Temat interpretacji

W dniu 20.04.2007r. do tutejszego organu podatkowego wpłynął wniosek Spółki o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Wnioskująca informuje, iż jako przedsiębiorstwo państwowe, w związku z kryzysem finansowym w stoczniach w latach 1992-1993, znalazła się również w bardzo trudnej sytuacji finansowej, przy czym największym wierzycielem w tym okresie był Bank X S.A.

Wobec zaistniałej sytuacji ówczesne przedsiębiorstwo państwowe wystąpiło z wnioskiem do Banku X S.A. o zawarcie ugody bankowej, który wyraził zgodę na zawarcie ugody, pod warunkiem przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa.

Aktem notarialnym z dnia 27.06.1994r. przedsiębiorstwo państwowe zostało przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, którym to aktem Skarb Państwa objął 100%, tj. 188 000 akcji imiennych Wnioskodawcy. Skarb Państwa, aktem notarialnym z dnia 17 stycznia 1995r., pozostawił sobie 65,86% akcji, pozostałe przeznaczone zostały dla wierzycieli na warunkach zawartej ugody bankowej.

Wartość zgłoszonych przez Bank X S.A. wierzytelności przyjętych do ugody wynosiła 18.771.265.100 zł (przed denominacją), na którą składała się należność główna w kwocie 13.331.265.100 zł oraz odsetki w kwocie 5.440.000.000 zł. Zgodnie z warunkami ugody bankowej 30% ogólnej sumy wierzytelności podlegało spłacie w 10 ratach kwartalnych, tj. kwota 5.631.379.500 zł i została całkowicie zapłacona przez Spółkę, natomiast 70% wierzytelności, tj. kwota 13.139.885.600 zł podlegało zamianie na akcje. W związku z tym Skarb Państwa wydał bankowi akcje. W ten sposób Bank X S.A. został akcjonariuszem Spółki posiadającym 44.769 akcji imiennych serii A o wartości nominalnej 10 zł każda, stanowiących 23,81 % ogółu kapitału zakładowego.

W dniu 10.02.1999r. otrzymano pisemną informację od Funduszu, że w dniu 30.12.1998r. Fundusz ten zakupił od Banku X S.A. 44.769 akcji Spółki. Na tej podstawie, z dniem 10.02.1999r. Fundusz wpisany został do księgi akcyjnej Wnioskującej jako Jej akcjonariusz.

Spółka podnosi, iż dopiero pismem z dnia 13.03.2007r. Fundusz ujawnił szczegóły tej i innych transakcji, takie jak:

W dniu 30.12.1998r. A Fundusz Inwestycyjny sp. z o.o., zakupił od Banku X S.A. 44.769 akcji imiennych Wnioskodawcy serii A o wartości nominalnej 10 zł każda za cenę 1.313.990 zł. Przeniesienie praw z akcji nastąpiło z dniem 30.12.1998r. Następcą prawnym A Funduszu Inwestycyjnego sp. z o.o. jest Fundusz, na którego Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników odbywającym się w dniu 23.07.1999r., podjęto uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego poprzez pokrycie wkładem niepieniężnym - wierzytelnościami, między innymi z tytułu sprzedaży przez Bank X S.A. na rzecz A Funduszu Inwestycyjnego sp. z o.o. akcji Wnioskodawcy w kwocie 1.313.990 zł. Do czasu otrzymania ww. pisma fakty te nie były Spółce znane.

Wnioskodawca informuje, iż Fundusz, jako akcjonariusz wyrażał wielokrotnie wolę wystąpienia ze Spółki, stosując różnego rodzaju naciski: zwoływanie kilka razy w roku Nadzwyczajnych Walnych Zgromadzeń Akcjonariuszy (NWZA), zaskarżanie uchwał Walnych Zgromadzeń Akcjonariuszy (WZA), głosowanie przeciw strategicznym uchwałom WZA dotyczącym np. podwyższenia kapitału, sprzedaży nieruchomości, zmiany statutu etc.

Ostatecznie, w dniu 14.07.2006r. Fundusz zawarł umowę określającą warunki nabycia przez Spółkę akcji własnych w celu ich dobrowolnego umorzenia. Umorzenie nastąpi z kapitału zakładowego oraz zapasowego Spółki. Umawiające się strony uzgodniły nadto, że cena kupna 44.768 akcji imiennych Spółki, o wartości nominalnej 10 zł za jedną akcję wynosić będzie 28,75 zł za jedną akcję. Łączna ustalona cena zakupu za 44.768 akcji wynosić będzie kwotę 1.287.080 zł. Postanowienia zawarte w tej umowie wiązały strony wyłącznie do dnia 31.12.2006r.

Minister Skarbu Państwa pismem z dnia 05.12.2006r. wyraził zgodę na obniżenie kapitału zakładowego Spółki w zakresie niezbędnym do umorzenia akcji Funduszu, na warunkach ustalonych w umowie stron z dnia 14.07.2006r.

W dniu 28.12.2006r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki podjęło uchwały: o wyrażeniu zgody na nabycie przez Spółkę 44.768 akcji imiennych od Funduszu w celu dobrowolnego umorzenia o obniżeniu kapitału zakładowego Spółki oraz o stosownej zmianie treści statutu.

W dniu 28.12.2006r. zawarta została również umowa nabycia akcji Spółki od Funduszu.

Spółka nabyła 44.768 akcji własnych imiennych serii A o wartości nominalnej 10 zł za jedną akcję za kwotę 1.287.080 zł. Jak podaje Wnioskująca, zapłata nastąpiła także w dniu 28.12.2006r. Fundusz złożył pisemne oświadczenie, że koszty nabycia akcji Wnioskodawcy, poniesione przez Fundusz, wynikające z transakcji z Bankiem X S.A. są wyższe od ceny kupna określonej umową z dnia 28.12.2006r., bowiem umowa sprzedaży akcji z dnia 30.12.1998r., zawarta przez Jego poprzednika prawnego (A Fundusz Inwestycyjny sp. z o.o.), ustalała cenę sprzedaży w kwocie 1.313.990 zł. Na tej podstawie akcjonariusz zbywający akcje nie wyrażał zgody na potrącenie z wynegocjowanej umownie ceny kupna - podatku dochodowego od dochodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.

Na skutek tego Wnioskująca, jako płatnik podatku dochodowego od osób prawnych, nie dokonał potrącenia tego podatku i nie odprowadził podatku do urzędu skarbowego, mimo tego, że Spółka stała na stanowisku, iż podatek ten należało potrącić i odprowadzić.

Wnioskodawca wskazuje, iż w dniu 29.11.2006 r. wystąpił do właściwego organu podatkowego o sporządzenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego. Wnioskodawca podnosi, iż otrzymał postanowienie właściwego organu podatkowego, które uznało słuszność Jego poglądu, co do obowiązku płatniczego, wynikającego z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Spółka wskazuje, iż natychmiast powiadomiła o treści tego postanowienia Fundusz, żądając zapłaty należnego podatku, który jednak odmówił zapłaty podatku, stwierdzając, że stan faktyczny przedstawiony organowi podatkowemu przez Spółkę był niepełny. Na dowód tego Fundusz, ujawnił treść dokumentów oraz fakty, które nie były Spółce wiadome, a ujawnienia których Fundusz wręcz odmawiał.

W oparciu o przedstawiony powyżej stan faktyczny, Wnioskujący zwrócił się o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w opisanym stanie faktycznym Spółka jako płatnik podatku ma obowiązek pobrania i odprowadzenia na konto właściwego urzędu skarbowego podatku dochodowego od osób prawnych od zbywającego akcje, które Spółka nabywa w celu dobrowolnego umorzenia?

Wnioskująca uważa, że na podstawie art. 26 ust. 1 podatku dochodowego od osób prawnych, ciąży na niej obowiązek pobrania i odprowadzenia podatku dochodowego od osób prawnych.

Ustosunkowując się do przedstawionych powyżej kwestii, stwierdza się co następuje:

Na wstępie organ podatkowy podkreśla, iż udzielając pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w trybie art. 14a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), nie jest uprawniony do prowadzenia postępowania dowodowego w sprawie objętej wnioskiem, zaś rozpoznając sprawę opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego, przedstawionym we wniosku przez Wnioskodawcę.

W sytuacji, gdy Wnioskująca nie posiada wiedzy na temat kwestii istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w tym na temat ceny nabycia akcji odsprzedawanych Jej przez akcjonariusza w celu umorzenia, organ podatkowy pozbawiony jest możliwości rozpoznania sprawy we wszystkich jej kluczowych aspektach, a do takich zaliczyć należy koszt nabycia akcji.

Wobec faktu, iż nabycie przez Spółkę akcji własnych od akcjonariusza w celu ich dobrowolnego umorzenia, a także zapłata za nabyte akcje miały miejsce w dniu 28.12.2006r., udzielając pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w przedmiotowej sprawie, tutejszy organ podatkowy oparł się na przepisach ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych, w brzmieniu obowiązującym w 2006r.

Stosownie do przepisu art. 26 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Z powyższej regulacji wynika, że podmiot wypłacający należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ustawy występuje jako płatnik zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodu, uzyskiwanego przez odbiorcę tych należności.

Przepis art. 22 ust. 1 przywołanej ustawy reguluje natomiast, iż podatek dochodowy od dochodów z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem ust. 2, ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu. Przepis ten nie definiuje zakresu przedmiotowego pojęcia inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Dla określenia tego zakresu należy posłużyć się wykładnią systemową wewnętrzną i odwołać się do przepisu art. 7 ust. 1 i 2, w związku z art. 10 ust. 1 ustawy podatkowej.

Wobec powyższego, tutejszy organ podatkowy wskazuje, że w przepisie art. 7 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych reguluje się, że przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Natomiast ust. 2 przywołanego artykułu stanowi, iż dochodem jest, z zastrzeżeniem art. 10 i 11, nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Natomiast art. 10 ust. 1 pkt 2 przywołanej ustawy stanowi, iż dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4a i 4b, jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji), w tym także dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki, w celu umorzenia tych udziałów (akcji).

Tutejszy organ podatkowy wskazuje, że wobec braku zdefiniowania zakresu przedmiotowego pojęcia inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych użytego w przepisie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w związku ze sposobem sformułowania przepisu art. 10 ust. 1, stwierdzić należy, że przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o których mowa w przepisie art. 22 ust. 1 ustawy podatkowej, to dochody (przychody), o których mowa w art. 10 ust. 1. Stwierdzenie zatem okoliczności powstania przychodu/dochodu (wypłaty należności na rzecz uprawnionego podmiotu) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, powoduje zaktualizowanie się obowiązku płatnika do obliczenia, poboru i wpłacenia do odpowiedniego urzędu skarbowego podatku od takiego przychodu/dochodu.

Wskazuje się jednocześnie, że analiza treści przepisu art. 10 ust. 1 ustawy podatkowej prowadzi do wniosku, iż regulacja ta zawiera szczególną definicję dochodu, odnosząc ją do dochodu pochodzącego z udziału w zyskach osób prawnych, stanowiąc, że dochodem tym jest dochód faktycznie uzyskany z tego udziału, a przysługujący jego posiadaczowi, czyli część zysku przypadająca podatnikowi na podstawie tytułu prawnego. Przepis ten nie obejmuje zatem swoim zakresem tych przychodów, które nie pozostają w związku z prawem do otrzymania udziału w zyskach. Użycie przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy podatkowej wyrażenia dochód faktycznie uzyskany oznacza, zgodnie ze stanowiącą punkt wyjścia dla wszelkiej wykładni prawa, wykładnią gramatyczną (językową), iż chodzi o dochód, który faktycznie zgodnie z faktami; w istocie, rzeczywiście, niewątpliwie, naprawdę (Szymczak M. (red.) Słownik Języka Polskiego, PWN, Warszawa 1998) został osiągnięty. Chodzi zatem o dochód faktycznie otrzymany, a nie o dochód przyszły, którego otrzymanie zależne jest od spełnienia bliżej nieokreślonych warunków. W cytowanym przepisie mowa bowiem o dochodzie (przychodzie), którym wspólnik/akcjonariusz może sam rozporządzać, a więc dochód rzeczywiście mu wypłacony lub postawiony do jego dyspozycji. Tutejszy organ podatkowy podkreśla, że faktyczne uzyskanie pożytków z tytułu udziału w zyskach osób prawnych może przybrać również formę bezgotówkową, np. powiększenia udziału wspólnika/akcjonariusza w kapitale zakładowym spółki.

Ponadto, organ podatkowy zwraca uwagę na treść przepisu art. 12 ust. 4 pkt 3 przywołanej ustawy podatkowej, w którym reguluje się, że do przychodów nie zalicza się zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni, umorzenia udziałów lub akcji w spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji) oraz wartości majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej - w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia, a także zwróconych udziałowcom (akcjonariuszom) dopłat wniesionych do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami w wysokości określonej w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia. Mając na uwadze treść ww. przepisu oraz przepisu art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy podatkowej, należy wywieść, że do dochodu z udziału w zyskach osób prawnych, podlegającego opodatkowaniu podatkiem zryczałtowanym zalicza się nadwyżkę wynagrodzenia otrzymanego z tytułu umorzenia udziałów /akcji ponad koszt ich nabycia lub objęcia.

Zatem, w sytuacji, gdy następuje umorzenie akcji za wynagrodzeniem dla akcjonariusza Spółki, o faktycznie uzyskanym z tego tytułu przez wspólnika przychodzie/dochodzie służącym do ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym - można mówić wówczas, gdy otrzymane wynagrodzenie przewyższy koszty nabycia akcji zbywanych na rzecz Spółki w celu ich umorzenia.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż akcjonariusz nabył 44.768 akcji imiennych serii A za cenę 1.313.990 zł, natomiast Wnioskująca nabyła od akcjonariusza w celu ich umorzenia - 44.768 akcji własnych imiennych serii A o wartości nominalnej 10 zł za jedną akcję za kwotę 1.287.080 zł.

Wobec powyższego, w opisanym stanie faktycznym, gdy otrzymane przez akcjonariusza wynagrodzenie jest niższe niż poniesione przez niego koszty nabycia udziałów zbytych na rzecz Spółki w celu ich umorzenia, na Spółce nie będzie ciążył obowiązek pobrania i wpłacenia do właściwego organu podatkowego zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych.

Przedmiotowa interpretacja co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.