Interpretacja indywidualna z dnia 17.10.2008, sygn. ILPB3/423-496/08-3/HS, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Temat interpretacji

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz.770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej XT przedstawione we wniosku z dnia 12 sierpnia 2008 r. (data wpływu 13.08.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodów z tytułu podziału Spółki przez wydzielenie jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 sierpnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

• zorganizowanej części przedsiębiorstwa,
• przychodów z tytułu podziału Spółki przez wydzielenie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący opis zdarzenie przyszłego.

Spółka wraz ze spółkami zależnymi (dalej: Spółki z Grupy) prowadzą działalność gospodarczą w sektorze energetycznym. Podstawową działalnością Spółki jest działalność w zakresie dystrybucji energii elektrycznej. Jednocześnie, część Spółek z Grupy prowadzi działalność w zakresie wytwarzania i obrotu energią elektryczną. Pozostałe zaś Spółki z Grupy prowadzą działalność głównie w zakresie świadczenia usług serwisowych, remontowych, modernizacyjnych i budowlanych związanych z maszynami i urządzeniami wykorzystywanymi przede wszystkim w sektorze elektroenergetycznym.

W związku z wejściem w życie postanowień Dyrektywy 2003/54/WE z dnia 26 czerwca 2003 r. (Dz. U. L 176 z 15 lipca 2003 r., str. 37 - 56; dalej: Dyrektywa), dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej, oraz implementacji jej postanowień do krajowego porządku prawnego, Spółka stanęła w obliczu konieczności uniezależnienia prowadzonej działalności dystrybucyjnej w zakresie energii elektrycznej od działalności w zakresie wytwarzania i obrotu energii elektrycznej - zgodnie z wytycznymi przewidzianymi w Dyrektywie (opisanymi poniżej).

Uwarunkowania prawno gospodarcze.

Zgodnie z postanowieniami Dyrektywy, na przedsiębiorstwa energetyczne został nałożony obowiązek odpowiedniego wyodrębnienia działalności dystrybucyjnej od pozostałych działalności. Dyrektywa przewiduje bowiem, że w przypadku istnienia przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo, w celu zapewnienia skutecznego i niedyskryminacyjnego dostępu do sieci należy przyjąć rozwiązanie, w którym działalność przesyłowa i działalność dystrybucyjna będą prowadzone przez podmioty prawnie odrębne. Ponadto, przywołana Dyrektywa wskazuje, że konieczne jest również zapewnienie niezależności operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych od działalności związanej z wytwarzaniem i obrotem energią elektryczną.

Przepisy Dyrektywy nakładają zatem na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia rozwiązań zapewniających realizację obowiązku wydzielenia (uniezależnienia) prawnego działalności dystrybucyjnej w przedsiębiorstwach zintegrowanych pionowo. Przez przedsiębiorstwo zintegrowane pionowo Dyrektywa rozumie m.in. przedsiębiorstwo, które realizuje co najmniej jedną z funkcji przesyłania lub dystrybucji i co najmniej jedną z funkcji wytwarzania lub obrotu energią elektryczną. Powyższe regulacje Dyrektywy zostały implementowane do polskiego porządku prawnego. Stosownie do postanowień ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t. j. Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.), operator powinien pozostawać niezależny w swej formie prawnej, organizacyjnej i podejmowaniu decyzji, od innych działań niezwiązanych z przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej.

Biorąc powyższe pod uwagę, obowiązek dokonania takiego wydzielenia prawnego dotyczy Spółki oraz podmiotów zależnych jako przedsiębiorców realizujących funkcje dystrybucji oraz obrotu i wytwarzania energii elektrycznej. Dyrektywa wymaga, aby wydzielony operator był niezależny przynajmniej co do formy prawnej organizacji i podejmowania decyzji od innych działalności niezwiązanych z przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej.

Jednocześnie, zgodnie z interpretacją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, operator systemu dystrybucyjnego, będący w strukturze przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo, powinien pozostawać, pod względem formy prawnej i organizacyjnej oraz podejmowania decyzji, niezależny od innych działalności niezwiązanych z dystrybucją energii elektrycznej. Ponadto, w ocenie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki niezależny operator powinien spełniać łącznie kryteria określone w art. 9d ust. 2 ustawy Prawo energetyczne, tj. w szczególności:

1. osoby odpowiedzialne za zarządzanie nie mogą uczestniczyć w strukturach zarządzania przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo lub przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się także działalnością niezwiązaną z energią elektryczną, nie mogą być odpowiedzialne - bezpośrednio lub pośrednio - za bieżącą działalność inną niż wynikającą z zadań operatora;
2. osoby odpowiedzialne za zarządzanie systemem elektroenergetycznym powinny mieć zapewnioną możliwość niezależnego działania;
3. operatorzy powinni mieć zapewnione prawo podejmowania niezależnych decyzji w zakresie zarządzanego majątku koniecznego do ich działania, w tym w zakresie eksploatacji, konserwacji, remontów lub rozbudowy sieci;
4. kierownictwo przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo nie powinno wydawać operatorom poleceń dotyczących ich bieżącego funkcjonowania ani podejmować decyzji w zakresie budowy sieci czy jej modernizacji, jeżeli działania operatorów nie wykraczają poza zatwierdzony plan finansowy.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz uwzględniając obecną strukturę właścicielską Spółki i Spółek z Grupy, podjęta została decyzja o uniezależnieniu działalności związanej z dystrybucją energii elektrycznej od pozostałych działalności niezwiązanych z dystrybucją energii elektrycznej - zgodnie ze wspólnotowymi i krajowymi regulacjami prawnymi. Uniezależnienie ma nastąpić poprzez wydzielenie ze Spółki działalności związanej ze świadczeniem usług wsparcia dla Spółek z Grupy, prowadzących działalność operacyjną w zakresie wytwarzania i obrotu energią elektryczną oraz udziałów w tych spółkach. Celem tych działań jest doprowadzenie zakresu działalności Spółki oraz struktury właścicielskiej Grupy Kapitałowej X do stanu zgodnego ze wspólnotowymi i krajowymi regulacjami prawnymi.

Metoda podziału.

Powyższe przekształcenie nastąpi przez przeniesienie części majątku Spółki na spółkę nowo zawiązaną (podział przez wydzielenie) - zgodnie z art. 529 § 1 pkt 4 Kodeksu spółek handlowych (ustawa z dnia 15 września 2000 r., Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm.).

Spółka pragnie wskazać, że na dzień dokonania podziału przez wydzielenie w Spółce istniał będzie stan faktyczny opisany poniżej.

Opis przedsiębiorstwa na dzień wydzielenia.

Spółka ze Spółkami z Grupy są podmiotami, których główny zakres działalności obejmuje:

• dystrybucję energii elektrycznej,
• obrót i wytwarzanie energii elektrycznej.

Spółka prowadzi działalność operacyjną przede wszystkim w zakresie dystrybucji energii elektrycznej. Jednocześnie, część spółek zależnych (spółki z Grupy Kapitałowej X) wykonuje na jej rzecz różnego rodzaju usługi wsparcia dla działalności operacyjnej w zakresie dystrybucji energii elektrycznej (usługi serwisowe). Z kolei w odniesieniu do działalności w zakresie obrotu i wytwarzania energii elektrycznej, działalność operacyjna została przydzielona pozostałej części spółek zależnych w stosunku do Spółki, podczas gdy usługi wsparcia dla tych spółek są świadczone w istotnym zakresie przez Spółkę.

Ze względu na wyraźny podział bieżącej działalności Spółki (tj. działalność operacyjna w zakresie dystrybucji energii elektrycznej oraz działalność w zakresie wsparcia dla Spółek z Grupy, w odniesieniu do prowadzonej przez te podmioty działalności operacyjnej w zakresie obrotu i wytwarzania energii elektrycznej), w ramach struktur Spółki istnieje wyodrębnienie organizacyjne i finansowe odpowiadające profilom prowadzonej działalności, tj.:

• działalności operacyjnej w zakresie dystrybucji energii elektrycznej i pozostałej oraz
• działalności w zakresie wsparcia dla Spółek z Grupy.

Przedmiotem wydzielenia jest majątek wykorzystywany do prowadzenia działalności w zakresie wsparcia na rzecz:

1. EX Sp. z o.o. (dalej: EX),
2. J Sp. z o.o. (dalej: J),
3. EC Sp. z o.o. (dalej: EC),

czyli podmiotów prowadzących operacyjną działalność w zakresie obrotu i wytwarzania energii elektrycznej. Przedmiotem wydzielenia są również udziały posiadane przez Spółkę we wskazanych wyżej podmiotach. Zarówno majątek wykorzystywany przez Spółkę do prowadzenia działalności w zakresie wsparcia na rzecz wskazanych wyżej podmiotów, jak i udziały w tych podmiotach wchodzą w skład Biura Wsparcia Spółek Zależnych (dalej: Biuro), funkcjonującego w Spółce. Jednostka ta stanowić będzie przedmiot wydzielenia w ramach podziału przez wydzielenie (szczegółowy opis tej jednostki oraz majątku wchodzącego w jej skład znajdują się w dalszej części opisu zdarzenia przyszłego).

Poza wskazanymi powyżej udziałami (które będą stanowić jeden z elementów przedmiotu wydzielenia w ramach podziału przez wydzielenie), Spółka posiada również udziały w innych podmiotach świadczących różnego rodzaju usługi na rzecz Spółek z Grupy, jak również na rzecz pomiotów trzecich. Podmiotami tym są:

1. JX Sp. z o.o. - prowadząca działalność w zakresie wykonywania robót ogólnobudowlanych w obiektach liniowych, rurociągach, liniach elektroenergetycznych, elektrotrakcyjnych i telekomunikacyjnych;
2. PX S.A. - prowadząca działalność usługową obejmującą konserwację, naprawę, wzorcowanie, legalizację, badania i ekspertyzy liczników energii elektrycznej i zegarów sterujących oraz działalność produkcyjną obejmującą wykonywanie wkładu łożyska dolnego i prowadnicy wirnika;
3. ZX Sp. z o.o. - prowadząca działalność w zakresie świadczenia usług inwestycyjnych, remontowych, modernizacyjnych, projektowych, prowadzenie pomiarów urządzeń elektroenergetycznych, wykonywanie prac budowlanych obiektów energetycznych, wykonywanie usług z zakresu utrzymania w należytym stanie technicznym sieci elektroenergetycznych.

Spółka pragnie jednakże podkreślić, iż udziały w tych podmiotach nie zostaną wydzielone w ramach podziału przez wydzielenie na nowo zawiązaną spółkę.

Na podstawie zawartych umów, wydzielana część działalności Spółki świadczy za wynagrodzeniem na rzecz Spółek z Grupy, zajmujących się obrotem i wytwarzaniem energii elektrycznej (których udziały będą przedmiotem wydzielenia), następujące usługi, w zakresie wynikającym z indywidualnego zapotrzebowania poszczególnych spółek:

1. Z zakresu zarządu ogólnego:

   - udział w przygotowaniu wieloletnich planów strategicznych,
   - monitorowanie realizacji wieloletnich planów strategicznych,
   - analiza możliwości długoterminowych inwestycji kapitałowych,
   - sporządzanie projekcji długoterminowych inwestycji kapitałowych,
   - organizowanie sporządzania projektów strategicznych związanych z wykorzystaniem funduszy Unii Europejskiej oraz nadzór nad ich realizacją,
   - pozyskiwanie środków z funduszy Unii Europejskiej i innych funduszy,
   - monitorowanie wyników ekonomiczno - finansowych i rynkowych podmiotów powiązanych kapitałowo,
   - koordynacja systemu jakości,
   - koordynacja Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakości, Ochrony Środowiska, BHP,
   - nadzór nad Systemem Bezpieczeństwa Informacji,
   - organizacja postępowań o udzielanie zamówień publicznych.
2. Z zakresu rozwoju zasobów ludzkich, ochrona środowiska:

   - koordynacja zadań w zakresie BHP i ochrony środowiska.
3. Usługi wsparcia w zakresie teleinformatyki:

   - aktualizacja oprogramowania i sprzętu komputerowego,
   - doradztwo w zakresie poszukiwania synergii w działaniach pomiędzy Spółkami z Grupy,
   - doradztwo w zakresie optymalizacji kosztów funkcjonowania IT i telekomunikacji,
   - wspomaganie w zakresie telekomunikacji stacjonarnej i mobilnej (włączenie do grupy biznesowej u operatorów telekomunikacyjnych),
   - doradztwo w zakresie pozyskania funduszy DE na projekty informatyczne,
   - koordynacja współpracy informatycznej z innymi spółkami z Grupy.

W związku z faktem, iż wskazane wyżej usługi są świadczone odpłatnie na rzecz Spółek z Grupy zajmujących się obrotem i wytwarzaniem energii elektrycznej, stanowią one jedno ze źródeł przychodów wydzielanej jednostki (Biura).

Źródłem przychodów wydzielonej jednostki (Biura) są również umowy użytkowania udziałów w części Spółek z Grupy, tj. EX, J, EC, zawarte przez Spółkę z T S.A. (poprzednio TX S.A.). Na mocy tych umów, T S.A. wstąpił w prawa i obowiązki wynikające z posiadania udziałów w tych spółkach. Jednocześnie, na podstawie tych umów, Spółka otrzymuje od T S.A. odpowiednie wynagrodzenie, które stanowi przychód Biura (jak bowiem wskazano powyżej, udziały te wchodzą w skład tej jednostki, a zatem, również przychody wynikające z umowy użytkowania tych udziałów są przyporządkowywane do tej jednostki).

Fakt podziału działalności Spółki na dwa zasadnicze rodzaje działalności znajduje również odzwierciedlenie w strukturach organizacyjnych tego podmiotu. Wydzielana jednostka funkcjonuje jako Biuro Wsparcia Spółek Zależnych (świadczące usługi wsparcia na rzecz spółek zależnych prowadzących działalność w zakresie wytwarzania i obrotu energią elektryczną). Wyodrębnienie w strukturze organizacyjnej zostało również odzwierciedlone w regulaminie wewnętrznym Spółki. Jednocześnie, na bazie tej jednostki (tj. Biura), uchwałą Zarządu Spółki, utworzony został odrębny zakład wyposażony w kompetencje do samodzielnego sporządzania bilansu. Wyodrębnionym zakładem kieruje Szef Biura (powołany uchwałą zarządu Spółki), którego zakres obowiązków i uprawnień został opisany w uchwale zarządu oraz w regulaminie wewnętrznym Spółki.

Do wyodrębnionej jednostki zostali przydzieleni pracownicy, których obowiązki związane są ze świadczeniem usług wsparcia dla spółek zależnych prowadzących działalność operacyjną w zakresie obrotu i wytwarzania energii elektrycznej. Wyodrębniona jednostka funkcjonuje w oparciu o zawarte umowy ze spółkami zależnymi (które są również źródłem jej przychodów). Jak wskazano wyżej, źródłem przychodów Biura jest również wynagrodzenie wynikające z umów użytkowania udziałów (które wchodzą w skład Biura). Ponadto, wyodrębniona jednostka posiada majątek umożliwiający świadczenie usług wsparcia na rzecz spółek zależnych, w skład którego wchodzą środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, jak również inne składniki rzeczowe (zestawienie majątku wydzielanej jednostki zostało opisane poniżej).

Wyodrębnienie jednostki w ramach struktur Spółki zostało również odzwierciedlone w systemie finansowo - księgowym tego podmiotu. Wyodrębnienie finansowo - księgowe wydzielanej jednostki pozwala na identyfikację i przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz przepływów finansowych do tej jednostki i pozwala na sporządzenie bilansu dotyczącego tego zespołu składników dla potrzeb podziału. Jak wskazano powyżej, wyodrębniona jednostka została powołana uchwałą zarządu jako odrębny zakład i uzyskała kompetencje do samodzielnego sporządzania bilansu (na dzień utworzenia zakładu przygotowany został bilans otwarcia tej jednostki). Wyodrębniony zakład posiada także odrębny rachunek bankowy, który służy do obsługi przepływów pieniężnych związanych z działalnością tej części przedsiębiorstwa, a także własne środki pieniężne na prowadzonym dla wydzielanej jednostki rachunku bankowym.

W skład majątku wydzielanego wchodzą środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne niezbędne do samodzielnego prowadzenia działalności przez tę część przedsiębiorstwa, w tym:

1. licencje i oprogramowanie komputerowe związane z działalnością prowadzoną przez wydzielane przedsiębiorstwo:

   - MS Windows,
   - MS Office,
   - Klient poczty elektronicznej Lotus,
   - oprogramowanie antywirusowe,
2. zestawy komputerowe,
3. meble oraz wyposażenie biurowe,
4. telefony oraz sprzęt telekomunikacyjny,
5. pozostałe składniki majątku i wyposażenie techniczne związane z działalnością prowadzoną przez wydzielane przedsiębiorstwo oraz inne ruchome środki trwałe stanowiące wyposażenie stanowisk pracy pracowników wykonujących zadania związane z zakresem działalności zakładu.

Wydzielana jednostka użytkuje również środki transportu należące do grupy 7 KŚT na podstawie umów leasingu.

W skład wydzielanej jednostki wchodzą także wierzytelności i zobowiązania Spółki z umów związanych z działalnością tej jednostki. Te umowy to:

1. umowy użytkowania udziałów w spółkach zależnych między Spółką a T S.A.,
2. umowy świadczenia usług wsparcia działalności operacyjnej w zakresie obrotu i wytwarzania energii elektrycznej między Spółką a EX Sp. z o.o., Spółką a J Sp. z o.o., Spółką a EC Sp. z o.o.,
3. umowy leasingowe dotyczące środków transportu, z których korzystają pracownicy przyporządkowani do wydzielanej jednostki.

Jednocześnie Spółka pragnie podkreślić, iż pozostała część majątku Spółki (tzn. część pozostająca w Spółce) stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisu art. 4a pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.).

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 jest następujące.

W ocenie Spółki, opisana transakcja jej podziału przez wydzielenie nie będzie powodować obowiązku rozpoznania przychodu podatkowego na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Uzasadnienie stanowiska.

Z uwagi na fakt, iż jak Spółka wskazała w opisie zdarzenia przyszłego niniejszego wniosku, majątek pozostający w Spółce (tzn. część pozostająca w Spółce) stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa oraz biorąc pod uwagę stanowisko Spółki przedstawione w niniejszym uzasadnieniu, zgodnie z którym wydzielany majątek również stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania przychodu podatkowego z tytułu dokonania podziału przez wydzielenie - zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie bowiem z treścią art. 12 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychód stanowi - w spółce podlegającej podziałowi, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie majątek przejmowany na skutek podziału lub majątek pozostający w spółce, nie stanowią zorganizowanej części przedsiębiorstwa - wartość rynkowa składników majątkowych przeniesionych na spółki przejmujące lub nowo zawiązane ustalona na dzień podziału lub wydzielenia. Oznacza to, że w przypadku, gdy zarówno majątek pozostający w Spółce (spółce dzielonej), jak również Biuro (majątek podlegający podziałowi) stanowią zorganizowaną część przedsiębiorstwa, to wówczas w ramach dokonanego podziału przez wydzielenie, Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania przychodu podatkowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy, w części dotyczącej pytania nr 2, w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie informuje się, iż w zakresie zdarzenia przyszłego obejmującego pytanie nr 1, została wydana odrębna interpretacja w dniu 17 października 2008 r. nr ILPB3/423-496/08-2/HS.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.