Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
23 czerwca 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zniesienia współwłasności w ramach ugody sądowej. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
(…) r., na podstawie umowy darowizny od rodziców, stała się Pani współwłaścicielką ((…) udziału) razem z bratem (…) ((…) udziału) nieruchomości rolnej położonej w obrębie (…).
(…) r. przed Sądem Rejonowym w (…) zawarła Pani z bratem ugodę, w ramach której współwłasność została zniesiona. Część należąca do brata przeszła na Pani własność, za którą zobowiązała się Pani zapłacić kwotę (…) zł. Uzgodniona kwota została przelana na konto brata (…) r.
Pytanie
Czy po zawarciu przez Panią ugody z bratem przed Sądem Rejonowym w (…), w ramach której została zniesiona współwłasność nieruchomości rolnej, za którą zapłaciła Pani (…) zł, spoczywa na Pani obowiązek zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie, nie wszystkie ugody zawierane pomiędzy członkami rodziny (w tym przypadku pomiędzy Panią a bratem) podlegają opodatkowaniu od czynności cywilnoprawnych. Z uwagi na powyższe ugoda zawarta przez Panią nie jest ugodą, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Reasumując, uważa Pani, że nie spoczywa na Pani obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od ugody zawartej (…) r. w Sądzie Rejonowym w (…) pomiędzy Panią a bratem.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295):
Podatkowi podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat.
Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.
Na podstawie art. 1 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy:
Przepisy ustawy o czynnościach cywilnoprawnych – stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.
Stosownie do treści art. 3 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2 powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody – od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.
Na podstawie art. 4 pkt 5 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy z zastrzeżeniem art. 5, ciąży – przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.
Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:
Podstawę opodatkowania stanowi – przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku.
Na zasadach określonych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy:
Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) ww. ustawy:
Stawki podatku wynoszą – od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny – przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%.
Stosownie do art. 10 ust. 1 ww. ustawy:
Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika, o których mowa w ust. 1a.
Jak wynika z powołanych przepisów – zniesienie współwłasności ze spłatą dokonane zarówno na podstawie umowy cywilnoprawnej, jak również w drodze orzeczenia sądowego lub w drodze zawartej przed sądem ugody, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) i art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział we współwłasności.
Współwłasność jest instytucją prawa cywilnego uregulowaną w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071). Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
W myśl art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego. W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.
W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:
1)podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),
2)przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,
3)sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).
Z opisu zdarzenia wynika, że w (…) r. na podstawie umowy darowizny stała się Pani współwłaścicielką ((…) udziału) razem z bratem ((…) udziału) nieruchomości rolnej. (…) r. przed Sądem Rejonowym zawarła Pani z bratem ugodę, w ramach której współwłasność została zniesiona. Jego część przeszła na Pani własność, za którą zobowiązała się Pani zapłacić kwotę (…) zł.
Ma Pani wątpliwości czy po zawarciu przez Panią ugody sądowej dotyczącej zniesienia współwłasności ze spłatą, spoczywa na Pani obowiązek zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych.
Pani zdaniem, nie spoczywa na Pani obowiązek zapłaty podatku
Nie można zgodzić się z takim stanowiskiem.
Jak wynika z cytowanych powyżej przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi podlega odpłatne zniesienie współwłasności, bez względu na to czy zostało ono dokonane w drodze umowy cywilnoprawnej, czy też w drodze orzeczenia sądowego lub w drodze zawartej przed sądem ugody. Warunkiem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych orzeczenia sądowego lub ugody jest, to że muszą one wywoływać takie same skutki prawne, jak wymienione w art. 1 ustawy czynności cywilnoprawne, tj. odpłatne zniesienie współwłasności.
Wskazała Pani, że zawarła Pani ugodę sądową na podstawie, której doszło do zniesienia współwłasności. Nabyła Pani część nieruchomości, która należała do Pani brata. W zamian zobowiązana została Pani do zapłaty (…) zł.
Tym samym należy uznać, że zniesienie współwłasności z obowiązkiem spłaty dokonane w wyniku ugody sądowej, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) w powiązaniu z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. A zatem – w związku z zawartą (…) r. ugodą sądową z bratem – zgodnie z treścią art. 4 pkt 5 ww. ustawy, ciąży na Pani obowiązek podatkowy, jako na podmiocie nabywającym prawo własności ponad udział, który przysługiwał przed zniesieniem współwłasności.
Końcowo należy wskazać, że istotną kwestią objęcia ugody ww. podatkiem, jest to, aby ugoda została zawarta przed sądem oraz miała takie skutki jakie wywołują czynności wymienione przez ustawodawcę w art. 1 ust. 1 lub 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie ma wówczas znaczenia czy ugoda została zawarta pomiędzy osobami z najbliższej rodziny czy też nie, bowiem ustawodawca nie przewidział w tym zakresie żadnej ulgi podatkowej lub wyłączenia z opodatkowania, które można by zastosować przy dokonywaniu czynności generalnie podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, ale zawieranych pomiędzy osobami najbliższymi.
Zatem, dla opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych opisanego we wniosku zniesienia współwłasności ze spłatą, na podstawie ugody sądowej, dokonanego pomiędzy Panią a bratem, nie ma znaczenia Państwa pokrewieństwo.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Z uwagi na to, że do wniosku dołączono dokumenty, informuję, że Organ interpretacyjny nie prowadzi postępowania dowodowego, zatem wydając tą interpretację opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego podanego we wniosku, przyjmując go jako niepodlegający ocenie.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja jest zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.