Temat interpretacji
Czy zawarcie umowy cesji praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych?
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
24 maja 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 24 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zawarcia umowy cesji praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismem z 29 czerwca 2022 r. (wpływ 29 czerwca 2022 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 10 czerwca 2020 r. Wnioskodawca oraz jego żona – A. S. zawarli umowę deweloperską ze spółką H. Sp. z o.o. Umowa ta dotyczyła lokalu mieszkalnego w budynku znajdującym się na działce oznaczonej numerem …, o powierzchni użytkowej xxx m2, który po zakończonym procesie budowlanym zostanie wyodrębniony i dla którego zostanie założona nowa księga wieczysta. Aneksem z 17 czerwca 2020 r. Strony zmodyfikowały paragraf 5 ww. Umowy deweloperskiej (dalej łącznia jako Umowa lub Umowa deweloperska). Umowa i aneks zostały zawarte w formie aktu notarialnego. Wnioskodawca wraz z małżonką – A. S. zaciągnęli kredyt na sfinansowanie zobowiązań wynikających z Umowy deweloperskiej. Bank pierwszą transzę na rzecz dewelopera wypłacił 30 czerwca 2020 r., a kolejne: 17 października 2020 r., 12 lutego 2021 r. oraz 18 maja 2021 r. W dniu 16 września 2020 r. zmarła A. S. Po śmierci A. S. kredyt na zakup lokalu mieszkalnego objętego Umową deweloperską został w całości przypisany na Wnioskodawcę. Aktualnie Wnioskodawca spłaca ww. kredyt. Wnioskodawca zaczął spłacać kredyt po wypłacie ostatniej transzy kredytu na rzecz dewelopera, a zatem już po śmierci A. S. Na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia z 9 sierpnia 2021 r. sporządzonego przez notariusza, spadek po zmarłej A. S. nabyli na podstawie ustawy:
1)mąż (tj. Wnioskodawca) - w 1/2 części,
2)ojciec Z.K. - w 1/4 części,
3)siostra J.Z.- w 1/12 części,
4)siostra K.G. - w 1/12 części oraz
5)brat T.K. - w 1/12 części.
W skład masy spadkowej weszły m.in. prawa wynikające z Umowy deweloperskiej. Z uwagi na powyższe Wnioskodawca oraz spadkobiercy A. S. przy udziale spółki H. Sp. z o.o. zawarli umowę przeniesienia praw i obowiązków wynikających z Umowy deweloperskiej w całości na Wnioskodawcę (dalej również jako: „Umowa cesji”). Pozostali spadkobiercy A. S. przenieśli na Wnioskodawcę prawa wynikające z Umowy deweloperskiej, aby Wnioskodawca mógł zawrzeć umowę przeniesienia własności lokalu mieszkalnego objętego przedmiotową Umowa deweloperską.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że Umowa przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej nie przyjęła formy prawnej żadnej czynności z wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności nie przyjęła postaci umowy sprzedaży. Cesja dokonana na podstawie umowy przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej polegała na przeniesieniu roszczenia o wybudowanie i wyodrębnienie lokalu mieszkalnego, a następnie przeniesienia własności takiego lokalu. Do dnia podpisania umowy cesji nie doszło do wyodrębnienia odrębnej własności nieruchomości w postaci samodzielnego lokalu mieszkalnego, ani nie doszło do rozporządzenia tytułem prawnym do przedmiotowego lokalu. Ponadto w oparciu o ww. umowę nie doszło do jakiejkolwiek zmiany w zakresie należności uiszczanych na rzecz Dewelopera.
Cedenci nie dokonali bowiem żadnych wpłat na rzecz Dewelopera. Wszelkie wpłaty jakie zostały dokonane na rzecz Dewelopera - zostały dokonane przez Cesjonariusza. Co również istotne Umowa przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej ma charakter umowy nieodpłatnej. Cedenci w zamian za przeniesienie roszczeń, o których mowa powyżej nie pobrali od Cesjonariusza żadnych opłat. W związku z zawarciem umowy cesji nie doszło zatem do jakiegokolwiek przepływu środków pieniężnych. Przedmiotem umowy nie było rozporządzenie własnością jakichkolwiek rzeczy lub praw, a przeniesienie uprawnienia do roszczeń wobec Dewelopera o wybudowanie, wyodrębnienie, a następnie przeniesienia własności lokalu mieszkalnego. Nie była to zatem jakakolwiek forma sprzedaży, o której mowa w art. 535 i n. Kodeksu cywilnego, a nadto umowa przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej nie zawiera wszystkich elementów przedmiotowy istotnych, aby mogła zostać zakwalifikowana jako umowa sprzedaży. Wobec powyższego Wnioskodawca wskazuje, że nie była to umowa sprzedaży, ani zamiany rzeczy i praw majątkowych, nie była to umowa pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, nie była to umowa darowizny, ani dożywocia, nie była to umowa o dział spadku, ani umowa o zniesienie współwłasności, nie była to umowa o ustanowienie hipoteki, odpłatnego użytkowania czy odpłatnej służebności, nie była to umowa depozytu nieprawidłowego, ani nie była to umowa spółki. Umowa zawarta przez Wnioskodawcę z Cedentami przy udziale Dewelopera jest umową przelewu uprawnienia do zawarcia umowy przyrzeczonej z umowy deweloperskiej na Cesjonariusza z Cedentów (gdzie początkowo uprawnienie to przysługiwało Wnioskodawcy oraz jego żonie – A. S., a następnie wskutek śmierci A. S. uprawnienie to przysługiwało Wnioskodawcy - w części 3/4, oraz Cedentom - łącznie w pozostałej części). Wskutek ww. umowy żaden z Cedentów nie uzyskał żadnych korzyści majątkowych. Podstawą prawną dokonania cesji praw i obowiązków był art. 509 in fine Kodeksu cywilnego.
Pytanie
Czy zawarcie umowy cesji praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, umowa cesji nie jest żadną z umów, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Podstawą prawną dokonania cesji praw i obowiązków był art. 509 in fine ustawy Kodeks cywilny. Przedmiotem umowy nie było rozporządzenie własnością jakichkolwiek praw, a przeniesienie uprawnienia do roszczenia wobec spółki deweloperskiej o dokonanie wyodrębnienia własności nieruchomości oraz przeniesienia jej własności po jej wyodrębnieniu. Za Ciszewski Jerzy (red), Nazaruk Piotr (red) Kodeks cywilny Komentarz (WKP 2021) można zacytować: „Poza wymienionymi w przepisie umowami powodującymi zobowiązująco-rozporządzający skutek przeniesienia wierzytelności (sprzedaż, zamiana, darowizna, umowa przelewu) także każda inna umowa przewidująca przeniesienie wierzytelności doprowadzi do cesji. Może to być dowolna umowa, w tym nienazwana. Ustawodawca pozostawia otwarty katalog takich umów (por K. Zagrobelny (w ) Kodeks cywilny..., red. E. Gniewek. 2008, s 882; M. Pazdan, Przelew wierzytelności, s. 125; G. Kozieł (w:) Kodeks cywilny t 3, Część szczególna, red A. Kidyba, 2010, s. 756).” Mając powyższe na uwadze Wnioskodawca wskazuje, że Umowa cesji była umową przelewu uprawnienia do zawarcia umowy przyrzeczonej z umowy deweloperskiej na jeden podmiot z kilku podmiotów (gdzie dotychczas uprawnienie przysługiwało wszystkim tym podmiotom, czyli Wnioskodawcy i pozostałym spadkobiercom jego żony). Wskutek ww. umowy spadkobiercy żony Wnioskodawcy nie uzyskali żadnych korzyści, wierzytelności, ani praw majątkowych. Ponadto spadkobiercy Z.K., J.Z., K.G. oraz T.K. nie wpłacili deweloperowi jakichkolwiek kwot jako podmioty po stronie nabywców, albowiem stroną umowy kredytu jest wyłącznie Wnioskodawca i to Wnioskodawca aktualnie spłaca zobowiązania kredytowe. Jako, że czynność, na podstawie której doszło do przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej nie przybrała postaci żadnej z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - zdaniem Wnioskodawcy opisana we wniosku umowa cesji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Na poparcie własnego stanowiska Wnioskodawca powołuje się na interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 marca 2019 r. (Znak: 0111-KDIB2-2.4014.288.2018.2.HS) oraz z dnia 7 kwietnia 2021 r. (Znak: 0111-KDIB2-2.4014.282.2020.2.MM), w których Dyrektor KIS dokonał określenia skutków podatkowych cesji praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej i jednoznacznie - w bardzo podobnym stanie faktycznym jak w niniejszej sprawie - wskazał, że stanowisko podmiotu wnioskującego o wydanie interpretacji podatkowej w tamtejszej sprawie było poprawne w całości.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że podtrzymuje swoje dotychczasowe stanowisko, że umowa cesji nie jest żadną z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ani tym bardziej nie wpływa na zmianę podstawy opodatkowania i jako taka nie podlega zgłoszeniu do urzędu skarbowego. Umowa cesji uprawnienia do zawarcia umowy przyrzeczonej z umowy deweloperskiej nie została ujęta w art. 1 ust. 1 pkt. 1 ww. ustawy, a w orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że przepis ten zawiera katalog zamknięty i nie można interpretować przedmiotowego przepisu rozszerzająco. W konsekwencji zdaniem Wnioskodawcy przedmiotowa umowa cesji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pana we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają:
a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
c) (uchylona),
d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e) umowy dożywocia,
f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g) (uchylona),
h) ustanowienie hipoteki,
i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j) umowy depozytu nieprawidłowego,
k) umowy spółki.
W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4.
Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:
Podatkowi podlegają orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 i 2.
Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).
Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:
Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.
Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Czynnością stanowiącą podstawę cesji może więc być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.
Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.
Jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i jego uzupełnienia wynika, że w 10 czerwca 2020 r. Wnioskodawca z małżonką zawarli ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością umowę deweloperską. W dniu 16 września 2020 r. zmarła żona Wnioskodawcy, po której spadek poza Wnioskodawcą nabyli ojciec i rodzeństwo spadkodawczyni. W skład masy spadkowej weszły m.in. prawa wynikające z umowy deweloperskiej. Na podstawie zawartej przez Wnioskodawcę oraz pozostałych spadkobierców jego żony umowy cesji doszło do przeniesienia w całości na Wnioskodawcę praw i obowiązków wnikających z umowy deweloperskiej. Podstawą prawną dokonania cesji praw i obowiązków był art. 509 in fine Kodeksu cywilnego.
Umowa przeniesienia praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej nie przyjęła formy prawnej żadnej z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w tym umowy sprzedaży.
Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter zamknięty. Zatem czynności cywilnoprawne, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem.
W związku z powyższym, należy stwierdzić, że jeżeli w istocie opisana we wniosku umowa cesji praw i obowiązków wynikających z umowy deweloperskiej nie przybrała postaci żadnej z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (w szczególności przedmiotowa cesja nie przyjęła postaci umowy sprzedaży), to powyższa umowa cesji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego. Nie mieści się ona bowiem w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Wobec powyższego, Pana stanowisko należało uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ... . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.