Interpretacja indywidualna z dnia 14.12.2019, sygn. 0111-KDIB4.4014.413.2019.2.MD, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Temat interpretacji

Czy w świetle zaistniałego stanu faktycznego powstał po stronie Zainteresowanych obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od zawartej umowy przeniesienia praw i obowiązków, a więc czy notariusz zasadnie pobrał od Zainteresowanych podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie 3.778,00 zł?

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r., poz. 900, ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Zainteresowanych przedstawione we wniosku wspólnym z 21 października 2019 r. (data wpływu 25 października 2019 r.), uzupełnionym 2 i 4 grudnia 2019 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 października 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w związku z czym w piśmie z 26 listopada 2019 r. znak: 0111-KDIB4.4014.413.2019.1.MD wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 2 grudnia 2019 r. (wniesienie opłaty) oraz 4 grudnia 2019 r. (data wpływu pisma uzupełniającego).

We wniosku złożonym przez:

• Zainteresowanego będącego stroną postępowania: Pana M. S.;
• Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania: Panią K. S.

przedstawiono następujący stan faktyczny:

Zainteresowani składający wspólnie wniosek, w 26 kwietnia 2019 r. zawarli w formie aktu notarialnego umowę przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej. Wskazana powyżej umowa miała charakter trójstronny została zawarta pomiędzy Zainteresowanymi, przejmującymi prawa i obowiązki z umowy deweloperskiej a A. M.-L. i B. L., jako przenoszącymi prawa i obowiązki z umowy deweloperskiej oraz Deweloperem, który wyraził zgodę na przeniesienie praw i obowiązków z umowy deweloperskiej.

Przedmiotem ww. umowy z 26 kwietnia 2019 r. było przeniesienie przez małżonków A. M.-L.i B. L. praw i obowiązków z umowy deweloperskiej zawartej przez tych małżonków 5 września 2017 r. w formie aktu notarialnego z Deweloperem, na mocy której Deweloper zobowiązał się do ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego składającego się z salonu z kuchnią, sypialni, łazienki i hallu, o powierzchni 38,16 m2, z prawem do wyłącznego korzystania z balkonu przylegającego do lokalu, który to lokal znajdować się będzie na ósmej kondygnacji w budynku, wybudowanym na nieruchomości gruntowej, w skład której wchodzi działka gruntu, dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą w ramach przedsięwzięcia deweloperskiego pod nazwą Z. i jego sprzedaży wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, a małżonkowie A. M.-L. i B. L. zobowiązali się lokal ten kupić za cenę 377.784,00 złotych brutto, w tym podatek od towarów i usług w stawce 8%.

Małżonkowie A. M.-L. i B. L., zgodnie z oświadczeniem Dewelopera złożonym w ww. umowie przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej, dokonali zgodnie z umową deweloperską wpłaty całości ceny sprzedaży lokalu w wysokości 377.784,00 złotych, na indywidualny numer rachunku do wpłat przypisany dla kupującego w ramach mieszkaniowego otwartego rachunku powierniczego Dewelopera w wyznaczonym banku.

Na podstawie umowy przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej małżonkowie A. M.- L. i B. L. przenieśli na małżonków Zainteresowanych całość ich praw i obowiązków wynikających z zawartej 5 września 2017 r. z Deweloperem umowy deweloperskiej, a Zainteresowani w niniejszej sprawie wyrazili zgodę na przeniesienie praw i obowiązków oraz złożyli oświadczenie, że akceptują wszelkie zapisy umowy deweloperskiej, a Deweloper wyraził zgodę na przejście praw i obowiązków z umowy deweloperskiej na Zainteresowanych.

Umowa zawarta 26 kwietnia 2019 r. w formie aktu notarialnego przez Zainteresowanych nie przyjęła formy którejkolwiek czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności umowy sprzedaży. Umowa ta była określona jako umowa przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej i została zawarta w sposób uwzględniający treść art. 509 Kodeksu cywilnego oraz art. 519 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego poprzez przeniesienie praw oraz przeniesienie obowiązków za zgodą Dewelopera.

Z tytułu przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej małżonkowie Zainteresowani przelali na rzecz małżonków A. M.-L. i B. L. kwotę 377.784.00 złotych, czyli kwotę równą zapłaconej przez tych małżonków Deweloperowi cenie zakupu lokalu mieszkalnego określonej w umowie deweloperskiej, z której prawa i obowiązki były przenoszone. Zainteresowani, w związku z zawartą ww. umową przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej zapłacili podatek od czynności cywilnoprawnych, pobrany przez notariusz sporządzającą akt notarialny na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w kwocie 3.778,00 zł, tj. 1 % od kwoty 377.784,00 zł. Podatek ten został pobrany przez notariusz sporządzającą akt notarialny obejmujący ww. Umowę przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowani wyjaśnili, że umowa zawarta przez Zainteresowanych 26 kwietnia 2019 r. miała formę umowy o przeniesienie praw z umowy deweloperskiej wynikającej z art. 509 Kodeksu cywilnego (cesja wierzytelności) oraz wstąpienia w miejsce dłużnika wynikającej z art. 519 Kodeksu cywilnego (przejęcie długu). Taka forma została określona w akcie notarialnym przez Zainteresowanych, zarówno poprzez jego nazwę Umowa przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej, jak i charakter, bowiem regulowała przejście praw i obowiązków z umowy deweloperskiej, a także na przejście praw i obowiązków zgodę wyraził przystępujący również do tej umowy deweloper. Umowa przyjęła formę aktu notarialnego, ponieważ dotyczyła cesji praw z umowy zawartej w formie aktu notarialnego, a ponadto była podstawą wykreślenia z księgi wieczystej nieruchomości roszczenia osób przenoszących prawa z umowy deweloperskiej. Informacja o formie umowy została już zawarta we wniosku, gdzie wskazano, że umowa ta nie przyjęła żadnej z form określonych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w świetle zaistniałego, opisanego powyżej, stanu faktycznego powstał po stronie Zainteresowanych obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od zawartej umowy przeniesienia praw i obowiązków, a więc czy notariusz zasadnie pobrał od Zainteresowanych podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie 3.778,00 zł?

Zdaniem Zainteresowanych, ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (Zainteresowani przywołali treść art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych). Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie umowy wymienione w regulacji art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zasadę numerus clausus czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zdaniem Zainteresowanych, zawarta przez nich z małżonkami L. umowa przeniesienia praw obowiązków z umowy deweloperskiej nie nosi znamion żadnej z ww. umów wskazanych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Czynność prawna przeniesienia ww. praw i obowiązków została dokonana na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego oraz art. 519 § 2 ust. 2 Kodeksu cywilnego, a charakter prawny tej czynności nie przyjął postaci żadnej z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W szczególności przedmiotowa cesja praw i obowiązków nie przyjęła postaci umowy sprzedaży lecz formę umowy pisemnej, nienazwanej. Powodem, dla którego w szczególności nie można uznać, iż umowa o przeniesienie praw i obowiązków zawiera cechy umowy sprzedaży jest fakt, iż małżonkowie L. w zamian za przeniesienie praw i obowiązków z umowy deweloperskiej nie uzyskiwali wynagrodzenia, bowiem kwota zapłacona małżonkom przez Zainteresowanych była równa kwocie dokonanych przez nich wpłat do Dewelopera. Jednocześnie nie można uznać, iż umowa przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej miała cechy umowy darowizny, bowiem małżonkowie L. w zamian za przeniesienie praw i obowiązków uzyskali od Zainteresowanych ekwiwalent świadczenia dokonanego przez nich uprzednio na rzecz Dewelopera.

W świetle powyższych okoliczności w związku z zawarciem przez Zainteresowanych umowy o przeniesienie praw i obowiązków z umowy deweloperskiej nie podlegała ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym nie powstał po stronie Zainteresowanych obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od zawartej umowy przeniesienia praw i obowiązków, a notariusz bezzasadnie pobrał od Zainteresowanych podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie 3.778,00 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Zainteresowanych w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1150, ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r., poz. 1025, ze zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Zainteresowani w dniu 26 kwietnia 2019 r. zawarli umowę cesji praw i obowiązków z umowy deweloperskiej z małżeństwem L. Umowa ta nie przyjęła formy którejkolwiek czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności umowy sprzedaży. Umowa ta była określona jako umowa przeniesienia praw i obowiązków z umowy deweloperskiej i została zawarta w sposób uwzględniający treść art. 509 Kodeksu cywilnego oraz art. 519 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego poprzez przeniesienie praw oraz przeniesienie obowiązków za zgodą Dewelopera.

Jak już wspomniano powyżej, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter zamknięty. Zatem czynności cywilnoprawne, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że jeżeli wskazana we wniosku umowa cesji praw i obowiązków istotnie jak podkreślają to w opisie stanu faktycznego Zainteresowani nie ma charakteru umów sprzedaży, zamiany bądź darowizny, bądź też nie przyjęła postaci żadnej z innych czynności wymienionych w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Wobec powyższego, stanowisko Zainteresowanych należało uznać za prawidłowe.

Końcowo wyjaśnić należy, że rolą Organu interpretacyjnego jest ocena, czy Zainteresowani prawidłowo oceniają skutki podatkowe w kontekście przedstawionego stanu faktycznego. Rolą Organu interpretacyjnego nie jest ocena jak inny podmiot (np. płatnik notariusz) ma postąpić, czy zachował się zgodnie z kompetencjami w danej sytuacji (czy zasadnie pobrał podatek). Rola Organu interpretacyjnego sprowadza się do ściśle określonych przepisami Ordynacji podatkowej działań wymienionych w zacytowanym powyżej art. 14b § 1 tej ustawy. To oznacza także, iż w niniejszej interpretacji nie dokonano oceny charakteru (formy) opisanej umowy cesji; podane przez Zainteresowanych informacje przyjęto jako podstawę oceny skutków podatkowych zawartej umowy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Zainteresowanych i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Zainteresowanych w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, ze zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej