Interpretacja indywidualna z dnia 20.01.2011, sygn. IBPBII/1/436-290/10/AŻ, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Temat interpretacji

podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania przy zniesieniu współwłasności ze spłatą

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 20 października 2010r. (data wpływu do Organu 21 października 2010r.), uzupełnionym w dniu 07 grudnia 2010r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania przy zniesieniu współwłasności ze spłatą - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 października 2010r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania przy zniesieniu współwłasności ze spłatą.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 26 stycznia 2007r. jeszcze przed zawarciem małżeństwa wnioskodawczyni wraz z byłym mężem nabyła prawo własności nieruchomości oznaczonej jako lokal numer 2 położony na poddaszu budynku mieszkalnego wraz ze związanym z tym prawem udziałem w nieruchomości wspólnej oznaczonej jako działka 57. Na zakup przedmiotowej nieruchomości zaciągnięty został przez nich wspólnie kredyt hipoteczny, zabezpieczony hipoteką na wyżej wymienionej nieruchomości w kwocie 110.000 zł. W 2008r. zawarty został związek małżeński, jednakże ww. nieruchomość nie weszła w skład majątku dorobkowego małżonków i nadal pozostała przedmiotem współwłasności. Po rozwiązaniu związku małżeńskiego w 2009r. podjęto decyzję o zniesieniu współwłasności nieruchomości nabytej wspólnie. W tym celu wnioskodawczyni zaciągnęła samodzielnie kredyt hipoteczny w wysokości 150.396,74 zł, z którego spłacony został wspólny kredyt zabezpieczony hipoteką na nieruchomości. Tym samym były mąż wnioskodawczyni został zwolniony z długu, zaś spłatę kredytu przejęła w całości wnioskodawczyni. Ten ostatni kredyt również ma być zabezpieczony hipoteką na wspólnej nieruchomości (sprawa o ujawnienie wpisu w księdze wieczystej jest w toku). Na skutek powyższego zaistniała sytuacja, w której wnioskodawczyni przejęła spłatę większej części ceny zakupionej wspólnie nieruchomości, na który to cel zaciągnięty został kredyt hipoteczny. Do czasu rozwodu spłacona została z poprzedniego kredytu kwota około 5.000 - 6.000 zł z kapitału. Oboje współwłaściciele planują aktualnie dokonać zniesienia współwłasności w ten sposób, by wyłączna własność całej nieruchomości przypadła na rzecz wnioskodawczyni, bez spłat i dopłat na rzecz byłego męża, ewentualnie by spłata została ustalona w wysokości uwzględniającej fakt przejęcia przez wnioskodawczynię spłaty kredytu hipotecznego w całości.

Zdaniem wnioskodawczyni, jeżeli zniesienie współwłasności wspólnego prawa dokona się w ten sposób, że wspólne prawo przypadnie wyłącznie jednemu ze współwłaścicieli bez spłat i dopłat na rzecz drugiego z nich, po stronie nabywającego powstanie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podstawę opodatkowania stanowić będzie zgodnie z art. 7 ust. 6 i ust. 1 ustawy wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy, przy czym wartość ta odpowiada wartości prawa po potrąceniu ciężarów i długów.

Skoro prawo własności wnioskodawczyni i jej byłego męża obciążone było hipoteką i wspólnie spłacili zaledwie 5.000 6.000 zł z wartości owego prawa, należałoby zdaniem wnioskodawczyni przyjąć, że realna wartość wspólnego prawa odpowiada tej właśnie kwocie. A zatem udział byłego męża wnioskodawczyni we współwłasności ma wartość 2.500 3.000 zł i należna mu spłata wynosi tę kwotę. Tym samym, zdaniem wnioskodawczyni podstawę opodatkowania przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności stanowić będzie kwota wymieniona wyżej, nie zaś rynkowa wartość połowy nieruchomości.

Jeżeli zniesienie współwłasności miałoby być dokonywane ze spłatą na rzecz byłego męża wnioskodawczyni, to wówczas zdarzenie takie podlegałoby podatkowi od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z ustawą z dnia 9 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ustawa ta w art. 6 ust. 1 pkt 5 stanowi, że podstawę opodatkowania stanowi rynkowa wartość prawa majątkowego nabytego ponad udział we współwłasności. W sytuacji gdy wnioskodawczyni współwłaścicielka nieruchomości, zaciągnęła kredyt hipoteczny zabezpieczony hipoteką na wspólnej nieruchomości, po to by spłacić kredyt wspólnie zaciągnięty przy zakupie owej nieruchomości, spłata należna drugiemu współwłaścicielowi powinna uwzględniać wysokość spłaconego przez wnioskodawczynię kredytu. Innymi słowy, podstawę do wyliczenia spłaty powinna stanowić ta część wartości nieruchomości, którą oboje współwłaściciele spłacili wspólnie przez spłatę wspólnie zaciągniętego kredytu hipotecznego, to jest kwota 2.500 3.000 zł. Gdyby bowiem, zdaniem wnioskodawczyni było inaczej i wysokość spłaty ustalona zostałaby w oparciu o wartość rynkową nieruchomości, bez uwzględnienia jej obciążenia kredytem, wnioskodawczyni zobligowana byłaby do dwukrotnej spłaty udziału drugiego współwłaściciela; raz w formie spłaty należnego udziału, drugi raz przez spłatę kredytu hipotecznego, jaki zaciągnęła na spłatę wspólnego zadłużenia.

Wnioskodawczyni wskazała, iż zbliżone stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 lutego 2010r., sygn. akt III SA/Wa 1219/09, orzekając, że: Hipoteka, która ciąży na nieruchomości wchodzącej w skład spadku, zmniejsza podstawę obliczenia podatku od spadków i darowizn. Jest tak również wówczas, gdy została ona ustanowiona w związku z kredytem zaciągniętym przez spadkobiercę.

Zdaniem wnioskodawczyni niezależnie od sposobu zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowić może jedynie wartość odpowiadająca tej części wartości nieruchomości wspólnej, jaka do chwili obecnej została rzeczywiście zapłacona przez oboje współwłaścicieli. Innymi słowy podstawę opodatkowania stanowi równowartość kapitału spłaconego wspólnie w ramach kredytu hipotecznego zaciągniętego przez obie strony na zakup nieruchomości wspólnej.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawczyni w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku została wydana odrębna interpretacja.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ww. ustawy, podatkowi temu podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności (art. 210 i nast. k.c.) Zniesienie to może nastąpić poprzez podział rzeczy wspólnej, przyznanie tej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli lub sprzedaż rzeczy. Zniesienie współwłasności może więc polegać na dokonaniu podziału rzeczy wspólnej. Nowe rzeczy powstałe w wyniku podziału fizycznego stanowią wyłączną własność poszczególnych współwłaścicieli.

Podstawę opodatkowania przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku w myśl powołanej wyżej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy). Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Jeżeli jednak podatnik nie określił wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej lub wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, wartości rynkowej, to stosownie do art. 6 ust. 3 ustawy organ wezwie podatnika do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny. Natomiast w przypadku, gdy podatnik, pomimo wezwania, o którym mowa w ust. 3, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, koszty opinii ponosi podatnik (art. 6 ust. 4 cyt. ustawy).

Obowiązek podatkowy na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy określa stawki podatku, które wynoszą od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:

1. przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2%,
2. przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych - 1%.

W myśl art. 4 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.

Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. Tym samym notariusz jest obowiązany pobrać podatek od czynności cywilnoprawnych od zawartej przed nim umowy.

Z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, że w 2007r., jeszcze przed zawarciem małżeństwa, wnioskodawczyni wraz z byłym mężem nabyła nieruchomość. Na zakup przedmiotowej nieruchomości zaciągnięty został przez nich wspólnie kredyt hipoteczny, zabezpieczony hipoteką na wyżej wymienionej nieruchomości w kwocie 110.000 zł. W 2008r. zawarty został związek małżeński, jednakże ww. nieruchomość nie weszła w skład majątku dorobkowego i nadal pozostała przedmiotem współwłasności. Po rozwiązaniu związku małżeńskiego w 2009r. podjęto decyzję o zniesieniu współwłasności nieruchomości nabytej wspólnie w ten sposób, by wyłączna własność całej nieruchomości przypadła na rzecz wnioskodawczyni, ze spłatą na rzecz byłego męża w wysokości uwzględniającej fakt przejęcia przez wnioskodawczynię spłaty kredytu hipotecznego w całości.

Umowne zniesienie współwłasności podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych wyłącznie w części dotyczącej spłat lub dopłat. Jest to zgodne z ogólną ideą objęcia obowiązkiem podatkowym na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przede wszystkim odpłatnych czynności cywilnoprawnych. Obowiązek spłaty lub dopłaty ciąży na tym współuprawnionym (współwłaścicielu), który uzyskuje aktywa w następstwie zniesienia współwłasności o wartości ponad swój udział. Spłata stanowi zatem świadczenie pieniężne na rzecz innego współuprawnionego stanowiące równowartość jego udziału, zaś dopłata świadczenie uzupełniające wartość jego udziału.

W związku z powyższym wyjaśnia się, że planowana przez wnioskodawczynię umowa o zniesienie współwłasności nieruchomości, przewidująca obowiązek spłaty na rzecz byłego męża będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych Podstawą opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych będzie wartość rynkowa udziału współwłaściciela zbywającego swój udział w nieruchomości nabyta przez drugiego ze współwłaścicieli wnioskodawczynię, czyli wartość rynkowa nabywanej rzeczy ponad wartość dotychczasowego udziału przysługującego wnioskodawczyni we współwłasności. Przy czym, w celu określenia podstawy opodatkowania, wskazane przez wnioskodawczynię obciążenie nieruchomości hipoteką nie ma wpływu na ustalenie wartości rynkowej tej nieruchomości, a tym samym podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jak już bowiem wskazano powyżej wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych ustala się bez odliczania długów i ciężarów. Wobec powyższego nie można się zgodzić ze stanowiskiem wnioskodawczyni, iż podstawę opodatkowania stanowi równowartość kapitału spłaconego wspólnie w ramach kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup nieruchomości. Podstawę tę stanowi bowiem wartość ustalona zgodnie z wyżej przywołanymi przepisami prawa.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię

i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach