Informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z dnia 01.03.2004, sygn. PSUS/OPBII/423/17-1/04/ESz, Pierwszy Śląski Urząd Skarbowy w Sosnowcu
Temat interpretacji
Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego gatunku i tej samej jakości.
Umowa pożyczki może być czynnością prawną dokonaną zarówno pod tytułem nieodpłatnym jak i odpłatnym. W tym ostatnim wypadku odpłatność polega najczęściej na zapłacie odsetek.
Strony zawierając umowę pożyczki same kształtują warunki jej obowiązywania.
Do opodatkowania przychodów z odsetek od należności i zobowiązań mają zastosowanie przepisy art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.).
W myśl art. 12 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy, do przychodów nie zalicza się kwot naliczonych lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów).
Stosownie zaś do brzmienia art. 12 ust. 4 pkt 1, do przychodów podatnika nie zalicza się otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).
Podkreślić również należy, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 cytowanej ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Co do zasady więc za koszt uzyskania przychodu przez podatnika mogą być uznane jedynie odsetki faktycznie przez niego zapłacone.
Jak zaznaczyło Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 13 stycznia 1999 r. Nr PB3/5912-722-604/HS/98
"Odsetki od należności, w tym od udzielonych kredytów i pożyczek, naliczone, lecz nie otrzymane zgodnie z warunkami umowy nie stanowią u wierzyciela przychodów. Odsetki takie są przychodami w dacie faktycznego otrzymania i odpowiednio w tej samej dacie zapłacone przez dłużnika są jego kosztami uzyskania przychodów. Oznacza to, że podjęte przez strony umowy decyzje odnośnie odsetek nie zapłaconych o ich umorzeniu (....), całkowitym lub częściowym zaniechaniu naliczania odsetek zarówno u wierzyciela jak i dłużnika są podatkowo obojętne (....)."
Zatem umorzone odsetki od pożyczek nie stanowią przychodu u podmiotu, któremu je umorzono.
Strony zawierając umowę pożyczki same kształtują warunki jej obowiązywania. Jednym z tych warunków jest zapłacenie przez pożyczkobiorcę umownych odsetek.
Jak wynika z pisma Spółki z dnia 11.12.2003 r. w zawartej umowie pożyczki zostało określone oprocentowanie w wartości rynkowej wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału.
W związku z powyższym w przypadku korzystania bez oprocentowania z cudzego kapitału na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń (przypadek umorzenia zobowiązań należy utożsamiać z nieodpłatnym świadczeniem).
Bez względu na to, czy odpłatność za możliwość korzystania z cudzego kapitału ustalono, czy też ustalono, ale z niej zrezygnowano, nie zmienia faktu, że pożyczkobiorca korzystał z cudzego kapitału nieodpłatnie.
Należy w związku z tym potwierdzić stanowisko Spółki wyrażone w piśmie, że wartość umorzonych odsetek stanowi nieodpłatne świadczenie w myśl art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy - (przychód podatkowy) w dacie ich umorzenia i w wysokości umownego oprocentowania.
Tak więc umorzenie należności głównej nie zmienia faktu, iż podatnik korzystał z cudzego kapitału i uzyskał przychód w postaci nieodpłatnego świadczenia.