Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 13.04.2004, sygn. PD/415/P/4/04, Urząd Skarbowy w Polkowicach

Temat interpretacji

Ogólne pojęcie kosztów uzyskania przychodów osób prawnych zostało opisane w rozdziale 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.). Zgodnie z art. 15 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy o podatku dochodowym: "Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. (...)".
Natomiast art. 16 ust. 1 pkt 26a stanowi, iż: "Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 2 a pkt 1".

W związku z powyższym zapisem, aby odpis aktualizujący wartość należności można było zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, muszą być spełnione równocześnie następujące warunki:
a) uprzednio wierzytelności, na które dokonuje się odpisu aktualizującego, były zaliczone do przychodów należnych,
b)nieściągalność tych wierzytelności była uprawdopodobniona w sposób określony w art. 16 ust. 2a pkt 1, tzn. ich nieściągalność uznaje się za uprawdopodobnioną w szczególności gdy:
- dłużnik zmarł, został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, albo
- zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo
- wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo
- wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.

Przepis art. 16 ust. 2 a pkt 1 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych odnosi się tylko do sytuacji, gdy dłużnik zgodnie z przepisami k.p.c. kwestionuje swoje zobowiązanie tzn. gdy wnosi sprawę do sądu. Nie jest przy tym konieczne wykazanie, iż należność jest nieściągalna, wystarczy nieściągalność uprawdopodobnić.
Mając na uwadze powyższe należy przyjąć, iż stanowisko podatnika zajęte w przedmiotowym piśmie jest prawidłowe. Podatnik trafnie przyjął, iż kwestionowanie należności przez dłużnika na drodze złożenia sprzeciwu do sądu jest równoznaczne z kwestionowaniem należności na drodze powództwa sądowego, a w ślad za tym odpis aktualizujący na tę należność, po spełnieniu warunków określonych w art. 16 ust. 1 pkt 26a, może być uznany za podatkowy koszty uzyskania przychodu.
Nadmienia się jednakże, iż odpisy aktualizujące mają charakter tymczasowy. W sytuacji ustania przyczyn, dla których dokonano owych odpisów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów (wierzytelność objęta odpisem zostanie zwrócona, ulegnie przedawnieniu, umorzeniu) wówczas wystąpi konieczność zmniejszenia odpisu i wykazania takiej wartości jako przychodu Spółki, stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 4e ww. ustawy podatkowej.