Interpretacja indywidualna z dnia 31 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.472.2023.2.SR
Temat interpretacji
Zwolnienie z opodatkowania przyznanego na podstawie ugody sądowej zadośćuczynienia z tytułu publicznego pomówienia oraz naruszenia nietykalności cielesnej.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
19 czerwca 2023 r. złożył Pan wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 23 sierpnia 2023 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 29 marca 2023 r. doszło do zawarcia ugody sądowej z byłym pracownikiem przed sądem karnym, w którym oskarżonym był pracownik. Ugoda została zawarta w związku z oskarżeniem prywatnym wniesionym przez Wnioskodawcę do sądu karnego z tytułu publicznego pomówienia oraz naruszenia nietykalności cielesnej. W wyniku sądowej ugody oskarżony zobowiązał się m.in. do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty 7 000 zł tytułem zadośćuczynienia.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że:
- Przedmiotowe roszczenie nie wynikało z pozwu, a z prywatnego aktu oskarżenia wniesionego przez Wnioskodawcę do Sądu Rejonowego w …. Podstawą prawną aktu oskarżenia były art. 212 § 1 oraz art. 217 § 1 Kodeksu karnego. W pierwszym przypadku oskarżony dopuścił się zniesławienia Wnioskodawcy w ten sposób, że w obecności osób trzecich (pracownic) pomówił go o to, że …, … i …, co poniżyło go w opinii publicznej i naraziło na utratę zaufania potrzebnego dla pełnionej funkcji jako pracodawca. W drugim przypadku rzucił się na Wnioskodawcę, szarpał go i dusił, czym naruszył Jego nietykalność cielesną. Do tego groził również pozbawieniem życia, co jest przedmiotem zawiadomienia do prokuratury zgodnie z art. 190 § 1 Kodeksu karnego i jest oddzielnie procedowane. Strona poszkodowana, czyli Wnioskodawca, jako oskarżyciel prywatny wniósł również o orzeczenie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wysokości 10 000 zł tytułem środka karnego. Skutkiem wniesienia wyżej opisanego prywatnego aktu oskarżenia było posiedzenie pojednawcze w dniu 29 marca 2023 r. przed Sądem Rejonowym w …. W jego rezultacie oskarżony zobowiązał się do przeprosin Wnioskodawcy oraz do zapłaty kwoty 7 000 zł tytułem zadośćuczynienia (płatne w 14 miesięcznych ratach).
- Protokół posiedzenia pojednawczego przed Sądem Rejonowym zawiera wskazanie „zadośćuczynienia” jako tytułu wpłaty kwoty 7 000 zł. Sąd nie wskazuje przy tym konkretnego przepisu prawnego, a stwierdza jedynie, że oskarżony zobowiązał się do tej płatności.
- Wysokość i zasady ustalania kwoty zadośćuczynienia w tej sprawie wynikały z sądowego posiedzenia pojednawczego.
- Oskarżonym był były pracownik.
- Otrzymane świadczenie nie było związane z działalnością Wnioskodawcy, ponieważ Wnioskodawca nie zajmuje się awanturami tylko działalnością produkcyjną. Zdarzenie nie miało więc związku z działalnością gospodarczą, choć zdarzyło się pomiędzy pracownikiem a pracodawcą i w miejscu pracy.
- Otrzymane świadczenie nie dotyczyło poniesionych strat i utraconych korzyści.
- Oskarżony zobowiązał się do wpłaty 7 000 zł w ratach. Do tego momentu wpłacił jedynie: w dniu 17 kwietnia 2023 r. – kwotę 300 zł , w dniu 18 maja 2023 r. – kwotę 300 zł, w dniu 23 czerwca 2023 r. – kwotę 200 zł, w dniu 17 lipca 2023 r. – kwotę 200 zł, w dniu 16 sierpnia 2023 r. – kwotę 200 zł.
Pytanie
Czy otrzymane zadośćuczynienie na podstawie ugody sądowej korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
Pana stanowisko w sprawie
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W przypadku Wnioskodawcy do ugody doszło ewidentnie przed sądem w postępowaniu karnym. Zadośćuczynienie, które zobowiązał się wpłacać oskarżony wiązało się z pomówieniem oraz naruszeniem nietykalności cielesnej, nie miało więc związku z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy. Do tego Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej na podstawie wpisu do CEiDG, lecz działy specjalne produkcji rolnej. Zdarzenie powodujące oskarżenie prywatne nie miało też związku z ewentualnymi przyszłymi korzyściami i było ewidentnym chuligańskim wybrykiem. Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane zadośćuczynienie może korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:
Źródłem przychodów są inne źródła.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy, a które mieszczą się w ogólnej definicji przychodów, zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), jak również na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Zatem, do przychodów z innych źródeł należy zaliczyć różnego rodzaju odszkodowania, zadośćuczynienia oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże odszkodowań bądź zadośćuczynień. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.
Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Należy podkreślić, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej – powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.
W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.
Zauważyć należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.
Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy dotyczy zadośćuczynień, które otrzymane są na podstawie wyroku lub ugody sądowej.
Aby wypłacona kwota korzystała ze zwolnienia na podstawie ww. przepisu muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:
1)kwota ta musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
2)podstawą jej przyznania musi być wyrok lub ugoda sądowa,
3)nie może dotyczyć działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika ani korzyści, które mógłby uzyskać, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Z treści opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 29 marca 2023 r. doszło do zawarcia ugody sądowej przed sądem karnym. Ugoda została zawarta w związku z oskarżeniem prywatnym wniesionym przez Pana do sądu karnego z tytułu publicznego pomówienia oraz naruszenia nietykalności cielesnej. W wyniku sądowej ugody oskarżony zobowiązał się m.in. do zapłaty na Pana rzecz kwoty 7 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Otrzymane świadczenie nie było związane z Pana działalnością gospodarczą, choć zdarzyło się pomiędzy pracownikiem a pracodawcą i w miejscu pracy. Otrzymane świadczenie nie dotyczyło poniesionych strat i utraconych korzyści. Podstawami prawnymi prywatnego aktu oskarżenia były art. 212 § 1 oraz art. 217 § 1 Kodeksu karnego. Protokół posiedzenia pojednawczego przed Sądem Rejonowym zawiera wskazanie „zadośćuczynienia” jako tytułu wpłaty kwoty 7 000 zł. Wysokość i zasady ustalania kwoty zadośćuczynienia w tej sprawie wynikały z sądowego posiedzenia pojednawczego.
Zgodnie z art. 212 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 ze zm.):
Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
Stosownie do art. 217 § 1 ww. Kodeksu:
Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
W myśl art. 46 § 1 ww. Kodeksu:
W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; przepisów prawa cywilnego o możliwości zasądzenia renty nie stosuje się.
Zgodnie z art. 485 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 1375 ze zm.):
W sprawach z oskarżenia prywatnego stosuje się przepisy o postępowaniu zwyczajnym, z zachowaniem przepisów niniejszego rozdziału.
Stosownie do art. 489 § 1 ww. Kodeksu:
Rozprawę główną poprzedza posiedzenie pojednawcze, które prowadzi sędzia lub referendarz sądowy.
Natomiast stosownie do art. 490 ww. Kodeksu:
§ 1. Posiedzenie pojednawcze rozpoczyna się wezwaniem stron do pojednania.
§ 2. W protokole posiedzenia pojednawczego należy w szczególności zaznaczyć stanowisko stron wobec wezwania do pojednania oraz wyniki przeprowadzonego posiedzenia pojednawczego; jeżeli doszło do pojednania, protokół podpisują także strony.
Jak stanowi art. 492 § 1 ww. Kodeksu:
W razie pojednania stron postępowanie umarza się. Postanowienie o umorzeniu postępowania może wydać także referendarz sądowy.
Zgodnie z art. 493 ww. Kodeksu:
W toku posiedzenia pojednawczego lub w wyniku mediacji dopuszczalne jest pojednanie się obejmujące również inne sprawy z oskarżenia prywatnego, toczące się pomiędzy tymi samymi stronami.
Stosownie do art. 494 § 1 ww. Kodeksu:
Równocześnie z pojednaniem strony mogą zawrzeć ugodę, której przedmiotem mogą być również roszczenia pozostające w związku z oskarżeniem.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że przyznane na podstawie ugody sądowej zadośćuczynienie z tytułu publicznego pomówienia oraz naruszenia nietykalności cielesnej korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego, w tym nie analizuje załączonych dokumentów. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).