Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 27 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismami złożonymi 31 lipca 2025 r. i 1 sierpnia 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jako współwłaściciel nieruchomości, niewpuszczany przez dłuższy okres na jej teren, Wnioskodawczyni złożyła pozew o zapłatę za brak możliwości korzystania ze współwłasności (forma zadośćuczynienia). Wnioskodawczyni wygrała sprawę i dnia 27 kwietnia 2023 r. otrzymała wyrok sądowy nakazujący pozwanemu zapłatę na rzecz powoda kwoty głównej wraz z należnymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 grudnia 2018 r. do dnia zapłaty. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej.

Uzupełnienie wniosku

Pozew z dnia 21 lutego 2019 r. zawierał żądanie zapłaty tytułem wynagrodzenia za korzystanie ponad swój udział ze wspólnej nieruchomości (działka z domem), do której Wnioskodawczyni została pozbawiona dostępu przez ok. 10 lat. Podstawą prawną w pozwie był naruszony art. 206 Kodeksu cywilnego w sposób wyłączający współposiadanie Wnioskodawczyni wraz z art. 224 § 2 lub art. 225 Kodeksu cywilnego. Kwota roszczenia w pozwie … zł. Kwota żądana w pozwie … zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty … zł od grudnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty … zł od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Ustalenia z wyroku: zasądzenie od pozwanego na rzecz Wnioskodawczyni kwoty … zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 grudnia 2018 r.

Uzasadnienie wyroku sygn. akt …:

-Naruszenie przez pozwanego art. 206 Kodeksu cywilnego od 2012 r.

-Za podstawę roszczenia wymienił art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego lub art. 225 ww. Kodeksu.

-Wymieniono również art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego.

-Sąd uznał, że Wnioskodawczyni została bezprawnie niedopuszczona do współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej i że może dochodzić wynagrodzenia za bezprawne korzystanie z rzeczy przez innego współwłaściciela, gdyż takie roszczenie, jeżeli powstanie – ma charakter samodzielny, a nie akcesoryjny (por. uchwała SN z dnia 26 maja 2006 r. oraz wyroki SN z dnia 9 czerwca 2000 r., Biuletyn SN 2000, nr 10, poz. 10 z dnia 31 marca 2004 r., z dnia 15 kwietnia 2004 r., z dnia 9 marca 2007 r., z dnia 3 lutego 2010 r., z dnia 23 czerwca 2010 r.

-Powołany został biegły wyliczający stawki rynkowe. Sąd podzielił podgląd wyrażony w orzecznictwie, że o wysokości należnego uprawnionemu współwłaścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy oraz czas bezprawnego współposiadania i korzystania z rzeczy przez innego współwłaściciela (por. uchwała SN z 13 marca 2008 r., sygn. akt III CZP 3/08 i powołanie w niej uchwały SN z dnia 10 lipca 1984 r., sygn. akt III CZP 20/84, ONSC 1984, nr 12 , poz. 53 z dnia 7 stycznia 1998 r., sygn. akt III CZP 62/97, OSNC 1988, nr 6, poz. 91 oraz wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2004 r., sygn. akt IV CK 273/03). Do wyliczenia roszczenia powołany został biegły i zastosowano stawki rynkowe. O sposobie rozliczenia omawianego wynagrodzenia decyduje wprowadzenie do treści art. 206 Kodeksu cywilnego pojęcia „współposiadania” i powiązanie takiego władania z korzystaniem z rzeczy wspólnej, ale w pojęciu jej używania (ius utendi) Sąd oparł się na opinii biegłego i w świetle wniosków z opinii biegłego o wysokości stawek czynszu, jaki strony mogłyby uzyskać, np. w przypadku wydzierżawienia dokonał wyliczeń: od 1 stycznia 2012 r. do 15 marca 2019 r. wysokość należnego powódce jako współwłaścicielowi do 1/2 wynagrodzenia za czas bezprawnego korzystania z nieruchomości (wyliczona wg stawek rynkowych za korzystanie z danego rodzaju rzeczy) wynosi … zł.

-Podstawę orzeczenia o odsetkach ustawowych za opóźnienie stanowił przepis art. 481 § 1 oraz art. 455 Kodeksu cywilnego.

W odniesieniu do żądanego świadczenia w pozwie posłużono się określeniem wynagrodzenie, roszczenie.

Wyrok o zapłatę zapadł dnia 27 kwietnia 2023 r., sygn. akt … . Została złożona apelacja od wyroku jednak została oddalona. Wyrok oddalający apelację wydany został 31 lipca 2024 r., sygn. akt … i uprawomocnił się zgodnie z przepisami.

Na pytania Organu o treści cyt.: „W jaki sposób i na podstawie jakich przepisów prawa została określona wysokość przyznanego Pani świadczenia; jakie kryteria i okoliczności oraz przepisy prawa spowodowały określenie wysokości ww. świadczenia; czy wysokość lub zasady ustalania wynikały wprost z przepisów ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw; w jaki sposób i na podstawie jakich przepisów prawa została określona wysokość wypłaconego świadczenia; czy w ww. wyroku sądowym podano, że wysokość i zasady ustalania tego świadczenia wynikają z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw?”, Wnioskodawczyni odpowiedziała: powołany został biegły. Sąd podzielił podgląd wyrażony, w orzecznictwie, że o wysokości należnego uprawnionemu współwłaścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy oraz czas bezprawnego współposiadania i korzystania z rzeczy przez innego współwłaściciela (por. uchwała SN z 13 marca 2008 r., sygn. akt III CZP3/08 i powołanie w niej uchwały SN z dn. 10 lipca 1984 r., sygn. akt III CZP 20/84,ONSC 1984, nr 12 , poz. 53 z dn. 7 stycznia 1998 r., sygn. akt III CZP 62/97, OSNC 1988, nr 6, poz. 91 oraz wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2004 r, sygn. akt IV CK 273/03). Do wyliczenia roszczenia powołany został biegły i zastosowano stawki rynkowe. O sposobie rozliczenia omawianego wynagrodzenia decyduje wprowadzenie do treści art. 206 Kodeksu cywilnego pojęcia „współposiadania” i powiązanie takiego władania z korzystaniem z rzeczy wspólnej, ale w pojęciu jej używania (ius utendi).

W ocenie Wnioskodawczyni, nie będąc wpuszczaną na teren nieruchomości, poniosła straty osobiste polegające na niemożności odpoczywania na terenie zielonym, uprawie ogrodu, korzystaniu z aktywności rekreacyjnej. Dom, który znajduje się na terenie działki, nie posiada toalety, bieżącej wody czy gazu, tylko prąd. Nieruchomość nie nadaje się do bezpiecznego użytkowania ze względu na bardzo zły stan techniczny. Wnioskodawczyni nie mogła sprawować nad nią kontroli, co wiązało się z dewastacjami przez osoby bezdomne czy wandali.

Wnioskodawczyni wysłała do powoda pismo z żądaniem zapłaty … zł w terminie 14 dni od daty odebrania pisma. Doręczenie nastąpiło 26 listopada 2018 r. - termin zapłaty upłynął z dniem 10 grudnia 2018 r. Od 11 grudnia 2018 r. pozostaje on w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia, za okres którego wierzycielowi przysługują odsetki za opóźnienie.

Na pytanie Organu o treści cyt.: „Proszę wskazać dokładną datę wypłaty ww. świadczenia wraz z odsetkami.”, Wnioskodawczyni odpowiedziała: wpłata dnia 29 sierpnia 2024 r. oraz 3 września 2024 r.

Na pytania Organu o treści cyt.: „Za jaki okres (należy wskazać początkową i końcową datę) uzyskała Pani odsetki od ww. świadczenia?”, Wnioskodawczyni wskazała: odsetki od 11 grudnia 2018 r. do 3 września 2024 r.

Pytanie

Czy na tle przedstawionego przez Wnioskodawczynię stanu faktycznego sprawy o przyznaną Jej wyrokiem sądowym wypłatę wynagrodzenia za bezprawne korzystanie z rzeczy przez drugiego współwłaściciela ma zastosowanie art. 20 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 3, pkt 3b, pkt 95b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r., poz. 163)?

Pani stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawczyni, zasądzona kwota wraz z odsetkami za opóźnienie w zapłacie zgodnie z art. 20 ust. 1, art. 21 ust. 1 pkt 3, pkt 3b, pkt 95b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r., poz. 163) jest zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej, nie prowadziła jej również na terenie nieruchomości. Na zasądzoną kwotę otrzymała wyrok sądowy. Wnioskodawczyni otrzymane świadczenie traktuje jako formę naprawy wyrządzonej Jej szkody (a nie uzyskanej korzyści finansowej) polegającej na niemożności korzystania w sposób prywatny i osobisty z Jej własności. Została pozbawiona możliwości swobodnego władania rzeczą.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy, a które mieszczą się w ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), jak również na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Zatem, do przychodów z innych źródeł należy zaliczyć różnego rodzaju odszkodowania, zadośćuczynienia oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże odszkodowań bądź zadośćuczynień. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Należy podkreślić, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej – powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Zauważyć należy, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania, tym niemniej jego rozumienie nie może odbiegać od znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka.

Ustawa z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071) przewiduje dwa zasadnicze rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy (art. 471 ww. Kodeksu i nast.) oraz deliktową – wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 ww. Kodeksu i nast.). W konsekwencji na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują generalnie przepisy art. 361 i art. 363 Kodeksu cywilnego. W świetle powyżej wskazanych uregulowań wypłata odszkodowania jest więc konsekwencją wystąpienia szkody.

Zgodnie z art. 415 ww. Kodeksu:

Stosownie natomiast do art. 471 ww. Kodeksu:

Zgodnie natomiast z art. 361 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do treści art. 363 ww. Kodeksu:

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy dotyczy odszkodowań, które otrzymane są na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Przepis ten obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako wyłączone ze zwolnienia na mocy lit. b) przepisu.

Aby wypłacona kwota korzystała ze zwolnienia na podstawie ww. przepisu muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

1)kwota ta musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,

2)podstawą jej przyznania musi być wyrok lub ugoda sądowa,

3)nie może dotyczyć działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika ani korzyści, które mógłby uzyskać, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Podkreślić należy, że o tym, czy dane świadczenie przybiera cechy odszkodowania, czy też nie, nie decyduje jego nazwa, lecz rzeczywisty charakter.

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z rzeczy zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym. Bezumowne korzystanie z rzeczy ma miejsce wtedy, gdy osoba trzecia bez tytułu prawnego wchodzi w strefę uprawnień właścicielskich, w wyniku czego właściciel zostaje pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą oraz możliwości czerpania z niej pożytków.

Zgodnie z treścią art. 195 ustawy Kodeks cywilny:

W świetle art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:

W przypadku współwłasności wszyscy współwłaściciele są właścicielami całej rzeczy, ale żaden z nich nie jest właścicielem całości. Niepodzielność wspólnego prawa własności oznacza, że żaden z współwłaścicieli nie ma fizycznie wydzielonej części rzeczy na swoją wyłączną własność. Zarówno rzecz jako całość, jak i każda część rzeczy należy do wszystkich współwłaścicieli. Właściciele zatem mogą układać się między sobą co do sposobu korzystania i używania wspólnego prawa w granicach określonych niepodzielnością tego prawa, nie naruszając przy tym istoty współwłasności.

Natomiast w art. 206 Kodeksu cywilnego została uregulowana umowa quoad usum. Jest ona ustawowym sposobem określenia współposiadania i korzystania z rzeczy wspólnej, ale jednocześnie nie wyłącza w tym zakresie regulacji umownej oraz ustalenia stosunków między współwłaścicielami na podstawie orzeczenia sądowego.

Zgodnie bowiem z tym przepisem:

Art. 207 ww. Kodeksu stanowi, że:

Umowa quoad usum polega tym samym na dokonaniu podziału nieruchomości na części do wyłącznego użytku poszczególnych współwłaścicieli i do odrębnego pobierania z nich pożytków. Skutkiem takiego podziału każdy ze współwłaścicieli części wspólnej będzie mógł korzystać z wydzielonej części nieruchomości wspólnej samodzielnie, bez ingerencji i ograniczeń ze strony pozostałych współwłaścicieli.

Podział dokonany mocą umowy quoad usum nie wywiera żadnych skutków w sferze praw rzeczowych współwłaścicieli. Na jego mocy pomiędzy współwłaścicielami kształtuje się wyłącznie stosunek zobowiązaniowy. Od chwili zawarcia umowy quoad usum na każdym ze współwłaścicieli ciąży obowiązek respektowania (czyli nieingerowania) w prawa pozostałych współwłaścicieli do wyłącznego korzystania z przynależnej im części nieruchomości wspólnej.

Zgodnie z art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do 224 § 2 ww. Kodeksu:

W myśl art. 225 ww. Kodeksu:

Zgodnie zatem z art. 224 § 2 w zw. z art. 225 ww. Kodeksu, samoistny posiadacz jest m.in. obowiązany względem właściciela do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy (bezumowne), w tym wypadku nieruchomości stanowiącej własność podatnika.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu, która zostałaby zawarta gdyby nieruchomość nie została zajęta przez nieuprawnionego. Przepisy prawa cywilnego dają właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wynajął.

W orzecznictwie przyjmuje się, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie stanowi odszkodowania, lecz sposób regulowania stosunków między właścicielem a nieuprawnionym posiadaczem, ochronę interesów właściciela i przywracania zakłóconej równowagi między tymi podmiotami. Wynagrodzenie to ułatwia właścicielowi osiągnięcie celu gospodarczego polegającego na zrównaniu jego stanu majątkowego do poziomu, który można byłoby osiągnąć, gdyby właściciel z niej mógł korzystać.

Zarówno powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jak i wysokość tego wynagrodzenia nie zależy od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie jest i nie może być odszkodowaniem z tytułu pozbawienia posiadania rzeczy, wiąże się bowiem z faktem wykonywania posiadania samoistnego (art. 225 Kodeksu cywilnego), a nie wyrządzeniem szkody w jakiejkolwiek postaci.

Tym samym świadczenie (wynagrodzenie) przysługujące z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy, nie jest naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi, lecz zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą korzystający z rzeczy musiałby uiścić właścicielowi, gdyby to korzystanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego. W związku z powyższym, tak wypłacone świadczenie nie jest odszkodowaniem, do którego miałyby zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące wysokość lub zasady ustalania roszczeń odszkodowawczych.

Skoro zatem świadczenie (wynagrodzenie) z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy nie ma charakteru odszkodowawczego to na gruncie przepisów podatkowych nie może ono korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co prawda ustawa podatkowa nie zawiera definicji szkody, czy odszkodowania, jednakże dokonując wykładni tych sformułowań nie należy odbiegać od rozumienia tych pojęć jakie zostały im nadane w systemie prawa cywilnego. Przedmiotowe świadczenie (wynagrodzenie) jako niesłużące naprawieniu szkody, nie ma charakteru odszkodowawczego, podobnie jak korzystanie z nieruchomości przez posiadacza nie oznacza wyrządzenia jej właścicielowi szkody tylko dlatego, że nie łączy ich ważny stosunek prawny. Również żaden z pozostałych punktów zamieszczonych w art. 21 ust. 1 tej ustawy (zawierającym katalog zwolnień przedmiotowych) nie zwalnia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu w postaci otrzymanego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Ponadto od tego świadczenia także nie zaniechano poboru podatku.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że otrzymane wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi dla Pani przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu.

Odnosząc się natomiast do kwestii opodatkowania odsetek od zasądzonych odszkodowań na wstępie należy wyjaśnić, że kwestię prawną odsetek reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 481 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Ponadto zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym: „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r., sygn. akt III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155).

W ujęciu kodeksowym odsetki stanowią więc świadczenie pieniężne, do którego może być zobowiązany dłużnik – najogólniej mówiąc – korzystający z cudzych pieniędzy. Chodzi tu zarówno o sytuację, gdy korzystanie z pieniędzy wierzyciela jest przedmiotem umowy (np. pożyczka oprocentowana, kredyt), jak i gdy nie jest ono objęte zgodą wierzyciela, w szczególności wynika z opóźnienia w zapłacie sumy pieniężnej przez dłużnika (zob. art. 481 i art. 741 Kodeksu cywilnego), a także wówczas, gdy korzystanie z pieniędzy polega na poniesieniu przez wierzyciela wydatków w interesie dłużnika (zob. art. 742, art. 753 § 2, art. 842 Kodeksu cywilnego).

Zasadniczo odsetki pełnią funkcję wynagrodzenia należnego wierzycielowi od dłużnika za korzystanie z pieniędzy, mogą jednak też mieć znaczenie waloryzacyjne oraz (w przypadku odsetek za opóźnienie) kompensacyjne i represyjne czy motywacyjne. Oczywistym jest więc, że odsetki stanowią trwałe przysporzenie w majątku podatnika, które mieści się w kategorii przychodu, który co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Powyższą tezę potwierdza analiza przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z której wynika, że odsetki stanowią odrębną od należności głównej kategorię przychodu, która tylko w wyjątkowych przypadkach korzysta ze zwolnienia z opodatkowania.

Zwolnienie od podatku dochodowego wypłacanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy wyraźnie o tym stanowi (konkretnie odnosi się do odsetek). Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Jednakże takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ww. ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są:

-pkt 52 – odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. poz. 776);

-pkt 95 – odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1;

-pkt 95a – odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego;

-pkt 95b – odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku;

-pkt 119 – odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta;

-pkt 130 – odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a;

-pkt 130a – odsetki lub dyskonto od listów zastawnych uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a;

-pkt 130b – odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych, przeznaczonych na finansowanie ustawowych celów działalności Banku Gospodarstwa Krajowego, dotyczących wspierania polityki gospodarczej Rady Ministrów, realizacji rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego, oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji, uzyskane przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy, wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności, która:

-nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym,

-jest wolna od podatku dochodowego lub

-nie rodzi obowiązku zapłaty podatku w związku z zaniechaniem jego poboru w drodze rozporządzenia Ministra Finansów.

Wprowadzając ww. przepis ustawodawca uregulował jednoznacznie kwestię opodatkowania odsetek od nieterminowej wypłaty należności zwolnionych z opodatkowania.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis stanu faktycznego należy stwierdzić, że odsetki ustawowe od przedmiotowego świadczenia (wynagrodzenia) z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości, zasądzone na Pani rzecz wyrokiem sądowym, nie podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy takiego zwolnienia nie przewiduje.

Jednocześnie wskazać należy, że stosownie do zacytowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnieniu podlegać mogą odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jest wolna od podatku dochodowego, bądź nie rodzi obowiązku zapłaty podatku w związku z zaniechaniem jego poboru w drodze rozporządzenia Ministra Finansów. W przedmiotowej sprawie skoro przyznane Pani świadczenie (wynagrodzenie) z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym, to odsetki ustawowe od ww. świadczenia nie korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy.

Podsumowując, w świetle przedstawionego stanu faktycznego oraz powołanych wyżej przepisów prawa należy stwierdzić, że otrzymana na podstawie wyroku sądowego kwota stanowiąca zapłatę za bezumowne korzystanie z nieruchomości wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę od tego świadczenia nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie wskazanego we wniosku art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a także pozostałych zwolnień przedmiotowych tej ustawy. Otrzymana kwota wraz z odsetkami za zwłokę stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych (według skali podatkowej), który należy wykazać w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym nastąpiła wypłata tego świadczenia wraz z odsetkami za zwłokę.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Podkreślam, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając interpretacje opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzę postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Nie prowadzę postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ... . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.