W zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego działu spadku. - Interpretacja - 0111-KDIB2-2.4014.81.2023.4.MM

Shutterstock

Interpretacja indywidualna z dnia 3 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4014.81.2023.4.MM

Temat interpretacji

W zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego działu spadku.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

28 marca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 20 marca 2023 r.  o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego działu spadku.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 czerwca 2023 r. (wpływ 28 i 30 czerwca 2023 r.).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowana będąca stroną postępowania: I. K.(...);

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania: P. K.(...);

Opis stanu faktycznego

W grudniu 2022 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy (Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania)  i Wnioskodawczyni (Zainteresowanej będącej stroną postępowania). Na podstawie dziedziczenia ustawowego jedynymi spadkobiercami został Wnioskodawca i Wnioskodawczyni - rodzeństwo. Protokół dziedziczenia został otwarty w dniu 8 lutego 2023 r. Zgodnie z dziedziczeniem Wnioskodawca i Wnioskodawczyni dziedziczą w równej części po połowie masy spadkowej.

W skład masy spadkowej wchodzą:

  - udział wynoszący 82/150 części w zabudowanej nieruchomości gruntowej, składającej się z działek oznaczonych numerem (…), o obszarze 0,450 ha, o wartości udziału wynoszącego 1.349.333 zł;

  - udział w nieruchomości stanowiącej odrębną nieruchomość lokal mieszkalny numer (…) o pow. 112,6 m2, o wartości udziału wynoszącego 1.000.000 zł;

  - udział wynoszący 1/4 części w stanowiącym odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnym - garażu o pow. 56,6 m2, o wartości udziału wynoszącego 50.000 zł;

  - udział wynoszący 4/6 części w niezabudowanej nieruchomości gruntowej, składającej się z działki oznaczonej numerem (…) o obszarze 0,1021 ha, o wartości udziału wynoszącego 260.000 zł;

 - udział wynoszący 1/3 części w niezabudowanej nieruchomości gruntowej, składającej się z działki oznaczonej numerem (…) o obszarze 1.568,00 m2, o wartości udziału wynoszącego 466.667 zł;

 - udział wynoszący 1/2 części w niezabudowanej nieruchomości gruntowej, składającej się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi (…) o obszarze 6.539,00 m2, o wartości udziału wynoszącego 980.850 zł;

  - udział wynoszący 3/216 części w niezabudowanej nieruchomości gruntowej, składającej się z działki oznaczonej numerem (…), o obszarze 1.129,00 m2, o wartości udziału wynoszącego 4.704 zł.

(zwane w dalszej części jako nieruchomości)

  - samochód osobowy z 2006 roku o wartości 17.000 zł;

  - samochód osobowy z 2009 roku o wartości ok. 40.000 zł.

(zwane w dalszej części jako samochody).

Dodatkowo w skład spadku wchodzą środki pieniężne, obligacje i środki w funduszach i polisy:

- obligacje C. o wartości 217.840 zł;

- obligacje C. o wartości 159.075 zł;

- obligacje r. o wartości 200.920 zł;

- środki w funduszach o wartości 45.840 zł;

- środki pieniężne o wartości 231.450 zł,

- polisa o wartości 8.000 zł.

W celu uzyskania zwolnienia od podatku, z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. 2021 poz. 1043 z późń.zm.; dalej: ustawa od spadków i darowizn), Wnioskodawca i jego siostra zamierzają złożyć - nie później niż 6 miesięcy od prawomocnego stwierdzenia nabycia spadku - zgłoszenie do właściwego urzędu skarbowego w przedmiocie nabycia spadku (formularz SD-Z2). Na zgłoszeniu Wnioskodawca planuje wskazać następujące elementy nabywanego spadku:

- 1/2 udziału w Obligacjach serii C.;

- 1/2 udziału w Obligacjach serii C.;

- 1/2 udziału w Obligacjach serii r.;

- 1/2 udziału w funduszach;

- 1/2 udziału w środkach pieniężnych;

- 1/2 udziału w polisie.

Jednocześnie Wnioskodawca i Wnioskodawczyni planują dokonać zgodnego działu spadku i zniesienia współwłasności w odniesieniu do poszczególnych składników majątku, przy czym na mocy tej czynności Wnioskodawczyni otrzyma taką część majątku, która nie odpowiada jej udziałowi (będzie wyższa) i nie jest planowane nałożenie żadnych spłat czy dopłat dla Wnioskodawcy z tego tytułu.

W ramach tego nierównego działu spadku Wnioskodawczyni przypadnie wyłączne prawo dziedziczenia nieruchomości oraz samochodów. Wnioskodawczyni nie dokona żadnych dopłat, ani spłat na rzecz Wnioskodawcy w ramach nierównego działu spadku.  

W wyniku takiego podziału Wnioskodawczyni nabędzie spadek ponad udział przypadający jej w ramach dziedziczenia.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowani wskazali, że podział majątku nastąpi na podstawie działu spadku. Przy czym w wyniku dokonania nierównego działu spadku - nieruchomości (prawa wyliczone w treści wniosku) będące częścią zostaną w pełni odziedziczone przez Wnioskodawczynię. Podobnie z samochodami (wskazanymi w treści wniosku), które w wyniku nierównego działu spadku zostaną odziedziczone w pełni przez Wnioskodawczynię. Pozostałe składniki masy spadkowej po zmarłym ojcu będą przypadać zgodnie z dziedziczeniem ustawowym po połowie. Zatem podział majątku będzie wynikiem nierównego działu spadku względem ustawowo określonego dziedziczenia.

W ocenie Wnioskodawczyni nie zachodzi tutaj zniesienie współwłasności.

Podział majątku nie nastąpi na podstawie zniesienia współwłasności oraz poza Wnioskodawczynią i jej bratem nie będzie nikt inny uczestniczył w dziedziczeniu.

Wnioskodawczyni nabędzie w drodze spadku:

  - udział wynoszący 82/150 części w zabudowanej nieruchomości gruntowej, składającej się z działek oznaczonych numerem (…), o obszarze 0,450 ha, o wartości udziału wynoszącego 1.349.333 zł;

  - udział w nieruchomości stanowiącej odrębną nieruchomość lokal mieszkalny numer (…) o pow. 112,6 m2, o wartości udziału wynoszącego 1.000.000 zł;

  - udział wynoszący 1/4 części w stanowiącym odrębną nieruchomość lokalu niemieszkalnym - garażu o pow. 56,6 m2, o wartości udziału wynoszącego 50.000 zł;

  - udział wynoszący 4/6 części w niezabudowanej nieruchomości gruntowej, składającej się z działki oznaczonej numerem (…) o obszarze 0,1021 ha, o wartości udziału wynoszącego 260.000 zł;

  - udział wynoszący 1/3 części w niezabudowanej nieruchomości gruntowej, składającej się z działki oznaczonej numerem (…) o obszarze 1.568,00 m2, o wartości udziału wynoszącego 466.667 zł;

  - udział wynoszący 1/2 części w niezabudowanej nieruchomości gruntowej, składającej się z działek oznaczonych numerami ewidencyjnymi (…) o obszarze 6.539,00 m2, o wartości udziału wynoszącego 980.850 zł;

  - udział wynoszący 3/216 części w niezabudowanej nieruchomości gruntowej, składającej się z działki oznaczonej numerem (…), o obszarze 1.129,00 m2, o wartości udziału wynoszącego 4.704 zł;

  - samochód osobowy z 2006 roku o wartości 17.000 zł;

  - samochód osobowy z 2009 roku o wartości ok. 40.000 zł.

Oraz (wartości w nawiasach przedstawiają łączną wartość danego składnika masy spadkowej):

- 1/2 udziału w Obligacjach serii C. (o wartości obligacji 217.840 zł);

- 1/2 udziału w Obligacjach serii C. (o wartości obligacji 159.075 zł);

- 1/2 udziału w Obligacjach serii r. (o wartości obligacji 200.920 zł);

- 1/2 udziału w funduszach (środki w funduszach mają wartość 45.840 zł);

- 1/2 udziału w środkach pieniężnych (środki pieniężne mają wartość 231 450 zł);

- 1/2 udziału w polisie (polisa ma wartość 8.000 zł);

Wnioskodawca (brat Wnioskodawczyni) nabędzie w drodze spadku (wartości w nawiasach przedstawiają łączną wartość danego składnika masy spadkowej):

- 1/2 udziału w Obligacjach serii C. (o wartości obligacji 217.840 zł);

- 1/2 udziału w Obligacjach serii C. (o wartości obligacji 159.075 zł);

- 1/2 udziału w Obligacjach serii r. (o wartości obligacji 200.920 zł);

- 1/2 udziału w funduszach (środki w funduszach mają wartość 45.840 zł);

- 1/2 udziału w środkach pieniężnych (środki pieniężne mają wartość 231 450 zł);

- 1/2 udziału w polisie (polisa ma wartość 8.000 zł).

Brat Wnioskodawczyni (Wnioskodawca) nie nabędzie w drodze działu spadku majątku przypadającego mu ponad udział wynikający w ramach spadku.

Pytania

1. Czy w związku z planowanym nierównym działem spadku przedstawionym w opisie zdarzenia przyszłego (winno być: stanu faktycznego), na mocy którego Wnioskodawczyni przypadnie majątek o wartości przewyższającej wartość części spadku, odpowiadającą udziałowi w jakim dziedziczy, po stronie Wnioskodawczyni wystąpi obowiązek zapłaty podatku?

2. Czy w związku z planowanym nierównym działem spadku przedstawionym w opisie zdarzenia przyszłego (winno być: stanu faktycznego), na mocy którego Wnioskodawczyni przypadnie majątek o wartości przewyższającej wartość części spadku, odpowiadającą udziałowi w jakim dziedziczy, po stronie Wnioskodawcy wystąpi obowiązek zapłaty podatku?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Zainteresowanych, biorąc pod uwagę brak spłat i dopłat, zatem brak odpłatności czynności zarówno po stronie Wnioskodawcy i Wnioskodawczyni nie wystąpi obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Powyżej przywołano tylko tę część stanowiska Zainteresowanych, która odnosi się do podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a) umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b) umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c) (uchylona),

d) umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e) umowy dożywocia,

 f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g) (uchylona),

h) ustanowienie hipoteki,

 i) ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

 j) umowy depozytu nieprawidłowego,

k) umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Należy wskazać, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, jeżeli dana czynność nie została wymieniona w ustawowym katalogu nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem nawet, jeżeli wywołuje skutki gospodarcze takie same lub podobne do tych, które zostały w katalogu wymienione.

Jako czynność podlegającą opodatkowaniu przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazują – stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ww. ustawy – dział spadku, jednakże tylko w sytuacji, gdy wiąże się z obowiązkiem dokonania spłat lub dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie takie umowy o dział spadku lub orzeczenia sądu w przedmiocie działu spadku, z którymi związane są spłaty lub dopłaty.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Zainteresowani nabyli spadek po ojcu w równych częściach, tj. każdy po 1/2 części masy spadkowej. Obecnie Zainteresowani zamierzają dokonać działu spadku w ten sposób, że Wnioskodawczyni otrzyma majątek o wartości przewyższającej wartość jej udziału w spadku. Zainteresowani nie planują żadnych spłat i dopłat.

Biorąc pod uwagę powyżej przywołane przepisy i przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że skoro w omawianej sprawie dokonany zostanie dział spadku bez spłat i dopłat, to czynność ta, jako niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie podlegać opodatkowaniu tym podatkiem.

Powyższe oznacza, że z tytułu tej czynności po stronie Zainteresowanych nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Państwa stanowiska tylko  w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pani I. K. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).