W zakresie ustalenia: - czy, ze względu na specyfikę głównego przedmiotu działalności Wnioskodawcy, jakim jest inwestowanie w spółki z sektora MŚP (in... - Interpretacja - 0111-KDIB1-3.4010.83.2024.2.MBD

ShutterStock

Interpretacja indywidualna z dnia 8 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-3.4010.83.2024.2.MBD

Temat interpretacji

W zakresie ustalenia: - czy, ze względu na specyfikę głównego przedmiotu działalności Wnioskodawcy, jakim jest inwestowanie w spółki z sektora MŚP (inwestycje typu venture capital), osiągane przez Wnioskodawcę przychody związane w ujęciu holistycznym z procesem inwestycyjnym w postaci: a) odsetek od pożyczek udzielanych spółkom portfelowym oraz b) odsetek od zdeponowanego kapitału z tytułu depozytów bankowych (lokat negocjowanych) - mogą zostać zaliczone do źródła przychodów z zysków kapitałowych, o którym mowa w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT, analogicznie do kwalifikacji przychodów wynikających z posiadania i sprzedaży udziałów/akcji w spółkach portfelowych, - czy, w przypadku uznania przychodów z tytułu: a) odsetek od pożyczek z opcją konwersji części kapitałowej pożyczek na kapitał w zamian za udziały w podwyższonym kapitale zakładowym oraz b) odsetek od depozytów bankowych - za przychody z zysków kapitałowych ze względu na charakter działalności Wnioskodawcy (uznania stanowiska wyrażonego w pytaniu 1 za prawidłowe) - to czy ponoszone przez Wnioskodawcę bieżące koszty działalności, w tym koszty pośrednie (np. najem powierzchni biurowej, koszty administracyjne) w całości powinny zostać przypisane do źródła przychodów „zyski kapitałowe”, nawet w sytuacji, gdy w danym roku podatkowym Wnioskodawca nie uzyska takiego przychodu, ale zakłada jego osiągnięcie w przyszłości, - w jaki sposób, przy uwzględnieniu przepisów o przychodowym kluczu alokacji, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT, Wnioskodawca powinien rozliczyć: *koszty wspólne danego obszaru działalności Wnioskodawcy, związane z realizowanymi inwestycjami opartymi na finansowaniu mieszanym (zarówno udziałowym - objęcie udziałów, jak i dłużnym - udzielenie pożyczki), np. koszty ekspertyz technicznych, finansowych lub prawnych związanych z przygotowaniem się Wnioskodawcy do inwestycji, koszty dokonywania analizy opłacalności i ryzyka inwestycji, koszty wynagrodzeń pracowników - w przypadku, gdy z realizowanych inwestycji Wnioskodawca osiąga zarówno przychody z zysków kapitałowych, jak i przychody z innych źródeł, *bieżące koszty wspólne dla ogółu działalności Wnioskodawcy, np. czynsz najmu przestrzeni biurowej, koszty utrzymania biura, koszty mediów, wydatki administracyjne, - w sytuacji uznania stanowiska wyrażonego przez Wnioskodawcę w pytaniu 1 za nieprawidłowe (tzn. uznania, że przychody z działalności inwestycyjnej z tytułu pożyczek z opcją konwersji na udziały/akcje oraz przychody z tytułu odsetek od lokat bankowych stanowią przychody z innych źródeł przychodów, a przychody ze zbycia akcji/udziałów - przychody z zysków kapitałowych).

Interpretacja indywidualna – stanowisko jest w części nieprawidłowe, a w części prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest w części nieprawidłowe, a w części prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 lutego 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia, o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia:

- czy, ze względu na specyfikę głównego przedmiotu działalności Wnioskodawcy, jakim jest inwestowanie w spółki z sektora MŚP (inwestycje typu venture capital), osiągane przez Wnioskodawcę przychody związane w ujęciu holistycznym z procesem inwestycyjnym w postaci:

a)odsetek od pożyczek udzielanych spółkom portfelowym oraz

b)odsetek od zdeponowanego kapitału z tytułu depozytów bankowych (lokat negocjowanych)

- mogą zostać zaliczone do źródła przychodów z zysków kapitałowych, o którym mowa w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT, analogicznie do kwalifikacji przychodów wynikających z posiadania i sprzedaży udziałów/akcji w spółkach portfelowych,

- czy, w przypadku uznania przychodów z tytułu:

a)odsetek od pożyczek z opcją konwersji części kapitałowej pożyczek na kapitał w zamian za udziały w podwyższonym kapitale zakładowym oraz

b)odsetek od depozytów bankowych

- za przychody z zysków kapitałowych ze względu na charakter działalności Wnioskodawcy (uznania stanowiska wyrażonego w pytaniu 1 za prawidłowe) - to czy ponoszone przez Wnioskodawcę bieżące koszty działalności, w tym koszty pośrednie (np. najem powierzchni biurowej, koszty administracyjne) w całości powinny zostać przypisane do źródła przychodów „zyski kapitałowe”, nawet w sytuacji, gdy w danym roku podatkowym Wnioskodawca nie uzyska takiego przychodu, ale zakłada jego osiągnięcie w przyszłości,

- w jaki sposób, przy uwzględnieniu przepisów o przychodowym kluczu alokacji, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT, Wnioskodawca powinien rozliczyć:

-koszty wspólne danego obszaru działalności Wnioskodawcy, związane z realizowanymi inwestycjami opartymi na finansowaniu mieszanym (zarówno udziałowym - objęcie udziałów, jak i dłużnym - udzielenie pożyczki), np. koszty ekspertyz technicznych, finansowych lub prawnych związanych z przygotowaniem się Wnioskodawcy do inwestycji, koszty dokonywania analizy opłacalności i ryzyka inwestycji, koszty wynagrodzeń pracowników - w przypadku, gdy z realizowanych inwestycji Wnioskodawca osiąga zarówno przychody z zysków kapitałowych, jak i przychody z innych źródeł,

-bieżące koszty wspólne dla ogółu działalności Wnioskodawcy, np. czynsz najmu przestrzeni biurowej, koszty utrzymania biura, koszty mediów, wydatki administracyjne,

- w sytuacji uznania stanowiska wyrażonego przez Wnioskodawcę w pytaniu 1 za nieprawidłowe (tzn. uznania, że przychody z działalności inwestycyjnej z tytułu pożyczek z opcją konwersji na udziały/akcje oraz przychody z tytułu odsetek od lokat bankowych stanowią przychody z innych źródeł przychodów, a przychody ze zbycia akcji/udziałów - przychody z zysków kapitałowych).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

X sp. z o.o. (dalej również jako: „Spółka”, „Wnioskodawca”) jako inwestycyjna spółka celowa prowadzi działalność w formie prawnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka nie posiada statusu czynnego podatnika VAT. Głównym celem działalności podmiotu jest wspieranie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (dalej jako: „MŚP”) poprzez inwestowanie w przedsiębiorstwa i projekty o wysokim potencjale rozwoju przy wykorzystaniu instrumentów finansowych kapitałowych i quasi - kapitałowych, a także, w mniejszym stopniu, instrumentów dłużnych i mieszanych.

Źródłem finansowania inwestycji są w głównej mierze publiczne środki Post-JEREMIE, pochodzące z wkładu wniesionego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2007-2013 do Instrumentu Inżynierii Finansowej, niezaangażowane w umowy z mikro-, małymi i średnimi przedsiębiorstwami (MŚP) oraz pochodzące ze zwrotów otrzymanych od MŚP. Działalność Spółki jest związana z realizacją zadań Województwa (…) i przewiduje dokonywanie inwestycji na zasadach opisanych w „Ogólnej Polityce Inwestycyjnej” poprzez dokonywanie wejść kapitałowych (lub inwestycji o charakterze mieszanym, tj. udziałowym i dłużnym) w przedsiębiorstwa o wysokim potencjale rozwoju. Celem podejmowanych działań inwestycyjnych jest wspieranie rozwoju przedsiębiorczości na (…) oraz osiąganie założonych stóp zwrotu z wykonanych inwestycji w założonym horyzoncie czasowym.

Wnioskodawca, w kontekście swojej działalności inwestycyjnej, uwzględnia następujące cele szczegółowe:

a)likwidowanie barier w dostępie MŚP do kapitału, głównie poprzez inwestycje kapitałowe i quasi- kapitałowe w MŚP,

b)umożliwianie realizacji przez MŚP przedsięwzięć gospodarczych, które służą wzrostowi konkurencyjności (…) przedsiębiorców,

c)wspieranie zmian strukturalnych w gospodarce (…) w zakresie celów Spółki,

d)stymulowanie wzrostu inwestycji i rozwoju przedsiębiorczości na terenie (…),

e)wzmacnianie potencjału rozwojowego regionalnej gospodarki,

f)tworzenie warunków dla powstawania nowych, trwałych miejsc pracy na (…),

g)aktywizacja inwestorów prywatnych (anioły biznesu),

h)edukacja rynku w zakresie private equity,

i)wzrost wartości aktywów w wyniku wzrostu posiadanych inwestycji,

j)tworzenie ekosystemu gospodarczego w oparciu o działania networkingowe.

W ramach zarządzania finansami, wolne środki finansowe niezaangażowane tymczasowo w realizacje celów opisanych wyżej, Spółka może inwestować w lokaty i depozyty bankowe, jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lub inne instrumenty finansowe, o dużej płynności lub co do których istniej tzw. aktywny rynek. Podjęte działania mają na celu pozyskanie dodatkowych środków inwestycyjnych, które w przyszłości Spółka będzie angażować w działalność podstawową, tj. inwestowanie w podmioty z sektora MŚP o dużym potencjale rozwoju. Podkreślenia wymaga, że Spółka została utworzona, aby realizować konkretne założone cele rozwojowe związane z gospodarką (…). Spółka nie jest emitentem instrumentów finansowych oraz nie prowadzi działalności w zakresie zbierania aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów.

Głównym przedmiotem działalności Spółki (zgodnie z umową spółki) jest działalność trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych (PKD 64.30.Z). W ramach podstawowej działalności Spółka działa lub działała również w obszarach:

1)Działalność holdingów finansowych (PKD 64.20.Z) - obecnie przeważająca działalność Wnioskodawcy,

2)Pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych (PKD 64.99.Z),

3)Pozostałe formy udzielania kredytów (PKD 64.92.Z),

4)Pozostałe pośrednictwo pieniężne (PKD 64.19.Z),

5)Pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszy emerytalnych (PKD 66.19.Z).

Jak wskazano w umowie spółki, w ramach działalności pomocniczej w stosunku do działalności głównej oraz podstawowej, Wnioskodawca może podejmować działalność w poniższych zakresach:

1)Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKD 70.22.Z),

2)Stosunki międzyludzkie (public relation) i komunikacja (PKD 70.21.Z),

3)Działalność agencji reklamowych (PKD 73.11.Z),

4)Badanie rynku i opinii publicznej (PKD 73.20.Z),

5)Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, gdzie indziej niesklasyfikowana (PKD 74.90.Z),

6)Działalność wspomagająca edukację (PKD 85.60.Z),

7)Działalność organizacji komercyjnych i pracodawców (PKD 94.11.Z).

Zgodnie ze szczegółową polityką inwestycyjną Spółki, każdy projekt inwestycyjny będzie podlegał ocenie pod kątem spełnienia kryteriów inwestycyjnych, jak również ocenie technologicznej, prawno- podatkowej i finansowej. Inwestycje Wnioskodawcy w podmioty z sektora MŚP, które spełnią warunki do wejścia kapitałowego polegają na:

-objęciu udziałów lub akcji w tych spółkach (inwestycja kapitałowa),

-udzielaniu finansowania dłużnego w formie pożyczek, objęcia emisji obligacji długu podporządkowanego i niezabezpieczonego, w tym długu typu mezzaine, z naciskiem na możliwość konwersji wierzytelności na kapitał własny lub kapitał własny uprzywilejowany,

-finansowaniu mieszanym udziałowym i dłużnym.

W wyniku całokształtu swojej działalności, realnie Wnioskodawca uzyskuje przychody z tytułu:

-przychodów z odsetek od depozytów bankowych (lokat negocjowanych),

-zbycia udziałów/akcji w spółkach portfelowych,

-przychodów z odsetek od udzielonych pożyczek,

-wypłaty dywidendy (udział w zysku).

W odniesieniu do przychodów od depozytów bankowych Wnioskodawca wskazuje, że przychodami tymi są wyłącznie odsetki od środków pieniężnych zdeponowanych na lokatach bankowych. Wnioskodawca nie odnotowuje innych form przychodów związanych z depozytami bankowymi/lokatami terminowymi niż odsetki od zdeponowanego kapitału.

Działalność inwestycyjna Wnioskodawcy wpisuje się w definicję venture capital zawartą w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 345/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie europejskich funduszy venture capital. Jak wskazano w treści tego rozporządzenia, „Venture capital zapewnia finansowanie na rzecz przedsiębiorstw, które są z reguły bardzo małe, które znajdują się na początkowych etapach rozwoju działalności gospodarczej i które wykazują duży potencjał wzrostu i rozwoju. Ponadto fundusze venture capital zapewniają przedsiębiorstwom cenną wiedzę fachową i doświadczenie, kontakty biznesowe, wartość marki oraz doradztwo strategiczne. Zapewniając finansowanie i doradztwo na rzecz takich przedsiębiorstw, fundusze venture capital stymulują wzrost gospodarczy, przyczyniają się do tworzenia nowych miejsc pracy i do mobilizacji kapitału, wspierają tworzenie i rozwój innowacyjnych przedsiębiorstw, zwiększają ich inwestycje w badania i rozwój, a także wspierają przedsiębiorczość, innowacyjność i konkurencyjność”.

Spółka nie jest żadnym z podmiotów, o których mowa w art. 7b ust. 2 ustawy o CIT.

W ramach swojej podstawowej działalności, która polega na inwestowaniu w przedsiębiorstwa z sektora MŚP, Wnioskodawca zakupił oraz planuje dalej nabywać udziały wyłącznie w spółkach kapitałowych. W niektórych sytuacjach, nabycie udziałów w spółkach może odbywać się poprzez wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci wierzytelności pożyczkowej. W takiej sytuacji następuje konwersja wierzytelności z tytułu kapitału udzielonych pożyczek na kapitał zakładowy.

Pożyczki są udzielane spółkom portfelowym w celu wspierania rozwoju tych przedsiębiorstw. Wysokość wynagrodzenia w postaci odsetek należnych Spółce z tytułu ww. pożyczek jest niezależna od wysokości osiągniętego zysku przez pożyczkobiorców. Na podstawie dokonanej oceny kluczowych wskaźników efektywności (KPI), w przypadku spółek portfelowych rokujących pozytywnie Wnioskodawca daje pożyczkobiorcom możliwość podjęcia decyzji o konwersji kapitału udzielonych pożyczek na udziały w podmiocie. Zgodnie ze standardowym modelem zawieranych umów, odsetki od pożyczek są płatne jednorazowo w określonym w umowie terminie. Odsetki nie podlegają konwersji na udziały i stają się wymagalne niezależnie od okoliczności konwersji kwoty głównej na udziały w podmiocie.

Prowadzenie działalności inwestycyjnej typu venture capital wymaga ponoszenia przez Spółkę istotnych wydatków związanych z bieżącą działalnością podmiotu. Działalność spółki generuje koszty zarówno bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodów ze zbycia udziałów/akcji, jak i koszty pośrednie, dla przykładu koszty ogólnego zarządu, koszty wynagrodzeń pracowników, koszty podróży służbowych, wydatki na ekspertyzy finansowe, usługi księgowe, usługi prawne, usługi notarialne, usługi doradcze i consultingowe, usługi najmu pomieszczeń biurowych, usługi telekomunikacyjne i informatyczne, koszty obsługi rachunków bankowych. Wskazania wymaga, że co do zasady Wnioskodawca nie ponosi kosztów operacyjnych, które miałyby inne uzasadnienie, aniżeli prowadzenie podstawowej działalności, jaką stanowi wyszukiwanie celów inwestycji i dokonywanie inwestycji w przedsiębiorstwa z sektora MŚP.

Ze względu na specyfikę działalności podmiotu, w tym przede wszystkim cel działalności Wnioskodawcy (wspieranie przedsiębiorczości), Spółka utrzymuje długi horyzont czasowy inwestycji, co oznacza, że w przeważającej większości inwestuje w perspektywie średnio- i długoterminowej, zamiast skupiać się na krótkoterminowych transakcjach. Długi horyzont czasowy inwestycji oznacza, że spółka ma strategię długoterminowego trzymania udziałów, oczekując wzrostu ich wartości w ciągu dłuższego okresu ze względu na zakładany postępujący rozwój przedsiębiorstw, w które inwestuje. Spółka prowadzi staranne analizy i badania przed inwestycją w spółki portfelowe. Przed podjęciem decyzji inwestycyjnych, Wnioskodawca ocenia perspektywy wzrostu i potencjał zysku poszczególnych spółek portfelowych, jak również monitoruje ich rozwój na bieżąco po udzieleniu im finansowania, aby dostosować swoje inwestycje do otoczenia biznesowego. Jest to podejście oparte na przekonaniu, że wartość udziałów spółek portfelowych wzrośnie wraz z upływem czasu, co potencjalnie umożliwi spółce osiągnięcie znaczących zysków w przyszłości.

Należy wskazać, że długoterminowy horyzont inwestycyjny sprawia, że osiągany przez Spółkę poziom przychodów w poszczególnych latach podatkowych może znacząco się różnić, w zależności od charakteru podjętych decyzji inwestycyjnych w konkretnym roku podatkowym. W standardowym modelu działania spółki, finansowanie spółek portfelowych opiera się na dwutorowym działaniu - nabyciu udziałów w zamian za wkład pieniężny przy jednoczesnym udzielaniu podmiotom pożyczek konwertowanych na udziały z odsetkami niepodlegającymi konwersji, płatnymi jednorazowo w dacie wskazanej w umowie. W związku z powyższym, w przedstawionym modelu Wnioskodawca osiąga/będzie osiągał przychody w momencie sprzedaży udziałów lub/i w momencie zapłaty odsetek od udzielonych pożyczek, a jednocześnie zazwyczaj nie osiąga znaczących kwotowo przychodów w okresie między zawarciem umowy inwestycyjnej a momentem spłaty odsetek/sprzedaży udziałów lub akcji.

Dynamika zmian wartości przychodów nie jest współmierna do dynamiki ponoszonych wydatków. W celu realizacji działalności inwestycyjnej, Wnioskodawca ponosi bowiem również bieżące wydatki, w tym w szczególności koszty o charakterze ogólnym, takie jak koszty najmu powierzchni biurowej, koszty usług księgowych, prawnych, consultingowych, doradztwa inwestycyjnego, czy też koszty wynagrodzeń. Koszty te są ściśle związane z oczekiwanym przyszłym przychodem wynikającym (w sposób bezpośredni lub pośredni) z tytułu inwestycji w spółki portfelowe, jednak moment ich poniesienia z natury tych wydatków często nie odpowiada momentowi osiągnięcia przychodu.

W sytuacji uznania przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, że Spółka powinna alokować uzyskiwane przychody do źródła zyski kapitałowe oraz do przychodów z innych źródeł, Wnioskodawca wskazuje, że z uwagi na to, że w dziale księgowym zatrudniona jest tylko jedna osoba oraz z uwagi na znaczną liczbę zdarzeń, które towarzyszą zawieranym przez niego transakcjom (nie są to tylko zdarzenia związane z samym zawarciem umowy inwestycyjnej, ale także szereg innych zdarzeń/czynności, które musi wykonać w trakcie trwania inwestycji), nie jest w stanie stosować innego klucza alokacji kosztów pośrednich niż klucz przychodowy, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT. Ewentualna możliwość stosowania innego klucza wiązałaby się z dodatkowymi obciążeniami ekonomicznymi wynikającymi chociażby z konieczności zatrudnienia dodatkowych pracowników do działu księgowości, co nie byłoby działaniem racjonalnym ekonomicznie z punktu widzenia Wnioskodawcy. Ponadto, co istotne, Wnioskodawca nie ma pewności czy istnieje inny klucz alokacji kosztów pośrednich, który alokowałby do danego źródła przychodów koszty pośrednie w sposób bardziej miarodajny niż klucz przychodowy.

Spółka zaznacza, że w jej przekonaniu nie ma możliwości zastosowania innej metody alokacji, która pozwalałaby na precyzyjne, wiarygodne, zbliżone do rzeczywistości przypisanie kosztów wspólnych do każdego ze źródeł przychodów. W szczególności klucz obliczony na podstawie liczby godzin przepracowanych przez pracowników np. przy zawieraniu umowy inwestycyjnej (która określa zasady obejmowania przez Spółkę udziałów w innych podmiotach, wyjścia z takiej inwestycji oraz do której jako załącznik dołączany jest wzór umowy pożyczki), nie może zostać zastosowany, gdyż członkowie organów Spółki, pracownicy:

-równolegle wykonują czynności, których efektem może być uzyskanie w przyszłości przychodów ze źródła zyski kapitałowe i przychodów z innych źródeł,

-wykonują czynności, w przypadku których nie wiadomo, czy zostanie uzyskany przychód, a jeżeli tak to z jakiego źródła przychodów,

- nie jest więc możliwe wydzielenie czasu poświęconego na wykonywanie czynności dotyczących każdego z tych rodzajów źródeł przychodów. Natomiast, czas poświęcony na proces zakładania lokaty bankowej jest marginalny (w ocenie Spółki nieistotny w skali jej całej działalności, prowadzenie ewidencji czasu pracy dla takiej czynności jest ekonomicznie nieuzasadnione z uwagi na koszt czasu jaki trzeba poświęcić na jej prowadzenie).

W ocenie Spółki, stosowanie innych kluczy alokacji kosztów również jest niezasadne, np.: klucz powierzchniowy ani klucz oparty o ilość stanowisk komputerowych lub innego sprzętu nie mogą zostać zastosowane, gdyż Spółka nie korzysta z wyodrębnionej powierzchni dedykowanej odrębnie każdemu ze źródeł przychodów czy też dedykowanych odrębnych stanowisk komputerowych lub też innego rodzaju sprzętu, gdyż wszystkie te składniki majątkowe wykorzystywane są równolegle do wykonywania czynności mających przełożenie na osiąganie przychodów. Spółce nie są natomiast znane inne rodzaje kluczy alokacji kosztów, które mogłyby zostać zastosowane. Tym samym, w sytuacji uznania przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, że Spółka powinna alokować uzyskiwane przychody do źródła zyski kapitałowe oraz do przychodów z innych źródeł, Wnioskodawca wskazuje, że w jego ocenie powinien on stosować klucz przychodowy, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT.

Należy przy tym podkreślić, że wszelkie osiągane przez Spółkę przychody wynikają z jej działalności inwestycyjnej. Osiągane przez spółkę przychody z odsetek od udzielonych pożyczek, których część kapitałowa konwertowana jest na kapitał zakładowy w zamian za udziały w podwyższonym kapitale zakładowym oraz przychody z tytułu posiadania i zbycia udziałów w spółkach portfelowych wynikają ze wspólnego źródła, jakim są zawarte umowy inwestycyjne ze spółkami z sektora MŚP o wysokim potencjale rozwoju. Dodatkowe przychody, jakie Spółka może osiągać z depozytów bankowych (lokat negocjowanych) mają natomiast charakter bierny i akcesoryjny w stosunku do głównego przedmiotu działalności Spółki i wynikają one wyłącznie z zamiaru ochrony kapitału posiadanego przez spółkę od początku jej powołania przed utratą wartości ekonomicznej.

Pytania

1.Czy ze względu na specyfikę głównego przedmiotu działalności Wnioskodawcy, jakim jest inwestowanie w spółki z sektora MŚP (inwestycje typu venture capital), osiągane przez Wnioskodawcę przychody związane w ujęciu holistycznym z procesem inwestycyjnym w postaci:

a)odsetek od pożyczek udzielanych spółkom portfelowym oraz

b)odsetek od zdeponowanego kapitału z tytułu depozytów bankowych (lokat negocjowanych)

- mogą zostać zaliczone do źródła przychodów z zysków kapitałowych, o którym mowa w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT, analogicznie do kwalifikacji przychodów wynikających z posiadania i sprzedaży udziałów/akcji w spółkach portfelowych?

2.Czy w przypadku uznania przychodów z tytułu:

a)odsetek od pożyczek z opcją konwersji części kapitałowej pożyczek na kapitał w zamian za udziały w podwyższonym kapitale zakładowym oraz

b)odsetek od depozytów bankowych

- za przychody z zysków kapitałowych ze względu na charakter działalności Wnioskodawcy (uznania stanowiska wyrażonego w pytaniu 1 za prawidłowe) - to czy ponoszone przez Wnioskodawcę bieżące koszty działalności, w tym koszty pośrednie (np. najem powierzchni biurowej, koszty administracyjne) w całości powinny zostać przypisane do źródła przychodów „zyski kapitałowe”, nawet w sytuacji, gdy w danym roku podatkowym Wnioskodawca nie uzyska takiego przychodu, ale zakłada jego osiągnięcie w przyszłości?

3.W jaki sposób, przy uwzględnieniu przepisów o przychodowym kluczu alokacji, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT, Wnioskodawca powinien rozliczyć:

- koszty wspólne danego obszaru działalności Wnioskodawcy, związane z realizowanymi inwestycjami opartymi na finansowaniu mieszanym (zarówno udziałowym - objęcie udziałów, jak i dłużnym - udzielenie pożyczki), np. koszty ekspertyz technicznych, finansowych lub prawnych związanych z przygotowaniem się Wnioskodawcy do inwestycji, koszty dokonywania analizy opłacalności i ryzyka inwestycji, koszty wynagrodzeń pracowników - w przypadku, gdy z realizowanych inwestycji Wnioskodawca osiąga zarówno przychody z zysków kapitałowych, jak i przychody z innych źródeł,

- bieżące koszty wspólne dla ogółu działalności Wnioskodawcy, np. czynsz najmu przestrzeni biurowej, koszty utrzymania biura, koszty mediów, wydatki administracyjne,

- w sytuacji uznania stanowiska wyrażonego przez Wnioskodawcę w pytaniu 1 za nieprawidłowe (tzn. uznania, że przychody z działalności inwestycyjnej z tytułu pożyczek z opcją konwersji na udziały/akcje oraz przychody z tytułu odsetek od lokat bankowych stanowią przychody z innych źródeł przychodów, a przychody ze zbycia akcji/udziałów - przychody z zysków kapitałowych)?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, przychody z odsetek od pożyczek udzielonych spółkom portfelowym oraz odsetki od depozytów (lokat) bankowych spółka ma prawo zaliczyć do źródła przychodów z zysków kapitałowych.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy - pytanie 1:

Należy zauważyć, że Wnioskodawca, będący spółką celową, reprezentuje szczególną formę działalności, która skoncentrowana jest głównie na realizacji konkretnych, długofalowych celów ustalonych przy jej tworzeniu. Wnioskodawca jest wyspecjalizowanym podmiotem, stworzonym w zamiarze ustanowienia trwałego systemu wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które nie dysponują wystarczającym kapitałem do rozwoju swojej działalności gospodarczej. System ten opiera się w głównej mierze na finansowaniu o charakterze zwrotnym.

Warto zaznaczyć, że Wnioskodawca specjalizuje się w inwestowaniu posiadanych lub uzyskanych zwrotnie środków w spółki z sektora MŚP (inwestycjach typu venture capital). Spółka nie angażuje się bezpośrednio w żadną inną formę działalności poza inwestycjami w rokujące podmioty. Sposób funkcjonowania Wnioskodawcy wynika ściśle z przyjętej ogólnej polityki inwestycyjnej oraz strategii inwestycyjnej. Zarówno przychody ze sprzedaży udziałów/akcji, jak i przychody z odsetek od pożyczek wynikają z jednego rodzaju działalności - źródłem tych przychodów są spółki portfelowe, a dokładniej - zawarte z nimi umowy inwestycyjne. W ocenie Wnioskodawcy, rozdzielenie pomiędzy odrębne źródła przychodów z tytułu odpłatnego zbycia udziałów/akcji oraz przychodów z pożyczek z opcją konwersji na udziały/akcje i przychodów z odsetek od lokat bankowych będzie miało w zaistniałych okolicznościach charakter sztuczny.

W ramach wychodzenia z poszczególnych inwestycji, Wnioskodawca docelowo ma zamiar dokonywać sprzedaży posiadanych udziałów/akcji z zyskiem, co będzie stanowiło zwieńczenie całego procesu inwestycyjnego. Doprowadzenie do momentu sprzedaży udziałów/akcji wymaga od Wnioskodawcy podjęcia szeregu działań w celu pierwotnego pozyskania udziałów/akcji rokujących spółek oraz doprowadzenia do wzrostu ich wartości. Struktura finansowania spółek portfelowych jest zależna od fazy rozwoju projektu i jego specyfiki oraz preferencji właściciela większościowego spółki portfelowej. W związku z powyższym, bardzo często finansowanie kapitałowe (nabywanie udziałów/akcji) przenika się wraz z finansowaniem dłużnym (poprzez pożyczki z opcją perspektywicznej konwersji na udziały). Umowa pożyczki konwertowanej na udziały stanowi jeden ze sposobów finansowania dłużnego charakterystyczny dla podmiotów zajmujących się działalnością inwestycyjną opartą o fundusze venture capital. Polega ona na udzieleniu przez pożyczkodawcę (w tym przypadku Wnioskodawcę) określonej ilości pieniędzy, zaś podmiot, z którym zawierana jest umowa, w zamian za udzieloną pożyczkę zobowiązuje się do zwrotu pożyczki poprzez konwersję kwoty kapitału pożyczki na udziały obejmowane u pożyczkobiorcy. W konsekwencji, spłata pożyczki może nastąpić w taki sposób, że inwestor uzyskuje nowo emitowane udziały w spółce na warunkach określonych w zawartej z danym podmiotem umowie.

Pożyczki z możliwością konwersji na udziały są powszechnym w obrocie gospodarczym mechanizmem inwestowania w rozwijające się przedsiębiorstwa.

W standardowych umowach inwestycyjnych zawieranych przez Wnioskodawcę kwestia konwersji pożyczek na udziały/akcje została uregulowana w ten sposób, że dokonanie konwersji jest zależne od dwóch czynników: uzyskanego przez spółkę portfelową określonego poziomu kluczowych wskaźników efektywności KPI (stanowiących warunki brzegowe do dokonania konwersji poszczególnych części kapitału pożyczki na udziały/akcje) oraz woli pożyczkobiorcy. Należy podkreślić, że w modelu działania przyjętym przez Wnioskodawcę, osiągnięcie określonych wyników gospodarczych wpływa wyłącznie na możliwość konwersji kapitału pożyczki na udziały, nie ma natomiast wpływu na obowiązek uiszczenia odsetek od pożyczki. Spłata odsetek od pożyczki jest wymagana od spółek portfelowych w każdym przypadku w wysokości określonej w umowie, w związku z powyższym w ocenie Wnioskodawcy udzielane pożyczki nie spełniają warunków do uznania je za pożyczki partycypacyjne, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. l ustawy o CIT.

W dalszej kolejności Wnioskodawca wskazuje również, że część kapitału przeznaczonego na przyszłe inwestycje deponuje na lokatach bankowych, uzyskując z tego tytułu przychody z odsetek. Przychody te mają jednak charakter dodatkowy i bierny - aktywności podejmowane przez Wnioskodawcę nie zmierzają bezpośrednio do uzyskania tych przychodów.

W związku z uzasadnionymi przyczynami ekonomicznymi, w tym w szczególności w celu ochrony kapitału przeznaczonego na inwestycje, Wnioskodawca jako podmiot działający w sposób racjonalny uważa za niezbędne deponowanie wolnych środków pieniężnych, zważając na utratę siły nabywczej pieniądza wraz z upływem czasu (inflacja). Osiągane w ten sposób przychody nie dotyczą zdaniem Wnioskodawcy innej sfery działalności niż działalność podstawowa Wnioskodawcy, gdyż osiągnięte przychody z odsetek bankowych są wykorzystywane przy przyszłych inwestycjach w spółki MŚP, prowadząc w sposób pośredni do uzyskania przychodów ze sprzedaży udziałów/akcji w dalszym horyzoncie czasowym.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że pomimo braku wymienienia przychodów z odsetek od pożyczek innych niż pożyczki partycypacyjne oraz odsetek od lokat bankowych w katalogu przychodów z zysków kapitałowych wskazanym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, wszystkie przychody wymienione przez Wnioskodawcę (tj. przychody z tytułu odsetek od pożyczek z opcją konwersji części kapitałowej pożyczki na kapitał zakładowy w zamian za udziały w podwyższonym kapitale zakładowym, przychody z odsetek od depozytów bankowych oraz przychody ze sprzedaży udziałów/akcji) jako przychody ściśle ze sobą funkcjonalnie powiązane powinny zostać przypisane do źródła przychodów z zysków kapitałowych, o którym mowa w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT.

Zdaniem Wnioskodawcy, wymienione przychody z tytułu odsetek od lokat bankowych, jak i przychody z tytułu odsetek od pożyczek konwertowanych na kapitał nie są uzyskiwane z jakiejkolwiek działalności innej niż działalność kapitałowa, lecz mają one charakter akcesoryjny względem przychodów inwestycyjnych uzyskiwanych z tytułu zbycia udziałów/akcji w spółkach portfelowych. Za uznaniem poglądu Wnioskodawcy za prawidłowy przemawiać mogą wnioski wywiedzione z praktyki interpretacyjnej, wynikające z interpretacji indywidualnych wydawanych w podobnych stanach faktycznych do stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Dla przykładu, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 grudnia 2021 r. (sygn. 0111-KDIB1-3.4010.459.2021.1.PC), wydanej na rzecz podmiotu prowadzącego działalność w modelu funduszu corporate venture capital, organ potwierdził, że w sytuacji, gdy Spółka będzie uzyskiwała przychody ze sprzedaży udziałów i akcji oraz ewentualne dywidendy, całość przyszłych przychodów Spółki należy zakwalifikować do przychodów z zysków kapitałowych, przy czym bez znaczenia dla klasyfikacji całego grona przychodów w tym zakresie pozostaje fakt, że Spółka może uzyskiwać incydentalne przychody np. z tytułu sprzedaży wyposażenia lub refaktury poniesionych kosztów.

Podobne stanowisko zostało również wyrażone w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 stycznia 2023 r. (sygn. 0114-KDIP2-1.4010.231.2022.1.MR) uzyskanej przez alternatywną spółkę inwestycyjną (ASI), w której treści organ za prawidłowe uznał stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym dla możliwości zaliczenia wszystkich osiąganych przychodów do przychodów z zysków kapitałowych w sytuacji, gdy podmiot prowadzi działalność wyłącznie inwestycyjną, cyt. „bez znaczenia pozostaje fakt, że Spółka może uzyskiwać incydentalne przychody np. z tytułu odsetek z lokat bankowych czy też odsetki z pożyczek. Przychody te nie będą bowiem uzyskiwane z jakiejkolwiek działalności innej niż kapitałowa, lecz mają charakter uboczny obok przychodów stricte inwestycyjnych”.

W ocenie Wnioskodawcy, fakt, że nie posiada on statusu alternatywnej spółki inwestycyjnej pozostaje bez żadnego wpływu na możliwość odniesienia przytoczonego stanowiska do sytuacji Wnioskodawcy w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym. Celem Wnioskodawcy, analogicznie do alternatywnych spółek inwestycyjnych, jest lokowanie otrzymanych aktywów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Brak posiadania statusu ASI nie zmienia jednak charakteru wykonywanej przez Wnioskodawcę działalności, która to jest działalnością stricte inwestycyjną w formule funduszu typu venture capital.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy, wydatki związane z bieżącym funkcjonowaniem Spółki (inne niż koszty bezpośrednie) stanowią pośrednie koszty uzyskania przychodu w całości związane z przychodami z zysków kapitałowych.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy - pytanie 2:

Wszelkie działania Wnioskodawcy sprowadzają się do inwestycji w spółki sektora MŚP, polegających w głównej mierze na zakupie udziałów/akcji. Spółka co do zasady nie generuje i nie zamierza generować przychodów innych niż przychody związane z podejmowaną przez nią działalnością inwestycyjną.

Odnosząc się zatem do możliwości rozliczenia wydatków związanych z bieżącym funkcjonowaniem Wnioskodawcy w całości z przychodami z zysków kapitałowych, należy wyjaśnić, że w pierwszej kolejności wymagane jest odpowiednie przyporządkowanie kosztów podatkowych do konkretnego źródła przychodów (czyli powiązanie wydatku z odpowiednim źródłem przychodów) przez podatnika. W przypadku działalności Wnioskodawcy jest to możliwe w sytuacji przyjęcia stanowiska, że przychody wynikające bezpośrednio lub pośrednio z umów inwestycyjnych wymienione we wniosku można zaliczyć w całości do przychodów z zysków kapitałowych.

W zamiarze odpowiedniej kwalifikacji podatkowej, koszty ponoszone przez podatnika należy każdorazowo ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. Należy więc podkreślić, że aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu, musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet w sytuacji, gdy z obiektywnych powodów zakładany przychód nie zostanie faktycznie osiągnięty.

Koszty związane z uzyskiwaniem przychodów można podzielić na koszty bezpośrednie, które mają bezpośredni wpływ na generowanie określonych (skonkretyzowanych) przychodów, oraz koszty pośrednie, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach. Koszty pośrednie są wydatkami, którym nie można przypisać konkretnego uchwytnego przychodu osiąganego dzięki ich poniesieniu (przyporządkować danej jednostce odniesienia), ale w ujęciu globalnym ich poniesienie jest związane z zapewnieniem prawidłowego funkcjonowania podmiotu. W przypadku kosztów pośrednich nie można określić, w jakim okresie lub roku podatkowym pojawi się przychód, który uzasadniałby ich potrącenie.

Zważając na wprowadzone do ustawy o CIT rozróżnienie dwóch źródeł przychodów, tj. wprowadzenie podziału na przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów wraz z wynikającym z owego rozróżnienia obowiązkiem odpowiedniego przypisywania tym przychodom poniesionych kosztów, w art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, ustanowiono reguły alokowania podatkowego tych kosztów, których nie można powiązać jednoznacznie z danym źródłem przychodów.

W przepisie tym ustawodawca odsyła podatników do metodologii alokacji kosztów opisanej w art. 15 ust. 2 ustawy o CIT. Zgodnie z zasadą wynikającą z tego przepisu, w sytuacji, gdy nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów.

Dla zastosowania metodologii alokacji danych kosztów na podstawie art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, spełnione muszą zostać następujące przesłanki:

-poniesiono koszty, których nie można uznać za bezpośrednio powiązane z konkretnym przychodem z zysków kapitałowych lub przychodem z innych źródeł przychodów,

-podatnik nie ma możliwości przypisania wydatków zaliczanych do kosztów innych niż bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów do źródła przychodów z zysków kapitałowych lub do innych źródeł przychodów.

Alokacja kosztów pośrednich przebiega dwuetapowo. W pierwszej kolejności należy dokonać rozdziału ponoszonych kosztów pomiędzy przychody opodatkowane i przychody ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są zwolnione z podatku dochodowego. W następnej kolejności, wyłącznie koszty podatkowe (czyli związane z przychodem opodatkowanym) rozdziela się pomiędzy źródła przychodów z zysków kapitałowych oraz inne źródła. Przyporządkowanie to powinno nastąpić na podstawie właściwie sporządzonych dokumentów i prowadzonych ksiąg podatkowych. Zaznaczyć należy, że ustawodawca nie określił innego sposobu przyporządkowywania kosztów pośrednich, których podatnik nie jest w stanie wpierw przypisać konkretnie do danego źródła przychodu niż tzw. klucz przychodowy.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że jak wykazano w uzasadnieniu do odpowiedzi w zakresie pytania nr 2 (winno być: nr 1), uzyskuje/będzie uzyskiwał on przychody, które należy uznać za przychody z zysków kapitałowych. W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, przesłanka do stosowania w sprawie klucza przychodowego, o którym mowa w art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, nie została spełniona, gdyż Wnioskodawca nie osiąga/domniemanie nie będzie osiągał przychodów przypisanych do innych źródeł przychodów niż zyski kapitałowe.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, po stronie Spółki nie powstała konieczność dokonania alokacji kosztów pośrednich zgodnie z kluczem przychodowym, o którym mowa w art. 15 ust. 2 b ustawy o CIT, gdyż ponoszone koszty bieżącej działalności można przyporządkować w całości do działalności inwestycyjnej Wnioskodawcy, a więc rozliczyć je w źródle „przychody z zysków kapitałowych”.

W ocenie Wnioskodawcy, taki sposób przypisania kosztów bieżącej działalności Wnioskodawcy innych niż bezpośrednio związane z przychodami będzie aktualny również w sytuacji, gdy Wnioskodawca nie osiągnie przychodów z zysków kapitałowych w konkretnym roku podatkowym, ale zakłada ich zmaterializowanie w kolejnych latach podatkowych z uwagi na długi horyzont inwestycyjny.

Brak skutku w postaci przychodu w danym źródle przychodu nie dyskwalifikuje danego wydatku jako poniesionego w celu osiągnięcia takiego przychodu lub zachowania/zabezpieczenia jego źródła. Warunkiem zakwalifikowania danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów jest zamierzony cel poniesienia tego wydatku, a nie rezultat w postaci zmaterializowania się tego przychodu.

Zdaniem Wnioskodawcy, aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodu ze źródła przychodu, niezbędne jest wykazanie, że w momencie dokonywania wydatku istniały obiektywne przesłanki pozwalające na stwierdzenie, że wydatek ten może przynieść podatnikowi przychody ze źródła przychodów, przy czym ocena celowości wydatku tj. jego zdolności do wytworzenia konkretnych przychodów ma charakter prognozy.

Mając na uwadze całokształt działalności Wnioskodawcy, w jego ocenie, za zasadne należy uznać stwierdzenie, że bieżące koszty działalności (np. koszty czynszu, księgowości) są ponoszone w związku z perspektywą uzyskania wyłącznie przychodów z zysków kapitałowych, a nie w celu osiągnięcia innych przychodów. Zawierając umowy inwestycyjne ze spółkami z sektora MŚP, Wnioskodawca racjonalnie spodziewa się osiągnięcia przychodów z tytułu zbycia udziałów/akcji oraz odsetek, natomiast nie podejmuje on żadnych działań mogących świadczyć o zamiarze osiągnięcia innych przychodów niż przychody z działalności inwestycyjnej.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, wszelkie ponoszone koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami w okolicznościach przedstawionych we wniosku należy przypisać do źródła przychodów z zysków kapitałowych, niezależnie od tego, czy Wnioskodawca faktycznie osiągnął przychód z zysków kapitałowych w danym roku podatkowym, czy też wyłącznie posiada uzasadnione przesłanki do uznania, że w kolejnych latach podatkowych osiągnie przychody wyłącznie z tego źródła.

Ad. 3

Jeżeli Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uzna, że Spółka powinna alokować uzyskiwane przychody do źródła zyski kapitałowe oraz do przychodów z innych źródeł, zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji przedstawionej w opisie stanu faktycznego, do alokowania kosztów pośrednich do odpowiedniego źródła przychodu zastosowanie znajdzie klucz przychodowy, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT. W ocenie Wnioskodawcy, z uwagi na charakter jego działalności i wykonywanych przez niego czynności, stosowanie innego klucza niż klucz przychodowy nie jest możliwe.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy - pytanie 3:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o CIT, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów.

W myśl art. 7 ust. 2 ustawy o CIT, dochodem ze źródła przychodów (z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11 i, art. 24a, art. 24b, art. 24ca, art. 24d i art. 24f), jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Na podstawie treści powyższych przepisów należy stwierdzić, że ustalając podstawę opodatkowania, podatnik zobowiązany jest do wyodrębnienia przychodów i kosztów ze źródła „zyski kapitałowe” od przychodów i kosztów z innych źródeł.

Przypisując koszty do przychodów z zysków kapitałowych i przychodów z innych źródeł, należy mieć na względzie treść art. 15 ust 2-2b ustawy o CIT. Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o CIT, jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, oraz koszty związane z przychodami ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są zwolnione z podatku dochodowego, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów.

W myśl art. 15 ust. 2a ustawy o CIT, zasadę, o której mowa w ust. 2, stosuje się również w przypadku, gdy podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których część dochodów nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym albo jest zwolniona z tego opodatkowania. Ten sposób podziału kosztów jest również stosowany dla rozdziału kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami, gdy podatnik osiąga przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł, zgodnie z art. 15 ust. 2b ustawy o CIT.

Należy wskazać, że zasada określona w art. 15 ust. 2 ustawy o CIT, ma zastosowanie w przypadku, gdy wyodrębnienie kosztów związanych z przychodami z zysków kapitałowych i innych źródeł nie jest obiektywnie możliwe. Przepis ten nie stanowi natomiast w ocenie Wnioskodawcy przeszkody dla zastosowania innej, miarodajnej metody rozdziału kosztów wspólnych pomiędzy oba źródła, przy czym z uwagi na charakter jego działalności i wykonywanych przez niego czynności, stosowanie innego klucza niż klucz przychodowy nie jest możliwe.

Artykuł 15 ust. 2 ustawy o CIT, ustanawiający użycie klucza przychodowego do alokacji kosztów jako okoliczność jego zastosowania wskazuje sytuację, w której „nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów”. W ujęciu słownikowym zwrot „przypisać” oznacza: 1. «ustanowić związek czegoś z kimś lub z czymś», 2. «uznać, że coś jest przyczyną czegoś». „Przypisanie” kosztu, w ocenie Wnioskodawcy, oznacza więc uznanie, że dany koszt jest czynnikiem wywołującym przychód jako swój skutek.

W sytuacji uznania przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, że Spółka powinna alokować uzyskiwane przychody do źródła zyski kapitałowe oraz do przychodów z innych źródeł, Wnioskodawca wskazuje, że z uwagi na to, że w dziale księgowym zatrudniona jest tylko jedna osoba oraz z uwagi na znaczną liczbę zdarzeń, które towarzyszą zawieranym przez niego transakcjom (nie są to tylko zdarzenia związane z samym zawarciem umowy inwestycyjnej, ale także szereg innych zdarzeń/czynności, które musi wykonać w trakcie trwania inwestycji), nie jest w stanie stosować innego klucza alokacji kosztów pośrednich niż klucz przychodowy, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT. Ewentualna możliwość stosowania innego klucza wiązałaby się z dodatkowymi obciążeniami ekonomicznymi wynikającymi chociażby z konieczności zatrudnienia dodatkowych pracowników do działu księgowości, co nie byłoby działaniem racjonalnym ekonomicznie z punktu widzenia Wnioskodawcy.

Ponadto, co istotne, Wnioskodawca nie ma pewności czy istnieje inny klucz alokacji kosztów pośrednich, który alokowałby do danego źródła przychodów koszty pośrednie w sposób bardziej miarodajny niż klucz przychodowy.

Spółka zaznacza, że w jej przekonaniu nie ma możliwości zastosowania innej metody alokacji, która pozwalałaby na precyzyjne, wiarygodne, zbliżone do rzeczywistości przypisanie kosztów wspólnych do każdego ze źródeł przychodów. W szczególności klucz obliczony na podstawie liczby godzin przepracowanych przez pracowników np. przy zawieraniu umowy inwestycyjnej (która określa zasady obejmowania przez Spółkę udziałów w innych podmiotach, wyjścia z takiej inwestycji oraz do której jako załącznik dołączany jest wzór umowy pożyczki), nie może zostać zastosowany, gdyż członkowie organów Spółki, pracownicy:

-równolegle wykonują czynności, których efektem może być uzyskanie w przyszłości przychodów ze źródła zyski kapitałowe i przychodów z innych źródeł,

-wykonują czynności, w przypadku których nie wiadomo, czy zostanie uzyskany przychód, a jeżeli tak to z jakiego źródła przychodów,

- nie jest więc możliwe wydzielenie czasu poświęconego na wykonywanie czynności dotyczących każdego z tych rodzajów źródła przychodów.

Natomiast czas poświęcony na proces zakładania lokaty bankowej jest marginalny (w ocenie Spółki nieistotny w skali jej całej działalności, prowadzenie ewidencji czasu pracy dla takiej czynności jest ekonomicznie nieuzasadnione z uwagi na koszt czasu jaki trzeba poświęcić na jej prowadzenie).

W ocenie Spółki, stosowanie innych kluczy alokacji kosztów również jest niezasadne, np.: klucz powierzchniowy ani klucz oparty o ilość stanowisk komputerowych lub innego sprzętu nie mogą zostać zastosowane, gdyż Spółka nie korzysta z wyodrębnionej powierzchni dedykowanej odrębnie każdemu ze źródeł przychodów czy też dedykowanych odrębnych stanowisk komputerowych lub też innego rodzaju sprzętu, gdyż wszystkie te składniki majątkowe wykorzystywane są równolegle do wykonywania czynności mających przełożenie na osiąganie przychodów.

Spółce nie są natomiast znane inne rodzaje kluczy alokacji kosztów, które mogłyby zostać zastosowane.

Tym samym, w sytuacji uznania przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, że Spółka powinna alokować uzyskiwane przychody do źródła zyski kapitałowe oraz do przychodów z innych źródeł, Wnioskodawca wskazuje, że w jego ocenie powinien on stosować klucz przychodowy, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT.

Potwierdzenie ww. stanowiska znajdujemy w przywołanych niżej orzeczeniach sądów administracyjnych. Choć odnoszą się do podziału kosztów na związane z przychodem zwolnionym i opodatkowanym, w ocenie Wnioskodawcy ich istotę odnoszącą się do zasad alokacji kosztów pośrednich (wspólnych) można odnieść do sytuacji rozdziału kosztów pomiędzy źródła „zyski kapitałowe” i „inne źródła”. I tak np. w wyroku z 15 marca 2018 r., sygn. akt II FSK 610/16, NSA uznał, że: Ponieważ nie zawsze możliwe jest bezpośrednie przypisanie kosztów uzyskania przychodów do przychodów podlegających opodatkowaniu i zwolnionych z podatku ustawodawca wprowadził instytucję tzw. klucza przychodowego, którego celem jest dokonanie podziału tego rodzaju kosztów uzyskania przychodów do przychodów opodatkowanych i zwolnionych. Przy czym nie budzi wątpliwości, że zasada określona w art. 15 ust. 2 u.p.d.o.p. ma zastosowanie w przypadku, gdy wyodrębnienie kosztów związanych z przychodami opodatkowanymi i zwolnionymi nie jest obiektywnie możliwe.

Podobnie orzekł WSA w Gliwicach w wyroku z 15 lipca 2015 r., sygn. akt I SA/GI 82/15, w którym sąd ten, podzielając stanowisko organu podatkowego, stwierdził: (...) klasyfikacja do kosztów uzyskania przychodów winna nastąpić w pierwszej kolejności wg kryteriów określonych w art. 15 w zw. z art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Następnie koszty powinny zostać przyporządkowane do działalności zwolnionej i opodatkowanej. To przyporządkowanie winno nastąpić na podstawie właściwie sporządzonych dokumentów i prowadzonych ksiąg podatkowych. Jeżeli sposób prowadzenia ksiąg nie pozwala jednak na ich dokładne przyporządkowanie do poszczególnych rodzajów działalności, winno to nastąpić na podstawie wskazanych przepisów art. 15 ust. 2 i ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Należy podkreślić, że ustawodawca nie określił innego sposobu przyporządkowania kosztów w sytuacji prowadzenia działalności zwolnionej i opodatkowanej.

Zbieżne z tym stanowisko zawiera cały szereg interpretacji indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Np. w interpretacji z 1 lipca 2019 r., znak 0114-KDIP2-3.4010.80.2019.1.MS, organ uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, że: W sytuacji braku możliwości przypisania danych kosztów do poszczególnych źródeł przychodów, aby ustalić jaka część kosztów powinna obniżać dochód stanowiący podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, a jaka powinna zostać alokowana do dochodu zwolnionego z opodatkowania, spółka stosuje proporcję odpowiednio przychodów podlegających opodatkowaniu oraz pozostałych przychodów do ogólnej sumy osiągniętych w danym roku przychodów ogółem. Takie rozwiązanie, wobec braku możliwości przeprowadzenia bezpośredniej alokacji, pozwala na możliwie najbardziej racjonalne i uzasadnione ekonomicznie ustalenie kosztów, które będą stanowiły koszty uzyskania przychodów działalności (...) zwolnionej z podatku dochodowego od osób prawnych oraz (...) podlegającej opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 17 stycznia 2019 r., znak: 0111-KDIB1-3.4010.602.2018.1.JKT, stwierdził, że należy również podkreślić, że ustawodawca nie określił innego sposobu przyporządkowania kosztów w sytuacji uzyskiwania dochodów z działalności opodatkowanej i nieopodatkowanej. Brak możliwości takiego przyporządkowania obliguje podatnika do zastosowania metody przypisania wysokości kosztów określonej w ww. przepisie. Wprowadzony przez ustawodawcę tzw. klucz przychodowy ma charakter uniwersalny i obligatoryjny w sytuacji, gdy nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, powinien on stosować klucz przychodowy, o którym mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o CIT, z uwagi na brak możliwości przypisania pośrednich kosztów uzyskania przychodów do źródła przychodów za pomocą innych racjonalnych metod i kluczy alokacji.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części nieprawidłowe, a w części prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2805 ze zm.; dalej: „ustawa o CIT”):

przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

W myśl natomiast art. 7 ust. 2 ustawy o CIT:

dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24ca, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do art. 7b ust. 1 ustawy o CIT:

za przychody z zysków kapitałowych uważa się:

1) przychody z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4b, stanowiące przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym:

    a) dywidendy, nadwyżki bilansowe w spółdzielniach oraz otrzymane przez uczestników   funduszy inwestycyjnych lub instytucji wspólnego inwestowania dochody tego funduszu lub tej instytucji, w przypadku gdy statut przewiduje wypłacanie tych dochodów bez odkupywania jednostek uczestnictwa albo wykupywania certyfikatów inwestycyjnych,

    b) przychody z umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości,

    c) przychody z wystąpienia wspólnika ze spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, które następuje w inny sposób niż określony w lit. b,

    d) przychody ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, które następuje w inny sposób niż określony w lit. b,

    e) wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3,

    f) równowartość zysku osoby prawnej oraz spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przeznaczonego na podwyższenie jej kapitału zakładowego, równowartość nadwyżki bilansowej spółdzielni przeznaczonej na podwyższenie funduszu udziałowego oraz równowartość kwot przekazanych na ten kapitał (fundusz) z innych kapitałów (funduszy) takiej osoby prawnej lub spółki,

    g) dopłaty otrzymane w przypadku połączenia lub podziału podmiotów lub

    h) przychody wspólnika spółki dzielonej, z wyjątkiem podziału przez wyodrębnienie, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie - majątek przejmowany na skutek podziału lub majątek pozostający w spółce, nie stanowią zorganizowanej części przedsiębiorstwa,

    i) zapłata, o której mowa w art. 12 ust. 4d,

    j) wartość niepodzielonych zysków w spółce oraz wartość zysku przekazanego na inne kapitały niż kapitał zakładowy w spółce przekształcanej - w przypadku przekształcenia spółki w spółkę niebędącą osobą prawną, z tym że przychód określa się na dzień przekształcenia,

   k) odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3,

   l) odsetki od pożyczki udzielonej osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, jeżeli wypłata odsetek od takiej pożyczki lub ich wysokość uzależnione są od osiągnięcia zysku przez tę osobę prawną lub spółkę lub od wysokości tego zysku (pożyczka partycypacyjna),

   m) przychody uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziałów podmiotów, w tym:

       - przychody osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przejmującej w następstwie łączenia lub podziału majątek lub część majątku innej osoby prawnej lub spółki,

       - przychody wspólnika spółki łączonej lub dzielonej,

       - przychody spółki dzielonej,

   n) przychód ze zmniejszenia kapitału akcyjnego w prostej spółce akcyjnej;

1a) przychody uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziału podmiotów;

1b) przychody uzyskane w następstwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną, wystąpienia wspólnika z takiej spółki lub zmniejszenia udziału kapitałowego w takiej spółce, jeżeli Rzeczpospolita Polska traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia otrzymanych składników majątku;

2) przychody z tytułu wniesienia do osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, wkładu niepieniężnego;

3) inne, niż określone w pkt 1 i 2, przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym:

   a) przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia,

   b) przychody uzyskane w wyniku wymiany udziałów;

4) przychody ze zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną;

5) przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych;

6) przychody:

   a) z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych oraz praw wytworzonych przez podatnika,

   b) z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych,

   c) z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania,

   d) z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnych charakterze dotyczącej praw, o których mowa w lit. a-c,

   e) ze zbycia praw, o których mowa w lit. a-c,

   f) z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną.

Przepis art. 7b ust. 1 ustawy o CIT, zawiera zamknięty katalog przychodów, które należy zakwalifikować do przychodów z zysków kapitałowych. Wskazane zostały w nim konkretne transakcje gospodarcze kreujące przychód podatkowy z zysków kapitałowych co oznacza, że wszelkie inne przychody niewymienione w tym przepisie nie będą zaliczane do tej kategorii przychodów.

Natomiast, w myśl art. 7b ust. 2 ustawy o CIT,

w przypadku ubezpieczycieli, banków, podmiotów, o których mowa w art. 15c ust. 16 pkt 3, 4, 15 i 16, instytucji finansowych w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe oraz podmiotów, o których mowa w art. 3 pkt 21 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, przychody wymienione w ust. 1, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a i f, zalicza się do przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Zatem, odmienna kwalifikacja przychodów określonych w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT, zarezerwowana jest wyłącznie dla podmiotów wymienionych w art. 7b ust. 2 ustawy o CIT.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca uzyskuje m. in. przychody z tytułu:

-odsetek od depozytów bankowych (lokat negocjowanych),

-odsetek od pożyczek udzielonych spółkom portfelowym.

W odniesieniu do przychodów od depozytów bankowych, przychodami tymi są wyłącznie odsetki od środków pieniężnych zdeponowanych na lokatach bankowych.

Natomiast, w odniesieniu do odsetek od udzielonych pożyczek, wskazali Państwo, że wysokość wynagrodzenia w postaci odsetek należnych Spółce jest niezależna od wysokości osiągniętego zysku przez pożyczkobiorców.

Wskazać należy, że z literalnego brzmienia art. 7b ust. 1 ustawy o CIT, wynika, że przychody osiągane przez Wnioskodawcę z tytułu z odsetek od depozytów bankowych (lokat negocjowanych) oraz z tytułu odsetek od udzielonych pożyczek, nie mieszczą się w katalogu przychodów, które należy zakwalifikować do przychodów z zysków kapitałowych. Jak zostało powyżej wskazane, jest to katalog zamknięty, w którym zostały wskazane konkretne transakcje gospodarcze kreujące przychód podatkowy z zysków kapitałowych co oznacza, że wszelkie inne przychody niewymienione w tym przepisie nie będą zaliczane do tej kategorii przychodów.

Odnosząc się do powołanej przez Państwa interpretacji z 9 grudnia 2021 r. sygn. 0111-KDIB1-3.4010.459.2021.1.PC, wskazać należy, że została ona wydana na rzecz podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną w modelu funduszu corporate venture capital, który będzie uzyskiwał przychody ze sprzedaży udziałów i akcji literalnie wskazane w art. 7b ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT. Natomiast, przedmiotem Państwa wniosku jest kwalifikacja innych przychodów tj. przychodów osiąganych z tytułu odsetek od depozytów bankowych (lokat negocjowanych) oraz z tytułu odsetek od pożyczek udzielonych spółkom portfelowym, do przychodów z zysków kapitałowych.

Również powołana przez Państwa interpretacja z 26 stycznia 2023 r. sygn. 0114-KDIP2-1.4010.231.2022.1.MR, nie ma zastosowania w niniejszej sprawie. Dotyczy ona bowiem działalności inwestycyjnej prowadzonej przez alternatywną spółkę inwestycyjną, o której mowa w art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Tym samym, nie sposób zgodzić się z Państwem, że pomimo braku wymienienia przychodów z odsetek od pożyczek innych niż pożyczki partycypacyjne oraz odsetek od lokat bankowych w katalogu przychodów z zysków kapitałowych wskazanym w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, przychody z tytułu odsetek od pożyczek udzielonych spółkom portfelowym oraz przychody z odsetek od depozytów bankowych, jako przychody ściśle ze sobą funkcjonalnie powiązane powinny zostać przypisane do źródła przychodów z zysków kapitałowych, o którym mowa w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT.

Zdaniem organu, przychody te powinny być alokowane do przychodów z innych źródeł.

Zatem, stanowisko Państwa w zakresie ustalenia, czy ze względu na specyfikę głównego przedmiotu działalności Wnioskodawcy, jakim jest inwestowanie w spółki z sektora MŚP (inwestycje typu venture capital), osiągane przez Wnioskodawcę przychody związane w ujęciu holistycznym z procesem inwestycyjnym w postaci:

a)odsetek od pożyczek udzielanych spółkom portfelowym oraz

b)odsetek od zdeponowanego kapitału z tytułu depozytów bankowych (lokat negocjowanych)

- mogą zostać zaliczone do źródła przychodów z zysków kapitałowych, o którym mowa w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT, analogicznie do kwalifikacji przychodów wynikających z posiadania i sprzedaży udziałów/akcji w spółkach portfelowych, należy uznać za nieprawidłowe.

Ad. 3

Odnosząc się do pytania oznaczonego we wniosku nr 3, dotyczącego ustalenia w jaki sposób, przy uwzględnieniu przepisów o przychodowym kluczu alokacji, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT, Wnioskodawca powinien rozliczyć:

- koszty wspólne danego obszaru działalności Wnioskodawcy, związane z realizowanymi inwestycjami opartymi na finansowaniu mieszanym (zarówno udziałowym - objęcie udziałów, jak i dłużnym - udzielenie pożyczki), np. koszty ekspertyz technicznych, finansowych lub prawnych związanych z przygotowaniem się Wnioskodawcy do inwestycji, koszty dokonywania analizy opłacalności i ryzyka inwestycji, koszty wynagrodzeń pracowników - w przypadku, gdy z realizowanych inwestycji Wnioskodawca osiąga zarówno przychody z zysków kapitałowych, jak i przychody z innych źródeł,

- bieżące koszty wspólne dla ogółu działalności Wnioskodawcy, np. czynsz najmu przestrzeni biurowej, koszty utrzymania biura, koszty mediów, wydatki administracyjne,

- w sytuacji uznania stanowiska wyrażonego przez Wnioskodawcę w pytaniu 1 za nieprawidłowe (tzn. uznania, że przychody z działalności inwestycyjnej z tytułu pożyczek z opcją konwersji na udziały/akcje oraz przychody z tytułu odsetek od lokat bankowych stanowią przychody z innych źródeł przychodów, a przychody ze zbycia akcji/udziałów - przychody z zysków kapitałowych),

należy wskazać na brzmienie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, zgodnie z którym:

kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

-został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),

-jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w  jakikolwiek sposób zwrócona,

-pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

-poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

-został właściwie udokumentowany,

-nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w  celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty.

Ustawa o CIT nie zawiera definicji kosztu „bezpośredniego” oraz kosztu „pośredniego”. Zgodnie z ugruntowanym poglądem, kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru. Natomiast do kosztów pośrednich zalicza się wydatki, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach, a więc takie, którym nie można przypisać konkretnego przychodu, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje ich uzyskanie, np. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, obsługę prawną, ubezpieczenia. Tego rodzaju koszty, chociaż niewątpliwie związane są z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami. Tym samym nie jest możliwe ustalenie, w którym okresie bądź roku podatkowym wystąpi przychód uzasadniający potrącenie takich kosztów.

Z uwagi na obowiązującą od 1 stycznia 2018 r. nowelizację ustawy o CIT, wprowadzającą podział przychodów osób prawnych na dwie kategorie, tj. przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, ustawodawca dostosował regulację dotyczącą alokacji kosztów pośrednich przez dodanie nowego art. 15 ust. 2b ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 15 ust. 2b ustawy o CIT:

w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, przepisy ust. 2 i 2a stosuje się także do przypisywania do każdego z tych źródeł kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami.

Przepis art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, ma więc zastosowanie w sytuacji, gdy podatnik osiąga zarówno przychody z zysków kapitałowych, jak i z pozostałych źródeł. W tym przypadku ustawodawca nie ustanowił jednak odrębnych zasad podziału kosztów pośrednich pomiędzy oba źródła, ale posłużył się bezpośrednim odesłaniem do stosowania zasad z art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT.

Bezpośrednie odesłanie do treści art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT oznacza, że wynikającą z tych przepisów metodologię ustalania proporcji kosztów pośrednich alokowanych do poszczególnych źródeł przychodów należy stosować również do alokacji kosztów pośrednich do przychodów kapitałowych oraz przychodów z innych źródeł.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy o CIT:

jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, oraz koszty związane z przychodami ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są zwolnione z podatku dochodowego, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów. Przepis art. 7 ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio.

Warunkiem niezbędnym do ustalenia wysokości kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

-faktyczne poniesienie wydatków zaliczanych do kosztów innych niż bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów zarówno z zysków kapitałowych jak i przychodów z innych źródeł przychodów,

-brak możliwości przyporządkowania wydatków zaliczanych do kosztów innych niż bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów z zysków kapitałowych oraz przychodów z innych źródeł przychodów.

Proces alokacji kosztów pośrednich (których nie można przypisać do żadnego źródła przychodów) powinien przebiegać dwuetapowo. W pierwszej kolejności podatnik powinien ustalić na podstawie art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT, jakie koszty pośrednie może rozpoznać jako koszt uzyskania przychodów dla celów podatkowych, a jakie koszty należy wyłączyć z kalkulacji wyniku podatkowego. Następnie, kwota podatkowych, pośrednich kosztów uzyskania przychodów (będąca efektem pierwszej alokacji na podstawie art. 15 ust. 2 i 2a ustawy o CIT) powinna zostać ponownie alokowana − tym razem na podstawie art. 15 ust. 2b − poprzez jej rozdzielenie między źródła: zyski kapitałowe oraz inne niż zyski kapitałowe. Alokacja kosztów pośrednich do tych źródeł dotyczyć może jedynie kwoty kosztów pośrednich, która została alokowana na pierwszym etapie do kosztów podatkowych. Pozostałe koszty, tj. koszty alokowane do przychodów zwolnionych oraz niepodlegających opodatkowaniu, nie są uwzględniane w wyniku podatkowym podatnika − nie ma więc potrzeby ich alokacji do przychodów z zysków kapitałowych lub przychodów z innych źródeł. To przyporządkowanie winno nastąpić na podstawie właściwie sporządzonych dokumentów i prowadzonych ksiąg podatkowych. Zaznaczyć należy, że ustawodawca nie określił innego sposobu przyporządkowania kosztów w sytuacji uzyskiwania przychodów z zysków kapitałowych oraz przychodów z innych źródeł przychodów. Brak możliwości takiego przyporządkowania obliguje podatnika do zastosowania metody przypisania wysokości kosztów określonej w ww. przepisach. Wprowadzony przez ustawodawcę tzw. klucz przychodowy ma charakter uniwersalny i obligatoryjny w sytuacji, gdy nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła.

Odnosząc powyższe do przedstawionego we wniosku opis stanu faktycznego, zgodzić się należy z Państwem, że do alokowania kosztów pośrednich do odpowiedniego źródła przychodu zastosowanie znajdzie klucz przychodowy, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 3 należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Dodać należy, że w związku z uznaniem stanowiska do pytania oznaczonego we wniosku nr 1 za nieprawidłowe, odpowiedź na pytanie nr 2 stała się bezzasadna.

Końcowo odnosząc się do powołanych interpretacji indywidualnych należy wskazać, że dotyczą one konkretnej i indywidualnej sprawy podatnika w określonym stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym) i w tej danej sprawie rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).