Temat interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 roku w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 8 września 2008 r. (data wpływu 10 września 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie wypełniania obowiązków płatnika określonych w art. 26 tej ustawy jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 września 2008 r. złożono ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie wypełniania obowiązków płatnika określonych w art. 26 tej ustawy.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest spółką notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych. W dniu 18 marca 2008 r. walne zgromadzenie akcjonariuszy Spółki podjęło uchwałę o skupie do 3 mln akcji w celu ich umorzenia (tzw. buy-back). Na mocy aneksu do umowy o świadczenie usług brokerskich, dom maklerski zobowiązał się do nabywania w imieniu i na rzecz Spółki akcji własnych na okaziciela w celu ich umorzenia. Akcje miały być skupowane w cenie do 8 zł. Dom maklerski prowadził skup akcji od dnia 10 kwietnia 2008 r. do dnia 30 czerwca 2008 r. na rynku regulowanym GPW. Wykupiono 659 847 akcji od akcjonariuszy korzystających z usług różnych biur maklerskich.

Z uwagi na przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz Ordynacji podatkowej Spółka, w przypadku nałożenia na nią obowiązków płatnika, powinna obliczyć oraz pobrać podatek od podatnika oraz wpłacić go organowi podatkowemu. W celu wykonania obowiązków płatnika nałożonych na Spółkę w art. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Wnioskodawca zwrócił się telefonicznie do domu maklerskiego o możliwość wpłaty kwoty netto (pomniejszonej o podatek dochodowy) z tytułu wykupu akcji w celu ich umorzenia oraz o udzielenie potrzebnych Spółce informacji dotyczących podatników, czyli byłych akcjonariuszy Spółki, od których wykupiono akcje.

Wnioskodawca otrzymał odpowiedź, iż zgodnie z umową oraz regulaminem biura maklerskiego jest obowiązany dokonać wpłaty kwoty brutto z tytułu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia. Dom maklerski, z powodu braku możliwości wiarygodnego ustalenia akcjonariuszy sprzedających akcje z tytułu buy-backu, potraktuje wypłacane kwoty jako przychody z odpłatnego zbycia akcji.

Dom maklerski poinformował także o braku możliwości przekazania Spółce danych potrzebnych do wypełnienia obowiązków płatnika podatku dochodowego z tytułu buy-backu. Powodem jest posiadanie przez dom maklerski informacji dotyczących wyłącznie własnych klientów oraz brak możliwości ich ujawnienia spowodowany tajemnicą zawodową. Potrzebne Wnioskodawcy informacje, zdaniem biura maklerskiego, uzyskać można jedynie od Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych.

Zgodnie z § 100 Szczegółowych Zasad Działania KDPW, jedyną możliwością uzyskania od KDPW potrzebnych Spółce informacji jest zawarcie oddzielnej umowy. Spółka pismem z dnia 29 sierpnia 2008 r. zwróciła się do KDPW o zawarcie umowy, na podstawie której dostarczono by jej potrzebne informacje. W odpowiedzi KDPW zaznaczyła, iż umowy takie sprawdzają się i są stosowane jedynie w przypadkach, w których istnieje możliwość ustalenia w sposób niewątpliwy grona akcjonariuszy będących podatnikami. Na podstawie umowy, o której traktuje § 100 Szczegółowych Zasad Działania KDPW, Krajowy Depozyt występuje bowiem do uczestników prowadzących rachunki papierów wartościowych inwestorów o przekazanie emitentowi informacji o podatnikach i uzyskanych przez nich dochodach do opodatkowania, wskazując jednocześnie, w jaki sposób uczestnicy powinni ustalić te informację. W praktyce umowy takie zawierane są w razie takich zobowiązań podatkowych emitenta, które są realizowane w oparciu o stan własności akcji w określonym dniu (np. w związku z dokonywaniem dopłat przy połączeniu spółek albo podwyższeniem kapitału zakładowego ze środków własnych). Wykup własnych akcji w celu ich umorzenia jest jednak takim procesem, który organizowany jest indywidualnie przez emitenta i w którym podatnikami są wyłącznie osoby zbywające akcje na rzecz emitenta, a nie wszyscy uprawnieni z akcji według stanu na określony dzien. Tworzy to zasadniczą trudność w dokonaniu identyfikacji osób będących podatnikami, nawet na poziomie uczestników prowadzących indywidualne rachunki papierów wartościowych.

KDPW nie jest w stanie dokonać wyodrębnienia transakcji dokonywanych na rynku giełdowym w ramach wykupu akcji przez emitenta od innych transakcji zawieranych na tym rynku w tym samym dniu, czy dniach, w akcjach oznaczonych tym samym kodem. Co więcej, także uczestnicy KDPW prowadzący rachunki papierów wartościowych zbywcy mogą nie dokonać bezbłędnej identyfikacji osób, które dokonały zbycia akcji na rzecz emitenta, a w szczególności odróżnić je od osób, które w danym dniu (dniach) zbyły takie same akcje na rynku regulowanym na rzecz innych osób niż emitent. Z uwagi bowiem na zasadę anonimowości stron transakcji obowiązującą w obrocie giełdowym, firma inwestycyjna, poprzez którą emitent złożył zlecenie kupna akcji na giełdzie, nie posiada wiedzy o tym, kto jest druga stroną transakcji, zaś firma inwestycyjna pośrednicząca w realizacji zleceń sprzedaży tych akcji nie może mieć pewności, że kupującym był na pewno emitent (nie tylko emitent może być podmiotem nabywającym akcje na giełdzie w dniu, czy w dniach, w których realizowany jest wykup akcji przez emitenta).

Zawarcie umowy, o której mowa w § 100 Szczegółowych Zasadach Działania KDPW, jest uzależnione od możliwości ustalenia sposobu pozwalającego na bezbłędną identyfikację podatnika, którego dane mogłyby zostać przekazane emitentowi w celu wykonania przez niego obowiązków płatnika podatku. Podkreślić należy, że zarówno Krajowy Depozyt, jak i uczestnicy KDPW są zobowiązani do zachowania tajemnicy zawodowej, o której mowa w art. 147 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Przekazanie zaś Spółce informacji o wszystkich osobach sprzedających w danym dniu lub dniach na rynku giełdowym akcje Spółki, bez uprzedniego upewnienia się, że są to wyłącznie osoby zbywające akcje na rzecz Spółki, stanowiłoby naruszenia obowiązku zachowania tej tajemnicy.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał następujące pytania:

1. Czy powinien pobrać, jako płatnik, podatek z tytułu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia, dokonanego na Giełdzie Papierów Wartościowych...
2. W jaki sposób powinien obliczyć, pobrać oraz wpłacić podatek z tytułu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia, dokonanego na Giełdzie Papierów Wartościowych...

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Zagadnienie dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych będzie przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym podatku dochodowego od osób prawnych norma art. 26 ustawy nakłada na podmioty dokonujące wypłaty z tytułu udziału w zyskach osób prawnych obowiązki płatnika. Natomiast zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy, dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód faktycznie z tego udziału uzyskany, w tym także dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji). Wykładnia prowadząca do przyjęcia, iż to właśnie emitent akcji jest płatnikiem podatku budzi uzasadnione wątpliwości. Nie uwzględnia bowiem specyfiki obrotu akcjami na GPW, który jest co do zasady anonimowy. Regułą jest także obowiązek pośrednictwa maklerskiego.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, dokonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oferty publicznej albo obrotu papierami wartościowymi lub innymi instrumentami finansowymi na rynku regulowanym wymaga pośrednictwa firmy inwestycyjnej. Faktycznej wypłaty dokonuje więc zawsze firma inwestycyjna, w opisanym przypadku dom maklerski, która jest obowiązkowym pośrednikiem miedzy stronami obrotu akcjami na rynku regulowanym.

Ponadto, zgodnie z art. 147 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, wymienione podmioty (m.in. maklerzy) uczestniczące w obrocie instrumentami finansowymi są obowiązane do zachowania tajemnicy zawodowej. Natomiast wśród podmiotów uprawnionych do pozyskania informacji objętych tajemnicą zawodową powyższa ustawa nie wymienia emitenta. Uprawnień takich nie przyznają Spółce, jako płatnikowi podatku, również inne ustawy.

Z uwagi na powyższe Wnioskodawca, na rzecz którego dokonywany jest wykup akcji w celu ich umorzenia, nie może uzyskać informacji potrzebnych do zidentyfikowania podatników oraz prawidłowego obliczenia podstawy opodatkowania od odpowiednich podmiotów. Stanowisko takie zostało potwierdzone w piśmie KDPW z dnia 3 września 2008 r. Dodać należy, iż zgodnie z uzyskanymi informacjami, niezależnie od wpłaty kwoty podatku na rachunek bankowy organu podatkowego (niewłaściwego z uwagi na brak identyfikacji podatnika) biura maklerskie, ze względu na brak możliwości rozgraniczenia transakcji nabycia akcji oraz nabycia akcji w celu ich umorzenia, potraktują dochód z buy-backu jako dochód z odpłatnego zbycia akcji oraz rozliczą go w odpowiedni sposób. Sytuacja taka w połączeniu z wymogiem wpłaty na konto biura maklerskiego kwoty brutto z tytułu obrotu akcjami doprowadza de facto do podwójnego opodatkowania opisywanej transakcji.

Należy zatem przyjąć pogląd doktryny, zgodnie z którym nie można zaakceptować nawet jednoznacznych wyników wykładni językowej w sytuacji, gdy prowadzą one do rezultatów absurdalnych bądź też w sposób oczywisty naruszają podstawowe wartości systemu prawa. W omawianej sytuacji ustawa nakłada na spółkę dokonującą wykupu akcji w celu ich umorzenia obowiązki, których w obowiązującym stanie prawnym wykonać nie może. Natomiast wpłata zryczałtowanego podatku od wartości skupionych akcji bez uwzględniania ich kosztów zakupu, bez wskazywania podatników tego podatku powodowałaby w istocie podwójne opodatkowanie.

Odejście od wykładni językowej powoduje konieczność zastosowania innych metod wykładni przy jednoczesnym uwzględnieniu zasady in dubio pro tributario. Najbardziej odpowiednią w omawianej sytuacji wydaje się być niedawno wskazana w doktrynie metoda wykładni gospodarczej. Zakłada ona, iż przy ustalaniu znaczenia przepisów prawa podatkowego należy preferować takie ich rozumienie, które nie prowadzi do nieadekwatnego dla danej sytuacji gospodarczej obciążenia podatkowego, przy równoczesnym uwzględnieniu specyfiki danej sytuacji gospodarczej. Nieadekwatnym w omawianej sytuacji jest rozwiązanie prowadzące do podwójnego opodatkowania skupu akcji w celu ich umorzenia oraz nałożenie niemożliwych do wykonania obowiązków powodujących powstanie zaległości podatkowej. Dlatego też, uwzględniając specyfikę obrotu giełdowego, dochód z buy-backu osiągnięty na GPW powinien być potraktowany jako dochód z odpłatnego zbycia akcji. Rozliczyć taki dochód powinien sam podatnik na podstawie informacji dostarczonej przez biuro maklerskie, z którego usług korzysta. Przyjęcie takiego rozwiązania, zdaniem Spółki, zapobiegnie podwójnemu opodatkowaniu przy jednoczesnym zachowaniu adekwatnych wpływów z tytułu podatku dochodowego oraz zapobiegnie nakładaniu na spółki niemożliwych do zrealizowania obowiązków podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, ze zm.) dalej: ustawa, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4a i 4b, jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji), w tym także dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki, w celu umorzenia tych udziałów (akcji).

Natomiast przepis art. 22 ust. 1 ustawy stanowi, iż podatek dochodowy od dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu.

Stosownie do art. 26 ust. 1 ustawy, osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 1, są obowiązane, jako płatnicy, pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, w dniu dokonania wypłaty, zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji.

Na mocy art. 26 ust. 3 ustawy, płatnicy, o których mowa w ust. 1, przekazują kwoty podatku w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zgodnie z ust. 1 i 2 pobrano podatek, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według siedziby podatnika, a w przypadku podatników wymienionych w art. 3 ust. 2 na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Płatnicy są obowiązani przesłać podatnikom, o których mowa w:

1. art. 3 ust. 1 informację o wysokości pobranego podatku,
2. art. 3 ust. 2, oraz urzędowi skarbowemu informację o dokonanych wypłatach i pobranym podatku

• sporządzone według ustalonego wzoru.

Przychody z udziału w zyskach osób prawnych rozlicza płatnik, czyli podmiot obowiązany na podstawie art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. W przypadku przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu ich umorzenia płatnikiem jest podmiot, który wypłaca należność. To z kolei tworzy po stronie Spółki (skupującej akcje w ramach tzw. buy-backu) obowiązek obliczenia oraz potrącenia podatku i jego przekazania do właściwego urzędu skarbowego, ze środków wypłacanych sprzedawcy.

Przepisy prawa podatkowego nie przewidują w tej materii (wykonywania obowiązków płatnika) żadnych wyjątków, zatem Spółka jest zobligowana do wypełnienia obowiązków płatnika określonych prawem. Co więcej, mając świadomość ciążącej na nim funkcji płatnika, Wnioskodawca powinien przed rozpoczęciem procesu skupu akcji w celu ich umorzenia przeanalizować konsekwencje podatkowe wyboru danego trybu wykupu, gdyż wykup akcji na regulowanym rynku giełdowym nie jest w tym przypadku jedynym możliwym rozwiązaniem. Dokonanie opisanego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej trybu przeprowadzenia operacji buy-back nie zwalnia Spółki z wypełnienia obowiązków określonych w art. 26 ustawy.

W kontekście przedstawionego stanu faktycznego Spółka jest zobowiązana do pobrania, jako płatnik, podatku z tytułu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia, dokonanego na Giełdzie Papierów Wartościowych.

Sposób obliczenia, jak i tryb pobrania oraz wpłaty podatku z tytułu wykupu własnych akcji w celu ich umorzenia, jednoznacznie określają przytoczone wyżej przepisy art. 10 ust. 1 pkt 2, art. 22 ust. 1 oraz art. 26 ust. 1 i 3 ustawy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej, powoduje, iż interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.