Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 10.11.2004, sygn. PD/005U-630/04/EL, Izba Skarbowa w Warszawie

Temat interpretacji

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w odpowiedzi na wniosek Spółki zmienia na podstawie art. 14b § 2 Ordynacji podatkowej, udzieloną przez Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie pisemną informację o zakresie stosowania prawa w następujący sposób:

Stosownie do treści art.201 § 3 Kodeksu spółek handlowych do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona. Zgodnie natomiast z § 4 tego przepisu członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego do pełnienia funkcji. Od woli spółki zależy, czy powołanie będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków, czy też nawiązana będzie umowa o pracę czy umowa o zarządzanie. Przepisy kodeksu spółek handlowych nie łączą wykonywania funkcji członka zarządu z wynagrodzeniem. Należy więc sądzić, że w myśl tych przepisów dopuszczania jest sytuacja pełnienia funkcji członka zarządu bez wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Z 2000 r. Nr 54, poz.654 ze zm) przychodami jest m.in. wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń. Ustawa nie definiuje tego pojęcia. W zakresie tym należy więc się odwołać do rozumienia pojęcia "świadczenie", zgodnego z przepisami i nauką prawa cywilnego, co zostało uznane w orzecznictwie sądów administracyjnych (wyrok NSA z dnia 18.04.2001 r. SA/Sz 85/00).
Według powszechnie przyjętej definicji W. Czachórskiego (Czachórski W. , "Zobowiązania-zarys wykładu" Wydawnictwa Prawnicze PWN Warszawa 1995 str. 51) przez świadczenie należy rozumieć zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania i polegające na zadośćuczynieniu godnemu ochrony interesowi wierzyciela. Ze świadczeniem nieodpłatnym - w rozumieniu art. 12.ust. 1 pkt 2 ustawy- mamy do czynienia wówczas, gdy świadczeniu jednego z podmiotów nie towarzyszy świadczenie drugostronne. NSA w wyroku z dnia 22.03.2001 r. SA/Gd 2027/98 przyjął, że "nieodpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy, jest takie zdarzenie, którego następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, tj. takim, w którym korzyść majątkową ma otrzymać tylko jedna strona".

Podobnie Sąd orzekł w wyroku z dnia 29.10.1999 (sygn. akt I SA/Gd 1290/98): "przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne (tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu) przysporzenie majątku tej osoby, mające konkretny wymiar finansowy".

Cechą świadczenia nieodpłatnego jest to, aby otrzymujący takie świadczenie nie był zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Oznacza to, że świadczenie uzyskane przez podatnika w sytuacji, gdy spełniający świadczenie uzyskuje albo ma uzyskać w przyszłości wzajemnie jakieś inne przysporzenie majątkowe, nie ma charakteru nieodpłatnego.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku, gdy udziałowiec pełni funkcję członka zarządu bez wynagrodzenia. Udziałowiec ma prawo do uzyskania w przyszłości od spółki przysporzenia majątkowego w postaci dywidendy. Należy się zatem zgodzić ze stanowiskiem Spółki, że sprawowanie zarządu przez udziałowca bez wynagrodzenia nie jest działaniem nieekwiwalentnym, przez co nie może być uznane za nieodpłatne

Analogiczne stanowisko zostało przedstawione w wydanym na podstawie art.14 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej piśmie PB4/AK-031-23/02 Podsekretarza Stanu z 4.04.2002r. skierowanym do izb i urzędów skarbowych oraz urzędów kontroli skarbowej i opublikowanym w Biuletynie Skarbowym Ministerstwa Finansów nr 3(45) z 2002 r.