Interpretacja indywidualna z dnia 12.03.2012, sygn. ILPB2/436-256/11-2/WS, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Temat interpretacji

Opodatkowanie cash poolingu wirtualnego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 8 grudnia 2011 r. (data wpływu 12 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy cash poolingu wirtualnego jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od towarów i usług oraz podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie umowy cash poolingu wirtualnego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka Akcyjna (dalej Spółka) wraz z kilkoma innymi podmiotami zależnymi (dalej Uczestnicy) zamierza przystąpić do struktury cash poolingu wirtualnego, która oferowana jest przez jeden z banków mających siedzibę w Polsce (dalej Bank). Zarówno Spółka jak i podmioty zależne są spółkami kapitałowymi mającymi siedzibę i miejsce zarządu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób prawnych (dalej CIT). Spółka wraz z podmiotami zależnymi traktowana jest w świetle art. 11 ustawy o CIT jako tzw. podmioty powiązane, tworzące grupę kapitałową.

Usługa cash poolingu wirtualnego polega na obniżeniu kosztów odsetkowych ponoszonych przez jej uczestników. Korzyści odsetkowe uzyskuje się poprzez konsolidację dodatnich i ujemnych sald rachunków biorących udział w tym procesie. Kredyty na rachunkach bieżących zaciągane przez jednych uczestników są kompensowane depozytami bankowymi zgromadzonymi na rachunkach innych uczestników. Podkreślenia wymaga fakt, że konsolidacja i kompensacja sald na rachunkach odbywa się w sposób wirtualny, tzn. nie prowadzi do fizycznego zerowania sald, ani zmian pozycji bilansowych posiadaczy rachunków bieżących, uczestników usługi. Konsolidacja wirtualna oznacza jedynie matematyczne wyliczenie wielkości środków zgromadzonych na rachunkach bieżących oraz środków wykorzystanych w ramach kredytu w rachunku bieżącym w oparciu o stan środków pieniężnych na rachunkach poszczególnych uczestników usługi. Środki te przenoszone są w celu ich kompensacji na odpowiednie, odrębne, powiązane z rachunkiem bieżącym rachunki pomocnicze, tzw. rachunki cash pooling, prowadzone przez Bank dla poszczególnych posiadaczy rachunków bieżących - uczestników usługi.

Zgodnie z umową, która zostanie zawarta z Bankiem usługa cash poolingu wirtualnego funkcjonowała będzie w oparciu o następujące zasady:

1. Każdego dnia roboczego o określonej godzinie Bank wykona następujące czynności:

• dla każdego rachunku podstawowego ustali kwoty podlegające przeniesieniu na rachunki cash pooling, tzn.:

1. dla rachunków z saldami dodatnimi - wolne środki pomniejszone o środki do wykorzystania z tytułu przyznanego klientowi limitu kredytu w rachunku bieżącym,
2. dla rachunków z saldami ujemnymi - wysokość wykorzystanego limitu kredytu w rachunku bieżącym,
3. wyliczy sumy kwot, o których mowa w lit. a i b oraz ustali niższą wartość bezwzględną tych sum,
4. wyliczy współczynnik udziału w konsolidacji tych rachunków podstawowych, dla których została ustalona wyższa wartość bezwzględna sumy wartości, o których mowa w lit. a i b, w następujący sposób:
współczynnik udziału = niższa wartość bezwzględna sum / wyższa wartość bezwzględna sum

• przeniesie z rachunków podstawowych, na odpowiadające im rachunki cash pooling:

1. wszystkie kwoty składające się na niższą wartość bezwzględną sum,
2. kwoty w wysokości wyliczonej z uwzględnieniem współczynnika udziału, w przypadku środków składających się na wyższą wartość bezwzględną sum, w taki sposób, by na rachunkach cash pooling sumy sald dodatnich i ujemnych były sobie równe.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy prawidłowe jest stanowisko, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym Spółka nie będzie zobowiązana do sporządzania dokumentacji cen transferowych, o której mowa w art. 9a ustawy o CIT...
2. Czy w przypadku korzystania z usługi wirtualnego cash poolingu u Spółki w zakresie rozliczenia podatku dochodowego od osób prawnych wystąpi konieczność ustalenia przychodów z tytułu częściowo nieodpłatnie otrzymanych świadczeń (art. l2 ust. l pkt 2 ustawy o CIT)...
3. Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, że w przypadku zawarcia z Bankiem umowy o świadczenie usługi cash pooling wirtualny tylko Bank świadczy usługę na rzecz Spółki i innych uczestników, natomiast czynności wykonywane przez Spółkę w ramach przedmiotowej umowy pozostają poza zakresem ustawy o podatku od towarów i usług (ustawa VAT)...
4. Czy prawidłowe jest stanowisko, że czynności dokonywane w ramach umowy o świadczenie usługi cash pooling wirtualny nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC)...

Tutejszy Organ informuje, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 4 w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Natomiast w odniesieniu do podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług wydane zostały odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do pytania nr 4, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym żadne czynności dokonywane na podstawie umowy o świadczenie usługi cash pooling wirtualny nie będą podlegały podatkowi od czynności cywilnoprawnych, którego zasady określa ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r.

Zdaniem Spółki, art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wymienia enumeratywnie czynności cywilnoprawne (najczęściej są to umowy uregulowane w Kodeksie cywilnym), których zawarcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Powołany przepis nie wymienia umowy cash poolingu i nie jest możliwe zrównanie tej umowy z żadną umową nazwaną wymienioną w wykazie transakcji podlegających opodatkowaniu PCC. W szczególności nie można traktować usługi cash poolingu jako umowy pożyczki, bowiem z tytułu zawarcia umowy nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, o której mowa w art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego. Wynika to przede wszystkim z faktu, że brak jest tutaj zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Kalkulacja stanów sald na rachunkach powiązanych przez Bank ma bowiem charakter wirtualny, tzn. nie dochodzi do żadnych fizycznych transferów środków pomiędzy rachunkami.

Na poparcie powyższej argumentacji Wnioskodawca przywołał interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 14 listopada 2007 r. (ILPB/415-91/07-2/AJ) i interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 21 maja 2008 r. (IBPB2/436-63/08/MZ).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne ( art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki, w których w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa cash poolingu najbardziej zbliżona swą konstrukcją jest do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu wirtualnego, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy zatem podkreślić, iż umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Reasumując, należy stwierdzić, iż usługa zarządzania wspólną płynnością finansową powiązanych podmiotów (wirtualny cash pooling) nie została wymieniona w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym czynności dokonywane w ramach umowy cash pooling wirtualny nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Referencje

ILPB4/423-487/11-2/MC, interpretacja indywidualna
ILPB4/423-487/11-3/MC, interpretacja indywidualna
ILPP4/443-803/11-2/BA, interpretacja indywidualna

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 2 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu