Temat interpretacji

W dniu 2.02.2005r. Spółka złozyła wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji co zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Z przedstawionego w złożonym wniosku stanu faktycznego wynika, iż Spółka w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą dokonuje transakcji wyrażonych w walutach obcych z podmiotami mającymi siedzibę poza granicami Polski. W niektórych przypadkach Spółka posiada wierzytelności względem podmiotu zagranicznego (wyrażone w walutach obcych) i jednocześnie ciążą na Niej zobowiązania handlowe lub zobowiązania z tytułu zaciągniętych zobowiązań względem tego samego podmiotu (również wyrażone w walutach obcych) - wówczas uregulowanie przez strony wzajemnych wierzytelności (i zobowiązań) następuje w drodze potrącenia. Potrącenie dokonywane jest do wysokości wierzytelności niższej i do tej wysokości wierzytelności obu stron podlegają umorzeniu - zgodnie z art. 498 Kodeksu cywilnego.

W związku z realizacją rozliczeń w formie potrąceń powstają różnice kursowe - ujemne bądź dodatnie. Różnice kursowe powstają w związku z różnicą pomiędzy kursem waluty na dzień powstania przychodu lub kosztu a dniem kompensaty należności.

Wnioskująca zwróciła się z zapytaniem, czy ujemne i dodatnie różnice kursowe powstające w wyniku dokonywania rozliczeń finansowych na zasadach kompensaty mają wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych i czy stanowią koszt uzyskania przychodu oraz przychód podatkowy?

Zdaniem Spółki w sytuacji, gdy rozliczenia z kontrahentem zagranicznym następują na zasadach kompensaty, różnice powstałe pomiędzy dniem powstania przychodu (kosztu), a dniem kompensaty należności (zobowiązania), należy traktować jako zrealizowane i w związku z tym mają one wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym.

Według Spółki fakt, iż ustawodawca literalnie w wymienionych przepisach podatkowych nie odnosi się do potrącenia wierzytelności (co wynika prawdopodobnie z tego, iż przeważająca ilość transakcji jest uregulowana płatnościami bankowymi), nie jest przesłanką bezwzględnie wykluczającą logiczno - celowościową wykładnię tych przepisów, zgodnie z którą należy oceniać skutki podatkowe regulowania zobowiązań w drodze potrącenia, w taki sposób jak w przypadku zapłaty bezpośredniej, tj. faktycznego transferu środków.

Zatem, w opinii Podatnika, powstające ujemne różnice kursowe są kosztem uzyskania przychodu, a dodatnie różnice kursowe są przychodem podatkowym.

Ustosunkowując się do przedstawionych powyżej kwestii, stwierdza się co następuje:

Ze przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w sytuacji, gdy Wnioskująca posiada wyrażone w walutach obcych wierzytelności względem podmiotu zagranicznego i jednocześnie wobec tego samego podmiotu ciążą na niej walutowe zobowiązania handlowe lub zobowiązania z tytułu zaciągniętych zobowiązań - wówczas uregulowanie przez strony wzajemnych wierzytelności (i zobowiązań) następuje w drodze potrącenia.

W świetle regulacji zawartych w art. 498 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r. Nr 16, poz. 93 ze zm.), gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikiem i wierzycielem, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Niewątpliwie potrącenie (kompensata) jest formą likwidacji istniejącego stosunku prawnego, prowadzącą do umorzenia wzajemnych należności i zobowiązań. Zarazem jednak w wyniku potrącenia nie dochodzi do efektywnej zapłaty dokonanej w pieniądzu. Kompensata, pomimo iż dotyczy zobowiązań do świadczeń tego samego rodzaju, nie prowadzi do ich realizacji, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej, co skutkuje zaspokojeniem wierzyciela i pozwala osiągnąć cel zobowiązania.

Przepis art. 12 ust. 3 in fine ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (teskt jednolity: Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) określa, że jeżeli przychody wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich uzyskania i dniem faktycznego otrzymania występują różne kursy walut, przychody te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodów, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał uzyskujący przychód, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia uzyskania przychodu.

Natomiast regulacje art. 15 ust. 1 in fine powyżej powołanej ustawy podatkowej stanowią, że jeżeli koszty wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich zarachowania i dniem zapłaty występują różne kursy walut, koszty te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu sprzedaży walut z dnia zapłaty, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał ponoszący koszt, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zarachowania kosztu.

Powołane powyżej przepisy ustawy podatkowej wskazują, iż Podatnik uprawniony jest do ujęcia w przychodach i kosztach uzyskania przychodu ekonomicznych skutków zmiany kursów walut, w stosunku do złotego, powstałych między dniem uzyskania przychodu, a dniem jego faktycznego otrzymania oraz między dniem zarachowania kosztu a dniem zapłaty, jedynie w przypadku płatności dokonywanych drogą faktycznego transferu środków pieniężnych.

Z uwagi na powyższe, różnice kursowe powstałe między dniem uzyskania przychodu bądź zarachowania kosztu, a dniem kompensaty należności (zobowiązań), jako różnice niezrealizowane mogą zostać uwzględnione wyłącznie w rachunku bilansowym, natomiast w świetle przepisów podatkowych nie będą mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów bądź przychodów podatkowych.

Przedmiotowa interpretacja co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskującą i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.