Czy nabywanie na podstawie umowy sprzedaży pojazdów samochodowych przeznaczonych do rozbiórki i demontażu podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeżeli z tytułu tej transakcji nie jest uiszczany podatek od towarów i usług?

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 sierpnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek z 26 sierpnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych kupna pojazdów samochodowych. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą „…”. Miejscem wykonywania działalności gospodarczej jest miejscowość (…) .

Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest sprzedaż hurtowa i detaliczna odpadów i złomu, a także skup autobusów, samochodów ciężarowych, naczep, przyczep, maszyn budowlanych, silników oraz innych części samochodowych, jak również skup złomu i metali kolorowych. Wnioskodawca zajmuje się także rozbiórką konstrukcji stalowych oraz sprzedażą części do autobusów, samochodów ciężarowych, samochodów osobowych itp.

Stosownie do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. z 2007 nr 251 poz. 1885) przeważającą działalnością gospodarczą Wnioskodawcy jest sprzedaż hurtowa odpadów i złomu (PKD 46.77.Z). Ponadto Wnioskodawca wykonuje działalność gospodarczą zaliczaną do następujących kategorii: demontaż wyrobów zużytych (PKD 38.31.Z), sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek (PKD 45.11.Z), sprzedaż hurtowa i detaliczna pozostałych pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKD 45.19.Z), sprzedaż hurtowa części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKD 45.31.Z), sprzedaż detaliczna części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKD 45.32.Z), sprzedaż hurtowa maszyn i urządzeń rolniczych oraz dodatkowego wyposażenia (PKD 46.61.Z), działalność taksówek osobowych (PKD 49.32.Z), pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany (PKD 49.39.Z), transport drogowy towarów (PKD 49.41 .Z), kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek (PKD 68.10.Z), wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (PKD 68.20.Z), wynajem i dzierżawa samochodów osobowych i furgonetek (PKD 77.11.Z), działalność agencji pracy tymczasowej (PKD 78.20.Z).

Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U z 2022 poz. 931, zwana dalej: „ustawą VAT”) figurującym w wykazie podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT. Z tytułu sprzedaży części samochodowych, złomu i metali kolorowych Wnioskodawca uiszcza podatek od towarów i usług. Każda ww. transakcja sprzedaży jest dokumentowana fakturą VAT.

Wnioskodawca w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, w celu pozyskania złomu i części samochodowych do dalszej sprzedaży, nabywa pojazdy samochodowe osobowe i ciężarowe przeznaczone do demontażu i rozbiórki, z których poszczególne części są następnie sprzedawane lub utylizowane, od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Transakcje nabycia ww. pojazdów są dokumentowane stosowną umową sprzedaży, regulującą elementy przedmiotowo istotne, tj. strony umowy, jej przedmiot oraz cenę. Strony ustalają cenę na podstawie wartości rynkowej pojazdu.

Każdy pojazd zostaje rozebrany na części pierwsze. Sam demontaż rozpoczyna się od pomiaru masy pojazdu oraz usunięcia poduszki powietrznej. Kolejnym krokiem jest pozbycie się paliwa oraz wszelkich płynów eksploatacyjnych, a także oczyszczenie układu klimatyzacyjnego z czynnika chłodniczego. Następnie wymontowywane są akumulatory, filtr oleju, katalizator spalin, szyby, opony, elementy zawierające rtęć, przedmioty wyposażenia i części, które mogą nadawać się do dalszego użytku. Są to między innymi: elementy oświetlenia, sprzęt elektroniczny, felgi stalowe i aluminiowe, podzespoły mechaniczne, czyli silniki, skrzynie biegów, amortyzatory, alternatory i rozruszniki, a także błotniki, maski, zderzaki, klapy czy drzwi. Poszczególne elementy są segregowane i przekazywane wyłącznie licencjonowanym odbiorcom - szyby trafiają do hut szkła, oleje do punktów skupów olejów zużytych, tworzywa sztuczne są poddawane recyklingowi i wykorzystywane w wytwórstwie gumowych i plastikowych części. Akumulatory są transportowane do hut akumulatorów, gdzie oddzielany jest kwas, ołów oraz tworzywo sztuczne.

Wymontowywane z nabywanych pojazdów ww. części samochodowe, elementy karoserii, akcesoria samochodowe itp., są sprzedawane zarówno osobom prowadzącym działalność gospodarczą, jak i osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Elementy pozostałe po demontażu, po odpowiednim przygotowaniu (pocięciu, zgnieceniu prasą itp.), stają się złomem i również podlegają sprzedaży, bądź ewentualnej utylizacji. W ww. sytuacjach dostawy towarów, potwierdzone fakturami VAT lub paragonami z kasy rejestrującej, podlegają opodatkowaniu 23% stawką VAT.

Od każdej zawartej umowy sprzedaży, na mocy której Wnioskodawca nabywa pojazd samochodowy, Wnioskodawca uiszcza podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% kwoty sprzedaży (ceny). Ze względu na bardzo dużą ilość zawieranych umów sprzedaży, Wnioskodawca za każdy miesiąc kalendarzowy składa zbiorcze deklaracje w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych na druku PCC-4.

W związku z uiszczaniem od ww. transakcji nabycia pojazdów samochodowych podatku od czynności cywilnoprawnych, a nie podatku od towarów i usług, Wnioskodawca nie ma możliwości odliczenia kwoty podatku uiszczonego od kwoty podatku należnego w ramach procedury uregulowanej w art. 86 ust. 1 ustawy VAT. Wnioskodawca miałby taką możliwość, gdyby ww. transakcje były opodatkowane podatkiem od towarów i usług - uiszczany przez Wnioskodawcę podatek, jako podatek naliczony, mógłby pomniejszyć kwotę podatku należnego obciążającego Wnioskodawcę.

Pytanie

Czy w przedstawionym stanie faktycznym nabywanie pojazdów samochodowych osobowych i ciężarowych przeznaczonych do rozbiórki i demontażu na podstawie umów sprzedaży podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm., dalej zwaną; „ustawa PCC”)?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym nabywanie pojazdów samochodowych osobowych i ciężarowych przeznaczonych do rozbiórki i demontażu na podstawie umów sprzedaży nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Obciążenie Wnioskodawcy obowiązkiem uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawierania ww. umów sprzedaży narusza jego zdaniem konstytucyjną zasadę równości wobec prawa podatkowego oraz zasadę sprawiedliwości opodatkowania, stawiając go w mniej korzystnej sytuacji niż pozostałych przedsiębiorców, gdyż nie ma możliwości odliczenia uiszczenia podatku w ramach procedury uregulowanej w art. 86 ustawy VAT, ze względu na to, że transakcja jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a nie podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, prowadzi to do powstania sytuacji, w której dwaj przedsiębiorcy prowadzący taki sam rodzaj działalności gospodarczej, nabywający i sprzedający tożsame dobra, znajdujący się w takiej samej sytuacji faktycznej będą obciążeni diametralnie różnymi zobowiązaniami podatkowymi, co prowadzi do dyskryminacji gospodarczej i pokrzywdzenia tych przedsiębiorców, którzy są w gorszej sytuacji prawno-podatkowej.

Zasada równości wobec prawa jest konstytucyjną zasadą unormowaną w art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm., dalej zwana: „Konstytucją RP”), zgodnie z którą wszyscy są wobec prawa równi, wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Jednocześnie ust. 2 ww. artykułu stwierdza, iż nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Współczesne znaczenie zasady równości wiąże się przede wszystkim z cechą powszechności prawa. Równość uzasadnia zasadę powszechności prawa. Z drugiej strony powszechność prawa stanowi instrument realizowania zasady równości (P. Tuleja [w:] P. Czarny, M. Florczak-Wątor, B. Naleziński, P. Radziewicz, P. Tuleja, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, LEX/el. 2021, art. 32).

Równe traktowanie polega na wyznaczeniu i egzekwowaniu jednakowych następstw norm prawnych w podobnych stanach faktycznych (D. Dąbek, Równość jako kryterium sądowej kontroli administracji [w:] Równość w prawie administracyjnym, red. J. Korczak, P. Lisowski, Warszawa 2018, s. 390.). Sprzeciwia się ona przywilejom podatkowym oraz nieuzasadnionej preferencji w opodatkowaniu.

Trybunał Konstytucyjny w swym ugruntowanym orzecznictwie za istotę równości w rozumieniu art. 32 ust. 1 Konstytucji uważa równe traktowanie adresatów norm, którzy charakteryzują się w równym stopniu określoną cechą prawnie relewantną. W grupie tych osób niedopuszczalne jest różnicowanie, czy to dyskryminujące, czy faworyzujące. Wszystkie podmioty, które charakteryzują się w równym stopniu daną istotną cechą ze stosowanej normy, powinny być w świetle art. 32 ust. 1 Konstytucji RP traktowane według jednakowej miary, czyli równo i bez jakiegokolwiek zróżnicowania (Wyroki TK: z 5.10.2005 r., SK 39/05, OTK ZU 2005/9A, poz. 99; z 7.11.2007 r., K 18/06, OTK ZU 2007/10A, poz. 122., a także: wyroki z 6 maja 1998 r., K 37/97; z 20 października 1998 r., K 7/98; z 17 maja 1999 r., P 6/98, a w ostatnim okresie - m.in. wyroki z 21 stycznia 2014 r., SK 5/12, pkt III.3.6.2; 13 maja 2014 r., SK 61/13, pkt 111.4.1; 21 lipca 2014 r., K 36/13, pkt III.2.1-).

W sytuacji naruszenia zasady równości może dojść do dyskryminacji, rozumianej jako nieuzasadnione różnicowanie osób w oparciu o ich obiektywne cechy (TK - z 5.07.2005 r., P 14/10). Stanowi ona przejaw kwalifikowanej nierówności, gdyż godzi w wartości konstytucyjnie chronione. Dyskryminacja może mieć charakter bezpośredni, gdy wynika wprost z przepisów prawa lub aktów jego stosowania. Możliwa jest również dyskryminacja pośrednia. Mamy z nią do czynienia w sytuacji, gdy prawo wprost nie przewiduje nieuzasadnionego i kwalifikowanego zróżnicowania, jednak nie zapobiega powstaniu sytuacji faktycznej, w której takie zróżnicowanie występuje.

Trybunał wskazuje, iż zasada równości daje się zatem wyrazić w formule, w myśl której nie wolno tworzyć takiego prawa, które różnicowałoby sytuację prawną podmiotów, których sytuacja faktyczna jest taka sama (sygn. P 4/03, OTK ZU nr 6/A/2004, poz. 55; sygn. K. 17/95, OTK ZU nr 3/1995, poz. 18, s. 177 oraz sygn. K. 7/98, OTKZU nr 6/1998, poz. 96, s. 505).

Jednocześnie zdaniem Trybunału Ustawodawca może różnicować sytuację pewnych podmiotów, jeżeli jest to racjonalnie uzasadnione i pozostaje w związku z celem i treścią przepisów składających się na daną normę prawną. Waga interesu, któremu ma służyć zróżnicowanie, winna pozostawać w odpowiedniej proporcji do wagi interesów naruszanych przez różne traktowanie.

Różnicowanie musi mieć podstawę w wartościach, zasadach lub normach konstytucyjnych (zob. wyroki TK: z 16.12.1997 r., K 8/97, OTK ZU 1997/5-6, poz. 70; z 2.04.2003 r., K 13/02, OTK ZU 2003/4A, poz. 28.).

Z powyższą zasadą należy zestawić zasadę sprawiedliwości opodatkowania, którą traktuje się jako fundament racjonalnego systemu podatkowego (A. Gomułowicz, w: System prawa finansowego, t. III, L. Etel (red.), Warszawa 2010, s. 126 i nast.). W jej myśl, prawo podatkowe, ze swojej natury oraz doniosłości prawnej, powinno być sprawiedliwe dla wszystkich obywateli, bez względu na status społeczny, pochodzenie, rasę czy religię. Z zasadą tą, w sposób bezpośredni, wiąże się zasada powszechności obowiązku podatkowego.

Podstawę sprawiedliwości podatkowej dostrzega się w art. 84 Konstytucji RP, zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Z tego przepisu wynikać ma równość i powszechność opodatkowania. Wymaga to jednakowego traktowania wszystkich podmiotów znajdujących się w takiej samej sytuacji faktycznej i prawnej (Wyrok NSA z 4.07.2018 r., II FSK 1707/16, LEX nr 2523609).

Trybunał Konstytucyjny w odniesieniu do sprawiedliwości podatkowej unormowanej w art. 84 Konstytucji RP, stwierdza, że z równości podatkowej wynika opodatkowanie w równy sposób wszystkich podmiotów będących w takiej samej sytuacji ekonomicznej. Wynikający z tego przepisu obowiązek ponoszenia podatków można odczytać jako powinność realizacji zasady równości na gruncie prawa podatkowego (Wyrok TK z 18.10.2011 r., SK 2/10, OTK ZU 2011/8A, poz. 83, i cytowana tam literatura).

W orzecznictwie, a także w doktrynie prawa, zasada sprawiedliwości (podatkowej) polega na kształtowaniu podatków zgodnie z zasadą powszechności i równości (zob. M. Mastalski, Prawo podatkowe ..., s. 56-57; R. Hauser, „Sprawiedliwość” podatkowa, [w:] Państwo prawa, parlamentaryzm, sądownictwo konstytucyjne. Pamięci Profesora Zdzisława Czeszejki-Sochackiego, red. A. Jamróz, Białystok 2012, s. 109; A. Gomułowicz, J. Małecki, Podatki ..., s. 84). Potwierdził to również Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 18 października 2011 r., SK 2/10, w którym sprawiedliwość podatkowa, wyrażona w art. 84 konstytucji, jest oparta na zasadzie równości i powszechności opodatkowania. Ta ostatnia oznacza, że obowiązek podatkowy spoczywa na wszystkich zobowiązanych podmiotach, zaś podatkiem objęte są wszelkie stany faktyczne, z którymi wiąże się obowiązek podatkowy. Z kolei zasada równości podatkowej określa sytuację wszystkich podmiotów znajdujących się w takiej samej sytuacji ekonomicznej (w zakresie stanu majątkowego, rodzajów źródeł przychodów i ich wielkości); powinny zatem być opodatkowane równo. Obowiązek ponoszenia podatków, nałożony w art. 84 konstytucji, można, zdaniem TK, odczytywać jako powinność realizacji zasady równości na gruncie prawa podatkowego. Dopuszcza ona bowiem (uzasadnione) zróżnicowanie podmiotów i wiąże się ściśle z zasadą sprawiedliwości społecznej w ujęciu sprawiedliwości rozdzielczej, opartej na regule proporcjonalności - sprawiedliwe jest to, co proporcjonalne. Podobnie stwierdził TK w orzeczeniu z 16 marca 2010 r., zobowiązując każdego do przyczyniania się w miarę możliwości do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych. Powszechność opodatkowania oznacza, zdaniem TK, że wszyscy, na równych zasadach, będą przyczyniali się do pokrywania wspólnych potrzeb, przy założeniu, że przedmiotem obowiązku daninowego mogą być rozmaite stany faktyczne i prawne.

Powszechność opodatkowania oznacza, że podatek jako świadczenie nieekwiwalentne powinien spoczywać na wszystkich - wszyscy muszą się przyczyniać do pokrywania wspólnych potrzeb. Wyrazem tej zasady jest również to, że wszystkie podmioty są tak dalece opodatkowane, jak to określają ustawy podatkowe (...)’’ (E. Fojcik-Mastalska, R. Mastalski, Zasada zupełności..., s. 389; A. Gomułowicz, J. Małecki, Podatki ..., s. 101, za: K. Działocha, A. Łukaszczuk [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, wyd. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016, art. 84). Daniny bowiem są świadczeniem powszechnym, przymusowym, bezzwrotnym, które mogą przybrać różną postać, np. podatków, opłat administracyjnych (adiacenckich), ceł, abonamentu rtv (por. wyrok TK z 16 marca 2010 r., K 24/08, pkt VI.2.4).

Przeciwieństwa powszechności opodatkowania to indywidualizacja, wyjątek, zróżnicowanie czy wreszcie dyskryminacja. Unormowania podatkowe dopuszczające odstępstwa od powszechności winny być oparte na racjonalnych podstawach i zgodne z szeregiem zasad i wartości konstytucyjnych. Powszechność podatkowa ma prowadzić do ponoszenia podatku przez wszystkie podmioty określone w danej ustawie i to kryterium ma kluczowe, wymierne znaczenie, a postulaty jednakowego traktowania przez władzę czy spełnienia tego obowiązku przez inne podmioty - w dalszej kolejności. Za sprawiedliwy w świetle Konstytucji uznać można podatek ponoszony przez każdego i na zasadzie równości (por. A. Krzywoń, Podatki i inne daniny w Konstytucji ..., s. 80).

W konsekwencji, w świetle powyższych rozważań, określając normatywną treść obowiązku podatkowego ustawodawca powinien czynić to z zachowaniem konstytucyjnych zasad równości i sprawiedliwości społecznej (wyrok TK z dnia 22 października 2002 r., SK 39/01). Dopuszczalność ewentualnych odstępstw od zasady powszechności opodatkowania powinna być zawsze rozważana przy uwzględnieniu standardów demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji). Ustawowe wyjątki mogą służyć w szczególności realizacji polityki gospodarczej państwa, zwłaszcza pobudzeniu koniunktury przez zachęcanie obywateli do inwestowania w określone dziedziny (wyrok TK z dnia 20 listopada 2002 r., K 41/02).

Zdaniem Wnioskodawcy, jego sytuacja podatkowa jest kształtowana w sposób mniej korzystny, niż w przypadku przedsiębiorców, którzy z tytułu zawierania umów sprzedaży i nabywania towarów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej mają prawo do odliczenia kwoty podatku uiszczonego (jako podatku naliczonego) od kwoty podatku należnego w ramach procedury uregulowanej w art. 86 ust. 1 ustawy VAT. Jednocześnie nie ma to aksjologicznego uzasadnienia, gdyż Wnioskodawca nabywa towary w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, a sama transakcja ma ścisły związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Wnioskodawca nie nabywa pojazdów samochodowych do majątku prywatnego, lecz do majątku związanego z działalnością gospodarczą. Mimo powyższego, w ustawie PCC nie przewidziano żadnego mechanizmu, który pozwalałby zminimalizować ponoszone ciężary podatkowe wynikające z prowadzonej działalności gospodarczej, w sytuacji, gdy taki mechanizm - w formie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego - jest przewidziany w ustawie o VAT.

Jak zostało wskazane we wniosku, nabywane pojazdy są demontowane na części bądź złomowane, a następnie są sprzedawane osobom prowadzącym działalność gospodarczą, jak i osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Wnioskodawca, jako czynny, zarejestrowany podatnik podatku od towarów i usług, figurujący w wykazie podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, każdą transakcję dokumentuje fakturą VAT lub paragonem z kasy rejestrującej i nalicza 23% podatek VAT, który następnie rozlicza do odpowiedniego Urzędu Skarbowego. Jednocześnie, Wnioskodawca jest pozbawiony tego swoistego przywileju, dobrodziejstwa przewidzianego w art. 86 ust. 1 ustawy VAT, jakim jest prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, gdyż z tytułu nabywania pojazdów samochodowych osobowych i ciężarowych jest obciążony - zdaniem Wnioskodawcy niesłusznie - podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W konsekwencji naruszona zostaje konstytucyjna zasada równości wobec prawa podatkowego oraz zasada sprawiedliwości opodatkowania, stawiając Wnioskodawcę w mniej korzystnej, dyskryminującej pozycji w stosunku do pozostałych przedsiębiorców obecnych na rynku. Zdaniem Wnioskodawcy, prowadzi to do powstania sytuacji, w której dwaj przedsiębiorcy prowadzący taki sam rodzaj działalności gospodarczej, nabywający i sprzedający tożsame dobra, znajdujący się w takiej samej sytuacji faktycznej będą obciążeni diametralnie różnymi zobowiązaniami podatkowymi, co pozostaje w sprzeczności z wyżej przytoczonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego i innych sądów, w myśl którego nie wolno tworzyć takiego prawa, które różnicowałoby sytuację prawną podmiotów, których sytuacja faktyczna jest taka sama. Jasno wskazano w orzecznictwie, iż wszystkie podmioty, które charakteryzują się w równym stopniu daną istotną cechą ze stosowanej normy, powinny być w świetle art. 32 ust. 1 Konstytucji RP traktowane według jednakowej miary, czyli równo i bez jakiegokolwiek zróżnicowania.

Wobec powyższego, w przedstawionym stanie faktycznym nabywanie pojazdów samochodowych osobowych i ciężarowych przeznaczonych do rozbiórki i demontażu na podstawie umów sprzedaży nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 111 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy:

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Wartość rynkową określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy, w myśl którego: 

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

W myśl art. 9 pkt 6 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 10 ust. 1a ww. ustawy:

Jak wynika z powołanych przepisów – umowa sprzedaży rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania przekracza 1000 zł podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym. Stawka podatku od umowy sprzedaży rzeczy ruchomych wynosi 2%.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy:

Z treści art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniem wyjątków, o których mowa w lit. b). Wyłączenie danej czynności cywilnoprawnej z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych ma więc miejsce tylko w przypadku, gdy z tytułu dokonania tej właśnie czynności, jedna ze stron jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Przy zawieraniu umowy sprzedaży rzeczy ewentualny status podatnika podatku od towarów i usług posiada sprzedający. Nie jest istotny w tym przypadku status prawnopodatkowy kupującego, gdyż z tytułu zakupu rzeczy nie jest on podatnikiem podatku od towarów i usług.

W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej skupuje od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej pojazdy samochodowe przeznaczone do zezłomowania. Wnioskodawca zajmuje się także sprzedażą części do pojazdów samochodowych, które pozyskuje z nabywanych pojazdów. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i z tytułu sprzedaży części samochodowych, złomu i metali kolorowych uiszcza podatek od towarów i usług a każdą transakcję sprzedaży dokumentuje fakturą VAT. Natomiast transakcje nabycia przez Wnioskodawcę pojazdów samochodowych są dokumentowane umową sprzedaży i od każdej zawartej umowy sprzedaży, Wnioskodawca uiszcza podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% kwoty sprzedaży.

Wnioskodawca wskazuje, że ze względu na fakt, że transakcja nabycia pojazdów samochodowych jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a nie podatkiem od towarów i usług, nie ma on możliwości odliczenia kwoty podatku uiszczonego od kwoty podatku należnego w ramach procedury uregulowanej w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, nabywanie pojazdów samochodowych na podstawie umów sprzedaży nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ze stanowiskiem Wnioskodawcy nie można się zgodzić.

Z ww. art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 9 pkt 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych bezsprzecznie wynika, że opodatkowaniu tym podatkiem podlega umowa sprzedaży rzeczy ruchomych, jeżeli podstawa opodatkowania przekracza 1.000 zł. Jedynie w przypadku gdy dana czynność (ta konkretna umowa sprzedaży) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona, umowa sprzedaży - na podstawie art. 2 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Podatnik nie ma dowolności w wyborze podatku jakim ma być opodatkowana dana czynność. Skoro zawierane przez Wnioskodawcę umowy sprzedaży pojazdów samochodowych nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to nie mogą zostać wyłączone z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nie ma żadnych podstaw, aby zawierane przez Wnioskodawcę umowy sprzedaży pojazdów samochodowych nie podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W niniejszej sprawie, decydującym jest argument, że ww. transakcje nabycia przez Wnioskodawcę pojazdów samochodowych nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wnioskodawca uiszcza podatek od towarów i usług jedynie od transakcji sprzedaży części samochodowych, złomu i metali kolorowych, natomiast z tytułu zawieranych umów sprzedaży pojazdów samochodowych uiszcza podatek od czynności cywilnoprawnych. Jedynie bowiem opodatkowanie lub zwolnienie z opodatkowania danej transakcji (umowy sprzedaży) podatkiem od towarów i usług, znosi obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przywołane przez Wnioskodawcę we własnym stanowisku zasady równości wobec prawa oraz  sprawiedliwości i powszechności opodatkowania należy interpretować w ten sposób, że wszyscy podatnicy z tytułu zawarcia umowy sprzedaży są zobowiązani do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnej, jeżeli ta konkretna umowa sprzedaży nie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności nie jest z tego podatku zwolniona.

Wnioskodawca przyrównuje swoją sytuację do przedsiębiorców, którzy dokonują transakcji opodatkowanych podatkiem od towarów i usług i korzystają z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca nie dostrzega, że znajduje się w odmiennej sytuacji. Skoro zawierane przez Wnioskodawcę umowy sprzedaży pojazdów samochodowych nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to nie podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W tym zakresie brzmienie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest jednoznaczne. Odmienna interpretacja art. 1 ust. 1 pkt 1 oraz art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowiłaby zaprzeczenie konstytucyjnym zasadom równości wobec prawa, sprawiedliwości i powszechności opodatkowania. Należy jeszcze raz podkreślić, że punktem wyjścia jest opodatkowanie danej transakcji podatkiem od towarów i usług. W pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga zatem kwestia czy konkretna transakcja (umowa sprzedaży) – dokonana pomiędzy Wnioskodawcą i sprzedawcą pojazdu samochodowego – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia umowy sprzedaży podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wyłącznie opodatkowanie lub zwolnienie z opodatkowania tej konkretnej czynności (umowy sprzedaży) podatkiem od towarów i usług może skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Natomiast opodatkowanie umowy sprzedaży podatkiem od towarów i usług nie zależy od woli, czy chęci Wnioskodawcy, lecz od regulacji wynikających z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Nie sposób zatem zgodzić się z Wnioskodawcą, że dochodzi do dyskryminacji i pokrzywdzenia przedsiębiorców prowadzących taki sam rodzaj działalności gospodarczej, nabywających i sprzedających tożsame dobra, znajdujących się w takiej samej sytuacji faktycznej, gdyż będą obciążeni różnymi zobowiązaniami podatkowymi. Jak wyjaśniono powyżej wszyscy podatnicy z tytułu zawarcia umowy sprzedaży są zobowiązani do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, jeżeli ta konkretna umowa sprzedaży nie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności nie jest z tego podatku zwolniona.

Reasumując, skoro transakcje nabycia przez Wnioskodawcę na podstawie umów sprzedaży, pojazdów samochodowych nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to w powyższej sprawie nie znajdzie zastosowanie wyłączenie zawarte w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wobec powyższego ww. umowy sprzedaży podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Ze względu, że wystąpił Pan z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, informacja, że umowy sprzedaży, na podstawie których nabywa Pan pojazdy samochodowe nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług stanowi element opisu stanu faktycznego. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie oceniał czy faktycznie transakcje te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ wydając interpretację w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych upoważniony jest wyłącznie do interpretacji przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ... . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.).