Temat interpretacji

W piśmie Podatnika został sformułowany następujący stan faktyczny:

W dniu 20.08.1996r. Spółka zbyła artykuły papiernicze na kwotę 14.540,66 zł. Termin płatności minął 13.09.1996r. Wnioskująca bezskutecznie wysyłała wezwania do zapłaty, któreze względu na fałszywe dane adresowe, nie mogły dotrzeć do adresata.Sprawa została przekazana do Prokuratury Rejonowej, która następnie wydała postanowienieo umorzeniu postępowania ze względu na niewykrycie sprawców przestępstwa. W toku postępowania przeprowadzonego przez Prokuraturę nie ujawniono i nie zabezpieczono towaru pochodzącego z przestępstwa.

Zdaniem Wierzyciela, postępowanie celem uzyskania tytułu wykonawczego, umożliwiającego egzekucję należności, spowoduje jedynie powiększenie Jego kosztów. Wydane przez Sąd orzeczenie w formie nakazu zapłaty nie stanie się prawomocne ze względuna brak możliwości skutecznego doręczenia wyroku stronie przeciwnej. Brak prawomocnego wyroku uniemożliwia wszczęcie postępowania egzekucyjnego, które mogłoby się skończyć wydaniem przez organ egzekucyjny postanowienia o umorzeniu postępowania ze względuna bezskuteczność egzekucji.

W oparciu o powyższy stan faktyczny zrodziła się wątpliwość, czy postanowienie o umorzeniu postępowania przeciwko dłużnikowi, wydane przez Prokuraturę, stanowi o nieściągalności wierzytelności, zgodnie z przepisami art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Wobec przedstawionego stanu faktycznego zastosowanie znajdują następujące przepisy:

- art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), zgodnie z którym, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (...);

- art. 16 ust. 1 pkt 25 powyższej ustawy podatkowej, stosownie do którego, nie uważa sięza koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem:

a) wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określonyw ust. 2 (...);

- art. 16 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy, zgodnie z którym, za wierzytelności, o których mowaw ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2) postanowieniem sądu o:

a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub

c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższeod jej kwoty.

Uwzględniając przedstawiony powyżej stan faktyczny oraz zacytowane przepisy prawa podatkowego, stwierdza się, co następuje:

Powyższe przepisy, co do zasady, wyłączają z kosztów uzyskania przychodów wierzytelności uznane za nieściągalne.

Jednakże od powyższej reguły ustawodawca przewidział wyjątki.

W art. 16 ust. 2 ustawy podatkowej prawodawca zdefiniował pojęcie wierzytelności odpisanej jako nieściągalna i dokonał ścisłego i wyczerpującego wyliczenia środków dowodowych, którymi należy dokumentować nieściągalność wierzytelności, aby mogła być ona zaliczonaw podatkowe koszty uzyskania przychodów. Jest to wyliczenie kompletne, co oznacza,iż jakikolwiek inny dokument, niż wymieniony powyżej, nie może skutecznie udokumentować nieściągalności wierzytelności.

Zgodnie z przytoczonym przepisem, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w przywołanym przepisie.

Przepis ten stanowi o wyjątkowości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalnych, a więc ma charakter przepisu szczególnego, co oznacza, między innymi, konieczność jego ścisłej interpretacji.

Zatem, podatnicy mogą zaliczać do kosztów podatkowych wierzytelności odpisane jako nieściągalne w przypadku, gdy zostały one zarachowane jako przychody należne, zaś ich nieściągalność została udokumentowana w określony sposób, oraz nie uległy one przedawnieniu.

W przekonaniu organu podatkowego, w przedstawionym stanie faktycznym i biorącpod uwagę powołane powyżej przepisy, postanowienie prokuratora nie stanowi dowodu na nieściągalność wierzytelności, wymaganego przepisami art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Co do zasady, Wnioskująca w zapytaniu porusza kwestię wierzytelności nieściągalnych - udokumentowanych.

Tutejszy organ nadmienia jednakże, iż ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje również, w określonych sytuacjach, prawo do zaliczenia w koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących. Stanowi o tym o przepis art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy podatkowej, zgodnie z którym, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym, że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 2a pkt 1.