Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
21 maja 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Prowadzi Pani kancelarię notarialną (…) i jest Pani płatnikiem z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie czynności prawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.
Planowana jest przed Panią czynność w następującym stanie faktycznym: M. i S. P. byli małżeństwem od (...) roku i w latach (...), w trakcie trwania w ich małżeństwie ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, nabyli do majątku wspólnego nieruchomość A, nieruchomość B, nieruchomość C, nieruchomość D, nieruchomość E, nieruchomość F, nieruchomość G i nieruchomość H, zwane dalej „Nieruchomościami”.
Umową majątkową małżeńską sporządzoną przed notariuszem dnia (...) roku, wprowadzili w ich małżeństwie ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej, co spowodowało, że ustała wspólność ustawowa majątkowa małżeńska w ich małżeństwie, w tym również w stosunku do Nieruchomości.
Małżonkowie za życia nie dokonywali podziału majątku wspólnego ani nie ustalali nierównych udziałów w majątku wspólnym, w związku z czym zgodnie z art. 50(1) Kodeksu rodzinnego przyjmuje się, że byli oni współwłaścicielami Nieruchomości w udziałach po ½ części w każdej z nich.
M.P.1 zmarła dnia (...) roku, a spadek po niej w całości nabył P.P., co zostało stwierdzone prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku. W skład spadku po M.P.1 wchodzą m.in. udziały po ½ części w każdej z Nieruchomości.
S.P. zmarł dnia (...) roku, a spadek po nim w całości nabyła M.P.2, co zostało stwierdzone postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, które do tej pory się nie uprawomocniło. W skład spadku po S.P. wchodzą m.in. udziały po ½ części w każdej z Nieruchomości.
P.P. i M.P.2 chcą zawrzeć – po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po S.P. – umowę o podział majątku wspólnego małżonków M. i S.P., w którym postanowią, że M.P.2 nabędzie na wyłączną własność nieruchomość A o wartości (...) zł, nieruchomość B o wartości (...) zł, nieruchomość C o wartości (...) zł, tj. nieruchomości o łącznej wartości (...) zł, zaś P.P. nabędzie na wyłączną własność nieruchomość D o wartości (...) zł, nieruchomość E o wartości (...) zł, nieruchomość E o wartości (...) zł, nieruchomość F o wartości (...) zł, nieruchomość G o wartości (...) zł, tj. nieruchomości o łącznej wartości (...) zł. P.P. dokona również dopłaty na rzecz M.P.2 w wysokości (...) zł.
Pytanie
Czy umowa o podział majątku wspólnego małżonków dokonana pomiędzy ich spadkobiercami będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
Pani stanowisko w sprawie
Pani zdaniem, umowa o podział majątku wspólnego małżonków dokonana pomiędzy ich spadkobiercami nie będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych jako niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295):
Podatkowi podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat.
Powołane powyżej przepisy regulują opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyłącznie takich umów o dział spadku oraz umów o zniesienie współwłasności, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.
Stosownie do art. 10 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy:
Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika, oraz przypadków, o których mowa w ust. 1a.
Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.
Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że jest Pani notariuszem, planowana jest przed Panią czynność w następującym stanie faktycznym: M. i S.P. byli małżeństwem, w trakcie trwania w ich małżeństwie ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, nabyli do majątku wspólnego nieruchomość A, nieruchomość B, nieruchomość C, nieruchomość D, nieruchomość E, nieruchomość F, nieruchomość G i nieruchomość H. Umową majątkową małżeńską sporządzoną przed notariuszem, wprowadzili w ich małżeństwie ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej, co spowodowało, że ustała wspólność ustawowa majątkowa małżeńska w ich małżeństwie, w tym również w stosunku do Nieruchomości. Małżonkowie za życia nie dokonywali podziału majątku wspólnego ani nie ustalali nierównych udziałów w majątku wspólnym, w związku z czym zgodnie z art. 50(1) Kodeksu rodzinnego przyjmuje się, że byli oni współwłaścicielami Nieruchomości w udziałach po ½ części w każdej z nich. M.P.1 zmarła dnia (...) roku, a spadek po niej w całości nabył P.P., co zostało stwierdzone prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku. W skład spadku po M.P. wchodzą m.in. udziały po ½ części w każdej z Nieruchomości. S.P. zmarł dnia (...) roku, a spadek po nim w całości nabyła M.P.2, co zostało stwierdzone postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, które do tej pory się nie uprawomocniło. W skład spadku po S.P. wchodzą m.in. udziały po ½ części w każdej z Nieruchomości. P.P. i M.P.2 chcą zawrzeć – po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po S.P. – umowę o podział majątku wspólnego małżonków M. i S. P., w którym postanowią, że M.P.2 nabędzie na wyłączną własność nieruchomość A o wartości (...) zł, nieruchomość B o wartości (...) zł, nieruchomość C o wartości (...) zł, tj. nieruchomości o łącznej wartości (...) zł, zaś P.P. nabędzie na wyłączną własność nieruchomość D o wartości (...) zł, nieruchomość E o wartości (...) zł, nieruchomość E o wartości (...) zł, nieruchomość F o wartości (...) zł, nieruchomość G o wartości (...) zł, tj. nieruchomości o łącznej wartości (...) zł. P.P. dokona również dopłaty na rzecz M.P2. w wysokości (...) zł.
Pani zdaniem, planowana czynność będzie podziałem majątku wspólnego małżonków dokonaną pomiędzy ich spadkobiercami i nie będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych jako niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Z Pani stanowiskiem nie można się zgodzić.
Kwestie stosunków majątkowych w małżeństwie reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
W myśl art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
W myśl art. 43 § 1 i § 2 ww. Kodeksu:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.
Zgodnie z art. 47 § 1 ww. Kodeksu:
Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność majątkowa małżeńska oparta jest na małżeństwie, jako stosunku prawnym osobistym. Wspólność ustawowa ustaje m.in. w wyniku ustanowienia rozdzielności majątkowej na mocy umowy między małżonkami i staje się współwłasnością w częściach ułamkowych.
Zgodnie natomiast z art. 46 ww. Kodeksu:
W sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.
Natomiast w myśl art. 1035 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1061 ze zm.):
Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.
W myśl art. 1037 § 1 cyt. ustawy:
Dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.
Dział spadku jest instytucją z zakresu prawa spadkowego, polegającą na zniesieniu wspólności majątku spadkowego. Działu spadku można dokonać poprzez fizyczny podział rzeczy tzn. poszczególne przedmioty zostaną podzielone i przyznane poszczególnym spadkobiercom. W ramach tej formy podziału dopuszczalne jest ustalenie dopłat na rzecz niektórych współspadkobierców, które mają wyrównać różnicę wynikającą z udziału w spadku.
Mając na uwadze powyższe przepisy i przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że P.P. jest spadkobiercą M.P.1, a M.P.2 jest spadkobierczynią S.P. Planują oni podzielić majątek nabyty w spadku. Planowana przez P.P. i M.P.2 czynność będzie zatem działem spadku, ponieważ dotyczyć będzie zniesienia wspólności majątku, który nabyli w spadku. Nie ma znaczenia, że dzielony majątek – ww. Nieruchomości – stanowił majątek wspólny M.P.1 i S.P. Nieruchomości nie stanowią już majątku wspólnego M.P.1 i S.P. lecz są współwłasnością P.P. i M.P.2 Tym samym nie dojdzie do podziału majątku wspólnego spadkodawców lecz do podziału majątku spadkobierców.
Nie można więc zgodzić się z Panią, że pomiędzy P.P. i M.P.2 dojdzie do podziału majątku wspólnego zmarłych małżonków.
Tytułem prawnym, na podstawie którego P.P. i M.P.2 nabyli prawo do majątku M.P.1 i S.P. jest spadkobranie i jedynym sposobem podziału tak nabytego majątku jest dział spadku.
Jak już wskazano powyżej, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu podlega dział spadku, jeżeli wiąże się on z obowiązkiem spłat lub dopłat.
Spłata stanowi wyrażoną w pieniądzu równowartość udziału w majątku spadkowym (stanowiącym współwłasność) i występuje wówczas przy dziale spadku lub zniesieniu współwłasności, gdy całość majątku spadkowego (majątku objętego współwłasnością) przyznano jednemu lub kilku ze spadkobierców (współwłaścicieli). Natomiast dopłata ma wyrównać różnice powstałe wskutek fizycznego podziału majątku między spadkobierców (współwłaścicieli), gdy zachodzą rozbieżności między faktycznie przyznaną im częścią majątku a udziałem w spadku (udziałem w majątku objętym współwłasnością).
W związku z powyższym, wskazać należy, że dział spadku z dopłatą, podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Reasumując, Pani stanowisko, że planowany podział majątku wspólnego małżonków dokonany pomiędzy ich spadkobiercami nie będzie podlegał podatkowi od czynności cywilnoprawnych jako czynność niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe. Podział majątku wspólnego, który P.P. i M.P.2 nabyli w drodze spadku po M. i S.P. zostanie dokonany na podstawie działu spadku z dopłatą. Natomiast na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega dział spadku, któremu towarzyszą spłaty lub dopłaty.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.