Czy umowa zamiany udziału w budynku mieszkalnym położonym na nieruchomości gruntowej oraz lokali mieszkalnych i niemieszkalnych pomiędzy rodzeństwem będzie zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 5 ustawy o PCC?

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1-3 oraz 5-10 jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 czerwca 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 30 maja 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy zamiany. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

W dniu 26 maja 2022 r. została zawarta pomiędzy Wnioskodawcą, a jego siostrą (dalej: siostra Wnioskodawcy) umowa przedwstępna zamiany (dalej: umowa przedwstępna).

Obecnie Wnioskodawca posiada następujące nieruchomości będące przedmiotem umowy przedwstępnej:

1)Lokal mieszkalny - wartość 660.000 złotych;

2)Lokal niemieszkalny (garaż) - wartość 100.000 złotych;

3)Lokal niemieszkalny (pomieszczenie) - wartość 40.000 złotych.

Łączna wartość mienia Wnioskodawcy wynosi 800.000 złotych.

Siostra Wnioskodawcy posiada następujące nieruchomości będące przedmiotem umowy przedwstępnej:

1)50% udziałów w nieruchomości - budynek mieszkalny położony na nieruchomości gruntowej (pozostałe 50% posiada wnioskodawca) - wartość udziału siostry Wnioskodawcy 550.000 złotych;

2)lokal mieszkalny - wartość 250.000 złotych.

Łączna wartość mienia siostry Wnioskodawcy wynosi 800.000 złotych.

Łączna wartość mienia wynikająca z umowy przedwstępnej wynosi 1.600.000 złotych.

Wszystkie nieruchomości wymienione w umowie przedwstępnej posiadają księgi wieczyste.

W wyniku umowy przedwstępnej dojdzie pomiędzy Wnioskodawcą a siostra Wnioskodawcy do zamiany nieruchomości.

Wnioskodawca i siostra Wnioskodawcy dokonają wymiany bez dopłat.

Wartość mienia jest zgodna z wartością rynkową z dnia zawarcia umowy przedwstępnej.

Zarówno Wnioskodawca jak i siostra Wnioskodawcy nie są płatnikami podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca oraz siostra Wnioskodawcy mają wątpliwości przede wszystkim z interpretacją art. 9 ust. 5 (winno być: art. 9 pkt 5; w dalszej części interpretacji zamieniono na właściwe oznaczenie przepisu) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o PCC).

Wnioskodawca i siostra Wnioskodawcy zobowiązali się dokonać umowy zamiany nieruchomości do dnia 31 stycznia 2023 r.

Pytania

1)Czy odnośnie umowy zamiany udziału w budynku mieszkalnym położonym na nieruchomości gruntowej oraz lokali mieszkalnych pomiędzy rodzeństwem będą zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 5 ustawy o PCC?

2)Czy odnośnie umowy zamiany będącymi lokalami niemieszkalnymi pomiędzy rodzeństwem będą zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 5 ustawy o PCC?

3)Czy w przypadku gdy dojdzie do zamiany pomiędzy rodzeństwem, w której skład wchodzą udział w budynku mieszkalnym położonym na nieruchomości gruntowej, lokale mieszkalne i lokale niemieszkalne, wtedy obowiązek podatkowy wynikający z ustawy o PCC istnieje wyłącznie od lokali niemieszkalnych?

4)Na podstawie jakich kryteriów dojdzie do oceny czy lokal ma charakter mieszkalny/niemieszkalny?

5)Czy można uznać, że lokal niemieszkalny - garaż posiadający własną księgę wieczystą będzie korzystał ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych z art. 9 pkt 5 ustawy o PCC?

6)Czy można uznać, że lokal niemieszkalny - pomieszczenie posiadający własną księgę wieczystą będzie korzystał ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych z art. 9 pkt 5 ustawy o PCC?

7)W jaki sposób wyliczana będzie podstawa podatku od czynności cywilnoprawnych?

8)Jaka jest prawidłowa stawka podatku w przypadku zamiany, w której skład wchodzą lokale niemieszkalne?

9)Na kim spoczywa obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych?

10)Jaka będzie łączna wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest art. 9 pkt 5 ustawy o PCC, choć jak podkreśla się w doktrynie stosowanie tego przepisu ma znaczenie marginalne (S. Bogucki, Podatek od czynności cywilnoprawnych . Komentarz, S. Bogucki. A. Wacławczyk, K. Winiarski, Warszawa 2021, s. 513). Zdaniem Wnioskodawcy, zamiana udziału w budynku mieszkalnym położonym na nieruchomości gruntowej oraz lokali mieszkalnych wchodzących w skład umowy zamiany jest zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych (pismo Dyrektora Krajowej Administracji Skarbowej nr DPP10.841.13.2018 z 26 października 2018 r ). Identyczna sytuacja ma miejsce w przypadku lokali mieszkalnych, które są enumeratywnie wymienione w art. 9 pkt 5 ustawy o PCC i podlegają one zwolnieniu. Zgodnie z art. 9 pkt 5 ustawy o PCC, zwalnia się od podatku następujące czynności cywilnoprawne: zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli stronami umowy są osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.

Oznacza to, że muszą zostać spełnione trzy warunki:

1)musi zostać zawarta umowa zamiany regulowana w art. 603-604 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: kc),

2)zamiana musi dotyczyć mienia lub też praw wynikających z tego mienia wymienionego w art. 9 pkt 5 ustawy o PCC,

3)musi zostać dokonana przez strony zaliczane do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (dalej: uoposid).

Zgodnie z art. 14 ust. 2 uoposid zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 uoposid zalicza się do grupy I - małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, odnośnie umowy zamiany udziału w budynku mieszkalnym położonym na nieruchomości gruntowej oraz lokali mieszkalnych pomiędzy rodzeństwem istnieje zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ad. 2.

Zamiana lokali niemieszkalnych wchodzących w skład umowy przedwstępnej nie jest zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 9 pkt 5 ustawy o PCC, zwalnia się od podatku następujące czynności cywilnoprawne: zamianę budynku mieszkalnego lub jego części, lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: praw do domu jednorodzinnego lub praw do lokalu w małym domu mieszkalnym, jeżeli stronami umowy są osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.

Oznacza to, że muszą zostać spełnione trzy warunki:

1)musi zostać zawarta umowa zamiany regulowana w art. 603-604 kc,

2)zamiana musi dotyczyć mienia lub też praw wynikających z tego mienia wymienionego w art. 9 pkt 5 ustawy o PCC,

3)musi zostać dokonana przez strony zaliczane do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami uoposid.

Lokale niemieszkalne nie są enumeratywnie wymienione w art. 9 pkt 5 ustawy o PCC, co oznacza, że podlegają one opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, zamiana lokali niemieszkalnych podlega obowiązkowi podatkowemu wynikającemu z art. 9 pkt 5 ustawy o PCC.

Ad. 3.

W przypadku gdy umowa zamiany pomiędzy rodzeństwem, w której skład wchodzą zarówno nieruchomości zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych jak i niezwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnej wtedy podatnik płaci podatek od czynności cywilnoprawnych wyłącznie za część niezwolnioną z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, wykładnia językowa nie pozostawia wątpliwości. Zastosowanie instytucji zwolnienia podatkowego nie zawsze ma charakter pełny. Może zdarzyć się, że w ramach jednej czynności prawnej skutki podatkowe tylko w części zwolnią podatnika z obowiązku podatkowego.

W tym konkretnym ustawodawca zastosował, że aby skorzystać ze zwolnienia z art. 9 pkt 5 ustawy o PCC trzeba spełniać łącznie trzy warunki:

1)musi zostać zawarta umowa zamiany regulowana w art. 603-604 kc,

2)zamiana musi dotyczyć mienia lub też praw wynikających z tego mienia wymienionego w art. 9 pkt 5 ustawy o PCC,

3)musi zostać dokonana przez strony zaliczane do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami uoposid.

Jeśli zatem któryś z tych elementów nie został spełniony wtedy nie można skutecznie się powoływać na zwolnienie z art. 9 pkt 5 ustawy o PCC.

Jednakże brak jest uregulowania poprzez dodanie choćby art. 9 ust. 5a ustawy o PCC, z którego wynikałoby, że zwolnienie nie dotyczy sytuacji gdy w ramach umowy zamiany nieruchomości przedmiotem umowy są lokale mieszkalne i niemieszkalne.

Należy podkreślić także, że nawet jeśli organ podatkowy powziąłby wątpliwości co do zastosowanej wykładni przez podatnika, to wtedy podatnik może powołać się na zasadę in dubio pro tributario, która została uregulowana w art. 2a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (dalej: op).

Jak podkreśla się w doktrynie „Trzeba wskazać, że ma ona (zasada in dubio pro tributario), w zakresie dotyczącym wątpliwości prawnych, dwa podstawowe zadania:

1)uniemożliwia wydawanie rozstrzygnięć sprzecznych z wynikami prawidłowo przeprowadzonej wykładni przepisów prawa podatkowego (zakaz poszukiwania innego znaczenia niż wynikające z kontekstu językowego, jeżeli miałoby to prowadzić do rezultatów niekorzystnych dla podatnika);

2)w sytuacji gdy rezultaty wykładni językowej są niejednoznaczne, zobowiązuje podmioty stosujące prawo do podjęcia rozstrzygnięcia najkorzystniejszego dla podatnika, a tym samym uniemożliwia poszukiwanie takiej wykładni, która byłaby niekorzystna dla podatnika (nakaz przyjęcia rezultatów korzystniejszych dla podatnika, a zatem zakaz poszukiwania takiej wykładni, która byłaby niekorzystna dla podatnika). W sytuacji gdy interpretacja językowa pozwala na ustalenie znaczenia przepisu prawa podatkowego, ta zasada ogranicza tylko pokusy interpretatora do sięgnięcia po inne rodzaje wykładni, zwłaszcza celowościowej, których wyniki mogłyby prowadzić do rezultatów niekorzystnych dla podatnika. Jest ona swego rodzaju ograniczeniem, a nie tylko dyrektywą interpretacyjną nakazującą wybór jednego z rodzajów wykładni” (A. Mariański, Ordynacja podatkowa, komentarz pod red. A Mariańskiego, Warszawa 2021, s. 10.)

W interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2015 r. (PK4 8022.44.2015) „Jeśli organ podatkowy natrafi na wątpliwości co do znaczenia przepisu w konkretnej sytuacji faktycznej, a wątpliwości tych nie będzie można usunąć w trakcie prawidłowo prowadzonej wykładni przepisów prawa podatkowego, to wówczas stosując art. 2a Ordynacji podatkowej, powinien przyjąć znaczenie przepisów korzystniejsze dla podatnika”

Należy także podkreślić, że przedmiotami umowy zamiany są przedmioty z których każdy posiada własną księgę wieczystą, a więc nie jest to zamiana typu mieszkanie za samochód.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, stosując reguły wykładni językowej w przypadku umowy zamiany nieruchomości, w której skład wchodzą zarówno udział w budynku mieszkalnym położonym na nieruchomości gruntowej, lokale mieszkalne jak i lokale niemieszkalne pomiędzy rodzeństwem w ramach umowy zamiany opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych będą wyłącznie lokale niemieszkalne.

Ad. 5.

Lokal niemieszkalny - garaż jest rozumiany jako:

Odrębna nieruchomość lokal niemieszkalny - garaż o numerze (tutaj wymieniony jest numer) usytuowanego w kondygnacji podziemnej (wskazany jest numer piętra) budynku w (miejscowość) przy ul. (wskazana ulica) o powierzchni użytkowej (podana powierzchnia), dla którego to lokalu Sąd (wskazana nazwa sądu) prowadzi księgę wieczystą (podany numer księgi wieczystej) do lokalu tego przynależy udział w częściach wspólnych budynku i prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr (podany numer działki) o obszarze (podany obszar) wynoszący części (podane części) zapisany w księdze wieczystej (podany inny numer księgi wieczystej).

Zdaniem Wnioskodawcy, w tym przypadku nie mają zastosowania art. 46, 47, 48, 50 kc. Co prawda nie budzi wątpliwości fakt, że lokale te są nieruchomościami, ale jednak art. 9 pkt 5 ustawy o PCC nie reguluje pojęcia „nieruchomości" lecz budynku mieszkalnego (lub udziału w tym budynku) czy lokalu mieszkalnego. Pojęcia „budynku mieszkalnego" i „nieruchomości" nie można stosować zamiennie, gdyż nie są one tożsame (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 21 marca 2006 r. sygn. akt I SA/Gd 268/04). Oznacza to, że lokal niemieszkalny - garaż nie może być utożsamiany na potrzeby wykładni art. 9 pkt 5 ustawy o PCC, jako przedmiot, który korzysta ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, lokal niemieszkalny - garaż nie będzie podlegał zwolnieniu, co oznacza, że będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w przypadku umowy zamiany, której dokona rodzeństwo.

Ad. 6.

Lokal niemieszkalny - pomieszczenie jest rozumiany jako:

Odrębna nieruchomość lokal niemieszkalny - pomieszczenie oznaczone literą (podana litera) usytuowanego w budynku o numerze (tutaj wymieniony jest numer) w (miejscowość) przy ul. (wskazana ulica) o powierzchni użytkowej (podana powierzchnia) dla którego to lokalu Sąd (wskazana nazwa sądu) prowadzi księgę wieczystą (podany numer księgi wieczystej) do lokalu tego przynależy udział w częściach wspólnych budynku i prawie własności nieruchomości stanowiącej działkę nr (podany numer działki) o obszarze (podany obszar) wynoszący części (podane części) zapisany w księdze wieczystej (podany inny numer księgi wieczystej).

Zdaniem Wnioskodawcy, w tym przypadku nie mają zastosowania art 46, 47, 48, 50 kc. Co prawda nie budzi wątpliwości fakt, że lokale te są nieruchomościami, ale jednak art. 9 pkt 5 ustawy o PCC nie reguluje pojęcia „nieruchomości" lecz budynku mieszkalnego (lub udziału w tym budynku) czy lokalu mieszkalnego. Pojęcia „budynku mieszkalnego” i „nieruchomości" nie można stosować zamiennie, gdyż nie są one tożsame (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 21 marca 2006 r. sygn akt I SA/Gd 268/04). Oznacza to, że lokal niemieszkalny - garaż nie może być utożsamiany na potrzeby wykładni art. 9 pkt 5 ustawy o PCC, jako przedmiot, który korzysta ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, lokal niemieszkalny - pomieszczenie, nie będzie podlegało zwolnieniu, co oznacza, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w przypadku umowy zamiany, której dokona rodzeństwo.

Ad. 7.

Łączna wartość umowy przedwstępnej wynosi 1.600.000 złotych, z czego zamiana będzie dokonywana bez dopłat.

Z tej kwoty 1.600.000 złotych, kwota 1.460.000 złotych dotyczy mienia zwolnionego z podatku od czynności cywilnoprawnych (660.000 zł + 550.000 zł + 250.000 zł), natomiast 140.000 złotych będzie dotyczyć mienia podlegającego opodatkowaniu podatku od czynności cywilnoprawnych (100.000 zł + 40.000 zł).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy o PCC podstawę opodatkowania stanowi przy umowie zamiany w pozostałych przypadkach - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, od którego przysługuje wyższy podatek.

Oznacza to, że podatek od czynności cywilnoprawnych pobierany wyłącznie od lokalu niemieszkalnego garażu o wartości 100.000 złotych oraz od lokalu niemieszkalnego pomieszczenia o wartości 40.000 złotych.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, podatek od czynności cywilnoprawnych będzie pobierany wyłącznie od lokali niemieszkalnych, a jego podstawa będzie wynosiła 140.000 złotych.

Ad. 8.

Stawka wynikająca z umowy zamiany jest regulowana w art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o PCC i wynosi 2% takiej transakcji. Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, właściwa będzie stawka 2% podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ad. 9.

Zgodnie z art. 603 kc przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie do przeniesienia własności innej rzecz. Zgodnie z art. 604 kc do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Oznacza to, że Wnioskodawca sprzedaje lokal mieszkalny i dwa lokale niemieszkalne, a siostra Wnioskodawcy kupuje jeden lokal mieszkalny i dwa lokale niemieszkalne.

Siostra Wnioskodawcy sprzedaje 50% udziału w budynku mieszkalnym położonym na nieruchomości gruntowej oraz lokal mieszkalny, a Wnioskodawca kupuje 50% udziału w budynku mieszkalnym położonym na nieruchomości gruntowej oraz lokal mieszkalny.

Zgodnie z art. 4 pkt 2 ustawy o PCC w przypadku umowy zamiany obowiązek podatkowy spoczywa na stronach czynności. Ponadto zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o PCC, jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na stronach umowy zamiany powstaje zobowiązanie solidarne. Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy o PCC płatnikiem aktu notarialnego będzie notariusz, przed którym zostanie zawarta umowa zamiany.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych zobowiązanie to będzie musiało być zapłacone solidarnie przez strony, tj. Wnioskodawcę oraz siostrę Wnioskodawcy.

Ad. 10.

Łączna wartość podatku od czynności cywilnoprawnych będzie obliczona według następujących zasad:

Wartość lokali niemieszkalnych: 100.000 zł + 40.000zł = 140.000 zł

Stawka podatku od czynności cywilnoprawnych: 2%

Wzór: Wartość lokali niemieszkalnych x stawka podatku od czynności cywilnoprawnych równa się kwota podatku (140.000 zł x 0.02 = 2.800 złotych)

Kwota podatku do zapłaty będzie wynosiła łącznie 2.800 złotych.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, łączna kwota podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku umowy zamiany wyniesie 2.800 złotych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie pytań oznaczonych nr 1-3 oraz 5-10 jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1-3 oraz 5-10. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym pytania oznaczonego we wniosku nr 4, zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy:

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Natomiast zgodnie z art. 4 pkt 2 ww. ustawy:

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy:

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, umowa zamiany – co do zasady – podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przepisy powołanej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidują jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 9 pkt 5 ww. ustawy:

Z treści przepisu art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że aby skorzystać z powyższego zwolnienia muszą być łącznie spełnione następujące warunki:

1)musi zostać zawarta umowa zamiany, i

2)przedmiotem umowy zamiany musi być:

-budynek mieszkalny lub jego część albo

-lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość albo

-spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego albo

-wynikające z przepisów prawa spółdzielczego: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, i

3)stronami umowy zamiany muszą być osoby zaliczone do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360):

W rozumieniu ustawy Kodeks cywilny rzeczami są tylko przedmioty materialne. Rzeczy dzielą się na nieruchomości (grunty, budynki oraz części budynków tzw. nieruchomości lokalowe) i na rzeczy ruchome. Przedmiotami zamiany w ujęciu Kodeksu cywilnego oprócz rzeczy mogą być prawa majątkowe. Prawami majątkowymi są przysługujące danej osobie prawa do korzystania i rozporządzania określoną rzeczą lub prawem ustanowionym na tej rzeczy.

Zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2021 r., poz. 1043):

W myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Ze stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca i jego siostra planują zawrzeć umowę zamiany, na mocy której na Wnioskodawcę zostanie przeniesiony udział w wysokości 50% w nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym oraz lokal mieszkalny w zamian za co siostra Wnioskodawcy otrzyma lokal mieszkalny oraz dwa lokale niemieszkalne (garaż i pomieszczenie).

A zatem w niniejszej sprawie dojdzie do zawarcia umowy zamiany między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. Do rozważenia pozostaje więc kwestia, czy przedmiot umowy zamiany w niniejszej sprawie, którym w rozważanym przypadku jest udział w nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, lokale mieszkalne oraz lokale niemieszkalne w całości mieści się w dyspozycji art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z treści ww. zwolnienia jednoznacznie wynika, iż dotyczy ono wskazanych powyżej przedmiotów umowy, tj. zamiany budynków, lokali i praw do budynków i lokali mających charakter mieszkalny. Zatem bez wątpienia będące przedmiotem zamiany lokale niemieszkalne nie są objęte zwolnieniem. Gdyby bowiem wolą ustawodawcy było, że prawo do zwolnienia określone tymże przepisem będzie przysługiwało również do zamiany lokali niemieszkalnych, to takie uregulowanie zawarłby w analizowanym przepisie.

W dalszej kolejności należy ustalić, czy omawiane zwolnienie w przypadku zamiany udziału w budynku mieszkalnym, obejmuje również udział w gruncie, na którym ten budynek jest posadowiony.

Kierując się przepisami Kodeksu cywilnego, należy zauważyć, że w myśl art. 48 Kodeksu cywilnego:

Jednocześnie przepisy art. 47 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego wskazują, że:

Z powyższych przepisów wynika, że nie jest możliwe przeniesienie własności gruntu bez posadowionego na nim budynku. Tym samym nie jest również możliwe przeniesienie własności udziału w gruncie bez jednoczesnego przeniesienia udziału w budynku znajdującym się na tym gruncie. 

Mając na uwadze cywilistyczne ujęcie nieruchomości należy stwierdzić, że w przypadku gdy przedmiotem zamiany jest udział w nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, zwolnienie, o którym mowa w art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obejmuje również udział w gruncie.

Reasumując, należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że z tytułu zawarcia planowanej umowy zamiany, zwolnieniem objęty będzie wyłącznie udział w budynku mieszkalnym wraz z udziałem w gruncie, na którym budynek ten jest posadowiony oraz lokale mieszkalne. Lokale niemieszkalne, jako nie wymienione w treści art. 9 pkt 5 ww. ustawy będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy bowiem zauważyć, że zwolnienie określone w art. 9 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma służyć swobodnej, nieobciążonej fiskalnie wymianie budynków i lokali mieszkalnych między osobami najbliższymi. Tym samym garaż oraz pomieszczenie będące lokalami niemieszkalnymi nie wpisują się w zakres omawianego zwolnienia.

W dalszej kolejności należy zatem przejść do zasad opodatkowania tej części umowy zamiany, która nie będzie podlegać zwolnieniu na podstawie ww. art. 9 pkt 5 ustawy. Mając na uwadze treść przywołanych przepisów, tj. art. 6 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy, podstawę opodatkowania będzie stanowiła kwota odpowiadająca wartości rynkowej lokali niemieszkalnych (garażu oraz pomieszczenia) z dnia zawarcia umowy zamiany. Stawka podatku zgodnie z ww. art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy, wyniesie 2%. Zgodnie natomiast z ww. art. 4 pkt 2 ww. ustawy, przy umowie zamiany obowiązek podatkowy ciąży na stronach czynności. Ponadto zgodnie z art. 5 ust. 2 ww. ustawy:

W myśl art. 10 ust. 2 ww. ustawy:

Zatem w rozpatrywanej sprawie płatnikiem będzie notariusz, przed którym dojdzie do zawarcia umowy zamiany, natomiast obowiązek podatkowy będzie ciążył solidarnie na stronach czynności, czyli na Wnioskodawcy i jego siostrze.

Reasumując, należny podatek z tytułu zawarcia umowy będzie wynosił 2% od sumy wartości rynkowej lokali niemieszkalnych, tj. garażu i pomieszczenia, ustalonej na dzień zawarcia umowy zmiany. Przedstawiony we wniosku sposób wyliczenia kwoty podatku jest prawidłowy. Nie możemy natomiast potwierdzić, że kwota podatku do zapłaty wyniesie 2.800 zł.

Zgodnie bowiem z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

Wydając interpretację w trybie ww. przepisu organ nie oblicza wysokości należnego podatku, w związku z tym Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie mógł się ustosunkować do przedstawionych przez Wnioskodawcę obliczeń.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (opisem zdarzenia przyszłego) przedstawionym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Do wniosku dołączył Pan dokument – akt notarialny. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionym przez Pana i Pana stanowiskiem.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ... . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.