Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 maja 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 4 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wynagrodzenia wypłaconego przez Kancelarię współpracującemu z nią prawnikowi z tytułu rozwiązania umowy o współpracę.

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca (dalej jako „Kancelaria”) jest spółką komandytową z siedzibą w Polsce. Kancelaria jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Kancelaria prowadzi działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie świadczenia usług prawnych (kod PKD 69.10.Z).

Przedmiotem działalności gospodarczej Kancelarii jest wykonywanie działalności prawniczej obejmującej udzielanie porad i konsultacji prawnych, sporządzanie opinii prawnych, opracowywanie projektów umów i innych aktów prawnych oraz występowanie przed urzędami i sądami w imieniu klientów.

Kancelaria jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, a usługi prawne świadczone przez Kancelarię są opodatkowane podstawową stawką 23% VAT albo nie podlegają polskiemu VAT z uwagi na zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia lub z uwagi na eksport tych usług poza terytorium UE.

Kancelaria współpracowała z prawnikiem będącym radcą prawnym (zwanym dalej „Prawnikiem Współpracującym”) na podstawie umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego. W zakresie zleconym przez Kancelarię Prawnik Współpracujący świadczył te usługi na rzecz Kancelarii w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez niego jako przedsiębiorca indywidualnie wpisany do Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej, prowadzący własną, indywidualną kancelarię radcy prawnego.

Usługi świadczone przez Prawnika Współpracującego były wykorzystywane przez Kancelarię w ramach działalności opodatkowanej VAT i bezpośrednio związane z usługami prawnymi świadczonymi przez Kancelarię na rzecz jej klientów.

Wynagrodzenie Prawnika Współpracującego za świadczenie usług prawnych było określone w zryczałtowanej kwocie, płatnej miesięcznie, powiększanej o ewentualne dodatkowe wynagrodzenie uzależnione od wyników ekonomicznych Kancelarii.

Umowa przewidywała trzymiesięczny okres jej wypowiedzenia, z terminem rozwiązania w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływał ten okres.

Żona Prawnika Współpracującego, prowadząca własną działalność prawniczą, zaczęła prowadzić ją w ocenie Kancelarii w sposób konfliktujący z interesami Kancelarii, między innymi z uwagi na fakt nawiązania przez nią współpracy z innym współpracownikiem Kancelarii i uzasadnionego przypuszczenia o doprowadzeniu do zakończenia przez niego współpracy z Kancelarią.

W ocenie Kancelarii dalsze funkcjonowanie w układzie, w którym Prawnik Współpracujący współpracowałby z Kancelarią w obliczu sposobu funkcjonowania innego prawnika prowadzącego działalność konkurencyjną, z którym jest osobiście powiązany, mogło prowadzić do eskalacji pozyskania kolejnych współpracowników lub klientów Kancelarii. Dlatego Kancelaria podjęła decyzję o zakończeniu współpracy z Prawnikiem Współpracującym.

Kancelaria oceniła zaistniałą sytuację jako mogącą prowadzić do, perturbacji współpracy z innymi prawnikami, pogorszenia obsługi klientów, utraty części rynku i ostatecznie do zmniejszenia przychodów Kancelarii. Z uwagi na pozycję Prawnika Współpracującego współpracującego z Kancelarią przez wiele lat , posiadającego doświadczenie i wysoką pozycje zawodową i wynikający z tego potencjalny wpływ na klientów Kancelarii i innych prawników współpracujących z Kancelarią, niekorzystny dla Kancelarii i oczywisty sposób mogący przekładać się na poziom zagrożeń o których mowa powyżej, dalsze związanie Kancelarii z Prawnikiem Współpracującym w sposób faktyczny i prawny do czasu definitywnego zakończenia umowy zostało przez Kancelarię ocenione jako wysoce ryzykowne. Zgodnie zaś z umową okres wypowiedzenia umowy o świadczeniu usług doradztwa prawnego wynosi 3 miesiące.

Mając na względzie zabezpieczenie ekonomicznych interesów Kancelarii oraz skoncentrowanie się na sprawnym prowadzeniu spraw klientów, Kancelaria uznała, że efektywniej może to osiągnąć skracając okres współpracy z Prawnikiem Współpracującym. W celu ograniczenia wskazanego ryzyka Kancelaria zawarła z Prawnikiem Współpracującym stosowne porozumienie o natychmiastowym rozwiązaniu umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego za porozumieniem stron z motywów wyżej wskazanych. Takie działanie Kancelarii miało na celu ograniczenie ryzyk biznesowych (utrata współpracowników i klientów), które mogłyby skutkować pogorszeniem warunków wykonywania usług dla klientów Kancelarii albo ich utratą i w konsekwencji - negatywnie wpłynąć na osiągane przez Kancelarię przychody.

Wynagrodzenie Prawnika Współpracującego za okres kończący się z dniem rozwiązania umowy o współpracy, w tym z tytułu wcześniejszego jej rozwiązania, wynosi „X” złote netto.”

Z przedstawionych okoliczności faktycznych oraz treści podpisanego porozumienia jasno wynika, że w/w wynagrodzenie nie jest ani karą umowną ani odszkodowaniem dla Prawnika Współpracującego.

Kwota wynagrodzenia („X” złotych netto, zwana dalej „Wynagrodzeniem”) została skalkulowana jako 3 - krotność miesięcznego zryczałtowanego wynagrodzenia Prawnika Współpracującego przed rozwiązaniem umowy z Kancelarią, z tym że gdyby w tym samym dniu, w którym zostało zawarte Porozumienie z Prawnikiem Współpracującym, Kancelaria zdecydowała się na inne rozwiązanie polegające na wypowiedzeniu umowy, to Prawnik Współpracujący otrzymywałby jeszcze wynagrodzenie za 4 miesiące. Wynika to stąd, że jak wcześniej wskazano umowa przewidywała co prawda trzymiesięczny okres jej wypowiedzenia, ale z terminem rozwiązania w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływał ten okres. Oznacza to, że w tej sytuacji kwota, którą Kancelaria byłaby zobowiązana wypłacić Prawnikowi Współpracującemu zgodnie z umową za okres jej wypowiedzenia w przypadku, gdyby Kancelaria ograniczyła swoje działania tylko do wypowiedzenia tej umowy z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, byłaby wyższa od kwoty Wynagrodzenia w wysokości „X” złotych przyjętej w Porozumieniu.

Wynagrodzenie zostało wypłacone przez Kancelarię Prawnikowi Współpracującemu, a Prawnik Współpracujący wystawił i doręczył Kancelarii fakturę VAT obejmującą kwotę tego Wynagrodzenia powiększoną o 23% VAT. W fakturze VAT Prawnik Współpracujący zamieścił opis „Wynagrodzenie za świadczenie doradztwa prawnego zgodnie z umową oraz porozumieniem”.

Prawnik Współpracujący w chwili wystawienia i doręczenia Kancelarii faktury był zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, figurującym na tzw. „białej liście”.

W tych okolicznościach Kancelaria powzięła wątpliwości:

• czy może uznać Wynagrodzenie wypłacone Prawnikowi Współpracującemu za koszt uzyskania przychodów?
• czy może pomniejszyć podatek należny o podatek naliczony przez Prawnika Współpracującego w fakturze VAT obejmującej kwotę Wynagrodzenia?

Kierując się ostrożnością Kancelaria nie zaliczyła kwoty netto Wynagrodzenia do kosztów uzyskania przychodów i nie pomniejszyła podatku należnego o podatek naliczony przez Prawnika Współpracującego w fakturze VAT obejmującej kwotę Wynagrodzenia.

Pytania

1.Czy Wynagrodzenie wypłacone przez Kancelarię Prawnikowi Współpracującemu jest kosztem uzyskania przychodów Kancelarii w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT?

2.Czy Kancelaria może pomniejszyć podatek należny o podatek naliczony przez Prawnika Współpracującego w fakturze VAT obejmującej kwotę Wynagrodzenia?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Państwa stanowiska w zakresie pytania nr 1 dotyczącego podatku dochodowego od osób prawnych. Natomiast w zakresie pytania nr 2 wniosek zostanie rozpatrzony odrębnie.

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Wynagrodzenie wypłacone przez Kancelarię Prawnikowi Współpracującemu jest kosztem uzyskania przychodów Kancelarii w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod tym warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

• przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz
• możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu.

W tym miejscu należy zauważyć, że ustawodawca nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciami: „w celu” osiągnięcia przychodu, jak i „zachowanie” lub „zabezpieczenie” źródła przychodów.

Zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku języka polskiego PWN, pojęcie:

• „celowość” oznacza: „przydatność do jakichś potrzeb”, „świadome zmierzanie do celu”, „taki przebieg zjawisk, zdarzeń, działań ludzkich, jakby w swym rozwoju zmierzały one do określonego celu”,
• „zabezpieczyć” oznacza: „zapewnienie ochrony przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym”, „uczynienie bezpiecznym”, „zapewnienie utrzymania czegoś w dotychczasowym stanie”, „zapewnienie komuś środków do życia”, „zapewnienie zaspokojenia roszczenia lub wykonanie kary”, natomiast
• „zachować” oznacza: „pozostać w posiadaniu czegoś”, „dochować coś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności”, „uchronić przed zapomnieniem”.

Można więc przyjąć, że koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów to takie koszty, które są poniesione w trakcie dążenia do uzyskania przychodów. Określony cel musi być widoczny w momencie ponoszenia kosztu. Ponadto, poniesione koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać jego realność. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

Podatnik, oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą, winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik, uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu, odnosi ewidentne korzyści, ponieważ o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu.

Dodatkowo należy wskazać, że w uzasadnieniu uchwały NSA (7 sędziów) z 25 czerwca 2012 r. sygn. II FPS 2/12 wskazano, że „zasady dotyczące kosztów uzyskania przychodów mają w założeniu uwzględnić istotę i cel prowadzenia działalności gospodarczej, premiując wydatki służące jej rozwojowi i generowaniu przychodów. Niektóre rodzaje działań powodujących „doraźne” straty są elementem strategii gospodarczej i nie muszą stać w sprzeczności z działaniami w celu osiągnięcia przychodów, ale w dalszej perspektywie służyć zwiększaniu zysków podmiotu gospodarczego. (...). Cel fiskalny realizuje się wówczas w podatku należnym od zysku wypracowanego na skutek takich właśnie racjonalnych działań podatnika.”

W przedstawionym stanie faktycznym wypłata wynagrodzenia na rzecz Prawnika Współpracującego miała na celu zakończenie współpracy w trybie natychmiastowym, co - z perspektywy Kancelarii - było działaniem gospodarczo racjonalnym, zmierzającym do ochrony interesów biznesowych oraz ograniczenia ryzyka utraty części zespołu lub klientów. Wynagrodzenie wypłacone z tego tytułu nie było ani formą sankcji, ani świadczeniem nieadekwatnym do wcześniejszych zobowiązań stron wynikających z umowy.

Bezspornym jest, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku nie można mówić o bezpośrednim związku Wynagrodzenia z konkretnymi przychodami. Jednakże w ocenie Kancelarii, powyższy wydatek spełnia kryteria określone w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jako koszt poniesiony w celu zabezpieczenia źródła przychodów.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny oraz orzecznictwem sądów administracyjnych, pojęcie kosztu podatkowego należy rozumieć szeroko, z uwzględnieniem realiów gospodarczych i kontekstu podejmowanych przez podatnika decyzji. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 listopada 2017 r. (sygn. II FSK 1125/16) podkreślono, że działaniem uzasadnionym gospodarczo może być także takie, które zmierza do ograniczenia ryzyka prowadzenia działalności lub uniknięcia przyszłych strat, nawet jeśli samo w sobie generuje doraźny wydatek. Sąd wprost wskazał, że poniesienie określonego kosztu w celu zapobieżenia negatywnym skutkom dla działalności podatnika może spełniać przesłankę zabezpieczenia źródła przychodów.

W przedstawionym stanie faktycznym, Kancelaria podjęła działania w odpowiedzi na sytuację konfliktu interesów oraz ryzyka destabilizacji zespołu współpracowników, które mogły prowadzić do utraty innych współpracowników, utraty klientów i tym samym - do spadku przychodów z działalności prawniczej. Natychmiastowe rozwiązanie współpracy z Prawnikiem Współpracującym pozwoliło w sposób szybki i kontrolowany zakończyć umowę o świadczenie usług, ograniczając ryzyka personalne i reputacyjne. Wypłacone wynagrodzenie nie było świadczeniem nadmiarowym. Wręcz przeciwnie, jak wskazano i wyjaśniono w opisie stanu faktycznego, gdyby w tym samym dniu, w którym zostało zawarte Porozumienie z Prawnikiem Współpracującym, Kancelaria zdecydowała się na inne rozwiązanie polegające na wypowiedzeniu umowy, to Prawnik Współpracujący otrzymywałby jeszcze wynagrodzenie za 4 miesiące.

Takie działanie - choć doraźnie skutkujące jednorazowym większym wydatkiem - miało racjonalne i obiektywnie uzasadnione uzasadnienie gospodarcze. W rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT mamy więc do czynienia z kosztem poniesionym „w celu zabezpieczenia źródła przychodów”, tj. takim, który został poniesiony, by uniknąć przyszłych strat związanych z dezorganizacją działalności operacyjnej Kancelarii, osłabieniem zespołu lub pogorszeniem obsługi klientów.

W tym kontekście należy powołać się na wskazaną powyżej uchwałę NSA z dnia 25 czerwca 2012 r. (sygn. II FPS 2/12), zgodnie z którą działania podatników, które z pozoru generują stratę, mogą w dalszej perspektywie służyć utrzymaniu lub zwiększeniu przychodów. Zasady dotyczące kosztów uzyskania przychodów powinny uwzględniać realia gospodarcze oraz możliwość podejmowania przez podatników decyzji, które mają na celu ochronę lub rozwój prowadzonej działalności. Kancelaria, wypłacając wynagrodzenie Prawnikowi Współpracującemu, działała z zamiarem uniknięcia znacznie większych strat, które mogłyby się ujawnić w przyszłości.

Należy również wskazać, że wydatek nie został zwrócony Kancelarii ani nie został pokryty przez inne podmioty - został definitywnie poniesiony z jej środków. Nie znajduje się również wśród wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy o CIT - nie jest karą, grzywną, odszkodowaniem ani innym świadczeniem wymienionym w katalogu negatywnym. W szczególności nie można uznać tej wypłaty za karę umowną ani odszkodowanie za rozwiązanie umowy, ponieważ treść porozumienia jasno wskazuje, że świadczenie ma charakter wynagrodzeniowy i wynika z przyjętego przez strony modelu zakończenia współpracy, przy czym kwota została ustalona w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu za okres wypowiedzenia.

W świetle powyższego, wypłacona kwota Wynagrodzenia spełnia przesłanki uznania jej za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Została bowiem poniesiona:

• przez podatnika,
• w sposób definitywny,
• w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
• w celu zabezpieczenia źródła przychodów,
• nie jest wyłączona z kosztów uzyskania przychodów mocą art. 16 ust. 1 ustawy o CIT,
• została właściwie udokumentowana (faktura VAT).

Dodatkowo, cel wypłaty został wprost wskazany w treści zawartego porozumienia - zabezpieczenie ekonomicznych interesów Kancelarii oraz skoncentrowanie się na sprawnym prowadzeniu spraw klientów.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Kancelarii, zgodnie z którym wypłacone wynagrodzenie stanowi koszt uzyskania przychodów, należy uznać za w pełni uzasadnione i zgodne z obowiązującymi przepisami prawa oraz utrwaloną linią interpretacyjną i orzeczniczą.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 oraz 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 278 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT:

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod tym warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

• przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz
• potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu.

W tym miejscu należy zauważyć, że ustawodawca nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciami: „w celu” osiągnięcia przychodu, jak i „zachowanie” lub „zabezpieczenie” źródła przychodów.

Zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku języka polskiego PWN, pojęcie:

a.„celowość” oznacza: „przydatność do jakichś potrzeb”, „świadome zmierzanie do celu”, „taki przebieg zjawisk, zdarzeń, działań ludzkich, jakby w swym rozwoju zmierzały one do określonego celu”,

b.„zabezpieczyć” oznacza: „zapewnienie ochrony przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym”, „uczynienie bezpiecznym”, „zapewnienie utrzymania czegoś w dotychczasowym stanie”, „zapewnienie komuś środków do życia”, „zapewnienie zaspokojenia roszczenia lub wykonanie kary”, natomiast

c.„zachować” oznacza: „pozostać w posiadaniu czegoś”, „dochować coś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności”, „uchronić przed zapomnieniem”.

Można więc przyjąć, że koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów to takie koszty, które są poniesione w trakcie dążenia do uzyskania przychodów. Określony cel musi być widoczny w momencie ponoszenia kosztu. Ponadto, poniesione koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać jego realność. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

Podatnik, oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą, winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik, uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu, odnosi ewidentne korzyści, ponieważ o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka, tj. Kancelaria jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Przedmiotem działalności gospodarczej Kancelarii jest wykonywanie działalności prawniczej obejmującej udzielanie porad i konsultacji prawnych, sporządzanie opinii prawnych, opracowywanie projektów umów i innych aktów prawnych oraz występowanie przed urzędami i sądami w imieniu klientów.

Kancelaria współpracowała z prawnikiem będącym radcą prawnym na podstawie umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego. W zakresie zleconym przez Kancelarię prawnik współpracujący świadczył te usługi na rzecz Kancelarii w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez niego jako przedsiębiorca prowadzący własną, indywidualną kancelarię radcy prawnego. Usługi świadczone przez prawnika współpracującego były związane z usługami prawnymi świadczonymi przez Kancelarię na rzecz jej klientów. Wynagrodzenie prawnika współpracującego za świadczenie usług prawnych było określone w zryczałtowanej kwocie, płatnej miesięcznie, powiększanej o ewentualne dodatkowe wynagrodzenie uzależnione od wyników ekonomicznych Spółki. Umowa przewidywała trzymiesięczny okres jej wypowiedzenia, z terminem rozwiązania w ostatnim dniu miesiąca, w którym upływał ten okres.

Żona prawnika współpracującego, prowadząca własną działalność prawniczą, zaczęła prowadzić ją w Państwa ocenie w sposób konfliktujący z interesami Spółki między innymi z uwagi na fakt nawiązania przez nią współpracy z innym współpracownikiem Kancelarii i uzasadnionego przypuszczenia o doprowadzeniu do zakończenia przez niego współpracy z Państwa Kancelarią.

Dalsze funkcjonowanie w takim układzie, w którym prawnik współpracujący współpracowałby z Kancelarią w obliczu sposobu funkcjonowania innego prawnika prowadzącego działalność konkurencyjną, z którym jest osobiście powiązany, mogło prowadzić do eskalacji pozyskania kolejnych współpracowników lub klientów Kancelarii. Dlatego podjęli Państwo decyzję o zakończeniu współpracy z prawnikiem współpracującym- radcą prawnym.

Kancelaria oceniła zaistniałą sytuację jako mogącą prowadzić do, perturbacji współpracy z innymi prawnikami, pogorszenia obsługi klientów, utraty części rynku i ostatecznie do zmniejszenia przychodów Kancelarii. Z uwagi na pozycję Prawnika współpracującego z Kancelarią przez wiele lat, posiadającego doświadczenie i wysoką pozycje zawodową i wynikający z tego potencjalny wpływ na klientów Kancelarii i innych prawników współpracujących z Kancelarią, niekorzystny dla Kancelarii i oczywisty sposób mogący przekładać się na poziom zagrożeń, dalsze związanie Kancelarii z prawnikiem współpracującym w sposób faktyczny i prawny do czasu definitywnego zakończenia umowy zostało przez Kancelarię ocenione jako wysoce ryzykowne.

Mając na względzie zabezpieczenie ekonomicznych interesów Spółki oraz skoncentrowanie się na sprawnym prowadzeniu spraw klientów, skrócili Państwo okres współpracy z ww. radcą prawnym. W celu ograniczenia ryzyka zawarli Państwo z prawnikiem współpracującym porozumienie o natychmiastowym rozwiązaniu umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego za porozumieniem stron. Takie działanie miało na celu ograniczenie ryzyk biznesowych (utrata współpracowników i klientów), które mogłyby skutkować pogorszeniem warunków wykonywania usług dla klientów Kancelarii albo ich utratą i w konsekwencji - negatywnie wpłynąć na osiągane przez Kancelarię przychody. Z treści podpisanego porozumienia jasno wynika, że ww. wynagrodzenie nie jest ani karą umowną ani odszkodowaniem dla prawnika współpracującego.

Wynagrodzenie zostało wypłacone przez Kancelarię prawnikowi współpracującemu, a on wystawił i doręczył Spółce fakturę VAT obejmującą kwotę tego wynagrodzenia powiększoną o 23% VAT. W fakturze VAT prawnik współpracujący zamieścił opis „Wynagrodzenie za świadczenie doradztwa prawnego zgodnie z umową oraz porozumieniem”.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy zapłacone przez Państwa wynagrodzenie z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy o współpracę może stanowić dla Państwa koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Jak wskazują Państwo we wniosku, rozwiązanie umowy za porozumieniem stron nie wynikało z zaniedbań po Państwa stronie a jedynie z racjonalnego działania Spółki. W wyniku podjętego działania, tj. natychmiastowego rozwiązania umowy o świadczenie usług doradztwa prawnego za porozumieniem stron oraz zapłaty wynagrodzenia na rzecz prawnika współpracującego ponieśli Państwo ekonomicznie niższy ciężar finansowy prowadzonej działalności gospodarczej, niż gdyby współpraca trwała zgodnie z umową do końca okresu jej wypowiedzenia. Wypłacone wynagrodzenie nie było świadczeniem nadmiarowym. Gdyby nie podpisali Państwo porozumienia z prawnikiem współpracującym, a Kancelaria zdecydowała się na inne rozwiązanie polegające na wypowiedzeniu umowy, to prawnik współpracujący otrzymywałby jeszcze wynagrodzenie za 4 miesiące.

Takie działanie - choć doraźnie skutkujące jednorazowym większym wydatkiem - miało racjonalne i obiektywne uzasadnienie gospodarcze. Wydatek został poniesiony w celu zabezpieczenia źródła przychodów, tj. by uniknąć przyszłych strat związanych z dezorganizacją działalności operacyjnej Kancelarii, osłabieniem zespołu lub pogorszeniem obsługi klientów.

W opisie sprawy jednoznacznie wskazali Państwo, że z treści podpisanego porozumienia jasno wynika, że w/w wynagrodzenie nie jest ani karą umowną ani odszkodowaniem dla prawnika współpracującego. Wypłacone wynagrodzenie jest konsekwencją wcześniejszego rozwiązania przez Państwa umowy współpracy z radcą prawnym.

Zatem wypłacone wynagrodzenie opisane we wniosku, nie podlega ograniczeniu określonemu w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Podkreślić jednak należy, że - jak wskazano na wstępie - poniesiony wydatek, aby mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, musi spełniać ogólną zasadę zawartą w art. 15 ust. 1 ustawy, tj. musi zostać poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Jednocześnie, ciężar prawidłowego udokumentowania wydatku i wykazania związku przyczynowego pomiędzy poniesionym wydatkiem, a uzyskaniem (zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła) przychodów spoczywa na podatniku. To właśnie on musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności. Decydując się na poniesienie określonych wydatków musi sam dokonać oceny, czy wydatki, które poniósł mają na celu uzyskanie przychodu albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, a następnie podjąć decyzję o ich ewentualnym zakwalifikowaniu do kosztów podatkowych.

Zauważyć należy, że zdefiniowanie celu osiągnięcia przychodu nie może być traktowane jedynie w kategoriach formalnych, ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w przywołanym przepisie art. 15 ust. 1 ww. ustawy nie wymaga wykazania, że konkretny przychód jest skutkiem poniesienia określonego kosztu. Możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku, jako kosztu uzyskania przychodów uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności, podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, że poniesiony wydatek przysporzy mu spodziewanego przychodu lub przyczyni się do zabezpieczenia źródła przychodów.

W przedmiotowej sprawie istotna jest analiza poniesionego wydatku, tj. zapłaty wynagrodzenia zgodnego z porozumieniem i jego wpływu na powstanie przychodu, względnie zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu. Analiza ta nie byłaby pełna bez uwzględnienia, czy powstaniu tego kosztu towarzyszyło racjonalne działanie Spółki.

W tym kontekście należy zauważyć, że koszty związane z działalnością gospodarczą, oprócz tego, że muszą być wynikiem racjonalnego i celowego działania nie mogą obciążać budżetu skutkami zaniedbań przedsiębiorcy, powodujących zmniejszenie jego wpływów.

Podatnik nie może bowiem kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania albo niezachowania przez niego należytej staranności. Działalność podmiotu gospodarczego powinna cechować dbałość i zachowanie należytej staranności tak w procesie decyzyjnym jak i wykonawczym. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia im.

W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, że strat i wydatków wynikających z zaniedbań oraz nieracjonalnych działań w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa.

Taka sytuacja nie miała miejsca w opisanym przez Państwa stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności stwierdzić należy, wypłacone przez Kancelarię wynagrodzenie prawnikowi współpracującemu może stanowić dla Kancelarii koszt uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT.

W konsekwencji Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

• stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz
• zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych i wyroków sądów należy stwierdzić, że zostały wydane w indywidualnych sprawach podmiotów i nie wiążą w sprawie będącej przedmiotem wniosku. Zostały wydane w określonym stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące, nie mogą one zatem przesądzać o niniejszym rozstrzygnięciu. Natomiast organy mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami organów podatkowych oraz wyrokami sądów administracyjnych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost z tego powodu, że nie stanowią one materialnego prawa podatkowego. Każdą sprawę organ jest zobowiązany rozpatrywać indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”). Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.