Interpretacja indywidualna z dnia 31 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.895.2022.2.MKA
Temat interpretacji
Opodatkowanie odszkodowania z Francji.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
30 listopada 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 28 listopada 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania przychodów uzyskanych z Francji. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 17 stycznia 2023 r. (wpływ 19 stycznia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Od 13 stycznia 2014 r. do 17 czerwca 2016 r. pracowała Pani we Francji, w zakładzie A, przy pakowaniu (...). Była Pani zatrudniona przez polską firmę B. Miała Pani polską umowę o pracę i A-1 wydane przez ZUS w (…). W październiku 2015 r. francuska inspekcja pracy przeprowadziła kontrolę we francuskim przedsiębiorstwie A, w którym Pani pracowała. Inspektorzy francuskiej inspekcji pracy stwierdzili, że pracownicy byli oszukiwani i wykorzystywani przez francuskiego pracodawcę.
Taką samą kontrolę w A przeprowadziła francuska instytucja właściwa do spraw zabezpieczenia społecznego (URSSAF), która stwierdziła, że jako pracownicy oddelegowani od lat jesteście Państwo włączeni do zespołu pracowników A, że francuska firma kontroluje wydajność pracy, wyznacza zadania, z których Państwa rozlicza, zaopatruje Państwa w ubrania robocze itp. Francuska instytucja stwierdziła, że Państwo jako pracownicy zagraniczni jesteście włączeni w usługi świadczone przez francuski zakład A, który jest Państwa prawdziwym pracodawcą. Strona francuska uznała, że powinni Państwo podlegać francuskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych, z uwagi na to, że siedziba faktycznego pracodawcy spółki A znajduje się na terenie Francji. W związku z powyższym francuska firma właściwa do spraw zabezpieczenia społecznego (URASSAF) zażądała wycofania formularza A-1. ZUS w (…) wycofał i anulował wydany Pani formularz A-1. Przekazał też wszystkie dokumenty dotyczące Pani ubezpieczenia społecznego w okresie od 13 stycznia 2014 r. do 17 czerwca 2016 r. do odpowiedniej firmy we Francji. We Francji jest prowadzona sprawa dotycząca Pani ubezpieczenia (…).
Oprócz tego pracownicy francuskiej inspekcji pracy, po przeprowadzonej kontroli stwierdzili, że byli Państwo wykorzystywani i oszukiwani przez francuskiego pracodawcę. Mieli Państwo płaconą niższa stawkę godzinową niż ta, która obowiązywała we Francji. Pracodawca nie płacił Państwu dodatkowo za nadgodziny, pracę w soboty, święta oraz w godzinach nocnych. Zawsze obowiązywała jedna stawka godzinowa niższa od stawki jaką otrzymywali Francuzi. Pracodawca francuski nie opłacał również składek na francuskie ubezpieczenie społeczne, co stwierdzono podczas kontroli, chociaż powinien był to robić. W związku z tym wspólnie z innymi pracownikami w czerwcu 2016 r. założyła Pani sprawę francuskiemu pracodawcy A we Francji w sądzie o odszkodowanie za lata pracy od 13 stycznia 2014 r. do 17 czerwca 2016 r. Sprawy toczyły się do 2022 r. w sądach różnych instancji na terenie Francji. Pomimo że cały czas Państwo wygrywali, Państwa były francuski pracodawca odwoływał się do sądu wyższej instancji. Ostatecznie w lipcu 2022 r. Państwa adwokat zawarł ugodę z adwokatem A i na jej podstawie z A zostało Pani wypłacone odszkodowanie.
Ponadto uzupełniła Pani wniosek o następujące informacje:
Odszkodowanie zostało przelane na Pani konto bankowe 28 lipca 2022 r. (płatnik (…)). Na dzień wypłaty była Pani polskim rezydentem podatkowym. Ugoda została zawarta między Pani adwokatem a adwokatem A. Nie jest to ugoda sądowa, tylko ugoda zawarta miedzy adwokatami. Wypłacone świadczenie w pewnej części dotyczyło korzyści, które mogłaby Pani osiągnąć gdyby Pani szkody nie wyrządzono. Kwota odszkodowania został ustalona na podstawie porozumienia Pani adwokata i adwokata A. Wypłacone świadczenie w pewnym sensie chociaż trochę zrekompensowało Pani szkodę jaką Pani doznała od A. A nie płaciło dodatkowo za nadgodziny, pracę w nocy, w święta. Czasami pracowała Pani 12 godzin z jedną przerwą 30 min. Przy pakowaniu dźwigała Pani po kilka ton (...) dziennie. Po kontrolach przeprowadzonych przez francuskie instytucje do końca pracowała Pani na polskiej umowie. Nigdy nie doszło do nawiązania stosunku prawnego między Panią a A.
Pytanie
1)Czy to odszkodowanie podlega opodatkowaniu w Polsce?
2)Jeżeli tak to jak ma to Pani zrobić i jaki zapłacić procent podatku?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie, odszkodowanie nie powinno podlegać opodatkowaniu w Polsce. Jeżeli otrzymane przez Panią odszkodowanie podlega opodatkowaniu to, zaliczenie go do przychodów uzyskanych w 2022 r. będzie dla Pani krzywdzące finansowo. Od września 2021 r. otrzymuje Pani polską emeryturę. Pani emerytura po waloryzacji od 1 marca 2022 r. brutto wynosi 1 680,38 zł, a do wypłaty miesięcznie otrzymuje Pani 1 529,15 zł. Pani zdaniem otrzymana w roku 2022 kwota dotyczy lat 2014-2016, w związku z tym powinna być rozliczona proporcjonalnie do tych lat.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
Stosownie do art. 3 ust. 1a ww. ustawy:
Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
1)posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2)przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Natomiast zgodnie z art. 4a tej ustawy:
Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.
Ze stanu faktycznego wynika, że pracowała Pani we Francji na podstawie umowy o pracę zawartej z polskim pracodawcą. Wyniki kontroli, które zostały przeprowadzone przez francuskie instytucje w zakładzie, w którym świadczyła Pani pracę, wykazały, że francuski podmiot winien być Pani pracodawcą. W 2016 r. Pani oraz inni pracownicy założyliście francuskiemu podmiotowi w sądzie we Francji sprawę o odszkodowanie. Ostatecznie postępowanie to zakończyło się ugodą pozasądową zawartą pomiędzy Panią a podmiotem Francuskim. Na podstawie tej ugody w lipcu 2022 r. otrzymała Pani odszkodowanie.
Z uwagi na to, że ma Pani miejsce zamieszkania w Polsce, a ww. odszkodowanie otrzymała Pani od francuskiego podmiotu, zastosowanie w niniejszej sprawie ma Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Republiki Francuskiej w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku, z dnia 20 czerwca 1975 r. (Dz. U. 1977 r. poz. 5).
Zgodnie z art. 21 ust. 1 ww. Umowy:
Części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania w jednym z Umawiających się Państw, bez względu na to skąd pochodzą, a o których nie było mowy w poprzednich artykułach niniejszej umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie.
W konsekwencji, w związku z tym, że Pani miejsce zamieszkania w dacie otrzymania odszkodowania znajduje się w Polsce, dochód z tytułu ww. odszkodowania otrzymanego od francuskiego podmiotu, podlega opodatkowaniu w Polsce.
Do opodatkowania ww. odszkodowania w Polsce stosuje się przepisy polskiego prawa podatkowego.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.
W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia, przy czym – co istotne – musi być ono przez podatnika otrzymane lub postawione do jego dyspozycji.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i tym samym powyższa ustawa w swoich założeniach daje podstawy prawne, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), z wyjątkiem:
a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego.
Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko zadośćuczynienia/odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.
To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie zadośćuczynienia/odszkodowania, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii świadczeń.
Ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) zadośćuczynienia/odszkodowania, które zostały otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, nawet w sytuacji, gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.
Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
W tym miejscu wskazać należy, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, podobnie jak wielu innych pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych, konieczne staje się zatem odwołanie się do przepisów ustawy Kodeks cywilny.
Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że o odszkodowaniu możemy mówić wyłącznie w przypadku powstania konkretnej szkody, która wywołana została określonym działaniem lub zaniechaniem drugiej strony, której można przypisać odpowiedzialność za jej powstanie. Odszkodowanie to rodzaj świadczenia, które należy się za wyrządzenie szkody (odpowiednio zadośćuczynienie za doznane krzywdy) od podmiotu, który szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie stanowi pieniężną równowartość szkody majątkowej lub szkody na osobie, natomiast zadośćuczynienie jest pieniężną formą zrekompensowania szkody niemajątkowej.
Jak wskazała Pani w opisie wniosku ugoda dotycząca przyznania Pani odszkodowania została zawarta między Pani adwokatem a adwokatem A. Nie jest to ugoda sądowa. Kwota odszkodowania został ustalona na podstawie porozumienia Pani adwokata i adwokata A.
Zatem już sama okoliczność zawarcia ugody pozasądowej – stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) oraz art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – wyklucza zwolnienie z opodatkowania otrzymanej kwoty. Ponadto wysokość odszkodowania, które Pani otrzymała nie wynika z żadnej ustawy, ani aktu wykonawczego tylko porozumienia adwokatów stron sporu.
W konsekwencji, skoro przedmiotowa kwota, którą Pani uzyskała, nie stanowi odszkodowania, którego wysokość lub zasady wynikają z przepisów odrębnych ustaw, natomiast podstawą jej przyznania jest zawarta polubownie ugoda pozasądowa, wówczas takie świadczenie nie podlega zwolnieniu określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Otrzymując przedmiotowe świadczenie, uzyskała Pani przysporzenie majątkowe, skutkujące powstaniem przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześnie stosownie do wyżej zacytowanego art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód ten powstał w dacie otrzymania przez Panią do dyspozycji kwoty odszkodowania, a więc 28 lipca 2022 r.
Tym samym odszkodowanie to winna Pani wykazać w zeznaniu rocznym składanym za rok 2022 i doliczyć je do innych dochodów opodatkowanych skala podatkową.
Wobec powyższego Pani stanowisko uznałem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).