Umowa cash poolingu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

2 marca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 25 lutego 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy cash poolingu.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

R. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

NIP: (…)

2)Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

-A. Sp. z o.o.

NIP: (…)

-B. Sp. z o.o.

NIP: (…)

-C. Sp. z o.o.

NIP: (…)

-D. Sp. z o.o.

NIP: (…)

dalej łącznie: Spółka, Grupa, Grupa Kapitałowa.

Opis zdarzenia przyszłego

Spółki (Zainteresowani) to grupa podmiotów powiązanych, działających w Polsce w branży komputerów przemysłowych. Spółki są polskimi rezydentami podatkowymi oraz posiadają nieograniczony obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób prawnych. Spółki są czynnymi podatnikami zarejestrowanymi dla potrzeb podatku od towarów i usług w Polsce.

Spółki zamierzają zawrzeć z bankiem z siedzibą w Polsce (dalej: Bank) Umowę Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie rachunków (dalej: Umowa).

Na podstawie Umowy Bank będzie świadczył na rzecz Spółek tzw. usługę cash poolingu (dalej również: Usługa, System Cash Poolingu, System). Usługa będzie polegała na zarządzaniu przez Bank fizycznymi przepływami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi uczestników systemu cash poolingu (dalej: Uczestnicy lub Uczestnicy Systemu).

Usługa będzie realizowana w oparciu oraz na zasadach wskazanych w Umowie, która zostanie zawarta pomiędzy Bankiem a wszystkimi Uczestnikami Systemu.

Przed rozpoczęciem korzystania z Usługi Uczestnicy zawrą z Bankiem umowy bieżących rachunków bankowych (dalej: Rachunki Główne). Następnie, Uczestnicy przystąpią wraz z Bankiem do Umowy, na podstawie której Bank udostępni w Rachunkach Głównych limit zadłużenia wymagalny na koniec dnia, w którym został udzielony (dalej: Limit Zadłużenia). Ponadto, w ramach Umowy Bank dokonywał będzie na zlecenie Uczestników Systemu rozliczeń pieniężnych z wykorzystaniem Rachunków Głównych. Systemem zarządzania środkami pieniężnymi objęte zostaną rachunki prowadzone w walucie polskiej.

Jeden z Uczestników Systemu pełnić będzie w związku z realizacją Umowy funkcję koordynującego (dalej: Koordynujący), dla którego Bank otworzy obok Rachunku Głównego (dalej: Rachunek Główny Koordynującego) również rachunek pomocniczy (dalej: Rachunek Pomocniczy Koordynującego). Na Rachunku Pomocniczym Koordynującego na koniec dnia wykazywane będzie końcowe saldo wszystkich Rachunków objętych systemem cash poolingu. Koordynujący w ramach odrębnej umowy kredytowej może otrzymać kredyt, z którego środki zostaną przeznaczone na uczestnictwo w systemie cash poolingu.

Zgodnie z postanowieniami Umowy Bank będzie dokonywał codziennego bilansowania (zerowania) środków zgromadzonych na Rachunkach Głównych Uczestników. W związku z Usługą każdego dnia roboczego (na koniec dnia) konsolidowane będą Rachunki Główne Uczestników.

Na mocy Umowy, każdy z Uczestników Systemu będzie zlecał Bankowi wykonywanie poniższych czynności, na koniec każdego dnia roboczego, w następującym trybie i kolejności:

a)jeżeli suma sald dodatnich i ujemnych wszystkich Rachunków Głównych będzie ujemna, Bank obciąży Rachunek Pomocniczy Koordynującego i uzna Rachunek Główny Koordynującego kwotą wartości bezwzględnej sumy algebraicznej sald wszystkich Rachunków Głównych; natomiast, jeżeli suma sald dodatnich i ujemnych wszystkich Rachunków Głównych będzie dodatnia, Bank uzna Rachunek Pomocniczy Koordynującego i obciąży Rachunek Główny Koordynującego sumą algebraiczną sald wszystkich Rachunków Głównych,

b)jeżeli którykolwiek z Uczestników Systemu wykorzystujących Limit Zadłużenia nie spłaci w całości przed końcem dnia roboczego, Limitu Dziennego wykorzystanego przez tego Uczestnika Systemu, wówczas, zgodnie z postanowieniami Umowy, Bank obciąży Rachunek Główny Koordynującego kwotami niespłaconymi Bankowi przez któregokolwiek lub wszystkich Uczestników Systemu wykorzystujących Limit Zadłużenia,

c)jeżeli po wykonaniu czynności określonych powyżej Rachunek Główny Koordynującego będzie wykazywał ujemne saldo, wówczas, zgodnie z postanowieniami Umowy, Bank obciąży wszystkie Rachunki Główne wykazujące salda dodatnie kwotami nie spłaconymi Bankowi przez Koordynującego.

Transfery środków dokonywane będą między Rachunkami Głównymi Uczestników a Rachunkiem Głównym Koordynującego. Transfery środków nie będą występować bezpośrednio między Rachunkami Głównymi Uczestników.

Bank będzie wypłacał każdemu Uczestnikowi systemu odsetki od salda Środków Pieniężnych zgromadzonych na Rachunku Głównym w wysokości określonej w Umowie Rachunku Bankowego. Odsetki będą naliczane od dziennych sald Środków Pieniężnych, zgromadzonych na Rachunku Głównym odpowiedniego Uczestnika Systemu, na podstawie rzeczywistej liczby dni w danym miesiącu i roku wynoszącego 365 dni i będą księgowane na odpowiednich Rachunkach Głównych w okresach miesięcznych, w pierwszym Dniu Roboczym kolejnego miesiąca za miesiąc poprzedni.

Jeżeli wykorzystane kwoty Limitu Zadłużenia nie zostaną spłacone przez któregokolwiek z Uczestników Systemu w terminie określonym w ust. 5, odpowiedni Uczestnik Systemu Wykorzystujący Limit Zadłużenia zapłaci na rzecz Banku odsetki w wysokości określonej w Załączniku nr 1 do Umowy. Odsetki obliczone będą od dziennych niespłaconych sald ujemnych na Rachunku Głównym odpowiedniego Uczestnika Systemu Wykorzystującego Limit Zadłużenia, na podstawie rzeczywistej liczby dni w danym miesiącu i roku wynoszącego 365 dni i będą płatne miesięcznie, w pierwszym Dniu Roboczym następnego miesiąca.

Zgodnie z Umową rozliczenia dokonywane pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami Systemu (w tym Koordynującym) w ramach Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi (dalej: System) oparte będą na konwersji długu (art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu cywilnego) skutkującej subrogacją z art. 518 Kodeksu cywilnego, tj. wstąpieniem w miejsce zaspokojonego wierzyciela.

System zakłada bilansowanie (tj. zerowanie) sald na prowadzonych przez bank rachunkach bankowych Uczestników Systemu (tj. Grupie Rachunków głównych) z wykorzystaniem Rachunku Pomocniczego Koordynującego. Bilansowanie sald na Grupie Rachunków głównych dokonywane będzie na koniec każdego dnia roboczego z chwilą postawienia w wymagalność Limitów Zadłużenia udzielonych przez Bank Uczestnikom Systemu oraz Koordynującemu w Grupie Rachunków głównych. Oznacza to, iż przy wykorzystaniu wskazanego powyżej mechanizmu prawnego Koordynujący dokonywał będzie spłaty wobec Banku długów wszystkich Uczestników Systemu z tytułu wykorzystania przez nich Limitów Zadłużenia, lub Uczestnicy Systemu spłacać będą dług Koordynującego wobec Banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przyznanego Koordynującemu. W wyniku wskazanych czynności odpowiednio Koordynujący jak i pozostali Uczestnicy Systemu będą wstępować w miejsce Banku w prawa z wierzytelności subrogacyjnych z tytułu dokonanych spłat (dalej: Roszczenia). Zgodnie z Umową kwoty Roszczeń obciążone będą odsetkami stosownie do określonej stopy procentowej.

Odsetki od Roszczeń będą naliczane na bazie dziennej, natomiast ich płatność przez/do poszczególnych Uczestników Systemu (w tym Koordynującego) będzie dokonywana jednorazowo w okresie rozliczeniowym (miesięcznym). Wysokość odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom Systemu kalkulowana będzie przez bank. Jednocześnie bank, na bazie dziennej, naliczał będzie debetowe/kredytowe odsetki bankowe od salda występującego na Rachunku Pomocniczym Koordynującego. Raz na miesiąc, w ustalonej dacie rozliczenia, bank uzna Rachunek Pomocniczy Koordynującego kwotą należnych odsetek lub odpowiednio obciąży Rachunek Pomocniczy Koordynującego kwotą odsetek należnych bankowi z tytułu kredytu w tym rachunku.

Na podstawie Umowy każdy z Uczestników nieodwołalnie upoważni Bank do obciążenia jego Rachunku Głównego, a Koordynujący – do obciążenia Rachunku Głównego Koordynującego i Rachunku Pomocniczego Koordynującego, kwotami wykorzystanego Limitu Zadłużenia niespłaconego przez Uczestnika, który wykorzystał Limit Zadłużenia. Z chwilą obciążenia przez Bank Rachunku Głównego Uczestnika, Rachunku Głównego Koordynującego lub Rachunku Pomocniczego Koordynującego, Uczestnik, którego środki pieniężne będą wykorzystywane do spłaty wykorzystanych Limitów Zadłużenia na Rachunkach Głównych pozostałych Uczestników, będzie nabywał w trybie art. 518 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego wierzytelność Banku wobec Uczestnika, którego wykorzystany Limit Zadłużenia uregulował. Uczestnik, który uregulował wykorzystany Limit Zadłużenia innego Uczestnika będzie nabywał wobec spłaconego przez niego Uczestnika roszczenie o spłatę świadczenia wynikającego z uregulowanej wierzytelności Banku. Uczestnik, którego wykorzystany Limit Zadłużenia został uregulowany przez innego Uczestnika zobowiązany będzie spełnić roszczenie na żądanie innego Uczestnika. Wzajemne roszczenia będą potrącane przez Bank na warunkach określonych w Umowie w najbliższym dopuszczalnym terminie.

W związku z zawartą Umową w celu zabezpieczenia pełnej spłaty Limitu Zadłużenia udzielonego dowolnemu Uczestnikowi, każdy z Uczestników udzieli nieodwołalnego poręczenia (w rozumieniu art. 876-887 Kodeksu cywilnego – dalej: Poręczenie) Bankowi spłaty wykorzystanej kwoty Limitu Zadłużenia przez innych Uczestników.

Poręczenie może wynikać ze stosownych zapisów Umowy lub każdy Uczestnik Systemu może zawrzeć odrębną umowę poręczenia z Bankiem, dotyczącą oraz bezpośrednio związaną z uczestnictwem w Systemie (korzystaniem z usługi cash poolingu).

Limit Zadłużenia niespłacony przez Uczestnika Systemu przed końcem każdego dnia będzie natychmiast wymagalny. W takiej sytuacji Bank może wykorzystać Poręczenie w celu natychmiastowej spłaty wykorzystanego Limitu Zadłużenia.

Żaden z Uczestników Systemu nie będzie pobierał wynagrodzenia z tytułu udzielonego Poręczenia.

Udzielenie Poręczenia stanowi warunek konieczny do zawarcia Umowy z Bankiem oraz jest elementem Systemu.

Z tytułu świadczenia Usługi w ramach Systemu Bank od każdego Uczestnika Systemu będzie pobierał opłatę miesięczną za uczestnictwo w Systemie.

Spółki jako Uczestnicy Systemu cash-poolingu nie będą wykonywać jakichkolwiek czynności na potrzeby realizacji umowy cash-poolingu oraz w związku z wykonywaniem umowy cash-poolingu. W ramach umowy cashpoolingu Spółki, jako Uczestnicy umowy cash-poolingu, upoważnią wyłącznie jednego z nich działającego w roli Koordynującego do wykonywania czynności administracyjnych związanych z realizacją umowy cash-poolingu. W związku z zawarciem umowy cash-poolingu Spółki nie będą wykonywać jakichkolwiek czynności, ponieważ wszelkie czynności związane z realizacją wskazanej umowy będzie wykonywał podmiot pełniący funkcję Koordynującego.

Z kolei w przypadku, w którym jedna ze Spółek zostanie wyznaczona do pełnienia funkcji Koordynującego w ramach umowy cash-poolingu, będzie wykonywała poniższe czynności na rzecz wszystkich Uczestników umowy cash-poolingu:

-podpisze z Bankiem w imieniu Uczestników aneks do Umowy, na mocy którego inny podmiot stanie się Uczestnikiem w ramach umowy cash-poolingu,

-podejmie czynności mające na celu wyłączenie Rachunku Uczestnika z usługi cash-poolingu poprzez złożenie zawiadomienia skierowanego do Banku,

-zmieni, lub zastąpi treść zleceń lub załączników do Umowy pod warunkiem uzyskania uprzedniej pisemnej zgody Banku,

-będzie negocjowała z Bankiem wysokości oprocentowania, które Bank będzie stosował odpowiednio przy dodatnich i ujemnych saldach na Rachunkach,

-będzie podejmowała czynności mające na celu dokonanie zmiany wysokości limitów zadłużenia w Rachunkach Uczestników,

-będzie podejmowała w imieniu wszystkich stron umowy cash-poolingu czynności mające na celu negocjowanie z Bankiem wysokości kosztów i opłat związanych z Umową,

-będzie reprezentowała Uczestników we wszystkich sprawach dotyczących Umowy oraz podejmowała czynności mające na celu podpisanie aneksów dotyczących Umowy z Bankiem w imieniu wszystkich Uczestników; jako Koordynujący będzie pełnić wyłącznie funkcję Koordynującą współpracę Uczestników/stron umowy cash-poolingu z Bankiem.

Wskazane powyżej czynności o charakterze administracyjnym wskazane są wprost w umowie cash poolingu. W wyniku zawarcia umowy cash-poolingu nie zostanie zawarta jakakolwiek dodatkowa umowa, regulująca relacje pomiędzy Spółkami-Uczestnikami a Spółką w roli Koordynującego, ponieważ całokształt obowiązków Koordynującego będzie wynikał z umowy cash-poolingu.

Z tytułu pełnienia funkcji Koordynującego Spółka nie będzie otrzymywać wynagrodzenia od Banku oraz od pozostałych Uczestników umowy cash-poolingu. Wskazane czynności mają charakter wyłącznie administracyjny i wykonywane są dla sprawnego realizowania umowy cash-poolingu w interesie wszystkich stron umowy, w tym Koordynującego. W przypadku, gdy w dalszym toku realizacji umowy cash-poolingu pojawią się jakiekolwiek indywidualne i incydentalne czynności, na rzecz któregokolwiek z Uczestników (niestanowiące obowiązków Koordynującego) Koordynujący może ustalić dodatkowe wynagrodzenie z konkretnym Uczestnikiem, na którego rzecz będzie świadczył indywidualną usługę. Na ten moment nie przewiduje się wykonywania przez Spółkę jako Koordynującego dodatkowych czynności, dlatego też w związku z zawarciem umowy cash-poolingu Spółka jako Koordynujący nie będzie otrzymywać wynagrodzenia od pozostałych Uczestników.

W przypadku, gdy Spółka będzie pełnić funkcję Koordynującego nie przewiduje się świadczenia na rzecz innych Uczestników jakichkolwiek dodatkowych usług związanych z realizacją umowy cash-poolingu. Spółka jako Koordynujący planuje wykonywać wyłącznie czynności zarezerwowane dla Koordynującego, wymienione powyżej oraz wskazane w umowie cash poolingu.

Pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

Czy prawidłowe jest Państwa stanowisko, zgodnie z którym zarówno zawarcie Umowy cash poolingu jak i czynności dokonywane w jej ramach (w tym transfery środków pomiędzy Rachunkami Głównymi Spółek a Rachunkiem Koordynującego oraz transfery odsetek z tytułu nadwyżek lub niedoborów generowanych przez Spółki) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w Polsce, a tym samym Spółka nie będzie podatnikiem tego podatku? (pytanie oznaczone we wniosku nr 4)

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, zarówno samo zawarcie Umowy cash poolingu jak i czynności dokonywane w jej ramach (w tym transfery środków oraz odsetek pomiędzy Rachunkami Głównymi Uczestników a Rachunkiem Głównym Koordynującego) nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w Polsce, a tym samym nie będą Państwo podatnikami tego podatku.

Przywołali Państwo art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym podatkowi temu podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie w nim wymienione, w tym m.in.:

-umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

-umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

-umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

-umowy dożywocia,

-umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

-ustanowienie hipoteki,

-ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

-umowy depozytu nieprawidłowego,

-umowy spółki.

Jeżeli chodzi o cash pooling, będący usługą finansową, wskazać należy, iż do tej pory nie został on w sposób kompleksowy uregulowany w polskim systemie prawa. Powyższe powoduje, iż w przypadku tzw. rzeczywistego cash poolingu (a więc takiego, który jest przedmiotem wniosku, który zakłada rzeczywiste przepływy środków między rachunkami Uczestników) należy posiłkować się odniesieniami do różnych dziedzin prawa, w tym m.in. prawa cywilnego, bankowego czy dewizowego. Stąd też, proces kształtowania zasad funkcjonowania konkretnego systemu cash poolingu, z powodu braku uregulowania cash poolingu jako odrębnej instytucji/transakcji w polskim ustawodawstwie, opiera się każdorazowo na tzw. zasadzie swobody zawierania umów.

Mając na względzie powyższe, stoją Państwo na stanowisku, że System Cash Poolingu i towarzyszący mu szereg czynności polegających na zarządzaniu płynnością finansową grupy kapitałowej opisany we wniosku o wydanie interpretacji, jako forma umowy nienazwanej (ukształtowanej zgodnie z zasadą swobody zawierania umów) nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Ponadto w Państwa ocenie, czynności wykonywane przez Koordynującego lub innych Uczestników Systemu w wykonaniu Umowy cash poolingu nie spełniają również definicji pożyczki czy depozytu nieprawidłowego jako czynności, do których referuje art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przykładowo, w myśl art. 720 Kodeksu cywilnego – dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W Państwa ocenie, konstrukcja Umowy cash poolingu, jako sposobu kompleksowego zarządzania środkami finansowymi/płynnością finansową przy wsparciu Banku, nie wyczerpuje istotnych znamion pożyczki. W przedmiotowym systemie zarządzania płynnością niektórzy Uczestnicy mogą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, podczas gdy inni mogą posiadać niedobór tych środków. Z tytułu uczestnictwa w powyższych transakcjach dla wszystkich Uczestników systemu powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia lub realizacji umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Ogólnie usługa świadczona na rzecz Państwa i pozostałych Uczestników Systemu przez Bank polega na koncentrowaniu środków z Rachunków Głównych Uczestników na Rachunku Głównym Koordynującego i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali oraz różnicy pomiędzy oprocentowaniem kredytów i depozytów na rynku bankowym.

W Państwa ocenie, wpłat i wypłat dokonywanych na/z Rachunku Uczestników zwiększających/zmniejszających saldo na Rachunku Koordynującego nie można łączyć z obowiązkiem ustalenia jakiejkolwiek relacji prawnej pomiędzy Uczestnikiem a Koordynującym, ani pomiędzy innymi Uczestnikami (nie jest możliwe ustalenie ostatecznego beneficjenta transferowanych środków, a w konsekwencji ani Bank ani Koordynujący (a tym bardziej Uczestnik) nie są również w stanie określić, które kwoty i w jakiej wysokości trafiają do poszczególnych Uczestników). Żadnej ze stron przedmiotowej umowy nie można określić jako pożyczkobiorcę lub pożyczkodawcę. Przedmiotowa umowa nie zawiera bowiem zobowiązania żadnego z Uczestników systemu cash pool do przeniesienia na własność innego Uczestnika Systemu określonej ilości pieniędzy ani też zobowiązania do zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Umowa cash poolingu jest tak skonstruowana, że w przypadku gdy w systemie będzie uczestniczyć więcej niż dwóch Uczestników, Spółki zasadniczo nie będą wiedziały przez kogo zostały wykorzystane środki pochodzące i przetransferowane na Rachunek Koordynującego z poszczególnych rachunków Spółek oraz nie będą posiadać informacji, od którego Uczestnika faktycznie pochodzić będą środki, z których dana Spółka będzie korzystać w przypadku pojawienia się przejściowych niedoborów.

W oparciu o wskazane wyżej argumenty, Umowa cash poolingu, do której zamierzają Państwo przystąpić nie będzie mogła również zostać uznana za depozyt nieprawidłowy. Konstrukcja depozytu nieprawidłowego oparta jest na postanowieniach art. 845 Kodeksu cywilnego, który stwierdza, że jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy).

W związku z powyższym, w ocenie Państwa brak jest podstaw do zakwalifikowania Umowy cash poolingu jak i czynności dokonywanych w jej ramach jako czynności podlegającej opodatkowaniu na mocy przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (nie stanowią one czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, wskazali Państwo, że zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem lub zwolniona z podatku od towarów i usług (z pewnymi wyjątkami, które nie mają jednak zastosowania w omawianym przypadku).

W tym miejscu wskazali Państwo, iż w ramach opisanego Systemu Bank będzie świadczyć na rzecz Uczestników kompleksową usługę zarządzania płynnością finansową. Za wykonanie ww. czynności Bank będzie pobierać wynagrodzenie od każdego z Uczestników. Uczestnicy Systemu będą beneficjentami usług świadczonych przez Bank, tj. będą oni korzystać z efektywnego zarządzania środkami finansowymi/płynnością finansową. Z powyższego jednoznacznie wynika, iż w ramach analizowanego Systemu mamy do czynienia z Umową, której przedmiotem jest świadczenie odpłatnej usługi podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, w ocenie Państwa, nawet jeżeli przedstawiona powyżej argumentacja wyłączająca opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych (system cash poolingu wynikający z umowy nienazwanej nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych) nie zostałaby zaakceptowana przez organ, to i tak zastosowanie powinny znaleźć przepisy art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem Umowa dotycząca świadczenia usług związanych z uczestnictwem w Systemie Cash Pool, mających charakter usług finansowych, podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i tak nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przywołali Państwo kilka interpretacji indywidualnych, które mają potwierdzić ich stanowisko.

Powyżej przywołano tylko tę część Państwa stanowiska, która odnosi się do opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie stanowiska

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 111 ze zm.):

Podatkowi podlegają następujące czynności:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona),

d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona),

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy stwierdzić, że umowa cash poolingu pozostaje umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) – w księdze trzeciej zobowiązania – nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki wymienionej w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże nie jest taką umową, bowiem w myśl art. 720 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków. W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest – co do zasady – rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu lub też rachunek któregoś z uczestników, który posiada saldo dodatnie.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki.

Czynności tego typu nie można wobec tego uznać jako umowy pożyczki.

Umowa cash poolingu jest też zbliżona swą konstrukcją do umowy depozytu nieprawidłowego. Nie stanowi jednakże umowy depozytu nieprawidłowego, gdyż nie spełnia jego warunków.

Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego:

Jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu.

Umowa cash poolingu nie wyczerpuje zatem znamion instytucji depozytu nieprawidłowego.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym – z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową (umowa cash poolingu), do której Państwo przystąpią oraz świadczone w jej ramach czynności nie podlegają i nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z uwagi na brak opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy cash poolingu, analiza wyłączenia z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest konieczna.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

... Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy Ordynacja podatkowa.