi wraz ze Stroną i jej mężem wspólnego gospodarstwa domowego, to kredyt z 2008 r. został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. związanej z jedną nieruchomością przeznaczoną na cele mieszkaniowe Wnioskodawczyni i jej męża, którzy ponadto dokonują wszelkich spłat związanych z umową kredytu swojego majątku.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Wskazali Państwo, że na podstawie proponowanej ugody bank umorzy Państwu zadłużenie i wypłaci „kwotę dodatkową”.
Wypłata kwoty dodatkowej
Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.
Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.
Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Państwa skutki podatkowe z tytułu wypłaty kwoty określonej przez bank
Jak wynika z opisu sprawy, Bank proponuje Państwu wypłatę kwoty dodatkowej, która jest w istocie zwrotem należności wpłaconych przez Państwa w ramach umowy kredytu w związku z nadpłatą kredytu.
W przypadku zwrotu nadpłaconych wcześniej środków pieniężnych - taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot swoich własnych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty kredytu ponad to, co powinien był zapłacić. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Skoro więc w istocie otrzymają Państwo od banku zwrot kwoty, która stanowi nadpłatę kredytu, to otrzymana przez Państwa kwota w ogóle nie będzie stanowiła przychodu ani dla kredytobiorców, którzy faktycznie kredyt spłacali, ani dla współkredytobiorcy (teściowej), która była tylko stroną umowy kredytowej, ale nie partycypowała w jego spłacie.
Tym samym - nie będzie na Państwu ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Zatem Państwa stanowisko w zakresie wskazania, że po Kredytobiorców nie powstanie przysporzenie majątkowe i kwota ta nie będzie podlegać opodatkowaniu jest prawidłowe.
Natomiast - skoro otrzymana od banku kwota nie jest przychodem podatkowym, to nie znajdzie do niej zastosowania rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe - z uwagi na brak wystąpienia przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mógłby być objęty tym rozporządzeniem. Ponadto, ww. rozporządzenia nie stosuje się do zwracanych kwot.
Zatem w kwestii wskazania, że do otrzymanej kwoty tytułem rozliczenia kredytu będzie miało zastosowanie rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe Państwa stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.
Umorzenie wierzytelności
Odrębną kwestią jest umorzenie wierzytelności, które następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną Państwu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zatem w kwestii wskazania, że „zwolnienie Kredytobiorców w kwocie 169.272,02 zł nie będzie przychodem Kredytobiorców” Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.
Zaniechanie poboru podatku
Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego
5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2. Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;
2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.
Państwa skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Jedną z przesłanek do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z opisu sprawy wynika, że kredyt został przeznaczony na nabycie lokalu mieszkalnego. Zatem główna przesłanka została spełniona.
Ponadto, z przedstawionych przez Państwa informacji wynika, że kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, kredyt był zabezpieczony hipotecznie i nie korzystali Państwo wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie.
Odnosząc się do Państwa wątpliwości dotyczącej posiadania przez jednego z Kredytobiorców innego miejsca zamieszkania i prowadzenia przez niego oddzielnego gospodarstwa domowego należy wskazać, że rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. przewiduje zaniechanie poboru podatku dla wszystkich współkredytobiorców, niezależnie od tego, czy realizują własne cele mieszkaniowe, czy nie. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy, którego są współkredytobiorcami został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W Państwa przypadku przesłanka ta została spełniona, bowiem kredyt został zaciągnięty na zakup lokalu mieszkalnego.
Wobec spełnienia przesłanek wynikających z omawianego Rozporządzenia – będą Państwo mogli skorzystać z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego mieszkaniowego. Co za tym idzie - nie będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
W tej kwestii Państwa stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy prawidłowo postrzegają Państwo, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez Państwa stan faktyczny. W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego. Stąd też nie analizowałem przedstawionych przez Państwa kwot.
Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych wskazuję, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
Pani A.A. (Zainteresowana będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.
