
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie braku ograniczenia wynikającego z art. 15d do:
- kosztów potrącanych w ramach systemu nettingu, które dotyczą faktur, co do których istnieje obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności – jest nieprawidłowe;
- kosztów potrącanych w ramach systemu nettingu, które dotyczą faktur, co do których nie istnieje obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności – jest prawidłowe;
- przelewów pieniężnych na rachunek bankowy Koordynatora, prowadzony w zagranicznym banku i nieujęty na tzw. „białej liście” – jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
7 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie skutków podatkowych przystąpienia do systemu nettingu w ramach grupy kapitałowej. Uzupełnili go Państwo pismem z 29 lipca 2025 r. - w odpowiedzi na wezwanie.
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowany będący stroną postępowania:
- A. Sp. z o.o.
2. Zainteresowani niebędący stroną postępowania:
- B. Sp. z o.o.
- C. Sp. z o.o.
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawcy należą do grupy spółek D., należących do międzynarodowej grupy F. (dalej: Grupa) będącą (...).
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Wnioskodawcy dokonują transakcji zakupu oraz sprzedaży towarów i usług w relacjach z innymi pomiotami należącymi do Grupy. Mogą to być podmioty mające siedzibę działalności gospodarczej w Polsce (w zakresie wzajemnych transakcji realizowanych pomiędzy Wnioskodawcami) jak i za granicą. W zakresie transakcji z podmiotami zagranicznymi z Grupy, niektóre transakcje są i mogą być realizowane w przyszłości również z E. GmbH - spółką prawa niemieckiego, zarejestrowaną do celów VAT w Polsce.
Transakcje sprzedaży i zakupu mogą być realizowane w złotych polskich lub w walutach obcych (m.in. EUR. USD, CHF). Koszty związane z zakupem towarów i usług od spółek z Grupy ponoszone są w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów Wnioskodawców.
Celem redukcji kosztów prowadzonej działalności, uproszczenia stosowanych procesów oraz poprawy płynności finansowej, Wnioskodawcy przystąpili do wdrożonego w listopadzie 2024 r. nowego, grupowego procesu polegającego na systemie wielostronnych potrąceń płatności wynikających ze wzajemnych należności i zobowiązań spółek z Grupy (dalej: system nettingu).
System nettingu prowadzony jest przez spółkę z Grupy – F. (dalej: Koordynator), spółka ta pełni funkcję swoistego rodzaju centrum rozliczeniowego, tzn. uzgadnia wzajemne salda rozliczeniowe wszystkich uczestników nettingu. Koordynator nie posiada siedziby działalności gospodarczej, zakładu ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski, nie jest też zarejestrowany w Polsce na potrzeby rozliczeń podatku VAT. Koordynator w wybranych przypadkach, może uczestniczyć w systemie nettingu jako podmiot świadczący usługi, które rozliczane są w ramach nettingu.
W omawianej strukturze nettingu, oprócz Wnioskodawców, biorą obecnie udział podmioty z Grupy wykazane poniżej w sekcji „Elementy transgraniczne stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego”. Przy czym Wnioskodawcy nie mogą wykluczyć, że w przyszłości do systemu nettingu mogą dołączyć inne podmioty z Grupy na analogicznych zasadach (prawach i obowiązkach), co obowiązują Wnioskodawców (przedstawionych poniżej) i pozostałe podmioty z Grupy korzystające już z tego systemu. Wnioskodawcy nie mogą przy tym również wykluczyć, że podmioty dołączające do systemu nettingu będą czynnymi podatnikami VAT w Polsce.
System nettingu został w Grupie przygotowany w taki sposób, aby:
- umożliwić dokonywanie wielostronnych potrąceń wzajemnych należności i zobowiązań między spółkami z Grupy,
- poprzez rozliczenie wartości salda względem Koordynatora osiągany był efekt zwolnienia z długu Wnioskodawców w stosunku do innych spółek z Grupy (na skutek dokonywanych kompensat płatności i aby wzajemne roszczenia uczestników systemu nettingowego wygasały wskutek rozliczenia zidentyfikowanych należności i zobowiązań przez Koordynatora);
- dodatkowo w systemie zgłaszane jest również zapotrzebowanie na zakup waluty obcej (dalej: zapotrzebowanie na walutę).
System nettingu w praktyce funkcjonuje w Grupie w następujący sposób:
1) Każdego miesiąca poszczególne spółki z Grupy uczestniczące w nettingu (w tym Wnioskodawcy) wprowadzają do systemu swoje zobowiązania wynikające z faktur zakupowych wystawionych na nie przez inne podmioty Grupowe - co umożliwia dokonywanie wielostronnych potrąceń wzajemnych należności i zobowiązań między spółkami z Grupy;
2) Spółki, wprowadzają również informacje o zapotrzebowaniu na walutę. Kwota potrzebnej waluty ujmowana jest jako zobowiązanie w procesie nettingu i potrącane z należnościami posiadanymi przez spółkę zakupującą walutę.
3) W nettingu oprócz Wnioskodawców uczestniczy również E. GmbH. Spółka ta może wystawiać na Wnioskodawców faktury sprzedażowe oraz może otrzymywać od tych spółek faktury zakupowe. Takie faktury zakupowe są uwzględniane przez E. GmBH oraz Wnioskodawców w nettingu równolegle z innymi fakturami zakupowymi, które Wnioskodawcy otrzymują od pozostałych podmiotów Grupowych lub które dotyczą sprzedaży dokonanej przez Wnioskodawców na rzecz podmiotów Grupowych.
4) Koordynator następnie ustala wzajemne zobowiązania podmiotów korzystających z nettingu - otwarcie tzw. rozliczenia korporacyjnego dla wprowadzonych wpisów dot. wprowadzonych faktur zakupowych następuje na początku każdego miesiąca W tym zakresie Koordynator uwzględnia również zobowiązania związane ze zgłoszonymi zapotrzebowaniami na zakup waluty.
5) Koordynator na tej podstawie wylicza na koniec przyjętych okresów rozliczeniowych (miesięcznych) ostateczne saldo wynikające z faktur wystawianych pomiędzy spółkami z Grupy.
6) Podstawą działania systemu nettingowego jest, co do zasady, dokonywanie wzajemnych i wielostronnych kompensat zobowiązań i należności podmiotów z Grupy, zgłoszonych i zatwierdzonych do rozliczenia w danym okresie z podziałem na waluty rozliczeniowe, w tym zapotrzebowań na walutę. Za dany okres rozliczeniowy (miesiąc) dla każdej spółki z Grupy, w tym dla Wnioskodawców, Koordynator ustala ostateczne saldo (dodatnie lub ujemne) w ramach każdej stosowanej waluty (dalej: Saldo końcowe).
7) W zależności od wartości Salda końcowego w danym okresie rozliczeniowym, możliwe są dwa scenariusze:
- jeżeli saldo jest dodatnie, tj. wartość zobowiązań wprowadzonych do systemu na rzecz Wnioskodawców przekracza wartość zobowiązań Wnioskodawców wprowadzonych przez nich do tego systemu (w tym na zakup waluty), Wnioskodawcy otrzymują od Koordynatora płatność na ich rachunki bankowe,
- jeżeli saldo jest ujemne, tj. wartość zobowiązań wprowadzonych do systemu na rzecz Wnioskodawców jest mniejsza od wartości zobowiązań Wnioskodawców wprowadzonych przez nich do tego systemu (w tym na zakup waluty), Wnioskodawcy zobowiązani są dokonać przelewu kwoty salda na rachunek bankowy Koordynatora.
8) Saldo końcowe rozliczane jest zatem na koniec okresu rozliczeniowego w ten sposób, że Koordynator przelewa wynikające z salda końcowego środki na rachunki bankowe Wnioskodawców, prowadzone w polskim banku (saldo dodatnie) albo też Wnioskodawcy przelewają środki ze swoich rachunków bankowych na rachunek bankowy Koordynatora, prowadzonego w zagranicznym banku (saldo ujemne). Zapłata kwoty Salda końcowego następuje na rachunek bankowy Koordynatora, który nie znajduje się w wykazie, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT.
9) W obu przypadkach dla Salda końcowego (tj. dodatniego albo ujemnego), trudno przypisać przelew do jakiejś konkretnej faktury wystawionej przez Wnioskodawców lub na Wnioskodawców. Dokonywane przelewy od Koordynatora lub na rzecz Koordynatora są de facto wynikiem całego salda ustalanego na podstawie wszystkich faktur zakupowych wprowadzonych do systemu i odnoszących się do zobowiązań Wnioskodawców lub ich należności, które są uwzględniane w ramach nettingu, jak również rozliczenia zgłoszonych zapotrzebowań na walutę. Kwoty faktycznych przelewów nie są i nie będą w żaden sposób powiązane z konkretnymi transakcjami sprzedaży lub zakupu. Kwoty te są wyłącznie matematycznym efektem działania polegającego na wzajemnym potrąceniu należności i zobowiązań przez Koordynatora na podstawie wprowadzonych przez spółki z Grupy faktur zakupowych, odnoszących się do rozliczanego okresu.
10) Jednocześnie, w zakresie Wnioskodawców, przelewy Salda końcowego dla Wnioskodawców dokonywane są przez Koordynatora na rachunki bankowe Wnioskodawców znajdujące się w wykazie o którym mowa w art. 96b ustawy o VAT (tj. tzw. rachunki bankowe znajdujące się na „białej liście podatników VAT”).
Wnioskodawcy będą również wprowadzać do systemu nettingu otrzymane faktury zakupowe wystawione w tryb art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT. Faktury takie mogą być wystawiane na siebie wzajemnie przez Wnioskodawców lub na Wnioskodawców przez E. GmBH, a także inne podmioty z Grupy, które będą czynnymi podatnikami VAT w Polsce. W przyszłości wśród faktur zakupowych wprowadzanych przez Wnioskodawców, mogą zatem znajdować się faktury dokumentujące dostawy towarów oraz świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, dokonywane na terytorium kraju.
Istnieje zatem możliwość, że pośród faktur rozliczanych w ramach nettingu znajdą się także faktury zakupowe, wprowadzone przez Wnioskodawców, które będą dokumentować dokonane na terytorium kraju dostawy towarów oraz wyświadczone usługi na ich rzecz, które spełniają kryteria wskazane w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, do obowiązkowego stosowania mechanizmu podzielonej płatności (tj. wymienione są w załączniku nr 15 do ustawy o VAT oraz kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej).
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
Spółka wyjaśnia, że całość wystawionych na siebie wzajemnie przez A. Sp. z o.o., B. sp. z o.o. oraz C. sp. z o.o. faktur lub faktur wystawionych na ww. podmioty przez E.GmbH dotyczących nabycia towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT, w których wykazana kwota należności ogółem przekracza 15 000 zł lub jej równowartość, będzie regulowana w drodze nettingu - kompensaty należności.
Jak wskazywała Spółka we Wniosku, podstawą działania systemu nettingowego jest, co do zasady, dokonywanie wzajemnych i wielostronnych kompensat zobowiązań i należności podmiotów z Grupy, zgłoszonych i zatwierdzonych do rozliczenia w danym okresie z podziałem na waluty rozliczeniowe, w tym zapotrzebowań na walutę.
W systemie nettingu rozliczane są (kompensowane) przez Koordynatora faktury zakupowe które Wnioskodawcy otrzymują od pozostałych podmiotów Grupowych lub które dotyczą sprzedaży dokonanej przez Wnioskodawców na rzecz podmiotów Grupowych łącznie ze zgłoszonymi przez Wnioskodawców zapotrzebowaniem na walutę.
Za dany okres rozliczeniowy (miesiąc) dla każdej spółki z Grupy, w tym dla Wnioskodawców, Koordynator ustala ostateczne saldo (dodatnie lub ujemne) w ramach każdej stosowanej waluty (dalej: Saldo końcowe). Koordynator na tej podstawie wylicza na koniec przyjętych okresów rozliczeniowych (miesięcznych) ostateczne saldo wynikające z faktur wystawianych pomiędzy spółkami z Grupy oraz ich zobowiązań w związku ze zgłoszonym zapotrzebowaniem na walutę.
W zależności od wartości Salda końcowego w danym okresie rozliczeniowym, możliwe są dwa scenariusze:
- jeżeli saldo jest dodatnie, tj. wartość zobowiązań wprowadzonych do systemu na rzecz Wnioskodawców przekracza wartość zobowiązań Wnioskodawców wprowadzonych przez nich do tego systemu (w tym na zakup waluty), Wnioskodawcy otrzymują od Koordynatora płatność na ich rachunki bankowe,
- jeżeli saldo jest ujemne, tj. wartość zobowiązań wprowadzonych do systemu na rzecz Wnioskodawców jest mniejsza od wartości zobowiązań Wnioskodawców wprowadzonych przez nich do tego systemu (w tym na zakup waluty), Wnioskodawcy zobowiązani są dokonać przelewu kwoty salda na rachunek bankowy Koordynatora.
Saldo końcowe rozliczane jest zatem na koniec okresu rozliczeniowego w ten sposób, że Koordynator przelewa wynikające z salda końcowego środki na rachunki bankowe Wnioskodawców, prowadzone w polskim banku (saldo dodatnie) albo też Wnioskodawcy przelewają środki ze swoich rachunków bankowych na rachunek bankowy Koordynatora, prowadzonego w zagranicznym banku (saldo ujemne). W obu przypadkach dla Salda końcowego (tj. dodatniego albo ujemnego), trudno przypisać przelew do jakiekolwiek konkretnej faktury wystawionej przez Wnioskodawców lub na Wnioskodawców. Dokonywane przelewy od Koordynatora lub na rzecz Koordynatora są de facto wynikiem całego salda ustalanego na podstawie wszystkich faktur zakupowych wprowadzonych do systemu i odnoszących się do zobowiązań Wnioskodawców lub ich należności, które są uwzględniane w ramach nettingu, jak również rozliczenia zgłoszonego zapotrzebowania na zakup waluty. Kwoty faktycznych przelewów nie są i nie będą w żaden sposób powiązane z konkretnymi transakcjami sprzedaży lub zakupu. Kwoty te są wyłącznie matematycznym efektem działania polegającego na wzajemnym potrąceniu należności i zobowiązań przez Koordynatora na podstawie wprowadzonych przez spółki z Grupy faktur zakupowych, odnoszących się do rozliczanego okresu.
W rezultacie, po stronie A. Sp. z o.o., B. Sp. z o.o. oraz C. Sp. z o.o. nie pozostanie jakakolwiek część zobowiązania z faktur dotyczących nabycia towarów lub usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności i wprowadzonych do systemu nettingu (jako zobowiązania Wnioskodawców), która podlegałaby rozliczeniu poza systemem nettingu.
Pytania
1. Czy do uregulowania należności wynikających z wystawionych na siebie wzajemnie przez Wnioskodawców faktur lub faktur wystawionych na Wnioskodawców przez E. GmbH, dokumentujących dokonane na terytorium Polski dostawy towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, w przypadku gdy kwoty należności ogółem na fakturach przekraczają kwotę 15 000 zł, Wnioskodawcy mogą skorzystać z mechanizmu potrącenia wzajemnych zobowiązań (tj. z systemu nettingu) i nie będzie to stanowić naruszenia obowiązku uregulowanego w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT?
2. Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, uregulowanie zobowiązań Wnioskodawców poprzez dokonanie potrąceń wzajemnych wierzytelności w systemie nettingu między Wnioskodawcami a spółkami z Grupy (w tym podmiotami, które będą miały status aktywnych podatników VAT), znajdzie zastosowanie art. 15d ustawy o CIT, a w związku z tym Wnioskodawcy będą zobowiązani do wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów tych wydatków, które zostały uregulowane za pomocą nettingu, tj. poprzez wzajemne potrącenia?
3. Czy Wnioskodawcy będą uprawnieni do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w CIT wydatków, które zostały opisane w pytaniu nr 2 wtedy, gdy na koniec okresu rozliczeniowego ujemne Salda końcowe w systemie nettingu zostaną uregulowane przez Wnioskodawców poprzez dokonanie przelewów środków pieniężnych na rachunek bankowy Koordynatora, który prowadzony jest w zagranicznym banku i nie jest ujęty w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT?
Niniejsza interpretacja została wydana w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (pytania nr 2 i 3). W zakresie podatku od towarów i usług wniosek zostanie rozpatrzony odrębnie.
Państwa stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawców, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym uregulowanie zobowiązań Wnioskodawców poprzez dokonanie potrąceń wzajemnych wierzytelności w systemie nettingu między Wnioskodawcami a spółkami z Grupy (w tym podmiotami, które będą miały status aktywnych podatników VAT), nie znajdzie zastosowanie art. 15d ustawy o CIT, a w związku z tym Wnioskodawcy nie będą zobowiązani do wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów tych wydatków, które zostały uregulowane za pomocą nettingu, tj. poprzez wzajemne potrącenia.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
W świetle wskazanej wyżej definicji, wprowadzającej ogólne sformułowanie dotyczące określenia kosztów uzyskania przychodów, można wskazać, że co do zasady chodzi o poniesienie wydatków w celu osiągnięcia przychodów. Przepis ten zawiera przesłanki, od spełnienia których zależy kwalifikacja poszczególnych wydatków do kategorii kosztów uzyskania przychodów. Należy zwrócić uwagę, że jedną z tych przesłanek, o kluczowym znaczeniu w niniejszej sprawie, jest znaczenie sformułowania "koszty poniesione". W świetle art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami mają być wydatki rzeczywiście poniesione, co oznacza uszczuplenie zasobów majątkowych podatnika w wyniku poniesienia takiego wydatku.
Art. 15 ust. 1 ustawy o CIT nie precyzuje jednak formy poniesienia wydatku lub kosztu, istotne jest natomiast faktyczne jego poniesienie, jego definitywny charakter oraz racjonalność, celowość w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, a także należyte udokumentowanie.
W tym zakresie Wnioskodawcy wskazali, że koszty związane z zakupem towarów i usług od spółek z Grupy ponoszone są w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
Zgodnie zaś z art. 15d ust. 1 pkt 3) ustawy o CIT podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT, została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a tej ustawy. Z kolei, w myśl art. 108a ust. 1a ustawy o VAT przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.
Aby rozstrzygnąć zatem, czy art. 15d ust. 1 pkt 3) ustawy o CIT powinien mieć zastosowanie do rozliczeń w ramach nettingu, należy w pierwszej kolejności ustalić, czy rozliczenia w ramach nettingu powinny być uznawane za płatności.
Netting jest bezgotówkową, zinstytucjonalizowaną formą rozliczeń między dwoma lub więcej podmiotami gospodarczymi, realizowaną w ściśle określonym czasie.
W przypadku Wnioskodawców i ich podmiotów powiązanych z Grupy stosowany jest tzw. netting wielostronny, w którym stronami są spółki z Grupy oraz jeden centralny podmiot, który umożliwia funkcjonowanie tych rozliczeń (Koordynator). System obsługujący netting umożliwia wprowadzenie przez poszczególnych uczestników informacji o kwotach wzajemnych wierzytelności i zobowiązań (poprzez wprowadzenie posiadanych przez te podmioty zobowiązań), jak również zapotrzebowania na walutę. System ten umożliwia wzajemną weryfikację oraz uzgodnienie prawidłowości zgłoszonych zobowiązań. W ustalonym okresie rozliczeniowym ustalane jest Saldo końcowe, będące pozycją finansową danego uczestnika w danym cyklu rozliczeniowym. System ten polega zatem na kompensowaniu (potrącaniu) wzajemnych zobowiązań i należności, w tym uwzględniających zobowiązania ze zgłoszonych zapotrzebowań na walutę.
Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. W wyniku potrącenia do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. W rezultacie potrącenie (kompensata) wzajemnych wierzytelności i zobowiązań stanowi jedną z form zapłaty.
Przepisy ustawy Prawo przedsiębiorców, jak też ustawy o CIT nie odwołują się jednak do wszelkich form regulowania zobowiązań, a posługują się pojęciem „płatności”. W przypadku kompensaty nie sposób mówić o płatności. Dochodzi co prawda do uregulowania w całości lub części zobowiązania (wygaśnięcia zobowiązania), ale czynność ta nie może być utożsamiana z płatnością. Jak wskazuje utrwalona wykładnia, ograniczenie w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wskazane w art. 15d ust. 1 ustawy o CIT obejmuje wyłącznie regulowanie zobowiązań w drodze płatności i nie dotyczy innych sposobów rozliczeń skutkujących wygaśnięciem zobowiązania, np. uregulowaniem zobowiązania w drodze potrąceń (kompensat) - zarówno dwustronnych, jak i wielostronnych, takich jak opisany wyżej netting funkcjonujący w Grupie.
Przyjęcie, że przepisy odnoszą się do innych form regulowania (wygasania) zobowiązań, mogłoby oznaczać zastosowanie wykładni rozszerzającej, która nie tylko nie znajduje należytego umocowania w brzmieniu ww. przepisu, ale także jest niemożliwa do zastosowania w praktyce.
W świetle powyższych wyjaśnień, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, w odniesieniu do faktur dokumentujących nabycie towarów i usług, o których mowa w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, tj. uregulowanych w ramach systemu nettingu, tj. poprzez wzajemne potrącenia, Wnioskodawcy zachowają prawo do zaliczenia wydatków poniesionych na nabycie towarów i usług do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania wyłączenie z art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT.
Podobne stanowisko, tj. uznanie, że rozliczone w drodze potrącenia (kompensaty) zobowiązania podatników będą stanowiły koszt uzyskania przychodów w całości pod warunkiem spełnienia wszystkich przesłanek wynikających z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT przyjął również:
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 29 maja 2024 r., nr 0114- KDIP2-2.4010.172.2023.8.S/IN. Zaznaczenia przy tym wymaga, że przedmiotowa interpretacja indywidulana została wydana na rzecz Zainteresowanego II w stosunku do poprzedniego systemu nettingu stosowanego do listopada 2024 r. w Grupie. W tym zakresie sposób funkcjonowania obu systemów nettingowych jest do siebie zbliżony (system nettingu opisany w przedmiotowej interpretacji indywidualnej przestał funkcjonować w Grupie z końcem października 2024 r.);
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 31 lipca 2020 r., nr 0111- KDIB2-1.4010.165.2020.4.AM;
- Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacjach indywidualnych z dnia 2 grudnia 2016 r., nr 2461-IBPB-1-2.4510.881.2016.1.JP oraz z 6 grudnia 2016 r. nr 2461-IBPB-1- 2.4510.936.2016.1.BD i 2461-IBPB-1-2.4510.913.2016.1.BD;
- Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 8 listopada 2016 r., nr 2461-IBPB-1-3.4510.932.2016.1.KB;
- Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 7 października 2016 r., nr 2461-IBPB-1-2.4510.772.2016.1.AK.
Takie stanowisko podzielił również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 5 kwietnia 2012 r., sygn. akt I FSK1731/11 wskazując, że: "zobowiązanie pieniężne wygasa także poprzez kompensację (potrącenie) wzajemnych wierzytelności (...). Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny zapłacie". Podobną tezę zawarto także przykładowo w wyrokach: Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 kwietnia 2014 r., sygn. III SA/Wa 2374/13.
W zakresie pytania nr 3:
Zdaniem Wnioskodawców, będą oni uprawnieni do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w CIT wydatków, które zostały opisane w pytaniu nr 2 wtedy, gdy na koniec okresu rozliczeniowego ujemne Salda końcowe w systemie nettingu zostaną uregulowane przez Wnioskodawców poprzez dokonanie przelewów środków pieniężnych na rachunek bankowy Koordynatora, który prowadzony jest w zagranicznym banku i nie jest ujęty w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT.
Zgodnie z brzmieniem art. 15d ust. 1 pkt 2) ustawy o CIT, podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodu kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT - w przypadku transakcji z podatnikiem zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny.
Zgodnie z art. 96b ust. 1 ustawy o VAT Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi w postaci elektronicznej wykaz podmiotów (tzw. „biała lista”):
1) w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT;
2) zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.
Zgodnie z ust. 2 tego przepisu wykaz jest udostępniany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w sposób umożliwiający sprawdzenie, w tym automatycznie, czy podmiot znajduje się w wykazie na wybrany dzień, przypadający nie wcześniej niż w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym podmiot jest sprawdzany. Dane tego podmiotu są udostępniane według stanu na wybrany dzień, z wyjątkiem danych, o których mowa w ust. 3 pkt 1-3, które są udostępniane według stanu na dzień sprawdzenia.
Art 15d ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT, dotyczy zatem sankcji w postaci utraty możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w CIT wydatków przez podatników, którzy dokonają zapłaty (powyżej 15.000 zł) na rachunek spoza wykazu (tj. spoza „białej listy”) w sytuacji, gdy dostawa towarów lub świadczenie usług są potwierdzone fakturą i zostały dokonane przez podatników VAT czynnych.
Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że zapłata tzw. ujemnego Salda końcowego w systemie nettingu następuje na rachunek bankowy Koordynatora, który nie znajduje się w wykazie, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT.
Jednocześnie, jak wskazano w przedstawionych zasadach funkcjonowania systemu nettingu w Grupie, płatności, które w zależności od wartości Salda końcowego Wnioskodawcy otrzymają lub będą musieli wykonać, nie są związane z jakąkolwiek konkretną transakcją zawartą ze spółką z Grupy (w szczególności, że rozliczane są również zgłoszone zapotrzebowania na walutę). Wartość takiej zapłaty stanowi wyłącznie matematyczny efekt skompensowania wartości zobowiązań oraz należności w określonym przedziale czasu. Rozliczenie Salda końcowego nettingu w danym okresie rozliczeniowym, nie ma zatem statusu zapłaty za żadne konkretne towary czy usługi.
W ocenie Wnioskodawców, rozliczenia w ramach nettingu nie powinny być traktowane jako pieniężna forma płatności. Netting stanowi inną niż płatność (przelew) formę regulowania zobowiązań - netting opiera się przede wszystkim na mechanizmie kompensat, tj. wzajemnego potrącania różnych zobowiązań oraz należności. Wykorzystanie Koordynatora (jako strony tych rozliczeń) racjonalizuje przepływy finansowe w Grupie i umożliwia dokonywanie kompensat wielostronnych. W żadnym jednak przypadku zapłata Salda końcowego w celu rozliczenia pozycji nettingowej za dany okres nie stanowi płatności za specyficzne zobowiązanie, wynikające z konkretnej transakcji z danym uczestnikiem. Koordynator, który może otrzymać płatność w ramach rozliczenia Salda końcowego, nie jest stroną transakcji komercyjnych, które regulowane są przez Wnioskodawców w ramach nettingu. Należy przyjąć zatem, że poszczególne zobowiązania Wnioskodawców oraz innych podmiotów będących uczestnikami systemu nettingu w Grupie są regulowane na wcześniejszym etapie, poprzez wielostronne potrącenie należności i zobowiązań. Dlatego pomimo tego, że na skutek opisanych czynności dochodzi do uregulowania zobowiązania, to nie można ich utożsamiać z dokonywaniem płatności w rozumieniu art. 15d ustawy o CIT.
W świetle powyższych wyjaśnień, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawcy będą uprawnieni do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w CIT wydatków, które zostały opisane w pytaniu nr 2 wtedy, gdy na koniec okresu rozliczeniowego ujemne Salda końcowe w systemie nettingu zostaną uregulowane przez Wnioskodawców poprzez dokonanie przelewów środków pieniężnych na rachunek bankowy Koordynatora, który prowadzony jest w zagranicznym banku i nie jest ujęty w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT.
Wskazana powyżej wykładnia jest potwierdzona przez dotychczasową praktykę interpretacyjną organów podatkowych. Analogiczne konkluzje można odnaleźć w stanowisku:
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 19 maja 2023 r., nr 0114- KDIP1-1.4012.183.2023.2.MM. Zaznaczenia przy tym wymaga, że przedmiotowa interpretacja indywidulana została wydana na rzecz Zainteresowanego II w stosunku do poprzedniego systemu nettingu stosowanego do listopada 2024 r. w Grupie. W tym zakresie sposób funkcjonowania obu systemów nettingowych jest do siebie zbliżony (system nettingu opisany w przedmiotowej interpretacji indywidualnej przestał funkcjonować w Grupie z końcem października 2024 r.);
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 17 listopada 2022 r. nr 0111-KDIB1-1.4010.648.2022.2.BS;
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 16 lutego 2023 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.734.2022.2.SG;
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 26 listopada 2020 r., nr 0114-KDIP2-2.4010.278.2020.2.JG;
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 19 listopada 2020 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.378.2020.2.AW;
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 31 lipca 2020 r., nr 0111- KDIB2-1.4010.165.2020.4.AM;
- Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 6 lipca 2020 r., nr 0111- KDIB2-1.4010.156.2020.2.BJ.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie braku ograniczenia wynikającego z art. 15d do:
- kosztów potrącanych w ramach systemu nettingu, które dotyczą faktur, co do których istnieje obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności – jest nieprawidłowe;
- kosztów potrącanych w ramach systemu nettingu, które dotyczą faktur, co do których nie istnieje obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności – jest prawidłowe;
- przelewów pieniężnych na rachunek bankowy Koordynatora, prowadzony w zagranicznym banku i nieujęty na tzw. „białej liście” – jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 278 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”):
Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
W myśl tego przepisu, podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod tym jednak warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:
- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
- poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
- został właściwie udokumentowany,
- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. Aby zatem wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów należy oceniać jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczyniać się do osiągnięcia przychodu, bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów – w okresie ponoszenia kosztów lub w przyszłości.
Biorąc pod uwagę możliwość zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów, należy mieć również na względzie ograniczenia wynikające z art. 15d ustawy o CIT.
I tak, zgodnie z art. 15d ust. 1 omawianej ustawy:
Podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców:
1) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub
2) została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług - w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, lub
3) pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o podatku od towarów i usług, została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności określonego w art. 108a ust. 1a tej ustawy.
W art. 15d ust. 2 ustawy o CIT wskazano, że:
W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców została dokonana z naruszeniem ust. 1, podatnicy w tej części:
1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody
- w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego, został zlecony przelew albo płatność została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.
W myśl art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo Przedsiębiorców (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 236 ze zm.):
Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.
W myśl art. 15d ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT:
Przepisów ust. 1 pkt 2 i ust. 2 w zakresie, w jakim przepis ten dotyczy płatności dokonanej z naruszeniem ust. 1 pkt 2, nie stosuje się, jeżeli zapłata należności przez podatnika została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a podatnik złożył przy pierwszej zapłacie należności przelewem na ten rachunek zawiadomienie, o którym mowa w art. 117ba § 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatnika, który dokonał zapłaty należności, w terminie 7 dni od dnia zlecenia przelewu.
Zgodnie z art. 96b ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz.U. z 2025 r., poz. 775, ze zm.; dalej: „ustawa VAT”):
Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi w postaci elektronicznej wykaz podmiotów:
1) w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT;
2) zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.
Stosownie do art. 96b ust. 2 ustawy o VAT:
Wykaz jest udostępniany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w sposób umożliwiający sprawdzenie, w tym automatycznie, czy podmiot znajduje się w wykazie na wybrany dzień, przypadający nie wcześniej niż w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym podmiot jest sprawdzany. Dane tego podmiotu są udostępniane według stanu na wybrany dzień, z wyjątkiem danych, o których mowa w ust. 3 pkt 1-3, które są udostępniane według stanu na dzień sprawdzenia.
Zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT:
Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.
Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:
1. zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;
2. zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.
Z uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej (Druk nr 3301) wynika, że celem projektowanej ustawy jest dalsze uszczelnienie systemu podatku od towarów i usług oraz zminimalizowanie ryzyka nieświadomego udziału podatników w karuzelach VAT.
W uzasadnieniu do ustawy nowelizującej wprost wskazano, że „W prowadzonej przez przedsiębiorców działalności gospodarczej regulowanie zobowiązań następuje również w innej formie niż zapłata na rachunek bankowy (kompensata, potrącenia, płatność kartą kredytową lub płatniczą). W przypadku kompensat wyrównywanie wzajemnych roszczeń i należności następuje w innej formie niż zapłata na rachunek bankowy, tym samym do takich rozliczeń nie będą miały zastosowanie przepisy projektowanej ustawy”.
Państwa wątpliwości dotyczą kwestii ustalenia, czy w przypadku uregulowania zobowiązań wynikających z faktur, które odbywać się będzie w ramach systemu nettingu, znajdzie zastosowanie ograniczenie wynikające z art. 15d ustawy o CIT.
W tym miejscu należy zauważyć, że netting – jest to bezgotówkowa forma rozliczeń między dwoma lub więcej podmiotami gospodarczymi, realizowana w ściśle określonym czasie. Kontrahenci zbierają dokumenty zawierające kwoty wzajemnych należności i zobowiązań, a następnie regulują jedynie powstałe saldo. Zazwyczaj podmiot nettingowy działa jako pośrednik i przyjmuje na siebie rolę kupującego i sprzedającego w danej transakcji w celu zabezpieczenia zamówień między stronami. Praktyka taka stosowana jest zwłaszcza w obrocie międzynarodowym między podmiotami gospodarczymi, będącymi członkami zagranicznych grup kapitałowych. Inaczej nazywana jest praktyką transakcji kompensacyjnych.
Jak stanowi art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1061 ze zm.):
§ 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
§ 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
Wobec tego potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie (kompensata wierzytelności) następuje wówczas, gdy jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelności, jak i zobowiązania względem drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy zobowiązań do świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), to prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Oznacza to, że potrącenie (kompensata) wzajemnych wierzytelności i zobowiązań stanowi jedną z form zapłaty.
Wskazać przy tym należy, że zarówno przepisy ustawy Prawo przedsiębiorców, jak też ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych posługują się pojęciem „płatności”. W przypadku kompensaty nie mamy natomiast do czynienia z płatnością. Dochodzi co prawda do uregulowania w całości lub części zobowiązania (wygaśnięcia zobowiązania), to jednak czynność ta nie może być utożsamiana z płatnością. Przyjęcie, że przepisy odnoszą się do innych form regulowania (wygasania) zobowiązań, mogłoby oznaczać zastosowanie wykładni rozszerzającej, która nie tylko nie znajduje należytego umocowania w brzmieniu przepisu, ale także jest niemożliwa do zastosowania w praktyce.
Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonują Państwo transakcji zakupu oraz sprzedaży towarów i usług w relacjach z innymi podmiotami należącymi do grupy kapitałowej. Celem redukcji kosztów prowadzonej działalności, uproszczenia stosowanych procesów oraz poprawy płynności finansowej, przystąpili Państwo do nowego, grupowego procesu polegającego na systemie wielostronnych potrąceń płatności wynikających z wzajemnych należności i zobowiązań spółek z Grupy (dalej: system nettingu). Każdego miesiąca poszczególne spółki z Grupy uczestniczące w nettingu (w tym Wnioskodawcy) wprowadzają do systemu swoje zobowiązania wynikające z faktur zakupowych wystawionych na nie przez inne podmioty Grupowe – co umożliwia dokonywanie wielostronnych potrąceń wzajemnych należności i zobowiązań między spółkami z Grupy. Spółki wprowadzają również informacje o zapotrzebowaniu na walutę. Kwota potrzebnej waluty ujmowana jest jako zobowiązanie w procesie nettingu i potrącane z należnościami posiadanymi przez spółkę zakupującą walutę. Podstawą działania systemu nettingowego jest, co do zasady, dokonywanie wzajemnych i wielostronnych kompensat zobowiązań i należności podmiotów z Grupy, zgłoszonych i zatwierdzonych do rozliczenia w danym okresie z podziałem na waluty rozliczeniowe, w tym zapotrzebowanie na walutę. Za dany okres rozliczeniowy (miesiąc) dla każdej spółki z Grupy, w tym dla Wnioskodawców, Koordynator ustala ostateczne saldo (dodatnie lub ujemne) w ramach każdej stosowanej waluty (dalej: Saldo końcowe). Jeżeli saldo jest ujemne, tj. wartość zobowiązań wprowadzonych do systemu na rzecz Wnioskodawców jest mniejsza od wartości zobowiązań Wnioskodawców wprowadzonych przez nich do tego systemu (w tym na zakup waluty), Wnioskodawcy zobowiązani są dokonać przelewu kwoty salda na rachunek bankowy Koordynatora. Zapłata kwoty Salda końcowego następuje na rachunek bankowy Koordynatora, który nie znajduje się w wykazie, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT.
Pośród faktur rozliczanych w ramach nettingu znajdą się także faktury zakupowe, wprowadzone przez Wnioskodawców, które będą dokumentować dokonane na terytorium kraju dostawy towarów oraz wyświadczone usługi na ich rzecz, które spełniają kryteria wskazane w art. 108a ust. 1a ustawy o VAT, do obowiązkowego stosowania mechanizmu podzielonej płatności (tj. wymienione są w załączniku nr 15 do ustawy o VAT oraz kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej).
Należy wskazać, że wyjątkiem od konieczności dopełnienia obowiązków związanych z obligatoryjnym MPP jest możliwość skorzystania z instytucji przewidzianej w art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: kc), czyli potrącenia. Jeżeli należność z faktury dotyczącej nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 zostanie uregulowana w drodze potrącenia, obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności nie obejmuje kwoty objętej potrąceniem. Wierzytelność kontrahenta nie musi dotyczyć faktury, co do której istnieje obowiązek opłacenia w MPP. Z uwagi natomiast na charakter potrącenia zawartego w art. 498 kc, w którym mowa o dwóch osobach będących jednocześnie względem siebie dłużnikiem i wierzycielem, obecnie nie ma możliwości uznania kompensat wielostronnych (umownych) za dopełnienie obowiązków związanych z zapłatą w obligatoryjnym MPP.
Do 31 grudnia 2020 r. wyjątkiem od konieczności dopełnienia obowiązków związanych z obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności była możliwość skorzystania z instytucji potrącenia przewidzianego w art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej: kc). Z uwagi na charakter potrącenia zawartego w art. 498 kc, w którym mowa o dwóch osobach będących jednocześnie względem siebie dłużnikiem i wierzycielem, nie było możliwości uznania kompensat wielostronnych (umownych) za dopełnienie obowiązków związanych z zapłatą w obligatoryjnym mechanizmie podzielonej płatności. Ponadto, możliwe było potrącenie wyłącznie wymagalnych wierzytelności, co nie wpływało pozytywnie na płynność finansową podatników.
Od 1 stycznia 2021 r. wyłączono obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności również do potrąceń pozakodeksowych, czyli potrąceń dopuszczalnych na gruncie zasady swobody umów. Dzięki temu podatnicy zyskali bardziej elastyczne rozwiązanie, które dopuszcza różne istniejące na rynku praktyki, np. netting.
Zatem od 1 stycznia 2021 r. obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności został wyłączony również w przypadku innych potrąceń, czyli potrąceń dokonywanych pomiędzy osobami, które np. nie są względem siebie bezpośrednio dłużnikiem i wierzycielem. Dodatkowo, potrącane wierzytelności nie muszą być wymagalne w chwili dokonywania potrącenia.
Wprowadzony z dniem 1 stycznia 2021 r. przepis może być stosowany także do wierzytelności powstałych przed 1 stycznia 2021 r., których potrącenie następuje od 1 stycznia 2021 r.
Netting można zdefiniować jako system regulowania płatności pomiędzy podmiotami należącymi do jednej grupy kapitałowej lub w inny sposób powiązanymi ekonomicznie polegający na kompensowaniu wzajemnych zobowiązań i należności.
Zatem regulowanie zobowiązań, wynikających z faktury oznaczonej wyrazami MPP kompensatą należności (nettingiem), nie spełnia warunku dopuszczającego zaliczenia takiego wydatku do kosztów wynikających z przepisu art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT.
W świetle wyżej wymienionych przepisów prawa oraz przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że w przypadku gdy pośród rozliczanych faktur w ramach nettingu znajdzie się faktura, do której należy zastosować mechanizm podzielonej płatności, to uregulowanie takich zobowiązań za pośrednictwem tego systemu, w drodze kompensaty, spowoduje, że wydatki poniesione na nabycie towarów i usług nie będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Zatem w ww. sytuacji zastosowanie będzie miał art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT.
Natomiast w przypadku, gdy pośród rozliczanych faktur w ramach nettingu nie znajdzie się faktura, do której należy zastosować mechanizm podzielonej płatności, to uregulowanie takich zobowiązań za pośrednictwem tego systemu, w drodze kompensaty, spowoduje, że wydatki poniesione na nabycie towarów i usług będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Zatem w ww. sytuacji nie będzie miał zastosowania art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT.
W świetle powyższego, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 (możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zobowiązań uregulowanych w ramach systemu nettingu) w odniesieniu do faktur:
- do których należy zastosować mechanizm podzielonej płatności – jest nieprawidłowe;
- do których nie jest konieczne zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności – jest prawidłowe.
Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach innych podmiotów i nie wiążą organu w sprawie będącej przedmiotem wniosku. Powołane interpretacje nie stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa, więc zawartego w nich stanowiska organu podatkowego nie można wprost przenosić na grunt innej sprawy, a nadto interpretacje rozbieżne bądź wątpliwe mogą być poddane weryfikacji w trybie art. 14e § 1 o.p.
Interpretacja wydana dla innego podmiotu z Państwa grupy kapitałowej została natomiast wydana w wyniku obowiązku uwzględnienia prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie zapadłego w tej konkretnej sprawie i nie powoduje skutków w innych sprawach, w tym dla podmiotów z tej samej grupy kapitałowej.
Ponadto, należy wskazać, że orzecznictwo w zakresie poruszonym przez Państwa nie jest jednolite. Jako przykład należy podać wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 5 listopada 2020 r., sygn. I SA/Kr 762/20, w którym Sąd, oddalając skargę na interpretację, wskazał, że:
Kompensaty ustawowe zostały zatem uregulowane w art. 498 Kodeksu cywilnego, a kompensaty umowne - których podstawą jest zapis w umowie - warunki kontrahenci ustalają swobodnie. W realiach przedstawionego stanu faktycznego, Skarżąca dokonuje części potrąceń wierzytelności na podstawie zawartych na zasadzie swobody umów z kontrahentami, a więc potracenia nie są potrąceniami uregulowanymi w art. 498 w art. 498 Kodeksu cywilnego.
Sad podziela ocenę organu, wedle której wyłączenie mechanizmu podzielonej płatności nie może być zastosowane przy innych potrąceniach, niż te które uregulowane są w art. 498 ustawy Kodeks cywilny. Dyspozycja przepisu art. 108a ust 1d u.p.t.u. nie pozwala bowiem na konstatację jakoby obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności dotyczyć miał wszystkich przypadków regulowania zobowiązań na inne sposoby niż przez dokonanie płatności.
Za powyższą konstatacją przemawia przede wszystkim wynik wykładni językowej przepisu art. 108a ust. 1d u.p.t.u. a w szczególności bezpośredniość i jednoznaczność zawartego tam sformułowania "w przypadku dokonania potrącenia, o którym mowa w art. 498 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny" Tylko zatem w sytuacji jednoznacznie określonego tam wyjątku, możliwe jest odstąpienie od stosowania – będącego w określonych warunkach, zasadą – mechanizmu podzielonej płatności. W orzecznictwie sądów administracyjnych w sposób niekwestionowany przyjmuje się bowiem, że wyjątki określone w przepisach podatkowych interpretowane muszą być ściśle a wykładnia rozszerzająca nie może mieć w takich sytuacjach zastosowania.
Odnosząc się natomiast do Państwa wątpliwości w zakresie ustalenia czy będą Państwo uprawnieni do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków także wtedy, gdy na koniec okresu rozliczeniowego ujemne saldo systemu zostanie uregulowane przez Państwa poprzez dokonanie przelewu środków pieniężnych na rachunek bankowy Koordynatora, który prowadzony jest w zagranicznym banku i nie jest ujęty w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wskazać należy, że zgodnie z art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 1646 ze zm.):
Banki mogą prowadzić w szczególności następujące rodzaje rachunków bankowych:
1) rachunki rozliczeniowe, w tym bieżące i pomocnicze, oraz prowadzone dla nich na zasadach określonych w rozdziale 3a rachunki VAT.
Zaznaczyć zatem należy, że banki zagraniczne nie podlegają polskiemu prawu. Rachunki prowadzone przez takie banki nie mieszczą się w definicji rachunków rozliczeniowych, o których mowa w ww. artykule i związku z tym nie są wykazywane w wykazie. Należy przy tym zauważyć, że banki zagraniczne mogą działać w Polsce poprzez swoje oddziały, które to podlegają przepisom ww. ustawy. Oznacza to, że rachunki rozliczeniowe prowadzone przez oddziały banku zagranicznego podlegają zamieszczeniu w wykazie. Informacja o rachunkach w bankach zagranicznych jest wykazywana przez podatników w zgłoszeniach identyfikacyjnych/ aktualizujących.
W przypadku dokonania płatności:
- wynikającej z faktury wystawionej przez podatnika VAT czynnego,
- dotyczącej transakcji powyżej 15 000 zł,
- na zagraniczny rachunek (niezamieszczony w Wykazie),
w celu uniknięcia negatywnych konsekwencji finansowych podatnik będzie mógł złożyć zawiadomienie o zapłacie należności na ten właśnie rachunek do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
W przypadku wysłania zawiadomienia o dokonaniu zapłaty na rachunek spoza Wykazu, podatnik nie będzie obowiązany dokonywać ponownie takiego zawiadomienia w sytuacji, gdyby kolejna wpłata została dokonana na ten sam rachunek spoza Wykazu, o którym podatnik już raz poinformował organy składając stosowne zawiadomienie. Wystarczające będzie dokonanie jednorazowego zgłoszenia takiego rachunku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
W świetle powyższego wskazać należy, że zarówno przepisy ustawy Prawo przedsiębiorców, jak też ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych posługują się pojęciem „płatności”. W przypadku nettingu nie mamy natomiast do czynienia z płatnością. Dochodzi co prawda do uregulowania w całości lub części zobowiązania (wygaśnięcia zobowiązania), to jednak czynność ta nie może być utożsamiana z płatnością. Przyjęcie, że przepisy odnoszą się do innych form regulowania (wygasania) zobowiązań, mogłoby oznaczać zastosowanie wykładni rozszerzającej, która nie tylko nie znajduje należytego umocowania w brzmieniu przepisu, ale także jest niemożliwa do zastosowania w praktyce.
Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że skoro – jak wynika z wniosku – Spółka rozlicza transakcje wewnątrzgrupowe w wewnętrznym systemie nettingu grupy, rozliczane w drodze wzajemnej kompensaty zobowiązań i należności, stanowiącej formę kompensaty wierzytelności, to w sytuacji, gdy na koniec okresu rozliczeniowego ujemne saldo systemu zostanie uregulowanego poprzez dokonanie przelewu środków pieniężnych na rachunek bankowy koordynatora, który prowadzony jest w zagranicznym banku i nie jest ujęty w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT Spółka będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ww. wydatki.
Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 należało uznać za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
A. Sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.
