Skutki podatkowe sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nabytego na wyłączną własność w wyniku umowy zamiany majątku wspólnego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 marca 2023 r. złożył Pan wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 czerwca 2023 r. (wpływ 26 czerwca 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Dnia 23 grudnia 2003 r. nabył Pan wraz z Panią .... lokal mieszkalny przy ul. (...). Dnia 14 grudnia 2006 r. nastąpiło zawarcie związku małżeńskiego między Panem a ...., w (...), w (...). Dnia 4 stycznia 2016 r. nabył Pan wraz ...., nieruchomość (lokal mieszkalny) przy ul. (...). Dnia 6 kwietnia 2022 r. nastąpił rozwód w Sądzie (...) w (...) w (...). Dnia 27 lipca 2022 r. dokonano umowy zamiany majątku wspólnego aktem notarialnym Rep. „A” Nr (…) sporządzonym w Kancelarii Notarialnej notariusz (...) i notariusz (...) Spółka Cywilna, ul. (...). Zamiana polegała na zrzeczeniu się majątku wspólnego po 1/2 na byłego ex małżonka. Zrzekł się Pan 1/2 z lokalu mieszkalnego przy ul. (...) na rzecz ex małżonki ....zrzekła się 1/2 z lokalu mieszkalnego przy ul. (...) na Pana rzecz. Dnia 9 listopada 2022 r. sprzedał Pan ww. lokal mieszkalny przy ul. (...) aktem notarialnym Rep. „A” Nr (…) sporządzonym w Kancelarii Notarialnej notariusz (...) i notariusz (...) Spółka Cywilna, ul. (...), przed notariuszem (...) i notariuszem (...). Przy zamianie, zrzeczeniu majątku nie było żadnych kwestii finansowych, tzn. wpłat, spłat pieniężnych, oprócz opłat sądowych i notarialnych, które były opłacone.

W uzupełnieniu wniosku, wskazał Pan, że posiada Pan obywatelstwo polskie i obywatelstwo niemieckie. Na pytanie Organu „czy posiada Pan miejsce zamieszkania dla celów podatkowych (tzw. rezydencję podatkową) oraz ośrodek interesów życiowych (centrum interesów osobistych lub gospodarczych) w Niemczech? W przypadku odpowiedzi negatywnej należy wskazać w jakim kraju – zgodnie z wewnętrznym prawem tego kraju – posiada Pan miejsce zamieszkania oraz ośrodek interesów życiowych?” wskazał Pan, że mieszka i pracuje Pan w Niemczech (tzn. płaci Pan podatki w Niemczech). Forma prawna lokalu mieszkalnego przy ul. (…) nabytego przez Pana i Panią .... w dniu 23 grudnia 2003 r. to lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość. Ww. lokal mieszkalny został nabyty 23 grudnia 2003 r. w drodze umowy kupna. Na pytanie Organu „czy lokal mieszkalny przy ul. (…) stanowił współwłasność Pana i Pani .... (majątek osobisty Pana i Pani ...)?” wskazał Pan, że byliście współwłaścicielami lokalu mieszkalnego przy ul. (…) po 1/2 części lokalu. Forma prawna lokalu mieszkalnego przy ul. (…) nabytego przez Pana i Panią ... w dniu 4 stycznia 2016 r. to spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Ww. lokal został nabyty 4 stycznia 2016 r. w drodze umowy kupna. Zakup ww. lokalu był objęty wspólnością ustawową małżeńską (do majątku wspólnego). Na pytanie Organu „czy od momentu zawarcia małżeństwa do chwili rozwiązania małżeństwa poprzez rozwód, między Panem i Pana byłą żoną (Panią ...) istniał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej?” wskazał Pan, że tak, istniał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Między Panem i Pana byłą żoną nie było zawieranych umów majątkowych. Na pytanie Organu „czy lokal mieszkalny przy ul. (…) wchodził w skład majątku małżonków objętego wspólnością ustawową małżeńską?” wskazał Pan, że tak, wchodził w skład majątku małżonków. Na pytanie Organu „czy lokal mieszkalny przy ul. (…) wchodził w skład majątku małżonków objętego wspólnością ustawową małżeńską?” wskazał Pan, że tak, wchodził w skład majątku małżonków. Akt notarialny z 27 lipca 2022 r. dotyczy zamiany w rozumieniu art. 603 i art. 604 Kodeksu cywilnego. Przedmiotem podziału majątku wspólnego małżonków były dwa lokale mieszkalne: lokal mieszkalny przy ul. (…) i lokal mieszkalny przy ul. (…). W wyniku umowy zamiany był Pan właścicielem lokalu mieszkalnego przy ul. (…).

Pytanie

Czy za ww. sprzedaż lokalu mieszkalnego przy ul. (...), jest Pan zobowiązany płacić podatek dochodowy od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

W Pana ocenie, kupując lokal mieszkalny w dniu 4 stycznia 2016 r. przy ul. (...) (będąc jeszcze w związku małżeńskim), a po notarialnej umowie zamiany w dniu 27 lipca 2022 r. stał się on Pana osobistą własnością. Akt notarialny z dnia 27 lipca 2022 r. spisany został w Kancelarii Notarialnej w (...) ul. (...), po tytułem „Umowa zamiany”. Między Panem a Pana byłą żoną nie było żadnych kwestii finansowych w związku z umową zamiany lokali mieszkalnych przy ul. (…) i (…) w (…). Pana zdaniem, sprzedając lokal mieszkalny w dniu 9 grudnia 2022 r. przy ul. (...), nie obejmuje Pana obowiązek opłaty podatku dochodowego.                                                                                                    

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do treści art. 3 ust. 1a ww. ustawy:

Zgodnie z art. 3 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osobę, która nie posiada miejsca zamieszkania w Polsce uważa się, zgodnie z art. 3 ust. 2b pkt 4 ww. ustawy, dochody (przychody) z położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości lub praw do takiej nieruchomości, w tym ze zbycia jej w całości albo w części lub zbycia jakichkolwiek praw do takiej nieruchomości.

Stosownie do treści art. 4a ww. ustawy:

Z przedstawionych we wniosku informacji wynika, że Pan jako osoba pracująca i mająca miejsce zamieszkania w Niemczech (rezydencję podatkową) dokonał w dniu 9 listopada 2022 r. sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego w Polsce, a zatem w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajdą przepisy Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku podpisanej w Berlinie dnia 14 maja 2003 r. (Dz. U. z 2005 r., Nr 12, poz. 90).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku:

Należy wyjaśnić, że użycie w tym przepisie słowa „mogą być opodatkowane” oznacza, że przychody, o których w nim mowa są opodatkowane w kraju miejsca położenia nieruchomości zawsze, o ile prawo podatkowe tego państwa przewiduje opodatkowanie takiego dochodu. Sformułowanie, że dochód ten „może” być opodatkowany nie zezwala na dowolne wybranie państwa, w którym dochód ten ma zostać opodatkowany. Przepis ten oznacza, że dochód taki oprócz tego, że podlega opodatkowaniu w państwie, w którym osoba osiągająca ten dochód ma miejsce zamieszkania lub siedzibę, to podlega również opodatkowaniu w tym państwie, w którym położony jest dany majątek, zgodnie z prawem tego państwa.

W myśl art. 6 ust. 2 ww. Umowy:

W myśl art. 13 ust. 1 ww. Umowy:

Zatem, użycie w umowie sformułowania „może być opodatkowany” oznacza, że dochód z majątku nieruchomego jest opodatkowany w Polsce, o ile polskie ustawy podatkowe przewidują ich opodatkowanie.

Wobec tego należy stwierdzić, że w świetle powołanych wyżej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przychody ze sprzedaży nieruchomości położonej w Polsce przez osobę zamieszkałą w Niemczech (nieposiadającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania/podlegającą w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu) podlegają opodatkowaniu w Polsce, według zasad wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że nienastępująca w wykonaniu działalności gospodarczej sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Ponadto, przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazuje, że dotyczy przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw, które nie następuje w ramach wykonywania działalności gospodarczej.

Ponadto, w myśl art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, co do zasady decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment i sposób ich nabycia.

Wyjaśnić należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje pojęcia „nabycie”, a także nie wskazuje, czy ma to być nabycie odpłatne, czy nieodpłatne. Nie określa również, na podstawie jakiej czynności prawnej bądź zdarzenia prawnego może nastąpić nabycie nieruchomości, ich części oraz udziału w nieruchomości lub praw majątkowych. Zatem, pojęcie to należy rozumieć szeroko, co oznacza, że z nabyciem nieruchomości lub praw majątkowych wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mamy do czynienia z chwilą uzyskania prawa własności do nieruchomości lub tych praw, bez względu na charakter czynności prawnej, na podstawie której doszło do przysporzenia majątkowego w postaci własności rzeczy lub praw.

Interpretacja pojęcia „nabycie” została przedstawiona w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 listopada 2009 r., sygn. akt II FSK 1489/08, w którym Sąd stwierdził, że aby ustalić, jaka czynność prawna wyznacza początek biegu pięcioletniego terminu należy odwołać się do regulacji zawartych w prawie cywilnym. Według Kodeksu cywilnego nabycie jest to uzyskanie prawa własności rzeczy. Zatem, aktywa majątkowe ulegają zwiększeniu. Przez pojęcie „nabycie” użyte w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika.

W związku z tym, że wskazany we wniosku lokal mieszkalny (spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego) został nabyty w drodze umowy kupna w 2016 r. przez Pana w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej, to należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. Kodeksu:

Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe, zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale. Konsekwentnie, w przypadku sprzedaży tego prawa, każdy z małżonków zbywałby je w całości, a nie w określonym udziale.

Zaprezentowane stanowisko znajduje odzwierciedlenie w podjętej przez NSA uchwale w składzie siedmiu sędziów z dnia 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17, w której Sąd stwierdził, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.) nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków.

W uzasadnieniu uchwały Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku. Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku - w momencie jego poniesienia - nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości.

Argumenty zawarte w uchwale II FPS 2/17 są aktualne także w sytuacji, gdy do nabycia udziału w nieruchomości dojdzie np. po ustaniu małżeńskiej wspólności ustawowej w wyniku ustania małżeństwa przez rozwód. W wyniku podziału majątku dorobkowego małżonków po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej następuje nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego uprzednio nabytego do ustawowej wspólności małżeńskiej i za datę nabycia w świetle uchwały należy uznać tę datę. Późniejsze/następcze zdarzenia prawne (sposób ustania ustawowej wspólności małżeńskiej) nie mają zatem, w tym aspekcie, prawnopodatkowego znaczenia dla ustalenia daty nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego.

Mając na uwadze wyżej przywołane przepisy prawa oraz opisany stan faktyczny należy stwierdzić, że za datę nabycia przez Pana przedmiotowego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przy ul. (…)  należy uznać datę jego nabycia do ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, tj. 2016 r. Zatem, pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy upłynął z końcem 2021 r.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że nienastępująca w działalności gospodarczej sprzedaż przez Pana w 2022 r. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przy ul. (…),  nabytego na wyłączną własność w 2022 r. w wyniku umowy zamiany majątku wspólnego, nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż odpłatne zbycie nastąpiło po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie do wspólnego majątku małżonków. Zatem, z tytułu dokonanej sprzedaży nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).